Read more
(Đọc hoặc download miễn phí hàng trăm quyển sách của Osho tại đây)
Thiền - Truyền Trao Đặc Biệt – Osho
Bài Nói Về Thiền
Chương 10. Nó Là Truyền Trao Đặc Biệt
Nghe hoặc Tải MP3 'Thiền - Truyền Trao Đặc Biệt' ê
Câu hỏi thứ nhất
Osho ơi,
Tôi sẽ nhận tính chất sannyas trong vài ngày. Tôi rất muốn thầy
nói cái gì đó với tôi. Tôi sợ - có hoài nghi - và tôi cảm thấy hạnh phúc nảy
sinh.
Evi Huber, cảm thấy sợ
là tự nhiên khi bạn đi vào trong cái gì đó không biết. Mọi cuộc phiêu lưu đều
đem tới nỗi sợ riêng của nó. Nếu người ta muốn sống mà không sợ thì người ta chỉ
có thể sống trong nấm mồ. Đó là cách nhiều người sống: họ chỉ dường như là sống.
Họ đang thở, họ đang làm các việc của họ, nhưng đó không phải là sống.
Cuộc sống có thể có
nghĩa chỉ một điều và đó là cuộc phiêu lưu thường xuyên - bao giờ cũng di chuyển
từ cái biết vào cái không biết - và cuối cùng, chung cuộc, bước nhảy lượng tử từ
cái không biết vào cái không thể biết.
Tính chất sannyas có
hai bước: Bước thứ nhất là từ cái biết vào trong cái không biết, và bước thứ
hai là từ cái không biết vào trong cái không thể biết. Tự nhiên là cảm thấy sợ
và không có mâu thuẫn rằng bạn cũng cảm thấy hạnh phúc nảy sinh; điều đó nữa
cũng tự nhiên như sợ. Người sống không có phiêu lưu thì sống không sợ nhưng
cũng không có hạnh phúc. Người đó sống cuộc sống thuận tiện, thoải mái, ấm
cúng, nhưng đờ đẫn, ngu si, vô nghĩa, không có niềm vui, không bài ca, không điệu
vũ; không cái gì đã bao giờ xảy ra trong bản thể người đó, người đó đơn giản sống
thực vật. Từ sinh tới chết người đó đơn giản liên tục chết đi mọi ngày, mọi khoảnh
khắc một cách từ từ. Tất nhiên cái chết của người đó là chậm tới mức người đó
không thể cảm thấy nó được. Đó là một loại tự tử chậm.
Mọi người đã chọn loại
tự tử chậm này chỉ bởi vì họ muốn né tránh mọi sợ. Đây là né tránh bản thân cuộc
sống, và nếu bạn né tránh cuộc sống bạn đang né tránh Thượng đế.
Ai đó có lần hỏi Mark
Twain, "Ông nghĩ gì về ba điều tốt nhất trong cuộc sống?"
Một cách khôi hài,
châm biếm, ông ấy nói, "Điều tốt nhất đầu tiên là không bao giờ được sinh
ra. Điều tốt nhất thứ hai là chết ngay lập tức sau khi sinh. Và điều tốt nhất
thứ ba là chết ngay khi có thể." Nhưng khôi hài của ông ấy có chân lí vô
cùng trong nó. Đó là logic của bạn nữa, đó là logic của tâm trình trung bình,
đó là logic của tâm trí làng nhàng.
Tâm trí rất sợ cái
không biết vì tâm trí cảm thấy có khả năng khi bạn vận hành bên trong biên giới
của cái đã biết. Tâm trí có nghĩa là tri thức. Bạn quen với nó, bạn biết mọi ủng
hộ và chống đối, bạn biết phải làm gì, phải không làm gì. Bạn đã trải qua cùng
con đường nhiều lần tới mức bây giờ bạn có thể đi qua bằng mắt nhắm mà không sợ
gì về loạng choạng va phải bất kì cái gì hay ngã hay đi lạc lối. Bạn có thể vận
hành như robot. Tâm trí chỉ bao gồm cái đã biết. Khoảnh khắc bạn bắt đầu mời
cái không biết vào, tâm trí đâm ra phiêu diêu. Tâm trí nói, "Không, điều
này là nguy hiểm. Mình không sẵn lòng."
Đừng nghe theo tâm
trí vì tâm trí có nghĩa là quá khứ; nó chết rồi, đã chết rồi và đã qua rồi. Nó
không có tính tồn tại. Nó chỉ là dấu vết của các biến cố không còn nữa. Tâm trí
không biết gì về hiện tại, nó không thể biết về hiện tại được. Nó không có năng
lực nào để giao cảm với hiện tại vì hiện tại bao giờ cũng là không biết. Bạn
không thể thu nó về quá khứ được. Và nỗi sợ của tâm trí là ở chỗ khoảnh khắc bạn
đương đầu với hiện tại bạn phải tự phát, và tâm trí trở thành vô dụng. Tâm trí
phải bị gạt sang bên.
Đó là khoảnh khắc mà
thiền bắt đầu xảy ra. Vẫn còn bị giới hạn vào trong cái biết là ở trong tâm
trí; cho phép cái không biết đi vào trong bản thể bạn là bắt đầu của thiền, bắt
đầu của Thiền. Hiện tại có thể được tiếp cận tới chỉ qua vô trí. Nếu bạn có bất
kì kết luận nào bạn vẫn còn đang mang quá khứ; kết luận tới từ quá khứ, định kiến
tới từ quá khứ. Bạn phải gạt sang bên mọi thứ bạn đã biết. Bạn phải nhìn vào
trong hiện tại trong trạng thái không biết. Tâm trí sẽ run rẩy - để cho nó run.
Để cho nó chết đi từ việc run. Không nghe nó.
Tâm trí sẽ tạo ra nhiều
hoài nghi. Đó là lí do tại sao, Evi Huber, bạn nói... Có hoài nghi... Điều tự
nhiên là tâm trí sẽ tạo ra nhiều hoài nghi. Tâm trí sẽ nói "Mình hoàn toàn
hạnh phúc, mình hoàn toàn thoải mái. Sao mình mạo hiểm? Để làm gì? Mình thậm
chí có thể mất cái mình đang có; mình có thể không thu được cái gì. Đừng mạo hiểm!"
Tâm trí dạy bạn có tính tính toán, có tính thận trọng.
Và tính chất sannyas
dành cho người liều lĩnh; nó không dành cho người kiểu kinh doanh, nó không
dành cho người tính toán, nó không dành cho máy tính. Nó dành cho người, người
thực, người đích thực, người bao giờ cũng cũng sẵn sàng lắng nghe thách thức của
cái không biết, người sẵn sàng đi vào trong biển chưa thăm dò. Không có đảm bảo
về bờ bên kia; không có đảm bảo nào trong tính chất sannyas.
Tôn giáo không thể
cung cấp được đảm bảo nào. Và khoảnh khắc bất kì tôn giáo nào bắt đầu cung cấp
đảm bảo nó không còn là tôn giáo nữa; nó trở thành một phần của các quyền lợi
được đầu tư nào đó. Nó trở thành một phần của thể chế; nó mất đi mọi sự nổi dậy.
Jesus không thể cho bạn bất kì đảm bảo nào; nhà thờ Ki tô giáo có thể cho bạn mọi
loại đảm bảo. Phật không thể đã cho bạn bất kì đảm bảo nào; nhà thờ Phật giáo
cung cấp cho bạn mọi loại đảm bảo, ở đây và trong tương lai, thậm chí trong thế
giới khác.
Những người đi theo
bao giờ cũng tìm các đảm bảo, dù là có ý thức hay vô ý thức; họ chờ đợi những
chỉ dẫn nào đó rằng chân lí phải được bảo đảm. "Thế thì chúng tôi có thể
đi vào trong bất kì cuộc phiêu lưu nào" - nhưng nó không còn là phiêu lưu
nữa nếu nó được đảm bảo.
Phúc lạc không thể được
đảm bảo, chân lí không thể được đảm bảo, cực lạc không thể được đảm bảo. Vâng,
có thể nói nó xảy ra. Người đã nếm trải nó có thể nói, "Tôi đã nếm trải
nó, và có khả năng rằng bạn có thể cũng nếm trải nó. Nếu tôi đã nếm trải nó,
sao bạn không?" Nhưng không có đảm bảo: bạn có thể có, bạn có thể không.
Và tâm trí sống trên
những hoài nghi này. Tâm trí nói, "Ai biết được? Người này có thể đang lừa
dối. Có thể người đó không lừa, nhưng bản thân người đó có thể bị lừa. Người đó
có thể ảo giác về cực lạc, samadhi - mơ, tin. Có thể người đó đã tự thôi miên
mình hay có thể người đó chỉ là kẻ đi lừa người khác, khai thác tính cả tin của
họ." Tâm trí sẽ tạo ra mọi câu hỏi này, cả nghìn câu hỏi. Trong tâm trí
câu hỏi nảy sinh như lá mọc trên cây; tâm trí liên tục mọc ra nhiều nhiều câu hỏi
mỗi khoảnh khắc. Không câu trả lời nào là có ích gì; từ mọi câu trả lời tâm trí
sẽ tạo ra nhiều câu hỏi nữa.
Điều tự nhiên là cảm
thấy hoài nghi. Nếu không có hoài nghi, thế thì cũng không có trưởng thành. Bạn
càng cảm thấy đầy hoài nghi và dầu vậy bạn vẫn đi trên cuộc hành trình, điều đó
tạo ra khác biệt. Người ngu, người khờ, người ngốc có thể không cảm thấy hoài
nghi nào, người đó có thể đơn giản tin, nhưng người đó sẽ không đi vào bất kì
cuộc phiêu lưu nào. Người đó chỉ là ngẫu nhiên, người đó phó mặc mọi sự cho
gió. Nhưng người thông minh nhất định cảm thấy hoài nghi. Mặc cho hoài nghi người
ta phải đi; đó là cách thức cuộc sống là vậy. Aes dhammo sanantano - đây là luật
của cuộc sống. Mặc cho mọi hoài nghi người ta phải đi.
Bạn có nghĩ những người
cố đạt tới Everest là không đầy hoài nghi không? Trong một trăm năm, bao nhiêu
người đã thử và bao nhiêu người đã mất mạng? Bạn có biết bao nhiêu người không
bao giờ quay lại không? Thậm chí xác của họ không quay lại; họ lạc, lạc vĩnh viễn.
Nhưng dầu vậy vài người dũng cảm vẫn đi tiếp.
Sự kiện này phải được
viết ra: rằng không người Ấn Độ nào đã từng thử. Đất nước này đã đánh mất linh
hồn của việc chấp nhận thách thức. Đó là lí do tại sao nước này đã sống trong
nô lệ trong hai nghìn năm, và dầu vậy nó vẫn không mấy tự do bởi vì tự do không
thể chỉ về chính trị; về căn bản nó phải có tính tâm linh. Và nước này không tự
do về mặt tâm linh.
Nhưng mọi người liên
tục tới từ khắp trên thế giới, mạo hiểm, vẫn biết rằng họ có thể không quay về
bao giờ, họ có thể mất mạng. Nhưng điều đó là xứng đáng - vì trong chính mạo hiểm
cái gì đó được sinh ra bên trong bạn: trung tâm. Nó được sinh ra chỉ trong rủi
ro. Đó là cái đẹp của rủi ro, món quà của rủi ro.
Những người đi lên mặt
trăng, bạn có cho rằng họ chắc chắn họ sẽ đạt tới không? Bạn có cho rằng họ chắc
chắn họ sẽ quay trở lại với gia đình họ không, với con cái họ, với vợ họ, với bố
mẹ họ? Không cái gì là chắc chắn. Thực ra, nhiều khả năng là ở chỗ cái gì đó sẽ
đi sai. Một trong những câu nói nổi tiếng nhất của Murphy là:
Nếu bất kì cái gì có
thể đi sai, thì nó sẽ đi sai.
Và đã có hàng triệu
thứ có thể đã đi sai vì nó là nỗ lực đầu tiên để đạt tới mặt trăng. Chỉ khác biệt
vài giây và họ sẽ trượt mặt trăng; họ có thể lạc vĩnh viễn trong không gian.
Chúng ta thậm chí có thể không biết liệu họ sống hay chết.
Bây giờ có những nỗ lực
để đạt tới ngày càng xa hơn; sớm hay muộn con người sẽ đạt tới các ngôi sao. Đó
sẽ là cuộc hành trình dài, nhưng đáng nhận, đáng mạo hiểm. Nó sẽ là cuộc hành
trình rất kì lạ, vì theo Albert Einstein khi bạn đi với tốc độ đó bạn sẽ không
già đi, bạn vẫn còn đích xác cùng tuổi - thời gian dừng lại. Khi bạn đi với tốc
độ ánh sáng... và nó là cực kì lớn, ban trăm nghìn ki lô mét một giây; chỉ thế
thì chúng ta mới có thể đạt tới các ngôi sao. Ngôi sao gần nhất sẽ mất bốn năm
để đạt tới với tốc độ này và bốn năm để quay lại từ đó; đó là ngôi sao gần nhất.
Ngôi sao tiếp sẽ mất sáu mươi năm để đi và sáu mươi năm để về; và thế rồi vũ trụ
là vô hạn - thế thì có hàng triệu ngôi sao mà sẽ mất hàng triệu năm để tới và về.
Nhưng con người đang cố gắng một ngày nào đó; việc chuẩn bị đang trên đường,
các kế hoạch đang được làm ra.
Người sẽ đi trên cuộc
hành trình trong thời gian dài thế, khi người đó quay lại vợ người đó sẽ trông
như mẹ người đó - và người đó sẽ vẫn còn như xưa. Nếu người đó đã rời khỏi trái
đất vào độ tuổi bốn mươi, người đó sẽ vẫn còn là bốn mươi tuổi. Đây là một
trong những phép màu của tốc độ, rằng bạn không già. Bố mẹ người đó chắc đã chết,
con người đó chắc đã trở thành đích xác giống như người đó vậy - bốn mươi tuổi.
Vợ người đó có thể tám mươi tuổi, rất già, không thể nhận ra được. Nó là rủi ro
nào đó! Nhưng đây là cách tâm linh con người trưởng thành.
Và đây là các cuộc
phiêu lưu bên ngoài, không gì so sánh được với cuộc phiêu lưu bên trong của
tính chất sannyas, thiền, Zen, vì khi bạn đi vào bên trong bạn đi một mình, tuyệt
đối một mình; không ai có thể đi cùng bạn được. Bạn mất mọi tiếp xúc với thế giới
bên ngoài: bạn càng đi vào trong sâu hơn, thế giới bên ngoài bắt đầu biến mất.
Tại chính trung tâm của bản thể bạn thế giới biến mất như mơ.
Đó không phải chỉ là
triết lí mà các nhà huyền môn đã gọi thế giới này là ảo tưởng, maya, giấc mơ,
được làm từ cùng chất liệu như mơ được làm ra. Nó không chỉ là quan niệm triết
lí; nó được bắt rễ trong việc nhận ra tâm linh sâu sắc. Nó là kinh nghiệm, kinh
nghiệm có tính tồn tại. Họ đã trải nghiệm. Khoảnh khắc bạn đạt tới chính trung
tâm của bản thể bạn, toàn thể thế giới biến mất: mọi người, núi non, các ngôi
sao, chúng bắt đầu lùi lại sau và một khoảnh khắc tới chúng không còn đó. Có sự
bao la vô hạn, cái không.
Và khi thế giới biến
mất, nhớ lấy, bạn như một bản ngã cũng biến mất vì bạn chỉ có thể tồn tại trong
mối quan hệ với người khác. Ta/người là một cặp: cái "tôi" không thể
tồn tại mà không có cái "người". Các nhà tâm lí nói rằng cái
"người" tới trước trong sự tồn tại và thế rồi cái "tôi" tới;
cái "tôi" được thêm vào sau. Đầu tiên đứa trẻ trở nên nhận biết về
người khác - mẹ, bố, các đứa trẻ khác. Đầu tiên nó trở nên nhận biết về cái
"người", và dần dần, dần dần nó bắt đầu cảm thấy rằng "tôi là
tách rời."
Trẻ nhỏ, lúc bắt đầu,
đề cập tới bản thân chúng ở ngôi thứ ba. Chẳng hạn, đứa trẻ sẽ nói,
"Johnny đói." Nó đói - tên nó là Johnny - và nó nói, "Johnny
đói." Nó còn chưa trở nên nhận biết đủ để nói, "Tôi đói." Ngay cả
về bản thân mình nó nghĩ dưới dạng dường như nó là ai đó khác. Nhìn vào trong
gương, đứa trẻ nhỏ không nhận ra rằng đó là mặt nó; nó nghĩ có đứa trẻ khác nào
đó. Nó cố gắng bắt giữ đứa trẻ này. Nếu nó không thể bắt giữ được nó cố đi ra đằng
sau gương: "Có thể nó đang trốn đằng sau gương." Rất từ từ, khi cái
"người" trở nên được xác định rõ ràng, nó trở nên nhận biết về cái
"tôi".
Cùng điều đó xảy ra
theo cách ngược lại khi bạn đi vào trong thiền. Đầu tiên cái "người"
biến mất và thế rồi dần dần, dần dần cái "tôi" mất đi mọi nghĩa. Một
cách tự nhiên người ta cảm thấy sợ, hoài nghi. Nó là cuộc hành trình nguy hiểm,
cuộc hành trình nguy hiểm nhất có đó, nhưng với cực lạc vô cùng. Từng khoảnh khắc
của nó đều đầy cực lạc, háo hức, ngạc nhiên và ngạc nhiên, hết điều huyền bí nọ
tới điều huyền bí kia.
Người dũng cảm không phải là người không có sợ - chỉ người ngốc mới không có sợ - người dũng cảm là người có sợ nhưng mặc cho sợ người đó vẫn đi trên cuộc hành trình, mặc cho sợ người đó vẫn đi vào cuộc truy hỏi cái không biết. Và cái không biết chỉ là quá trình học vì cuối cùng bạn phải lấy bước nhảy lượng tử từ cái không biết vào cái không thể biết. Cái không biết không phải là nguy hiểm mấy đâu, nhớ điều đó.
Evi Huber, cái không
biết là cái có thể trở thành cái biết, do đó nó không phải là đối lập với cái
biết; nó là việc thu lại về cái biết, nó có thể được biến đổi thành cái biết.
Tâm trí cảm thấy hoài nghi, sợ sệt, nhưng không sợ nhiều thế, không hoài nghi
nhiều thế như khi một khoảnh khắc tới để lấy bước nhảy vào cái không thể biết,
vì cái không thể biết không thể được thu lại thành cái biết. "Cái không thể
biết" nghĩa là nó sẽ vẫn còn là không thể biết; chính bản chất của nó là
tính không thể biết. Thượng đế là cái không thể biết, không phải là cái không
biết.
Khoa học chỉ tin vào
hai phân loại: cái biết và cái không biết. Tôn giáo tin vào ba phân loại: cái
biết, cái không biết, cái không thể biết. Nếu khoa học là đúng, thế thì sớm hay
muộn chúng ta chắc đã thu mọi cái không biết thành cái biết - và khoa học sẽ tự
tử ở đó, sẽ không có nhu cầu về khoa học nữa. Vì mọi ngày càng nhiều lãnh thổ của
cái không biết bị cái biết chiếm lấy - mọi thứ đã được biết hôm qua đã trở nên
được biết hôm nay, mọi thứ mà là cái không biết hôm nay sẽ được biết ngày mai -
sớm hay muộn, bất kì lúc nào nó xảy ra, nhưng mọi cái không biết sẽ được thu lại
thành cái biết. Đó là lí do tại sao khoa học nghĩ rằng không có nhu cầu về tôn
giáo - khoa học là đủ.
Nhưng nếu bạn hỏi các
nhà khoa học lớn trong những khoảnh khắc hiếm hoi của khải lộ của họ, thế thì
các phát biểu của họ là khác toàn bộ. Ngay trước khi Albert Einstein chết, chỉ
hai ngày trước, ông ấy đã nói rằng "Vũ trụ đã trở nên ngày càng là điều
huyền bí với tôi hơn nó đã bao giờ là vậy trước khi tôi bắt đầu truy hỏi về nó.
Ngày nay tôi biết ít hơn là tôi vẫn nghĩ tôi biết trước đây."
Eddington, một nhà
khoa học vĩ đại khác, đã viết trong cuốn tự tiểu sử của mình rằng "Khi tôi
bắt đầu nghề nghiệp khoa học tôi đã là người duy vật toàn bộ. Tôi đã được nuôi
nấng lớn lên trong bầu không khí vật chất. Tôi được bảo rằng chỉ vật chất tồn tại
và tôi đã tin rằng chỉ vật chất tồn tại. Nhưng bây giờ, trước khi tôi chết, tôi
muốn điều được ghi lại là sự tồn tại dường như là giống ý nghĩ hơn là giống vật
thể. Tôi càng cố để hiểu, tôi càng cảm thấy mọi tính huyền bí của nó."
Có cái gì đó trong sự
tồn tại mà không thể thu lại được thành cái biết, cái không phải là không biết
mà là không thể biết. Tính chất sannyas là cuộc hành trình từ cái biết tới cái
không biết và từ cái không biết tới cái không thể biết. Bạn nói: Tôi sẽ nhận
tính chất sannyas trong vài ngày. Tôi rất muốn thầy nói cái gì đó với tôi. Tôi
sợ - có hoài nghi - và tôi cảm thấy hạnh phúc nảy sinh..
Lắng nghe hạnh phúc của
bạn đi, đi theo hạnh phúc của bạn đi. Nó bao giờ cũng cho bạn chỉ dẫn đúng. Nếu
một người lắng nghe hạnh phúc của mình, người đó không bao giờ có thể đi sai được.
Hạnh phúc đơn giản là chỉ dẫn rằng bạn đang đi tới gần chân lí hơn, rằng bạn
đang tới gần hài hoà của sự tồn tại. Ngay cả khao khát tới gần nó hơn cũng làm
toả ra cội nguồn ẩn kín của niềm vui trong bạn. Và khoảnh khắc bạn trở nên hài
hoà với nó cuộc sống của bạn trở thành cực lạc vô cùng.
Đừng bị cản trở bởi
hoài nghi của bạn và bởi sự không chắc chắn của bạn và bởi nỗi sợ của bạn. Mọi
người đều phải đối diện với chúng và một người càng thông minh, người đó càng
phải đối diện với chúng nhiều hơn. Nhưng thông minh thực là năng lực lấy cú nhảy
mặc tất cả chúng.
Câu hỏi thứ hai
Osho ơi, tham là gì?
Sahajo, con người cảm
thấy vô nghĩa, trống rỗng, hổng hoác bên trong, và muốn lấp đầy nó, chất vào
nó. Nỗ lực để lấp vào nó bằng cách nào đó là tham. Nỗ lực đó nhất định thất bại
bởi lẽ đơn giản vì bất kì cái gì bạn tích luỹ vẫn còn ở bên ngoài; nó không thể
đạt tới bên trong bạn được. Và vấn đề là bên trong và giải pháp bạn tìm là bên
ngoài.
Chẳng hạn, bạn cảm thấy
vô nghĩa bên trong và bạn đang cố rót đầy nó bằng tiền. Đó là nỗ lực ngu xuẩn,
nỗ lực vô ý thức, không thấy một điểm đơn giản: rằng tiền có thể được cóp nhặt,
tích luỹ, nhưng nó sẽ chồng chất quanh bạn. Bạn có thể có núi tiền quanh bạn...
đã từng có những người với núi tiền.
Một trong những người
giầu nhất thế giới là Andrew Carnegie. Ông ấy bỏ lại những kho báu không thể ước
lượng được, nhưng khi ông ấy sắp chết người viết tiểu sử của ông ấy hỏi ông ấy,
"Ông có chết mà được hài lòng không?"
Ông ấy mở mắt ra và
nói, "Không, tôi là người rất không được hài lòng. Toàn thể đời tôi đã là
thất bại. Tôi sắp chết mà không được hoàn thành."
Người viết tiểu sử ngạc
nhiên. Ông này nói, "Nhưng ông có nhiều tiền thế! Có lẽ không ai khác có
nhiều tiền thế như ông có được. Sao ông lại không hài lòng và không được hoàn
thành?"
Andrew Carnegie cười
và ông ấy nói, "Vâng, cùng logic đó đã phá huỷ cả đời tôi. Tôi cũng đã
nghĩ rằng nếu tôi có thể có nhiều tiền như thế thì tất cả sẽ là tốt. Tiền có
đó, và tôi đã đánh mất cuộc sống của tôi trong việc tích luỹ mọi thứ đồng nát
này, nhưng bên trong tôi lại trống rỗng như bao giờ, thực ra còn trống rỗng hơn
bao giờ, vì khi tôi còn nghèo..." Ông ấy được sinh ra là người nghèo. Ông ấy
đã không kế thừa tiền bạc, ông ấy tự mình kiếm lấy tiền. Ông ấy làm việc chăm
chỉ, mười tám tiếng một ngày; thậm chí không người ăn xin nào làm việc vất vả
thế. Ông ấy là hoá thân của tham. Cả đời ông ấy là câu chuyện của tham.
Và kinh nghiệm của
ông ấy là có ý nghĩa bởi vì ông ấy nói "Khi tôi còn nghèo ít nhất còn có
hi vọng rằng ngày nào đó tôi sẽ giầu và thế rồi mọi thứ sẽ tốt. Giờ tôi thậm
chí đã đánh mất hi vọng đó, vì tôi giầu và dầu vậy cái nghèo của tôi vẫn còn
như cũ."
Tham là nỗ lực của
người không thông minh để làm cho cuộc sống của người đó có nghĩa. Nhưng nhớ nhấn
mạnh của tôi: nỗ lực của người không thông minh. Không thay đổi về lượng nào có
thể thực sự biến đổi cuộc sống của bạn. Bạn có thể có hàng triệu đô la hay tỉ
đô la; điều đó sẽ không thay đổi. Đó chỉ là nhìn vào chiều hướng số lượng.
Điều bạn thực sự cần
là biến đổi về chất của bản thể bạn. Bạn cần cuộc sống của bạn trở nên đầy ánh
sáng. Bạn cần tính giầu có bên trong nào đó; giầu bên ngoài sẽ không giúp gì.
Thực ra, nó sẽ làm cho bạn nhận biết nhiều hơn về cái nghèo bên trong của bạn bởi
việc tương phản. Và nếu bạn có một triệu đô la và không cái gì đã xảy ra, làm
sao bạn có thể hi vọng rằng bằng việc có hai triệu đô la điều đó sẽ xảy ra? Nếu
một triệu đô la đã không cho bạn cái gì, hai triệu đô la sẽ không cho bạn cái
gì đâu. Nếu một triệu đô la đã cho bạn cái gì đó của niềm vui bên trong, của sự
huy hoàng bên trong, thế thì tất nhiên hai triệu đô la sẽ làm cho nó thành gấp
đôi; nó sẽ trở thành nhiều hơn. Nhưng mọi người không bao giờ nghĩ về nó. Họ
liên tục xô đi một cách gần như vô ý thức, đòi hỏi cùng thứ lặp đi lặp lại,
ngày càng nhiều hơn.
Tham nghĩa là ham muốn
để có nhiều hơn mà không thấy cái vô tích sự toàn bộ của nó. Nếu ít hơn mà
không cho bạn cái gì, thế thì điều đó sẽ không xảy ra bằng việc có nhiều hơn
cùng thứ.
Trong chuyến bay sáng
của mình qua rừng thiên thần gặp một anh lùn Polack. Thiên thần nói, "Anh
lùn, ta ban cho anh hai điều ước. Bất kì cái gì anh ham muốn, nói cho ta, và nó
sẽ được hoàn thành."
Anh lùn Polack gãi đầu,
điều giúp cho anh ta nghĩ, và với nụ cười lớn, anh ta nói, "Vâng, nếu điều
đó là như vậy, tôi sẽ không suy nghĩ gì để có một ngụm bia mát lạnh ngon."
Một cốc vại bia khổng
lồ lập tức xuất hiện ngay trước anh ta. Thiên thần nói, "Đây là vại bia bỏ
bùa. Anh không bao giờ có thể làm rỗng được nó. Bia bao giờ cũng chảy ra từ nó.
Anh uống say, nhưng không bao giờ xỉn vì nó. Cứ nếm và anh sẽ không bao giờ
quên nó. Nó sẽ làm dịu mọi cơn khát của anh và anh bao giờ cũng sẽ uống từ
nó."
Anh lùn Polack hài
lòng. Anh ta nhấm pháp, liếm môi, và cảm thấy rất thoả mãn với bản thân mình.
Thiên thần nhìn anh
lùn và nói, "Anh vẫn còn một điều ước nữa."
"Tôi còn
à?" anh ta kêu lên. "Được, tôi sẽ không suy nghĩ gì nếu có vại bia
khác, cũng giống vại này."
Tham là ngu xuẩn,
Sahajo, hoàn toàn ngu xuẩn. Người tham không vận hành một cách thông minh. Người
thông minh có thể thấy nó, nhưng thực tại nhu cầu của anh ta là gì? Nhu cầu của
anh ta về căn bản là biết ngay chỗ đầu tiên "Mình là ai? - vì chừng nào
tôi chưa biết tôi là ai, bất kì cái gì tôi làm đều sẽ là sai. Nó sẽ không đáp ứng
cho tôi. Một khi tôi biết đích xác tôi là ai, thế thì bất kì cái gì tôi làm
cũng đều sẽ tôn cao giầu có của tôi, kho báu của tôi, phúc lạc của tôi, phúc
lành của tôi, vì thế thì tôi sẽ đi theo bản tính của tôi."
Được bắt rễ trong bản
tính của mình là biết tới phúc lạc. Không biết bản tính của bạn, không biết bản
thể bên trong của bạn, bạn nhất định đi lạc lối. Mọi điều bạn đang làm chỉ là
đoán mò, mọi điều bạn đang làm chỉ là bắt chước người khác. Mọi người đuổi theo
tiền, cho nên bạn đuổi theo tiền. Mọi người đuổi theo nhà lớn, cho nên bạn đuổi
theo nhà lớn. Mọi người đuổi theo cái này, cho nên bạn đuổi theo cái này. Bạn
đơn giản có tính bắt chước, và chỉ người ngu mới có tính bắt chước.
Người thông minh
không bao giờ có tính bắt chước. Người đó cố gắng để tìm ra trước nhất, "Bản
tính của tôi là gì." Người đó không bao giờ bắt chước, người đó không bao
giờ đi theo người khác. Người đó lắng nghe tiếng nói bên trong của mình.
Điều đầu tiên cần được
làm là im lặng, có tính thiền tới mức bạn có thể lắng nghe tiếng nói bên trong
riêng của bạn. Nó là tiếng nói rất nhỏ bé tĩnh lặng, nhưng một khi bạn lắng
nghe nó, nó chỉ đạo bạn, và thế thì bạn không bao giờ đi lạc lối.
Ngày xưa có một người
Bồ Đào Nha rất nghèo, tài sản duy nhất của người đó là chiếc xe và con lừa. Mọi
thứ diễn ra rất tệ cho nên người đó quyết định hỏi xin lời khuyên từ một người
bạn giầu hơn.
"Manuel," bạn
anh ta nói, "giải pháp là bán con lừa đi. Theo cách này anh sẽ tiết kiệm
được tiền chi vào việc nuôi con lừa và anh có thể tự mình kéo xe. Anh sẽ thấy,
anh có thể làm được bất kì cái gì con lừa làm."
Manuel theo lời
khuyên của anh ta và bán con lừa đi. Vài tuần sau, trong khi kéo xe, anh ta gặp
người bạn giầu của mình.
"Vậy anh thấy đấy,
Manuel," bạn anh ta nói, "Tôi đã bảo anh có thể làm bất kì cái gì con
lừa đã làm!"
"Tôi có thể làm
gần như mọi thứ, Antonio," Manuel đáp, "ngoại trừ một điều - tôi vẫn
không thể ỉa được trong khi tôi bước đi!"
Và mọi người đang làm
điều đó mọi lúc - chỉ bắt chước người khác. Và thế rồi họ bao giờ cũng trong rắc
rối vì họ không thể làm được điều này và họ không thể làm điều nọ. Ai đó đang
làm điều đó và họ không có khả năng và họ cảm thấy kém cỏi. Toàn thế giới khổ từ
phức cảm kém cỏi theo cách nào đó này khác, bởi lẽ đơn giản rằng chúng ta liên
tục so sánh.
Thực ra, mọi người đều
duy nhất tới mức mọi so sánh đều sai. Nhưng bạn không biết tính duy nhất của bạn.
Bạn chưa bao giờ đi vào bản thể riêng của bạn, bạn chưa bao giờ đương đầu với bản
thân bạn. Bạn chưa bao giờ nhìn vào chiều hướng đó chút nào. Bạn nhất định cảm
thấy kém cỏi. Ngay cả những người vĩ đại nhất trong lịch sử, những người bạn gọi
là rất vĩ đại, tất cả đều cảm thấy kém cỏi theo cách này cách khác, có thể các
cách thức khác nhau về cảm thấy kém cỏi, nhưng không ai có thể thực sự cảm thấy
cao siêu - người đó sẽ bỏ lỡ cái gì đó. Người đó có thể không đẹp thế như ai đó
khác, người đó có thể không mạnh khoẻ thế như ai đó khác, người đó có thể không
là nhạc sĩ vĩ đại thế như ai đó khác. Người đó có thể là tổng thống một nước,
nhưng khi phải hát, kẻ ăn xin có thể làm cho người đó cảm thấy kém cỏi. Người
đó có thể là tổng thống một nước, nhưng có thể không giầu thế. Có hàng nghìn
người khác giầu hơn nhiều.
Cuộc sống bao gồm
hàng triệu thứ và nếu bạn thường xuyên so sánh... và đó là điều bạn đã từng được
bảo làm. Bạn đã từng được nuôi lớn theo cách như vậy, được giáo dục theo cách
ngu xuẩn tới mức bạn thường xuyên so sánh. Ai đó cao hơn bạn, ai đó đẹp hơn bạn,
ai đó dường như thông minh hơn bạn, ai đó dường như đức hạnh hơn, tôn giáo hơn,
có tính thiền hơn. Và bạn bao giờ cũng ở trong trạng thái kém cỏi, khổ sở.
Nhìn vào bên trong bản
thân bạn và bạn sẽ trải nghiệm tính duy nhất vĩ đại. Và mọi kém cỏi biến mất,
bay hơi; nó được tạo ra bởi bạn và bởi giáo dục sai, nó được tạo ra bởi chiến
lược tinh vi - chiến lược so sánh. Một khi bạn biết tính duy nhất của bạn, bạn
vui vẻ, và thế thì không có nhu cầu đi theo bất kì ai. Học từ mọi người. Người
thông minh thậm chí học từ kẻ ngốc, vì có vài điều bạn có thể học chỉ từ kẻ ngốc
vì họ là chuyên gia trong tính ngốc. Ít nhất theo dõi họ, quan sát họ, bạn có
thể tránh được vài điều trong cuộc sống của bạn.
Bạn có thể học từ mọi
người, không chỉ từ người mà từ con vật, từ cây cối, từ mây, từ sông. Nhưng
không có vấn đề bắt chước. Bạn không thể trở thành sông, nhưng bạn có thể học
phẩm chất nào đó giống như sông: việc chảy, việc buông bỏ. Bạn có thể học cái
gì đó từ hoa hồng. Bạn không thể trở thành hoa hồng được, bạn không cần trở
thành, nhưng bạn có thể học cái gì đó từ hoa hồng. Bạn thấy hoa hồng tinh tế thế
vậy mà mạnh thế trong gió, trong mưa, trong ánh mặt trời. Đến tối nó sẽ mất đi
nhưng nó không bận tâm về điều đó, đang vui sướng trong khoảnh khắc này. Bạn có
thể học từ hoa hồng cách sống trong khoảnh khắc. Ngay bây giờ hoa hồng đang nhảy
múa trong gió, trong mưa, không sợ hãi, không bận tâm tới tương lai. Đến tối
cánh hoa sẽ héo tàn đi, nhưng ai bận tâm về buổi tối? Khoảnh khắc này là tất cả
và việc nhảy múa này là tất cả có đó.
Học cái gì đó từ hoa
hồng đi. Học cái gì đó từ con chim tung cánh: dũng cảm - dũng cảm đi vào trong
cái không bị giới hạn. Học từ mọi nguồn nhưng không bắt chước. Nhưng điều đó là
có thể chỉ nếu bạn đã tìm ra chỗ đúng để bắt đầu, và đó là việc quen thuộc với
bản thân bạn.
Thế thì, Sahajo này,
tham biến mất. Tham là không quen thuộc với bản thân người ta. Tham là vì bạn
chưa bao giờ nhìn vào bên trong bản thân bạn, và bạn cảm thấy trống rỗng và bạn
liên tục làm đủ mọi loại nỗ lực để rót đầy cái trống rỗng đó. Nó không thể được
rót đầy. Trải nghiệm nó và bạn sẽ ngạc nhiên: cái trống rỗng đó có vẻ chỉ trống
rỗng từ bên ngoài; khi bạn đi vào trong nó, nó là tràn đầy theo kiểu riêng của
nó. Nó không trống rỗng chút nào; nó là bao la, nó là vô hạn. Nó có cái đẹp vô
cùng của im lặng, thuần khiết. Và thế thì bạn sẽ không nhìn nó như trống rỗng
theo nghĩa tiêu cực; bạn sẽ bắt đầu cảm thấy lành mạnh tích cực trong nó. Nó là
tính không gian, không phải là trống rỗng. Nó là tính chỗ rộng rãi, không trống
rỗng.
Và đó là thông điệp của
Thiền: trải nghiệm cái trống rỗng của bạn một cách toàn bộ tới mức bản thân cái
trống rỗng trở thành tràn đầy. Thế thì mọi tham biến mất, và đó là cách duy nhất
nó biến mất; không có cách khác.
Câu hỏi thứ ba
Osho ơi,
Không có các giống người thực sự khác nhau và khác nhau về căn bản
sao?
Prageeto, con người về
bản chất là như nhau - nhưng là về bản chất, cố hữu, trung tâm. Ở chu vi con
người không như nhau, và có cả triệu đa dạng. Thực ra, vấn đề không phải là các
giống nòi khác nhau - không có hai cá nhân nào là như nhau, làm sao toàn thể
nhân loại có thể giống nhau được? Mọi người đã sống trong những bầu khí hậu
khác nhau ở các tình huống khác nhau, đối diện với những thách thức khác nhau;
tất nhiên họ đã phát triển các chu vi khác nhau, tâm trí khác nhau. Khi có liên
quan tới tâm trí mọi người là khác nhau, và từng giống nòi có loại tâm trí nào
đó.
Nhưng khác biệt chỉ ở
trong tâm trí và tâm trí không phải là rất bản chất; nó là cái bóng. Cái bóng của
bạn là khác cái bóng của tôi, nhưng khác biệt này chỉ là về cái bóng. Thực ra,
cái bóng của tôi không phải là như nhau trong cả ngày: buổi sáng nó khác, buổi
tối nó khác, buổi trưa nó khác. Tôi đã nghe về con cáo:
Cáo chui ra khỏi hang
của nó từ sáng sớm. Mặt trời chỉ mới mọc, và cáu thấy cái bóng của nó, cái bóng
rất dài. Và, tất nhiên, làm sao bạn biết bản thân bạn được? - bằng cái bóng của
bạn. Cáo không dùng gương, nhưng điều đó cũng vẫn thế thôi. Bạn làm điều đó
theo cách công nghệ hơn: bạn dùng gương hay bạn dùng mắt người khác làm gương,
các ý kiến của họ. Đó là cách bạn tạo ra sự đồng nhất của bạn. Cáo là kẻ đáng
thương, kẻ đơn giản, kẻ nguyên thuỷ, không rất phức tạp và văn hoá và có giáo dục.
Cáo thấy cái bóng của
mình, cái bóng rất dài, trong ánh mặt trời sáng sớm. Và tất nhiên cáo nghĩ,
"Trời, vậy là mình lớn thế này! Dường như mình sẽ cần nếu không một con
voi, thì ít nhất cũng một con lạc đà để ăn sáng!" Và nhìn vào cái bóng điều
đó là hoàn toàn đúng. Và nó đi tìm để xem liệu nó có thể tìm ra con lạc đà hay
con voi nào cho bữa sáng không, nhưng cáo đáng thương không thể tìm được bất kì
voi hay lạc đà nào.
Lúc đó là mười hai giờ
và nó cảm thấy rất đói - không có bữa sáng. Và lại đang gần tới thời gian bữa
trưa và thậm chí không có bữa sáng! Nó lại nhìn vào cái bóng của mình; nó rất đỗi
ngạc nhiên: "Chuyện gì đã xảy ra thế này?" Nhưng thế rồi nó biện
minh, "Tất nhiên rồi, không có bữa sáng thì điều này sẽ xảy ra!" Cái
bóng nhỏ thế, ở ngay dưới nó, tới mức nó nghĩ, "Trời, dường như mình rất gần
cái chết! Và bây giờ không có nhu cầu về bất kì voi hay lạc đà - thậm chí nếu
mình có thể tìm thấy con kiến lớn, điều đó cũng được - ít nhất là cho bữa
sáng!"
Cái bóng của bạn thay
đổi; ngay cả cái bóng riêng của bạn cũng không bao giờ như cũ. Mọi giống nòi đều
có cái bóng riêng của nó. Nói cách khác, mọi giống nòi đều có lịch sử riêng của
nó. Vẫn nói theo cách khác, mọi giống nòi đều có tâm trí riêng của nó - quá khứ.
Tất nhiên, quá khứ của người Do Thái không phải là quá khứ của người Hindu. Làm
sao họ có thể có cùng loại tâm trí được? Họ không thể có cùng được. Quá khứ của
người Ki tô giáo không phải là quá khứ của người Jaina. Làm sao họ có thể có
cùng loại tâm trí được? Điều đó là không thể được.
Nhưng những khác biệt
này chỉ là ở chu vi, nhớ lấy; ở trung tâm, tâm thức là một. Dù da bạn là đen
hay trắng hay vàng hay đỏ, không thành vấn đề. Đó chỉ là vấn đề của vài sắc tố
mầu; nó cũng chẳng đáng gì mấy. Thực ra, giữa người da đen và người rất, rất trắng
sự khác biệt chỉ ở chút sắc mầu vậy, đáng giá bốn xu, không nhiều hơn thế. Và
nhớ lấy, người da đen có bốn xu sắc mầu hơn người da trắng; người đó giầu có
hơn nhiều, người đó không nghèo hơn theo cách đó. Người da trắng là nghèo hơn
theo cách đó. Nhưng khác biệt của da và mầu không phải là khác biệt của tâm thức.
Toàn thể nhân loại chỉ
cần một loại thiền, vì thiền thuộc vào trạng thái của vô trí; nó không phải là
vấn đề của tâm trí. Có nhiều đạo đức trên thế giới, nhất định là vậy, vì các
tâm trí khác nhau có các đạo đức khác nhau. Và bạn có thể biện minh mãi mãi và
mãi mãi và sẽ không có cái gì có tính kết luận về đạo đức.
Có những người Jaina ở
Ấn Độ tin vào chủ nghĩa ăn chay tuyệt đối. Tôi được sinh ra trong gia đình
Jaina. Trong thời thơ ấu của tôi, ngay cả cà chua cũng không được mang vào
trong nhà vì mầu sắc của chúng - chúng có vẻ giống thịt. Thực ra, tôi không biết
liệu chúng có đích xác giống thịt hay không vì tôi chưa bao giờ thấy thịt; ngay
cả bây giờ cũng không thấy, tôi vẫn chưa nhìn thấy thịt. Chỉ ý tưởng rằng thịt
phải mầu đỏ và cà chua đáng thương cũng có vẻ đỏ... Bà tôi rất chống lại cà
chua đáng thương. Tôi đã không ăn cà chua mãi cho tới khi tôi lớn tới mười tám
tuổi, và khi lần đầu tiên tôi ăn cà chua, tôi đã nôn mửa ngay lập tức. Tôi
không thể đưa nó vào được, tôi không thể ăn nó vào trong, tôi phải tống nó ra;
nó kinh tởm thế.
Bây giờ tôi biết
không có vấn đề gì. Tôi có thể ăn Michael Tomato rất dễ dàng - không có vấn đề
gì! Nhưng đó đã là tâm trí nào đó.
Một lần một người Ki
tô giáo Quaker ở cùng tôi... và những người Jaina nghĩ rằng họ là những người
ăn chay nhất thế giới; họ phải quên tất cả về điều đó. Tôi cũng thường nghĩ trước
đây rằng người Jaina là những người ăn chay nhất. Tôi hỏi người Quaker - ông ấy
là nhà truyền giáo Quaker - ông ấy thích gì: sữa, cà phê, trà? Ông ấy nói,
"Sữa sao? Người như ông mà lại uống sữa?!"
Ông ấy có vẻ phân vân
thế. Tôi không thể nào tin được vào mắt mình - cái gì sai với sữa? Tôi hỏi ông ấy,
"Có chuyện gì với ông vậy? Có cái gì đó sai với sữa sao?"
Ông ấy nói, "Dĩ
nhiên rồi! Nó là sản phẩm động vật. Người Quaker chúng tôi không dùng bất kì sản
phẩm động vật nào. Nó cũng giống như đồ ăn mặn. Dù ông uống máu hay uống sữa,
nó là như nhau - cả hai đều tới từ thân thể."
Và có lí do nào đó
trong nó, logic nào đó trong nó. Bây giờ, ở Ấn Độ, mọi người ăn chay đều nghĩ rằng
sữa là thức ăn thuần khiết nhất, sattvic nhất - thức ăn thuần khiết nhất, tâm
linh nhất. Có những người, các thánh nhân, chỉ nổi tiếng bởi lí do đơn giản rằng
họ uống chỉ toàn sữa và không gì khác; họ không ăn bất kì cái gì. Và họ được
tôn thờ - vì lí do đó, vì hi sinh của họ là lớn lao. Bây giờ, theo người Quaker
họ là kẻ tội lỗi và họ sẽ xuống địa ngục.
Đạo đức nhất định là
khác nhau vì chúng nảy sinh ra từ tâm trí. Duy nhất một điều có thể thống nhất
toàn thể nhân loại, và đó là thiền. Duy nhất một điều có thể làm cho toàn thế
giới thành gia đình và đó là thiền. Mọi tôn giáo khác đều đã từng cãi nhau và họ
sẽ liên tục cãi nhau; họ đã phân chia nhân loại. Có ba trăm tôn giáo trên thế
giới, và đây là những tôn giáo lớn; có các giáo phái nhỏ và tiểu giáo phái. Nếu
bạn đếm tất cả chúng thế thì con số sẽ lên tới gần ba mươi nghìn - nhưng ba
trăm phân chia trong nhân loại. Và tất cả họ đều nhìn nhau như các tội nhân.
Không người Ki tô
giáo nào tin rằng bất kì ai khác hơn người Ki tô giáo đã bao giờ có thể vào
thiên đường. Vào ngày phán xử cuối cùng bạn sẽ bị phân loại ra, ai là người Ki
tô giáo và ai không là người Ki tô giáo. Và cùng điều đó là ý tưởng của người
Jaina và người Hindu và người Mô ha mét giáo. Mọi người sẽ được phân loại. Người
Mô ha mét giáo sẽ lên cõi trời và người phi Mô ha mét giáo, người kafir, họ sẽ
xuống địa ngục. Và người Hindu có quyền tập ấm đương nhiên, họ là người tôn
giáo nhất, người linh thiêng nhất trên trái đất. Và người Do Thái cũng thế, người
được Thượng đế chọn; không ai đã được Thượng đế chọn ngoại trừ người Do Thái.
Đây toàn là những ý tưởng bản ngã.
Nhưng ở chu vi mọi
người khác nhau. Trong triết lí của họ, trong ý thức hệ cua họ, trong đạo đức của
họ, trong tâm trí họ, họ nhất định khác nhau. Nhưng khi có liên quan tới cốt
lõi bản chất thì họ là một.
Và nhấn mạnh của tôi ở
đây dành cho cốt lõi bản chất. Cho nên ở đây không ai là người Hindu hay người
Mô ha mét giáo hay người Ki tô giáo. Các sannyasin của tôi không phải là tôn
giáo mới, các sannyasin của tôi là tôn giáo duy nhất. Nó là tôn giáo phi tôn
giáo. Nó là một loại tính tôn giáo, không phải là ý thức hệ, không phải là đạo
đức mà có tính thiền. Nó là Thiền thuần khiết: việc truyền trao đặc biệt bên
ngoài kinh sách, bên ngoài lời, bên ngoài tâm trí.
Và tôi không chống lại
tính đa dạng của mọi người. Tôi không nói rằng tất cả phải trở thành đích xác
giống nhau; điều đó sẽ là một trái đất rất chán, một tình huống rất chán. Mọi
người nên vẫn còn khác nhau. Nếu họ nhận ra sự thống nhất bản chất, thế thì
không có vấn đề gì. Thế thì tính đa dạng là hay.
Ông chủ người Anh bước
ra khỏi cửa lâu đài và nói với James, người quản gia của ông ta, "James, sầm
cửa lại cho tôi - tôi có một luận cứ với Milady!"
Một khách du lịch Mĩ
tới thăm Tây Đức. Trước khi về nhà anh ta quyết định tới thăm quận đèn đỏ của
Munich. Sau khi tận hưởng vui thú với một trong các cô tóc hoe đẫy đà của khu
đèn đỏ, anh ta lập tức bỏ đi, không trả tiền gì. "Thế tiền mác thì
sao?" cô gái mãi dâm kêu lên. "Ồ vâng. Mười trong mười!" anh ta
đáp.
Một người Ai len mua
cho cô bạn gái của mình một bó hoa hồng lộng lẫy. Khi nhận món quà cô ấy cầm
tay anh ta, dẫn anh ta tới phòng ngủ, thế rồi cô ấy cởi quần áo và nằm trần truồng
trên giường. "Đây là vì hoa hồng," cô ấy nói một cách gợi tình.
"Đừng có đần," anh ta đáp, "chúng sẽ kéo dài lâu hơn trong
bình!"
Một người da đen đi
vào nhà hàng bị bắt buộc theo luật phải phục vụ người da mầu. Anh ta là người
da đen duy nhất trong phòng. Mọi khách hàng khác đều nhìn anh ta một cách phẫn
nộ. Cho nên người phục vụ đi tới anh ta với một danh sách rượu. "Ông muốn
gì?" người phục vụ hỏi. Người da đen, nhìn quanh phòng trước khi trả lời,
nói to, "Cho tôi đồ trắng, khô!"
Một tù nhân ở Ấn Độ bị
đưa tới giá treo cổ thì một cơn bão nổi lên.
Tù nhân nói với người
hộ tống, "Thời tiết khủng khiếp!"
Người phụ trách treo
cổ nhìn anh ta một cách im lặng trong một lúc, thế rồi nói, "Anh may đấy,
anh bạn tù - tôi đã phải bước lùi vào trong nó!"
Một người Đức, lên tầu
hoả, đi tới người soát vé, trao vé và xin chỉ chỗ ngồi. Người soát vé tuân
theo.
Một chút sau đó hành
khách Đức lại tới người soát vé và đề nghị chỗ ngồi cạnh cửa sổ. Anh ta được bảo,
"Không có vấn đề gì. Nếu ông muốn ngồi cạnh cửa sổ, mọi điều ông phải làm
là hỏi người ngồi cạnh cửa sổ đổi chỗ cho ông."
"Ấy a, ấy
a," người Đức nói. "Điều đó dất tốt, nhưng ông thấy đấy, không có người
nào ngồi cạnh cửa sổ!"
Một nhà phụ khoa phân
vân. Vài ngày qua anh ta đã chăm sóc năm khách hàng những người có chữ
"W" được xăm trên bụng họ. Với trường hợp thứ sáu tới, bác sĩ không thể
nào kìm được tò mò của mình cho nên anh ta hỏi quí bà này về điều đó.
"Thế này, bác
sĩ," bà ấy đáp, "có một con tầu Mĩ đậu ở cảng vào khoảnh khắc đó.
Trên tầu là một thuỷ thủ tuyệt diệu có tên là William người có chữ đầu tên mình
được xăm trên bụng anh ta. Anh ta đã dùng một quá trình xăm hiện đại mà để lại
dấu hiệu nếu nó chạm vào cái gì đó khác - như giấy thấm."
Bác sĩ rất bị ấn tượng,
cả với dạng nguyên bản của việc xăm và hiệu năng sáng lạn hiển nhiên của
William.
Thế là khi một quí bà
tiếp tới với dấu hiệu này ông ấy nói, "A, tôi thấy qua dấu hiệu này là bà
đã có cuộc gặp gỡ với một thuỷ thủ Mĩ có tên William!"
"Không đâu, bác
sĩ," là lời đáp ngạc nhiên. "Tôi có chuyện với một thủ thủ có hình
xăm để lại dấu hiệu, nhưng anh ấy là người Pháp và tên anh ấy là Maurice!"
Một người Brazil,
đang ngồi trong khoang nhà ăn của tầu hoả, đang chậm rãi ăn bữa ăn, thì một quí
bà Anh và hai con trai tới ngồi ở bàn anh ta. Trong khi họ gọi món, người
Brazili kết thúc bữa ăn, lấy tăm, duỗi chân và ợ lên một tiếng to.
Quí bà bị choáng và
kêu lên, "Ông có thói quen làm những điều này trước con trai ông
sao?"
Người Brazil đáp,
"Ôi, thưa quí bà, ở nhà tôi chúng tôi không có qui tắc. Lúc thì chúng ợ,
lúc thì tôi ợ."
Người Polack đề nghị
bạn gái mình làm một cú, nhưng cô ấy nói cô ấy không muốn vì cô ấy cảm thấy
không khoẻ.
"Em ngụ ý gì, thấy
không khoẻ sao?" anh ta nói.
"Anh biết đấy,"
cô ấy nói, "Em có tháng."
"Em ngụ ý gì, có
tháng sao?" anh ta nói.
"Anh biết đấy,"
cô ấy nói, "em đến kì."
"Em ngụ ý gì, kì
sao?" anh ta nói.
"Anh biết đấy,"
cô ấy nói, "Em chảy máu xuống ở đây." Và cô ấy cởi quần để chỉ cho
anh ta xem.
"Jesus!"
anh ta nói, "không ngạc nhiên là em bị chảy máu! Chúng đã qua và cắt mất cặc
của em!"
Đôi mới cưới người Hi
Lạp đang trong vòng ôm sâu sắc. Trong khi hôn và âu yếm cô ấy anh ta thì thào,
"Tình yêu của anh, giờ anh sẽ để nó vào chỗ không ai khác đã bao giờ
có!"
Với giọng kinh hoàng
cô ấy kêu lên, "Ô không! Trong tai em… không bao giờ!"
Và chuyện cuối cùng:
Bà giám định y tế,
sau khi xét nghiệm các điều kiện vệ sinh ở hiệu bánh Boccala, mời người chủ hiệu
tới.
"Nghe đây,"
bà ấy phàn nàn, "một trong những người làm bánh ở đó đang ném bột nhào lên
ngực trần của mình để làm phẳng nó ra cho bánh pizzas!"
"Điều đó-a cũng
không-a tệ-a thế," Boccala nói, "bà nên-a ở đây hôm qua khi anh ta
làm-a bánh rán!"
Câu hỏi thứ tư
Osho ơi, tôi hạnh phúc như tôi vậy. Tôi là người rất tham vọng
và tôi không muốn được chứng ngộ. Xin ban phúc lành cho tôi để hoàn thành các
giấc mơ của tôi. Mọi thứ là có thể qua ân huệ của thầy.
Sunderlal,
Đây không phải là chỗ
đúng cho bạn như vậy. Nó không phải là chỗ đúng cho bạn hiện hữu. Bạn đã rơi
vào trong nhóm sai. Đầu tiên bạn nói:
Tôi hạnh phúc như tôi
vậy.
Người hạnh phúc không
bao giờ tham vọng. Không có nhu cầu cho người đó là hạnh phúc nếu người đó tham
vọng, hay nếu người đó hạnh phúc không có nhu cầu cho người đó là tham vọng. Cả
hai điều này không thể cùng tồn tại với nhau. Nếu bạn hạnh phúc, tham vọng biến
mất; nếu bạn tham vọng, bạn khổ. Chỉ trong khổ tham vọng mới phát triển. Tham vọng
đơn giản nghĩa là bạn không hạnh phúc theo cách bạn đang vậy.
Bạn muốn hoàn thành
giấc mơ nào? Điều đó nghĩa là thực tại mà bạn đang sống trong đó đang không cho
bạn sự hài lòng, nó là không đủ; bạn muốn cái gì đó hơn. Chỉ tâm trí khổ mới muốn
cái gì đó thêm. Chính ý tưởng về "thêm" là từ khổ. Nhưng bạn dường
như rất vô ý thức về khổ của bạn, hay có thể rất tinh ranh. Bạn không muốn nhận
ra nó, bạn không muốn thú nhận nó. Bạn nói: Tôi hạnh phúc như tôi vậy.
Điều đó là có thể chỉ
nếu bạn được chứng ngộ. Và người chứng ngộ không còn mơ ước nào để hoàn thành;
người đó được kết thúc với mơ. Không phải là mọi mơ ước của người đó đều được
hoàn thành mà người đó đi tới biết rằng mơ là mơ và chúng không thể được hoàn
thành. Người đó đã đi tới thấy ra cái vô tích sự hoàn toàn của mọi mơ ước, của
mọi việc mơ. Người đó thức tỉnh; mơ có thể tồn tại chỉ trong ngủ.
Nhưng nếu bạn hạnh
phúc trong khổ của bạn, thế thì tôi sẽ không quấy rối bạn chút nào. Nó là cuộc
sống của bạn; bạn phải quyết định về nó. Nếu bạn muốn nó theo cách nó là vậy,
thì vẫn còn như bạn vậy đi. Sao bạn đã tới đây?
Có thời, trong một nước
lạnh lẽo xa xôi, có một con chim sẻ trẻ có tính nổi dậy sống. Khi cuối thu tới
gần và các con sẻ khác sẵn sàng bay về phương nam theo mặt trời, con sẻ trẻ này
quyết định không đi cùng chúng.
Chẳng bao lâu mùa
đông tới và con sẻ nhỏ bị ngày càng lạnh hơn. Cuối cùng nó quyết định bay về
phương nam, biết là nó sẽ chết cóng nếu ở lại chỗ nó đã ở.
Trời lạnh tới mức
băng tụ lại trên cánh nó khi nó bay, và nó sà xuống đất và đáp vào một sân trại.
Một con bò cái đi qua
sân ỉa một bãi cứt lớn phủ lên người con sẻ. Con sẻ nghĩ nó chắc chết ngạt,
nhưng thay vì thế nó lại được sưởi ấm trở lại với cuộc sống. Do vậy, ấm, hạnh
phúc và có khả năng thở, con chim trẻ bắt đầu hót.
Một con mèo đi qua,
nghe thấy tiếng hót vui vẻ, dọn bãi cứt bò, thấy con chim hạnh phúc và ăn nó.
Có ba bài học cho câu
chuyện này:
Thứ nhất: Bất kì ai ỉa
lên bạn không nhất thiết là kẻ thù của bạn.
Thứ hai: Bất kì ai
đưa bạn ra khỏi bãi cứt không nhất thiết là bạn của bạn.
Và thứ ba: Nếu bạn hạnh
phúc và ấm trong đống cứt, bịt mồm to của bạn lại.
Vậy tại sao có câu hỏi
này? Câm lại đi! Bằng không có nguy hiểm đấy... có nhiều mèo chứng ngộ quanh
đây! Bạn nói: Tôi hạnh phúc như tôi vậy.
Thật không? Chưa bao
giờ nghe điều như vậy cả! Phật có thể nói điều đó, Mahavira có thể nói điều đó,
Zarathustra có thể nói điều đó, nhưng thế thì họ sẽ không hỏi những điều khác
mà bạn đang hỏi. Họ sẽ không nói rằng họ tham vọng, rất tham vọng. Bạn sợ chứng
ngộ vì bạn đã trở nên rõ ràng về điều này: rằng nếu bạn muốn được chứng ngộ thế
thì tính tham vọng phải bị bỏ đi. Đây là rào chắn. Tham vọng nghĩa là bản ngã.
Tham vọng nghĩa là nỗ lực liên tục để khuếch đại bản ngã của bạn, để liên tục
thổi phồng nó lên, để liên tục làm cho nó ngày càng to hơn. Do đó bạn sợ chứng
ngộ.
Nhưng bạn đã tới đây
để được ân huệ. Đó là cách các thiên tài Ấn Độ đã làm suy đồi. Bạn tới một người
tôn giáo ở Ấn Độ để được ân huệ, để hoàn thành mơ ước của bạn. Và có cái gọi là
người tâm linh ở Ấn Độ người sẽ ban ân huệ cho các mơ ước ngu xuẩn của bạn và
người sẽ cho bạn hi vọng rằng chúng sẽ được hoàn thành. Bạn đã trở nên quen với
mọi thứ vô nghĩa này. Bạn không có tính tôn giáo mà họ cũng không có tính tôn
giáo. Nếu họ có tính tôn giáo họ sẽ phá huỷ mọi mơ ước của bạn, vì người tôn
giáo có công việc duy nhất để làm và đó là phá huỷ các mơ ước của bạn. Đó là
cách duy nhất người đó có thể giúp ích cho bạn, đó là cách duy nhất người đó có
thể là phúc lành cho bạn.
Tôi không thể ban ân
huệ cho các mơ ước của bạn được. Tôi có thể ban ân huệ cho bạn, nhưng không cho
các mơ ước của bạn. Và tôi có thể ban ân huệ cho bạn để cho bạn có thể thức tỉnh,
để cho bạn có thể thoát ra khỏi mơ ước của bạn.
Tính tham vọng này,
Sunderlal, là cực kì đần độn. Nó là trò khỉ. Trong khỉ họ đã khám phá ra rằng
có cấp bậc. Bao giờ cũng có con khỉ đầu đàn - bạn có thể gọi nó là tổng thống,
hay thủ tướng - con tinh ranh nhất, con nguy hiểm nhất, con có tính phá huỷ nhất,
bạo hành, đẫm máu; nó trở thành con đầu đàn, nó chi phối mọi con khác. Nếu bạn
đi tới cây nơi nhiều khỉ đang đậu bạn có thể thấy cấp bậc của chúng. Con khỉ
cao nhất sẽ ở trên cành cao nhất, thế rồi dưới nó sẽ là những con khỉ đang hi vọng
khi con này chết, những con khỉ đang hi vọng khi con này trở nên quá già thì
chúng có thể nắm lấy quyền lực, vân vân và vân vân. Ở cành thấp nhất bạn sẽ thấy
lũ khỉ trẻ đang học cách làm sao đạt tới địa vị ngày càng cao hơn.
Con khỉ trên đỉnh sẽ
có nhiều con cái hơn, hiển nhiên; con cái đẹp nhất sẽ thuộc về nó. Nó sẽ có quyền
đầu tiên để làm tình với bất kì con cái nào, và thế rồi các con khác có thể được
phép, nhưng cũng có cấp bậc đi theo.
Nếu Darwin không khám
phá ra rằng con người đã bắt nguồn từ khỉ, thế thì chính trị chắc đã là đủ để
chỉ ra rằng con người phải đã bắt nguồn từ khỉ.
Bạn có tâm trí chính
trị. Tâm trí tham vọng nghĩa là tâm trí chính trị - chộp giật, chộp giật, bám
ngày càng nhiều hơn, bao giờ cũng cố đạt tới đỉnh. Và không có gì bên ngoài đỉnh;
bạn đơn giản có vẻ ngu si ngồi đó. Nhưng không tìm thấy chỗ nào để đi bạn phải
dừng lại. Duy nhất người Polack có một điều rất hay: trên chiếc thang Polack, ở
bậc cuối cùng, có một lưu ý nhỏ - "Dừng" - vì người Polack có thể tiếp
tục mãi.
Một người có tinh
hoàn cần phải được loại bỏ bằng giải phẫu, và mọi điều có sẵn để thay thế là một
cặp tinh hoàn khỉ.
Một thời gian sau đó,
khi vợ anh ta cho sinh ra đứa con đầu tiên của họ, anh ta hỏi cô y tá liệu nó
là trai hay gái.
"Không biết,"
cô ấy đáp. "Chúng tôi không thể tóm được cái đứa lai căng đầy lông ra khỏi
trần nhà!"
Bạn sẽ làm gì cho dù
bạn đạt tới trần nhà? Bạn sẽ chỉ có vẻ ngu xuẩn!
Cố hiểu rằng mọi mơ ước
của bạn về căn bản đều là việc trốn chạy khỏi bản thân bạn. Bạn nói rằng bạn hạnh
phúc - bạn không hạnh phúc đâu. Bạn đang cố trốn khỏi bản thân bạn trong mơ ước
của bạn, trong tham vọng của bạn.
Người hạnh phúc thì
thảnh thơi, người đó trong buông bỏ, người đó trong nghỉ ngơi. Người đó tận hưởng
bản thân mình. Người đó không quan tâm tới việc trở thành ai đó khác, người đó
không quan tâm tới việc ở chỗ nào đó khác - người đó không quan tâm tới tương
lai chút nào. Hiện tại của người đó là niềm vui, từng khoảnh khắc của người đó
là cực lạc, tới mức tại sao người đó phải bận tâm về tương lai? Ngày mai tồn tại
chỉ cho người khổ, vì người khổ sống trong hi vọng. Cuộc sống của người đó đầy
những khổ tới mức cách duy nhất để chịu đựng nó là liên tục giữ hi vọng nào đó,
hi vọng rằng ngày mai mọi thứ sẽ khác.
Xin vui lòng, khi bạn
đang ở đây ít nhất cũng trung thực và chân thành. Tôi không quan tâm rằng bạn
phải trở nên chứng ngộ - không ai có thể áp đặt được điều đó lên bạn - nhưng đừng
liên tục tự lừa dối bản thân bạn rằng bạn hạnh phúc. Bạn không hạnh phúc đâu.
Và chẳng mấy chốc mọi
mơ ước của bạn sẽ đơn giản làm bạn kiệt quệ, làm bạn mệt mỏi, làm bạn chán. Và
nhớ một điều: sẽ rất khó hoàn thành chúng. Cho dù với mọi phúc lành của mọi cái
gọi là thánh nhân của bạn, chúng cũng không thể được hoàn thành; chúng về bản
chất là không thể được hoàn thành. Cho nên chỉ thất vọng sẽ ở trong tay bạn lúc
cuối. Và bởi tình cờ, chỉ bởi cực kì ngẫu nhiên, trùng hợp, mà mơ nào đó được
hoàn thành, bạn sẽ thậm chí còn bị thất vọng hơn và bị kiệt sức hơn nếu nó
không được hoàn thành, vì một khi nó được hoàn thành bạn sẽ thấy tất cả cái vô
tích sự của nó.
Chúa sơn lâm, sư tử,
vua của rừng rậm, đi dạo buổi sáng. Trên đường nó gặp Charlie, con khỉ, đang thất
vọng sâu sắc, nước mắt lăn ròng trên má nó.
"Có chuyện gì vậy,
Charlie bạn ta?" sư tử hỏi một cách yêu thương.
"Ôi, thưa nhà
vua," Charlie khóc. "Tôi rơi vào yêu với Alexandra, cô hươu cao cổ đẹp,
nhưng nhà cầm quyền không cho phép chúng tôi cưới nhau, vì các lí do phân biệt
giống nòi. Ôi thưa nhà vua, xin ban cho chúng tôi cuộc hôn nhân này. Tôi không
thể sống được mà không có cô ấy."
Cảm thấy chân lí của
tình yêu của khỉ, nhà vua cho phép cuộc hôn nhân ngoại lệ này.
Vài tuần sau nhà vua
gặp Charlie trong cuộc đi dạo buổi sáng. Charlie đã mất nhiều cân tới mức anh
ta khó mà đứng được trên đôi chân run lẩy bẩy. Vua ngạc nhiên. "Charlie, bạn
ta, điều gì đã xảy ra?"
"Dạ, bệ hạ thấy
đấy, thưa nhà vua," Charlie trả lời, vừa đung đưa cánh tay, "tình yêu
vẫn tuôn chảy giữa Alexandra và tôi, nhưng nó rất khó khăn, bệ hạ biết đấy, chạy
lên để hôn, chạy xuống để đéo, chạy lên để hôn, chạy xuống để đéo...!"
Cho dù mơ ước của bạn
được hoàn thành, bạn sẽ bị kiệt sức rất nhiều, mệt mỏi rất nhiều. Và tôi cũng
không phải là thuật sĩ. Bạn nói: Mọi thứ là có thể qua ân huệ của thầy.
Đừng cố mua chuộc tôi
theo bất kì cách nào - tôi không thể bị mua chuộc. Đừng hi vọng rằng bằng việc
ca ngợi tôi bạn có thể có được phúc lành của tôi. Tôi có thể ban phúc lành cho
bạn chỉ với chứng ngộ, và không cái gì khác có thể có sự hỗ trợ của tôi theo bất
kì cách nào có thể, vì tôi biết chỉ nếu bạn trở thành đầy ánh sáng thì cuộc sống
của bạn sẽ có nghĩa nào đó, chân lí nào đó, niềm vui nào đó, mở hội nào đó, điệu
vũ nào đó.
Và nhớ cho, tôi không
phải là thuật sĩ. Bạn nên đi tới Satya Sai Baba hay những người như ông ấy, những
người giả vờ làm phép màu. Nhưng bao giờ cũng nhớ, đôi khi những phép màu này
có thể đi tới cực đoan kia. Và tâm trí bao giờ cũng chuyển từ cực đoan này sang
cực đoan kia; nó không bao giờ dừng ở giữa. Nếu nó dừng ở giữa, nó trở nên được
chứng ngộ. Nó chuyển từ cực đoan này sang cực đoan kia.
Người nghèo muốn là giầu,
người giầu muốn là nghèo. Mọi người đang đòi hỏi cái đối lập một cách liên tục.
Cái đối lập dường như là hấp dẫn vì nó không được biết với bạn. Mơ của bạn là
gì? Phải là về cái đối lập, những thứ mà bạn đã không kinh nghiệm; và bạn đang
khao khát về chúng và sâu bên dưới cứ tưởng rằng người khác đang tận hưởng tất
cả những thứ đó. Không ai tận hưởng bất kì cái gì trên thế giới - tôi đã không
bắt gặp một người nào đang tận hưởng bất kì cái gì. Chỉ có rất hiếm người - có
thể được đếm trên đầu ngón tay, người đang tận hưởng, nhưng họ không tận hưởng
bất kì cái gì. Họ đang tận hưởng bản thể họ, tâm thức họ. Và đó là điều chứng
ngộ tất cả là gì.
Một người vừa mới cưới
một cô gái trẻ xinh đẹp. Anh ta muốn làm tình với cô ấy, nhưng anh ta lại có
chim rất ngắn cho nên anh ta đi tới gặp pháp sư. Pháp sư cho anh ta một viên
thuốc và ông ấy nói, "Bất kì lúc nào ai đó nói 'Xin lỗi', nó sẽ dài ra ba
phân."
Thế là anh ta thử nó.
Anh ta đi vào đám đông mọi người, "Xin lỗi, xin lỗi, xin lỗi," và
pháp sư đúng - phép màu đã xảy ra. Anh ta tràn ngập vui sướng.
Chẳng mấy chốc anh ta
về nhà và vừa định làm tình với cô gái trẻ xinh thì ai đó đi vào phòng.
"Xin lỗi! Xin lỗi! người xâm nhập kêu lên. "Cả nghìn lần xin lỗi!"
Bây giờ nghĩ về người
kia... bây giờ người kia đã biến mất. Bây giờ anh ta đang tìm pháp sư khác có
thể giúp cho anh ta.
Quên chuyện những
pháp sư này đi; họ là tốt khi có liên quan tới câu chuyện này. Trong cuộc sống
thực chỉ có một phép thần, và đó là phép thần của thức tỉnh. Chỉ có một phép
màu: phép màu của việc về nhà. Và điều đó là có thể, và tôi sẵn sàng ban ân huệ
cho bạn và giúp bạn. Tôi có thể cầm tay bạn và đưa bạn tới phúc lạc tối thượng
đó. Nhưng đừng hỏi về bất kì thứ ngu xuẩn nào khác.
Nhưng đây là vấn đề
thường xuyên. Người Ấn Độ liên tục viết thư cho tôi, rằng "Nếu chúng tôi
nhận tính chất sannyas, nó sẽ giúp cho chúng tôi trở nên thịnh vượng chứ? Nó sẽ
giúp cho chúng tôi có nhiều thành công hơn trong cuộc sống chứ?" Đây không
phải là những người có thể thuộc về tôi, và tôi không phải là người có thể có bất
kì giao cảm nào với loại người thất vọng, tham vọng này. Và đây là những người
nghĩ về bản thân họ rằng họ có tính tôn giáo.
Nhưng có cái gọi là
thánh nhân - Muktanandas và Akandanandas - người liên tục ban ân huệ cho họ cho
bất kì loại ngu xuẩn nào. Bạn hỏi và họ sẵn sàng ban ân huệ cho bạn.
Tôi có thể ban ân huệ
cho bạn chỉ một điều, tuyệt đối chỉ một điều, và đó là chứng ngộ. Và bạn nói bạn
không quan tâm tới việc trở tnên chứng ngộ; thế thì tôi cũng không quan tâm tới
bạn. Tôi quan tâm tới những người đang quan tâm tới chứng ngộ. Chỗ này thuộc về
họ, toàn thể nỗ lực của tôi đều thuộc về họ. Họ là người của tôi. Những người
khác không nên bận tâm, không nên nhận bất kì rắc rối nào để tới đây.
Xin bạn, Sunderlal,
tha thứ cho tôi. Đây là trường năng lượng phật. Đừng hỏi bất kì cái gì kém hơn
điều đó. Phật tính là sẵn có ở đây! Nếu bạn sẵn sàng uống dòng sông đang chảy.
Nó là việc truyền trao đặc biệt, nhưng chỉ những người rất may mắn mới có khả
năng nhận nó. Bạn cũng có thể là người may mắn; chỉ hiểu biết thêm chút ít là
được cần. Tôi hi vọng rằng việc hiểu đó sẽ xảy ra cho bạn.
Kết Thúc Quyển 'Thiền - Truyền Trao Đặc Biệt' – Quay Về Mục Lục
0 Đánh giá