Chương 3. Không cố và không cố nữa

Tương Lai Vàng (Tập 1) - Osho

Chương 3. Không cố và không cố nữa

Câu hỏi 1

Osho kính yêu,

Nhiều năm trước, dường như tôi thường có khả năng thiền - tôi nghĩ vậy. Một trạng thái đẹp đẽ, im lặng, trong suốt tới từ đâu đó; tôi giả định đây là thiền. Bây giờ, chẳng cái gì tới ngoại trừ tâm trí chạy đua. Cái gì đã xảy ra?

Prema Veena, nó bao giờ cũng gần như xảy ra theo cách này. Những ngày khi bạn còn cảm thấy một loại thiền đang xảy ra cho bạn đã là những ngày bạn không tìm nó - nó đã xảy ra cho bạn. Bây giờ bạn đang cố làm cho nó xảy ra, và điều đó làm cho mọi sự thành khác đi. Mọi thứ đã thực sự có giá trị trong cuộc sống chỉ xảy ra; bạn không thể làm cho chúng xảy ra được, bạn không thể làm được chúng. Nó có thể là thiền, nó có thể là yêu, nó có thể là phúc lạc, nó có thể là im lặng.

Bất kì cái gì đi ra ngoài tâm trí bạn đều ở ngoài năng lực của bạn để làm nó; bạn chỉ có thể làm những điều tới trong lãnh địa của tâm trí.

Tâm trí là người làm, nhưng bản thể của bạn không là người làm. Bản thể của bạn chỉ là lối mở, và việc chấp nhận sâu sắc về bất kì cái gì xảy ra, không phàn nàn, không cằn nhằn - chỉ lòng biết ơn thuần khiết. Và điều đó nữa, cũng không được bạn làm; điều đó cũng là một phần của việc xảy ra. Chúng ta phải làm phân biệt này rất rõ ràng; gần như mọi người đều bị lẫn lộn. Cái gì đó xảy ra cho bạn - nó đẹp thế, phúc lạc thế - tâm trí lập tức bắt đầu ham muốn rằng nó phải xảy ra nhiều hơn, rằng nó phải xả ra thường xuyên hơn, rằng nó phải đi sâu hơn. Khoảnh khắc tâm trí bước vào, nó quấy rối mọi thứ. Tâm trí là quỉ, kẻ phá huỷ.

Cho nên người ta phải rất nhận biết rằng tâm trí không nên được phép can thiệp vào trong mọi sự của cõi bên kia. Tâm trí là hoàn toàn tốt như một thứ máy móc, nhà kĩ thuật. Cho tâm trí bạn điều nó có thể làm, nhưng để nó can thiệp vào những thứ ở bên ngoài năng lực của nó. Nhưng một trong các vấn đề là ở chỗ tâm trí không là gì ngoài ham muốn - ham muốn thêm nữa. Khi có liên quan tới thế giới làm việc, bạn có thể có nhà to hơn, bạn có thể nhà tốt hơn, bạn có thể có đồ đạc tốt hơn - bạn có thể làm mọi thứ tốt hơn, điều đó là trong năng lực của tâm trí.

Nhưng bên ngoài tâm trí... tâm trí chỉ có thể ham muốn, và từng ham muốn sẽ bị thất vọng. Thay vì đem bạn tới nhiều thiền hơn, nó sẽ đem bạn tới nhiều thất vọng hơn. Thay vì đem bạn tới nhiều yêu hơn, nó sẽ đem bạn tới nhiều giận hơn. Thay vì im lặng và an bình, nó sẽ đem tới nhiều lưu thông của các ý nghĩ - và điều đó xảy ra cho hầu hết mọi người. Cho nên nó là cái gì đó tự nhiên mà người ta phải trưởng thành ra khỏi nó.

Bạn nói, "Nhiều năm trước, dường như tôi thường có khả năng thiền. Một trạng thái đẹp đẽ, im lặng, trong suốt tới từ đâu đó; tôi giả định đây là thiền." Bạn đã không mong đợi nó, bạn đã không ham muốn nó; nó chỉ là người khách, như làn gió thoảng tới bạn. Nhưng bạn không thể giữ được nó, và bạn không thể ra lệnh cho nó tới được. Nó tới khi nó tới. Và một khi bạn hiểu điều này, bạn dừng cố gắng.

Bạn đã nghe cách diễn đạt,"Cố và cố nữa." Tôi muốn nói với bạn: Không cố và không cố nữa. Bất kì khi nào ý tưởng về cố nảy sinh, lập tức bỏ nó đi. Nó sẽ dẫn bạn vào trong thất bại, trong thất vọng, và nếu bạn có thể bỏ nó... và mọi người đều có thể bỏ nó, bởi vì nó chưa bao giờ đem tới cái gì cả. Vấn đề là gì trong việc bỏ thất bại, thất vọng, tuyệt vọng và vô vọng? Chỉ bỏ chúng và quên mọi điều về thiền.

Một ngày nào đó, đột nhiên, bạn sẽ thấy một cửa sổ mở ra, và làn gió mát với những tia sáng mới đã rót đầy tim bạn. Lần nữa, đừng phạm cùng sai lầm! Cám ơn về điều đang xảy ra, nhưng không đòi hỏi thêm nữa - và nhiều nữa sẽ tới. Đừng hỏi, "Tới nữa đi" - việc hỏi của bạn sẽ trở thành rào chắn.

Nó sẽ tới lần nữa, nó sẽ tới thường xuyên hơn. Dần dần, dần dần nó trở thành nhịp tim của bạn; bước đi, ngủ, nó bao giờ cũng có đó, nó chưa bao giờ đi. Nhưng nó không phải là việc làm của bạn. Bạn không thể khoác lác rằng "Tôi đã làm nó đấy." Bạn chỉ có thể nói, "Tôi đã cho phép cái không biết làm nó cho tôi." Bao giờ cũng là từ cái không biết mà những kinh nghiệm lớn đi vào trong trái tim nhỏ bé của chúng ta, và khi chúng ta đang cố gắng vất vả để có được chúng, chúng ta trở nên căng thẳng tới mức chính việc căng thẳng đó ngăn cản chúng.

Khi bạn không cố gắng, và bạn được thảnh thơi - bạn thậm chí không bận tâm về thiền và những thứ như vậy - bạn đột nhiên thấy bước chân của cái không biết, cái gì đó từ không đâu cả, tiến tới bạn. Nhìn nó với sự ngạc nhiên, không với ham muốn. Nhìn nó với lòng biết ơn, nhưng không với tham lam.

Bạn nói, "Bây giờ, chẳng cái gì tới ngoại trừ tâm trí chạy đua. Cái gì đã xảy ra?" Bạn đã trở nên nhận biết về cái không biết. Một chút ít nếm trải về thiền, và bạn trở nên tham lam, ham muốn. Ham muốn của bạn làm hỏng toàn thể trò chơi. Dầu vậy, mọi thứ đều có thể được đặt lại đúng. Bạn thấy tâm trí liên tục chạy đua; cứ để nó đua đi - bạn đơn giản quan sát, chỉ là người đứng xem bên ngoài, người quan sát.

Chỉ quan sát tâm trí là một trong những bí mật lớn nhất của cuộc sống, bởi vì nó không chỉ ra rằng nó làm việc - nhưng nó làm việc! Như bạn quan sát, dửng dưng, không quan tâm, dường như nó chẳng liên quan gì tới bạn, những ý nghĩ đó bắt đầu mỏng dần; có ít lưu thông trên đường của tâm trí.

Dần dần, dần dần có những lỗ hổng nhỏ, và trong những lỗ hổng đó bạn sẽ có thoáng nhìn về điều bạn thường có. Nhưng đừng nhảy lên nó, đừng tham. Tận hưởng nó, nó cũng sẽ qua đi; đừng cố bám lấy nó. Các ý nghĩ sẽ bắt đầu tới lần nữa; lại lỗ hổng sẽ tới, lỗ hổng lớn hơn. Dần dần, dần dần các lỗ hổng lớn hơn sẽ xảy ra khi tâm trí sẽ trống rỗng.

Trong tâm trí trống rỗng đó cõi bên kia có thể đi vào trong bạn, nhưng điều kiện cơ bản là ở chỗ bạn phải không níu bám lấy nó. Nếu nó tới - tốt; nếu nó không tới - tốt. Có lẽ bạn còn chưa chín, có lẽ chưa phải là lúc - dầu vậy, cứ biết ơn. Người ta phải học tính quan sát và lòng biết ơn. Ngay cả khi không cái gì xảy ra mà bạn ở sâu bên dưới muốn nó xảy ra, vẫn biết ơn. Có lẽ đấy chưa phải là lúc đúng cho bạn, có lẽ nó sẽ không giúp cho sự trưởng thành của bạn.

Tôi thường kể cho bạn câu chuyện về nhà huyền môn Sufi, Junnaid. Ông ấy là thầy của Al Hillaj Mansoor và bởi vì Mansoor ông ấy trở nên rất nổi tiếng. Mansoor bị những người chính thống giết, những người cuồng tín truyền thống, và bởi vì Mansoor, tên của Junnaid cũng trở nên nổi tiếng - Mansoor là đệ tử của Junnaid.

Junnaid thường đi hành hương mọi năm tới chỗ thiêng liêng của người Mô ha mét giáo, Kaaba. Nó không xa lắm từ chỗ ông ấy, và những người Mô ha mét giáo theo tín ngưỡng của họ được mong đợi là ít nhất một lần trong đời mình đi tới Kaaba; bằng không họ là người Mô ha mét giáo không đầy đủ. Nhưng Kaaba gần chỗ của ông ấy tới mức mọi năm ông ấy thường đi cùng đệ tử của mình. Ông ấy là một loại thánh nhân cách mạng. Thực ra, bất kì loại người nào khác hơn nhà cách mạng đều không là thánh nhân - chỉ mẽ ngoài, diễn viên, và kẻ đạo đức giả.

Mọi người trong làng nơi Junnaid phải đi qua rất giận ông ấy. Vài làng giận tới mức họ sẽ không cho ông ấy cái gì để ăn, hay thậm chí không cho nước để uống và sẽ không cho phép ông ấy ở lại trong làng.

Đó là lời cầu nguyện thông thường của Junnaid - Người Mô ha mét giáo cầu nguyện năm lần một ngày - và sau mỗi lời cầu nguyện ông ấy sẽ giơ tay lên Thượng đế và ông ấy sẽ nói, "Con biết ơn Ngài. Làm sao con diễn đạt được lòng biết ơn này? Ngài đã chăm nom con theo mọi cách có thể; từ bi của Ngài là vô hạn, tình yêu của ngài không bị chặn."

Các đệ tử mệt mỏi bởi vì năm lần một ngày, và trong tình huống mà họ có thể thấy chẳng có chăm sóc gì của Thượng đế cả - họ đã không nhận được thức ăn, họ đã không nhận được nước, họ đã không nhận được chỗ trú ngụ khỏi mặt trời nóng trong sa mạc... Có lần chuyện xảy ra là trong ba ngày liên tục họ bị đuổi ra, bị ném đá, không được cho thức ăn, không nước, không chỗ trú ngụ; nhưng Junnaid vẫn liên tục lời cầu nguyện của ông ấy theo cùng cách.

Vào ngày thứ ba, các đệ tử phát cuồng. Họ nói, "Thôi đủ rồi. Sao thầy cứ nói, 'Ngài từ bi thế', 'Tình yêu của ngài là vĩ đại thế', 'Ngài chăm nom cho chúng con theo mọi chi tiết có thể?' Trong ba ngày chúng ta đã không ăn lấy một thứ gì, chúng ta khát, chúng ta đã không ngủ dưới mái che, chúng ta đã ngủ trong sa mạc, run lên trong đêm lạnh. Thầy đang biết ơn để làm gì?"

Câu trả lời mà Junnaid cho đệ tử của ông ấy là đáng được ghi nhớ. Ông ấy nói, "Trong ba ngày này, các ông tưởng ta không thể thấy được rằng thức ăn đã không được cho chúng ta, rằng chúng ta đã bị đuổi ra ngoài, rằng chúng ta đã bị ném đá, rằng chúng ta khát, rằng trong ngày này chúng ta phải vẫn còn trong sa mạc mở đó sao...? Các ông không thấy rằng ta cũng nhận biết về điều đó sao? Nhưng điều này không có nghĩa là ngài không chăm nom chúng ta. Có lẽ đây là cách ngài đang chăm nom chúng ta; có lẽ đây là điều chúng ta cần vào lúc này.

"Khi cuộc sống diễn ra thoải mái, rất dễ dàng cám ơn Thượng đế. Việc cám ơn đó chẳng có nghĩa gì. Ba ngày này ta đã quan sát, dần dần, dần dần mọi người trong các ông đã dừng cám ơn Ngài sau lời cầu nguyện; các ông đã không qua được phép thử. Nó đã là phép thử hay. Cho dù cái chết tới với ta, ta sẽ chết với lòng biết ơn. Ngài đã cho ta cuộc sống; Ngài lấy nó đi. Nó đã là của Ngài, nó là của Ngài, nó sẽ là của Ngài. Ta là ai mà can thiệp vào chuyện của Ngài?"

Cho nên sẽ có những lúc mà bạn sẽ không tìm được khoảnh khắc nào của an bình, im lặng, thiền, yêu, phúc lạc. Nhưng đừng mất hi vọng. Có lẽ những khoảnh khắc đó được cần để kết tinh bạn, để làm cho bạn mạnh mẽ. Phải biết ơn không chỉ khi mọi sự là tốt, mà còn biết ơn khi mọi sự đi sai. Người có thể biết ơn khi mọi thứ đi sai mới thực sự là biết ơn; người đó biết cái đẹp của lòng biết ơn. Với người đó, mọi sự có thể đi sai mãi mãi, nhưng lòng biết ơn của người đó là lực biến đổi thế, nó sẽ làm thay đổi mọi thứ.

Cho nên đừng lo nghĩ về tâm trí chạy đua; để nó chạy đua đi. Cho phép nó chạy đua đầy đủ nhất có thể được; đừng ngăn cản nó, đừng cố dừng nó lại - bạn chỉ là người xem. Bạn thoát ra khỏi tâm trí và để tâm trí chạy đua, và chẳng mấy chốc, nhất định, như luật tự nhiên, các lỗ hổng sẽ bắt đầu xảy ra. Và khi lỗ hổng xảy ra, đừng thành quá sung sướng rằng, "Mình đã có được nó." Vẫn còn thảnh thơi. Tận hưởng những lỗ hổng đó nữa, nhưng không có tham lam và không có ham muốn, bởi vì chúng sẽ biến mất; và chúng sẽ biến đi sớm nếu bạn có thể trở thành tham lam. Nếu bạn không tham, chúng có thể ở lại lâu hơn.

Đây là toàn thể huấn luyện của thiền. Chẳng mấy chốc, một ngày tới khi tâm trí hoàn toàn im lặng, được rót đầy bởi vui vẻ, im lặng lớn lao. Nhưng nhớ, nó không phải là việc làm của bạn. Nếu cho dù chỉ một khoảnh khắc bạn nghĩ nó là việc làm của bạn, nó có thể biến mất. Bao giờ cũng nhớ rằng bạn là việc làm của sự tồn tại. Mọi điều là lớn lao đều sẽ xảy ra cho bạn không phải bởi nỗ lực của bạn, nhưng bởi tính mở, tính sẵn có thảnh thơi của bạn.

Cứ để cửa của bạn mở.

Khách sẽ tới - chưa bao giờ khác.

Khách bao giờ cũng tới.

Con trai của Pat trở thành diễn viên, và một tối chạy xô về với bố nó trong trạng thái háo hức phấn khởi, "Đoán xem cái gì đi bố," nó công bố, "con vừa mới được cho phần thứ nhất của con. Con đóng vai một người đã lấy vợ được hai mươi nhăm năm."

"Tiếp tục đi con," Pat nói, "một ngày nào đó con có thể được phần nói nữa."

Trong trường hợp của Veena, nó là điều đối lập lại. Ngay bây giờ bạn đang trong phần nói; cứ tiếp tục đi, một ngày nào đó bạn chắc chắn sẽ được phần im lặng nữa. Nhưng không có gì để lo nghĩ cả. Cuộc sống phải được lấy một cách rất chơi đùa, với cảm giác lớn về khôi hài. Trong lúc tốt và trong lúc xấu, khi mọi sự đang xảy ra và khi mọi sự không xảy ra, khi xuân tới và khi, thỉnh thoảng xuân không tới với bạn...

Nhớ lấy, chúng ta không là người làm khi có liên quan tới các thứ bên ngoài tâm trí; chúng ta chỉ là người nhận. Và trở thành người nhận, bạn phải trở thành người quan sát tâm trí bạn bởi vì qua quan sát những lỗ hổng đó xuất hiện. Trong những lỗ hổng đó cánh cửa của bạn mở ra. Và qua cánh cửa đó các vì sao có thể đi vào trong bạn, hoa có thể đi vào trong bạn. Ngay cả khi sao và hoa đi vào trong bạn, đừng tham lam, đừng cố giữ chúng ở trong. Chúng tới từ tự do và bạn phải nhớ, chúng sẽ vẫn còn cùng bạn chỉ trong tự do. Nếu bạn phá huỷ tự do của chúng, chúng cũng bị phá huỷ nữa. Tự do của chúng là chính linh hồn của chúng.

Kinh nghiệm liên tục của tôi với hàng nghìn người là khi họ lần đầu tiên đi tới thiền, thiền xảy ra dễ dàng thế bởi vì họ không có ý tưởng nào nó là gì. Một khi nó đã xảy ra rồi, thế thì vấn đề thực nảy sinh - thế thì họ muốn nó, họ biết nó là gì, họ ham muốn nó. Họ tham về nó; nó xảy ra cho những người khác và nó không xảy ra cho họ. Họ ghen tị, đố kị, đủ mọi loại thứ sai bao quanh họ.

Bao giờ cũng vẫn còn hồn nhiên khi có liên quan tới những thứ bên ngoài tâm trí. Bao giờ cũng vẫn còn là người nghiệp dư, không bao giờ trở thành chuyên gia. Đó là điều tồi nhất có thể xảy ra cho bất kì ai.

Câu hỏi 2

Osho kính yêu,

Vài ngày trước đây, tôi nghe thầy nói rằng tiếng nói đang nói bên trong chúng tôi bao giờ cũng là tâm trí, cho nên tôi tự hỏi ai trong tôi nghe tiếng nói này. Khi tôi cố tìm câu trả lời, tôi chỉ tìm thấy im lặng.

Chidvilas, khoảnh khắc bạn nhìn vào trong cái ta của bạn, bạn chỉ thấy im lặng thôi. Nhưng bạn không nhận biết rằng bạn cũng có đó sao? Ai thấy im lặng này? Bản thân im lặng không thể tìm thấy nó được; có ai đó như một nhân chứng người tìm ra im lặng này. Chỉ hội tụ của bạn là sai; bạn vẫn hội tụ vào đối thể. Nó chỉ là thói quen cũ, có lẽ được trau dồi trong nhiều, nhiều kiếp, mà bạn bao giờ cũng hội tụ bản thân bạn vào đối thể, và bạn bao giờ cũng quên mất bản thân bạn.

Một câu chuyện phương Đông cổ là ở chỗ mười người mù đi qua suối. Dòng chảy rất mạnh, cho nên họ nắm tay nhau bởi vì họ sợ ai đó có thể bị dòng nước cuốn đi. Họ sang tới bờ bên kia, và ai đó trong số họ gợi ý, "Tốt hơn cả là chúng ta nên đếm lại người vì dòng nước và dòng suối thực sự nguy hiểm. Ai đó có thể đã trượt chân, và chúng ta thậm chí có thể không nhận biết."

Cho nên họ bắt đầu đếm. Đó là cú sốc lớn, và họ tất cả đều kêu và khóc; mọi người đều thử, nhưng con số bao giờ cũng chỉ có chín - vì chẳng ai đếm bản thân mình. Một cách tự nhiên, anh ta sẽ bắt đầu đếm, "Một, hai, ba, bốn, năm, sáu, bẩy, tám, chín... Trời đất, một người mất rồi!" Thế là tất cả họ đều khóc.

Một tiều phu quan sát mọi vở kịch này và anh ta nói... anh ta chưa bao giờ thấy mười người mù cùng nhau, ngay chỗ đầu tiên. Thứ hai, những người này có ý tưởng ngu xuẩn làm sao. Cần gì đi qua suối khi nó mạnh thế và ngập lụt? Và, trên tất cả, bây giờ họ đếm, và kêu và khóc vì ai đó - họ chẳng biết là ai, nhưng chắc chắn ai đó đã bị dòng nước cuốn đi. Quan sát họ đếm, anh ta đơn giản sững sờ làm sao lại có thể có chuyện họ là mười người, nhưng số đếm bao giờ cũng là chín?

Giúp đỡ nào đó là được cần, cho nên anh ta trèo từ cây xuống và anh ta nói, "Có chuyện gì vậy?"

Tất cả họ đều nói, "Chúng tôi đã mất một trong những người bạn của mình. Chúng tôi có mười, và bây giờ chúng tôi chỉ còn chín."

Người này nói, "Tôi có thể tìm được người thứ mười của các ông. Các ông đúng, các ông có mười người, nhưng có một điều kiện."

Họ nói, "Chúng tôi sẽ chấp nhận bất kì điều kiện nào, nhưng bạn của chúng tôi..."

Người này nói, "Nó không phải là điều kiện lớn lao gì đâu, nó là điều kiện đơn giản. Tôi sẽ đánh vào đầu người thứ nhất, người này phải nói "một." Thế rồi tôi sẽ đánh vào đầu người thứ hai hai lần; người này phải nói "hai." Thế rồi tôi sẽ đánh vào đầu người thứ ba ba lần; người này phải nói "ba." Cứ bao nhiêu lần tôi đánh, người đó phải nói ra con số."

Họ nói, "Nếu đây là cách tìm ra người bạn bị mất, chúng tôi sẵn sàng."

Thế là anh ta tận hưởng việc đánh này lắm, và anh ta đánh họ lần lượt. Khi anh ta đánh tới người thứ mười mười lần người này nói "mười." Cả chín người kia nói, "Anh là đồ ngốc, anh đã ở đâu? Không cần tất cả chúng tôi phải bị đánh! Anh đã trốn ở đâu mãi cho tới giờ?"

Anh ta nói, "Tôi vẫn đứng đây, đích thân tôi đếm, và bao giờ cũng tới chín. Người này dường như là người có phép màu; người này xoay xở để tìm ra người thứ mười."

Câu chuyện này là có ý nghĩa vì lí do đơn giản là nó đã trở thành thói quen của chúng ta không tính tới bản thân mình. Cho nên khi bạn quan sát ý nghĩ của bạn, ở bên trong, bạn không nhận biết rằng có người quan sát nữa. Khi bạn quan sát im lặng, bạn không nhận biết rằng bạn không thể quan sát được im lặng nếu bạn không có đó.

Chidvilas, bạn hỏi, "Vài ngày trước đây, tôi nghe thầy nói rằng tiếng nói đang nói bên trong chúng tôi bao giờ cũng là tâm trí, cho nên tôi tự hỏi ai trong tôi nghe tiếng nói này?" Chắc chắn tôi không nghe nó, cứ như tôi biết thì chẳng ai khác nghe nó. Bạn phải là anh chàng nghe thấy tiếng nói này. Mọi người khác đều có vấn đề riêng của người đó!

"Khi tôi cố tìm câu trả lời tôi chỉ thấy im lặng." Nhưng thế nữa câu hỏi lại nảy sinh: Ai tìm ra im lặng? Đó là cùng anh chàng đã nghe thấy tiếng nói này. Tên anh ta là Chidvilas.

Bạn phải trở nên nhiều tính chủ thể hơn, nhiều tỉnh táo hơn với bản thân bạn; Chúng ta bao giờ cũng tỉnh táo với mọi thứ quanh chúng ta.

Pat theo gương anh bạn Mike của mình và rời bỏ Ireland để làm việc ở Anh. Mặc dầu từ đó họ đã mất tiếp xúc, Mike đã nhắc tới việc kiếm việc tại vườn thú Whipsnade Open Zoo dễ dàng làm sao, cho nên Pat xin vào. Không may họ không còn việc cho người trông coi nào còn trống nữa; thậm chí không có cả vị trí trống cho người quét dọn.

"Nhưng tôi nói cho anh một điều, anh Pat," người quản lí nói, "con khỉ đột mới chết vài ngày trước, và vườn thú mà không có khỉ đột thì còn là cái gì? Nhưng chúng tôi đã giữ toàn bộ bộ da lông của nó; bây giờ nếu anh bò vào trong bộ da đó và tiếp quản vùng lãnh địa của nó, chúng tôi sẽ nuôi và cấp nhà cho anh, và trả tiền cho vẻ xinh trai của anh nữa."

Pat nhìn qua cái sân đáng yêu mà con khỉ đột lấy làm lãnh địa; anh ta khảo sát ngôi nhà thuận tiện của con khỉ đột, và thử chiếc giường được cung cấp. Anh ta đồng ý nhận việc này. Rất nhanh chóng Pat đã trở thành con vật được ưa chuộng trong các khách thăm vườn thú. Có một chút hướng ngoại, anh ta bao giờ cũng trưng ra hành động tốt - đổ nhào, đấm ngực, và gầm gừ. Nhưng cực đỉnh trong biểu diễn của anh ta là được chuộng nhất. Bất kì khi nào có một đám đông lớn, Pat sẽ leo lên cây sồi lớn về phía lãnh địa của anh ta nơi nó gần kề với chỗ quây của sư tử và ném túi bụi quả dầu vào sư tử cái. Con sư tử đồ sộ, nói riêng, sẽ gầm lên với sự cuồng nộ và dậm chân, và đám đông gào rú khoái trá.

Vào một ngày nghỉ công cộng một đám đông đặc biệt lớn đã tụ tập lại, và Pat ở trên cao và đạt tới đỉnh biểu diễn của mình. Anh ta vừa mới hái được hạt dầu và ném túi bụi vừa đấm ngực thì cành anh ta đứng trên dó bị gẫy; anh ta ngã xuống đất dưới chân sư tử. Pat nhảy lên, kêu gào sự giúp đỡ, và vừa định bỏ chạy thì con sư tử cái thì thào, "Ngậm lưỡi lại đi Pat, anh có chắc là chúng ta mất việc làm tốt nhất mà chúng ta đã có này không?"

Ở đây, mọi người đều có các bộ da khác nhau, bên trong là cùng một tâm thức. Dù bạn có nghe tiếng nói, hay bạn nghe im lặng, nhớ thêm về bản thân bạn đi - ai là người quan sát? Ai là nhân chứng?

Trong mọi kinh nghiệm, khi bạn giận, khi bạn trong yêu, khi bạn trong tham, khi bạn trong thất vọng, nó là cùng chìa khoá: quan sát mà xem - bạn có thực sự trong giận không, hay bạn chỉ là nhân chứng. Chúng ta ở đây, chỉ ngồi. Sâu bên dưới, bạn là ai? Bao giờ cũng là nhân chứng.

Bất kì cái gì xảy ra bên ngoài - bạn có thể trẻ, bạn có thể già, bạn có thể sống, bạn có thể chết - bất kì cái gì xảy ra bên ngoài, bên trong là cùng người chứng kiến. Nhân chứng này là chân lí của chúng ta. Nhân chứng này là thực tại tối thượng của chúng ta, thực tại vĩnh hằng của chúng ta.

Cho nên mọi công việc của bạn liên quan tới việc dịch chuyển sự hội tụ của bạn từ đối thể sang chủ thể. Đừng bận tâm về giận, hay im lặng, hay yêu. Quan tâm tới người mà mọi sự đang xảy ra, và vẫn còn được định tâm ở đó. Việc định tâm này sẽ mang bạn tới kinh nghiệm lớn lao nhất của cuộc đời bạn. Nó sẽ làm bạn thành siêu nhân.

Câu hỏi 3

Osho kính yêu,

Mười một năm trước, khi lần đầu tiên tôi ngồi trước thầy, tôi đã bị tràn ngập bởi năng lượng của thầy, bởi tình yêu của thầy, bởi thầy, tới mức tôi chẳng thể làm được gì ngoài khóc và cúi đầu dưới chân thầy trong diễn đạt im lặng; và vậy mà tôi cảm thấy được thầy hiểu rất nhiều. Vào lúc đó thầy bảo tôi giữ năng lượng của tôi ở bên trong và đem nó tới hara. Kể từ đó gợi ý này ở lại cùng tôi, và bụng tôi đã trở thành người bạn tốt nhất của tôi, và chỗ dưới rốn tôi thành tấm gương của cảm giác của tôi.

Trong mọi lần này, nước mắt và tiếng cười của vui vẻ và biết ơn vì có khả năng dành cuộc sống này cùng thầy đã giữ lại phần lớn lời của tôi. Thầy kính yêu ơi, tôi cảm thấy rằng đằng sau gợi ý nhỏ này của thầy còn có nhiều hơn là tôi có thể hình dung. Xin thầy nói cái gì đó thêm nữa về hara, và hướng dẫn tôi thêm nữa?

Deva Radhika, hara là trung tâm từ đó cuộc sống rời khỏi thân thể. Nó là trung tâm của cái chết. Từ "hara" là từ Nhật Bản; đó là lí do tại sao ở Nhật Bản, tự tử được gọi là hara-kiri. Trung tâm này ở cách quãng sáu phân dưới rốn. Nó rất quan trọng, và gần như mọi người trên thế giới đều đã cảm thấy nó. Nhưng chỉ ở Nhật Bản họ đã đi sâu hơn vào trong các hệ quả của nó.

Ngay cả những người ở Ấn Độ, người đã làm việc vô cùng cần mẫn trên các trung tâm, đã không xem xét tới hara. Lí do cho việc thiếu xem xét của họ là bởi vì họ chưa bao giờ coi chết là có ý nghĩa gì. Linh hồn của bạn chưa bao giờ chết, cho nên tại sao bận tâm về trung tâm vận hành chỉ như cánh cửa cho năng lượng đi ra, và để đi vào thân thể khác? Họ đã làm việc từ dục, chính là trung tâm sống. Họ đã làm việc trên bẩy trung tâm, nhưng hara thậm chí không được nhắc tới trong bất kì kinh sách nào của Ấn Độ.

Những người làm việc cần mẫn nhất trên các trung tâm trong hàng nghìn năm đã không nhắc tới hara, và điều này không thể chỉ là trùng hợp nhẫu nhiên. Lí do là ở chỗ họ chưa bao giờ coi chết là nghiêm trọng. Bẩy trung tâm này là các trung tâm sống, và từng trung tâm đều của cuộc sống cao hơn. Trung tâm thứ bẩy là trung tâm cao nhất của cuộc sống, khi bạn gần như là thượng đế.

Hara ở rất gần với trung tâm dục. Nếu bạn không vươn lên hướng tới các trung tâm cao hơn, hướng tới trung tâm thứ bẩy ở trong đầu bạn, và nếu bạn vẫn còn cả đời ở trung tâm dục, thế thì chỉ ở ngay bên cạnh trung tâm dục là hara, và khi cuộc sống chấm dứt, hara sẽ là trung tâm từ đó cuộc sống của bạn sẽ đi ra khỏi thân thể.

Tại sao tôi đã nói cho Radhika điều này? Cô ấy là người rất nhiều năng lượng, nhưng không nhận biết về bất kì trung tâm cao hơn nào; toàn thể năng lượng đều ở trung tâm dục, và cô ấy đã tràn ngập. Năng lượng tràn ngập ở trung tâm dục là nguy hiểm, bởi vì nó có thể bắt đầu xả ra từ hara. Và nếu nó bắt đầu xả ra từ hara, thế thì đưa nó đi lên trở thành khó hơn. Cho nên tôi đã bảo cô ấy giữ năng lượng lại, và không quá diễn cảm thế: Giữ nó ở trong! Tôi đơn giản muốn trung tâm hara, đang mở và có thể đã rất nguy hiểm, được đóng hoàn toàn.

Cô ấy đã tuân theo điều đó, và cô ấy đã trở thành một người khác toàn bộ. Bây giờ khi tôi nhìn cô ấy, tôi không thể tin được tính diễn cảm mà tôi đã thấy lúc ban đầu. Bây giờ cô ấy được định tâm hơn, và năng lượng của cô ấy đang chuyển theo hướng đúng tới các trung tâm cao hơn. Nó gần tới trung tâm thứ tư, chính là trung tâm của yêu và là trung tâm rất cân bằng. Có ba trung tâm ở dưới nó, và ba trung tâm ở trên nó.

Một khi một người ở trung tâm của yêu, rất hãn hữu mới có khả năng cho người đó rơi xuống, bởi vì người đó đã nếm trải cái gì đó của những chiều cao. Bây giờ thung lũng sẽ rất tối, xấu; người đó đã thấy những đỉnh đầy ánh mặt trời, không rất cao, nhưng dầu vậy vẫn là cao; bây giờ toàn thể ham muốn của người đó sẽ là...

Và đó là rắc rối với mọi người yêu: họ muốn nhiều yêu hơn, bởi vì họ không hiểu rằng ham muốn thực không phải là nhiều yêu hơn, mà về cái gì đó còn nhiều hơn yêu. Ngôn ngữ của họ chấm dứt với yêu; họ không biết cách nào cao hơn yêu, và yêu không thoả mãn. Ngược lại, bạn càng yêu nhiều, bạn càng trở nên khát khao hơn.

Tại trung tâm thứ tư của yêu, người ta cảm thấy thoả mãn vô cùng chỉ khi năng lượng bắt đầu chuyển tới trung tâm thứ năm. Trung tâm thứ năm ở trong họng bạn, và trung tâm thứ sáu là con mắt thứ ba của bạn. Trung tâm thứ bẩy, sahastrara, là trên đỉnh đầu bạn. Tất cả những trung tâm này đều có cách diễn đạt khác và kinh nghiệm khác.

Khi yêu chuyển tới trung tâm thứ năm thế thì bất kì tài năng nào bạn có, bất kì chiều sáng tạo nào, đều là có thể cho bạn. Đây là trung tâm của tính sáng tạo. Nó không chỉ dành cho bài ca, không chỉ cho âm nhạc, nó dành cho mọi tính sáng tạo.

Huyền thoại Hindu có một câu chuyện hay. Nó là huyền thoại, nhưng câu chuyện là hay, và đặc biệt để giải thích cho bạn về trung tâm thứ năm. Huyền thoại Ấn Độ nói rằng có trận đấu thường xuyên giữa các thế lực ác và thế lực thiện. Họ cả hai đều khám phá ra rằng nếu họ làm việc tìm kiếm nào đó trong đại dương thì họ có thể tìm ra nước cam lồ, và bất kì ai uống nước đó sẽ trở thành bất tử. Thế là tất cả họ đều cố tìm ra nó.

Nhưng vì cuộc sống cân bằng ở mọi nơi, ở đó nữa... Trước khi họ tìm ra nước cam lồ họ đã tìm thấy nước độc che giấu nước cam lồ dưới nó. Không ai sẵn sàng thử nó; ngay cả việc nhìn vào nó cũng tạo ra ốm bệnh. Một trong họ được coi là người hippie đầu tiên của thế giới, có lẽ có thể sẵn lòng uống - ông ấy là thần Shiva. Thế là họ đề nghị Shiva, "Ông thử nó đi." Ông ta nói, "Được."

Ông ấy không chỉ thử nó, ông ấy uống hết cả nó, và nó là nước độc thuần. Ông ấy giữ nó ở cổ mình, ở trung tâm thứ năm. Trung tâm thứ năm là trung tâm sáng tạo. Nó trở nên bị đầu độc hoàn toàn, và Shiva trở thành thần huỷ diệt. Cho nên người Hindu có ba thần: Brahma tạo ra thế giới, Vishnu duy trì thế giới, và Shiva phá huỷ thế giới. Tính phá huỷ của ông ấy tới từ trung tâm sáng tạo của ông ấy mà đã bị đầu độc. Và chất độc là lớn tới mức nó không thể là phá huỷ nhỏ; ông ấy chỉ có thể phá huỷ toàn thể sự tồn tại.

Khi Vishnu mệt về việc duy trì nó, Shiva phá huỷ nó. Đến lúc đó Brahma đã quên mất - hàng triệu năm đã trôi qua kể từ lúc ông ấy tạo ra thế giới; ông ấy lại bắt đầu sáng tạo ra nó - chỉ là một thường lệ cổ! Brahma là thần sáng tạo, nhưng trong toàn thể Ấn Độ chỉ có một ngôi đền dành riêng cho Brahma, bởi vì ai quan tâm tới ông ấy? Ông ấy đã làm xong công việc của mình; thật vô tích sự mà nói cái gì với ông ấy. Vishnu có hàng triệu ngôi đền, bởi vì ông ấy là thần duy trì. Krishna và Rama tất cả đều là hoá thân của Vishnu.

Nhưng không ai có thể ganh đua được với Shiva. Shiva có nhiều điện thờ cho ông ấy hơn bất kì ai khác. Ông ấy là người hippie, cho nên ông ấy không cần đền rất lớn hay bất kì cái gì - chỉ bất kì chỗ nào, dưới bất kì cây nào. Chỉ đặt một hòn đá tròn, hình ô van, và ông ấy không đòi hỏi gì mấy - vài chiếc lá, thậm chí không có hoa. Vài chiếc lá bạn có thể bỏ ở đó, vài giọt nước lên đầu ông ấy, chỉ để giữ cho ông ấy mát mẻ... cho nên mọi người đã tạo ra các phương cách; họ chỉ treo một cái bình nhỏ lên đỉnh đầu ông ấy với nước chảy nhỏ giọt, từng giọt, từng giọt, từng giọt. Điều đó giữ cho ông ấy mát mẻ, để cho ông ấy không bị bực mình với bất kì ai và phá huỷ thế giới này.

Mọi người đều sợ ông ấy, cho nên một cách tự nhiên ông ấy có nhiều người tôn thờ hơn, nhiều đền thờ hơn, và nhiều điện thờ hơn. Trong mọi làng nhỏ bạn sẽ thấy ít nhất hàng tá điện thờ Shiva, bởi vì chúng chẳng tốn kém gì; bất kì người nghèo nào cũng có thể đảm đương được điều đó. Và ông ấy phải được quan tâm tới về điều đó bởi vì Shiva có thể phá huỷ. Cứ giữ cho ông ấy được thoả mãn đi! Và ông ấy không đòi hỏi gì mấy; chỉ giữ cho đầu ông ấy lạnh. Hoa là tốn kém, nhưng bất kì hai chiếc lá nào và việc tôn thờ của ông ấy được kết thúc.

Shiva đã trở thành người phá huỷ thế giới bởi vì trung tâm thứ năm của ông ấy đã tích luỹ toàn thể chất độc của sự tồn tại trong nó. Nó là trung tâm sáng tạo của chúng ta, đó là lí do tại sao những người yêu có xu hướng nào đó về sáng tạo. Khi bạn rơi vào yêu, bạn đột nhiên cảm thấy thích sáng tạo ra cái gì đó - nó là rất gần gũi. Nếu bạn được hướng dẫn đúng, yêu của bạn có thể trở thành hành động sáng tạo lớn của bạn. Nó có thể làm bạn thành nhà thơ, nó có thể làm bạn thành hoạ sĩ, nó có thể làm bạn thành vũ công, nó có thể làm cho bạn đạt tới các vì sao trong bất kì chiều hướng nào.

Trung tâm thứ sáu mà chúng ta gọi là con mắt thứ ba là ở giữa hai con mắt. Trung tâm này cho bạn sự sáng tỏ, cách nhìn về mọi kiếp sống quá khứ của bạn, và về mọi khả năng tương lai. Một khi năng lượng của bạn đã đạt tới con mắt thứ ba của bạn, thế thì bạn ở gần với chứng ngộ tới mức cái gì đó của chứng ngộ bắt đầu hiện ra. Nó toả sáng từ con người có con mắt thứ ba, và người đó bắt đầu dảm thấy việc kéo lên tới trung tâm thứ bẩy.

Bởi vì bẩy trung tâm này, Ấn Độ chưa bao giờ bận tâm tới hara. Hara không nằm trên tuyến đó; nó chỉ ở bên cạnh trung tâm dục. Trung tâm dục là trung tâm sống, và hara là trung tâm chết. Quá nhiều kích động, quá nhiều không định tâm, quá nhiều việc ném năng lượng của bạn đi khắp chốn là nguy hiểm, bởi vì nó lấy năng lượng của bạn hướng tới hara. Và một khi con đường này được tạo ra, việc nó đi lên sẽ trở thành khó hơn. Hara là song song tương đương với trung tâm dục, cho nên năng lượng có thể di chuyển rất dễ dàng.

Nó đã là khám phá vĩ đại của người Nhật Bản: họ thấy rằng không cần chặt đầu bạn, hay bắn vào não để giết chết - chúng toàn gây đau đớn không cần thiết; chỉ một lưỡi dao nhỏ xuyên đích xác vào trung tâm hara, và không đau đớn nào, cuộc sống biến mất. Chỉ làm trung tâm này mở ra và cuộc sống biến mất, dường như hoa nở ra và hương thơm biến mất.

Hara phải được giữ đóng kín. Đó là lí do tại sao, Radhika, tôi đã bảo bạn trở nên được định tâm hơn, giữ cho cảm giác của bạn ở bên trong, và đem nó tới hara của bạn. "Kể từ đó gợi ý này ở lại cùng tôi, và bụng tôi đã trở thành người bạn tốt nhất của tôi, và chỗ dưới rốn tôi thành tấm gương của cảm giác của tôi."

Nếu bạn có thể giữ cho hara của bạn kiểm soát một cách có ý thức năng lượng của bạn, nó không cho phép chúng đi ra. Bạn bắt đầu cảm thấy vững vô cùng, ổn định, định tâm, điều là cần thiết cơ bản cho năng lượng đi lên.

Bạn hỏi, "Tôi cảm thấy rằng đằng sau gợi ý nhỏ này của thầy có nhiều hơn là tôi có thể hình dung." Chắc chắn, còn có nhiều hơn...

Một người Ba Lan đang đi trên phố, và đi qua một cửa hàng đồ dùng trong nhà đang quảng cáo bán cưa xích, có khả năng cưa qua bẩy trăm cây trong bẩy giờ.

Người Ba Lan nghĩ rằng đây là món hời và quyết định mua một cái.

Ngày hôm sau anh ta quay lại với chiếc cưa, và phàn nàn với người bán hàng, "Cái cưa này không hạ được bẩy trăm cây như quảng cáo nói nó phải hạ được."

"Nào," người bán hàng nói, "để chúng tôi thử nó xem sao." Tìm một khúc gỗ, người bán hàng kéo dây khởi động, và chiếc cưa phát ra tiếng gầm lớn.

"Tiếng ồn đó là gì vậy?" người Ba Lan hỏi.

Vậy là anh ta phải đã cưa bằng tay và đó là chiếc cưa điện!

Radhika, trung tâm hara của bạn có nhiều năng lượng tới mức, nếu nó được chỉ đạo đúng, chứng ngộ không phải là chỗ xa xăm.

Cho nên hai điều này là gợi ý của tôi: giữ cho bản thân bạn được định tâm nhiều nhất có thể được. Đừng bị xúc động bởi những thứ nhỏ - ai đó giận, ai đó xúc phạm bạn, và bạn nghĩ về điều đó hàng giờ. Cả đêm của bạn bị quấy rối bởi vì ai đó nói cái gì đó... Nếu hara có thể giữ nhiều năng lượng, thế thì một cách tự nhiên nhiều năng lượng hơn bắt đầu dâng lên. Chỉ có một năng lực nào đó trong hara, và mọi năng lượng đi lên đều đi qua hara; nhưng hara phải được đóng.

Cho nên một điều là ở chỗ hara phải được đóng. Điều thứ hai là ở chỗ bạn bao giờ cũng phải làm việc vì các trung tâm cao hơn. Chẳng hạn, nếu bạn cảm thấy giận quá thường xuyên bạn nên suy tư nhiều về giận, để cho giận biến mất và năng lượng của nó trở thành từ bi. Nếu bạn là người ghét mọi thứ, thế thì bạn nên tập trụng vào ghét; suy tư về ghét, và cùng năng lượng này trở thành yêu.

Liên tục đi lên, bao giờ cũng nghĩ tới chiếc thang cao hơn, để cho bạn có thể đạt tới điểm cao nhất của bản thể bạn. Và phải không có rò rỉ từ trung tâm hara.

Ấn Độ đã từng quá quan tâm tới dục với cùng lí do: dục cũng có thể lấy năng lượng của bạn ra ngoài. Nó lấy... nhưng ít nhất dục là trung tâm của cuộc sống. Cho dù nó lấy năng lượng ra, nó sẽ đem năng lượng tới đâu đó khác, cuộc sống sẽ tiếp tục tuôn chảy.

Nhưng hara là trung tâm chết. Năng lượng không nên được phép đi qua hara. Một người có năng lượng bắt đầu đi qua hara, bạn có thể rất dễ dàng phát hiện ra. Chẳng hạn, có những người mà ở cùng họ bạn sẽ cảm thấy bị ngạt thở, với họ bạn sẽ cảm thấy dường như họ đang hút năng lượng của bạn. Bạn sẽ thấy điều đó, sau khi họ đi, bạn cảm thấy thoải mái và thảnh thơi, mặc dầu họ chẳng làm gì sai với bạn.

Bạn sẽ thấy chính loại người đối lập nữa, người mà khi bạn gặp sẽ làm cho bạn vui vẻ, mạnh khoẻ hơn. Nếu bạn buồn, buồn của bạn biến mất; nếu bạn giận, giận của bạn biến mất. Đây là những người có năng lượng đang chuyển vào các trung tâm cao hơn. Năng lượng của họ ảnh hưởng tới năng lượng của bạn. Chúng ta ảnh hưởng lẫn nhau một cách liên tục. Và người có ý thức, chọn bạn bè và nhóm bạn, sẽ nâng năng lượng của người đó lên cao hơn.

Một điểm là rất rõ ràng. Có những người bú hút bạn, tránh họ ra! Tốt hơn cả là rõ ràng về điều đó, nói tạm biệt họ. Không cần chịu đựng, bởi vì họ là nguy hiểm; họ có thể mở hara của bạn ra nữa. Hara của họ là mở, đó là lí do tại sao họ tạo ra cảm giác bị hút thế trong bạn.

Tâm lí học chưa chú ý tới điều đó, nhưng điều có tầm quan trọng lớn là những người ốm về mặt tâm lí không nên được để ở cùng nhau. Và đó là điều đang được làm trên khắp thế giới. Những người ốm về tâm lí đang bị đưa tới các viện tâm thần cùng nhau. Họ đã ốm về tâm lí rồi, và bạn lại đưa họ vào nhóm mà sẽ lôi năng lượng của họ còn xuống thấp hơn nữa.

Ngay cả các bác sĩ làm việc với người ốm về tâm lí đã cho đủ chỉ dẫn về điều đó. Nhiều nhà phân tâm tự tử hơn bất kì nghề nào khác, nhiều nhà phân tâm phát điên hơn bất kì nghề nào khác. Và mọi nhà phân tâm thỉnh thoảng lại cần được điều trị bởi nhà phân tâm khác nào đó. Điều gì xảy ra cho những người đáng thương này? Bị bao quanh bởi những người ốm về tâm lí, họ liên tục bị hút, và họ không có ý tưởng nào về làm sao đóng hara của họ lại.

Có các phương pháp, kĩ thuật để đóng hara, cũng như có các phương pháp cho thiền, để chuyển năng lượng đi lên. Phương pháp tốt nhất và đơn giản nhất là: cố gắng vẫn còn được định tâm trong cuộc sống của bạn nhiều nhất có thể được. Mọi người thậm chí không thể ngồi im lặng được, họ sẽ thay đổi tư thế của họ. Họ không thể nằm ra một cách im lặng, cả đêm họ sẽ quay là trở mình. Đây chỉ là bất ổn, bất ổn sâu trong linh hồn họ.

Người ta nên học việc nghỉ ngơi. Và trong những điều nhỏ bé này, hara vẫn còn được đóng. Nói riêng các nhà tâm lí nên được huấn luyện. Cũng vậy, những người ốm về tâm lí không nên được để ở cùng nhau.

Ở phương Đông, đặc biệt ở Nhật Bản trong các Thiền viện, nơi họ đã trở nên nhận biết về trung tâm hara, không có nhà tâm lí nào như thế cả. Nhưng trong Thiền viện có những lều tranh nhỏ, ở xa trong núi nơi Thiền nhân sống, nhưng trong cùng khu rừng hay trong cùng vùng núi. Và nếu ai đó ốm về tâm lí được mang tới cho họ, người đó được cho một khoang ở đó và người đó được bảo thảnh thơi, nghỉ ngơi, tận hưởng, đi quanh khu rừng - nhưng không nói. Bằng mọi cách không có ai để nói cả! Chỉ một lần một ngày một người tới đưa thức ăn; người này không được phép nói với người đó nữa, và nếu người đó nói, người này không trả lời. Cho nên toàn thể năng lượng của người đó được kiểm soát hoàn toàn. Người đó thậm chí không thể nói được, người đó không thể gặp được bất kì ai.

Bạn sẽ ngạc nhiên mà biết rằng điều nhà phân tâm không thể làm được trong nhiều năm, lại được làm trong ba tuần. Trong ba tuần người đó lại lành mạnh như người thường. Và chẳng cái gì đã được làm - không kĩ thuật, không cái gì. Người đó chỉ vừa mới được bỏ lại một mình cho nên người đó không thể nói được. Người đó đã bị bỏ lại một mình cho nên người đó có thể nghỉ ngơi và là bản thân mình. Người đó không bị mong đợi phải hoàn thành mong đợi của ai đó khác.

Radhika, bạn đã làm tốt. Cứ tiếp tục bất kì cái gì bạn đang làm, tích luỹ năng lượng của bạn trong bản thân bạn đi. Việc tích luỹ năng lượng làm cho nó đi lên cao hơn. Và khi nó đạt tới cao hơn bạn sẽ cảm thấy an bình hơn, đáng yêu hơn, vui vẻ hơn, chia sẻ hơn, từ bi hơn, sáng tạo hơn.

Một ngày không xa khi bạn sẽ cảm thấy đầy ánh sáng, và cảm thấy quay trở về nhà.

Được chứ, Maneesha?

Vâng, thưa Osho.

Xem tiếp Chương 4 - Quay về Mục lục Tập 1

..............................