Read more
Nhất Hạnh Tăng Thân by Vô Ngã
Sách Thiền Sư Thích Nhất Hạnh
Đọc và download hàng trăm quyển sách của Thầy tại đây.
Không Diệt Không Sinh Đừng Sợ Hãi
Chương 5. Bắt Đầu Lại
Mục Lục Chương 5
5.1. Qua Đời Không Có
Nghĩa Là Mất Đi
5.2. Tái Biểu Hiện
5.3. Thời Khắc Duy Nhất Để
Sống
5.4. Nhà Của Ta
5.5. Bạn Chờ Đợi Gì Nữa?
5.6. Thưởng Thức Mặt Đất
Trước
khi chúa Jesus sinh ra thì Ngài ở đâu? Tôi đã hỏi nhiều người bạn Thiên chúa
giáo câu hỏi này từ nhiều năm .Nếu chúng ta muốn nhìn sâu vào câu hỏi đó, ta phải
tìm hiểu về cuộc đời và cái chết của Jesus như là những biểu hiện. Chúa không
sinh ra từ hư vô được.
Không
phải chỉ từ Bethlehem mà Jesus trở thành một con người. Ngày Chúa ra đời chỉ là
một sự biểu hiện; Jesus đã hiện hữu trước giây phút mà ta gọi là Giáng sinh đó.
Vậy thì ta không nên gọi đó là đản sinh.Thật sự đó không phải là sự ra đời mà
đó chỉ là một sự biểu hiện. Nhìn sự biểu hiện đó với con mắt trí tuệ, ta có cơ
hội nhìn sâu vào con người Chúa Jesus. Ta có thể khám phá được sự thật về tính cách
bất tử của Chúa. Ta có thể khám phá được tính cách vô sinh bất tử của bản chất
chân thực của chính mình.
Người
Thiên chúa giáo nói rằng Thượng Đế đã gửi người con duy nhất của Ngài là Jesus
xuống thế gian. Vì có Thượng Đế, vì Jesus là một phần của Thượng Đế và là con
Ngài, Jesus đã hiện hữu sẵn rồi. Ngày Chúa ra đời, dịp Giáng Sinh, chỉ là ngày
Ngài biểu hiện ra chứ không phải mới sinh ra. Đó chỉ là ngày có sự biểu hiện.
Jesus
vẫn còn biểu hiện trong nhiều ngàn phương cách. Ngài có mặt chung quanh bạn.
Chúng ta cần tỉnh thức để nhận diện ra các biểu hiện của Ngài. Nếu bạn không có
chú tâm và tỉnh thức thì bạn sẽ không thấy được các biểu hiện của Ngài. Buổi
sáng khi đi thiền hành, bạn có thể thấy Ngài biểu hiện trong một bông hoa, một
giọt sương, trong tiếng hót của một con chim hay tiếng trẻ nô đùa trên sân cỏ.
Chúng
ta phải rất cẩn thận để không bị thiếu những điều đó. Theo giáo pháp và trong
các lý giải Phật giáo, chúng ta đều có chung nhau bản chất vô sinh bất diệt. Không
chỉ loài người mà các loài vật, cây cỏ và đất đá cũng có cùng bản thể đó. Cái
lá và bông hoa có chung bản chất không sinh không diệt. Bông hoa, cái lá hay
đám mây đều có sự biểu hiện. Trong mùa Đông, chúng ta không thấy hoa hướng dương
hay con chuồn chuồn nào xuất hiện, ta không nghe chim cu hót. Hầu như chúng
không hiện hữu trong mùa Đông. Nhưng ta biết quan niệm này sai. Vào đầu mùa
Xuân, tất cả các sinh vật đó lại biểu hiện ra. Mùa Đông chúng đã ở một chỗ nào
đó, dưới một hình thức biểu hiện khác, đợi cho các điều kiện thuận lợi mới lại
xuất hiện. Cho rằng chúng không hiện hữu vào mùa Đông là một quan niệm sai lầm.
5.1. Qua Đời Không Có
Nghĩa Là Mất Đi
Ta
cũng cần hỏi: “Nếu Jesus không sinh ra thì làm sao Ngài chết đi được? Dù cho bị
đóng đinh, nhưng Ngài có ngừng hiện hữu không? Và Jesus có cần phục sinh
không?”
Có
thể nào việc đóng đinh Chúa không phải là cái chết của Ngài? Cóthể đó là một sự
ẩn tàng thôi? Bản chất thật của Ngài là vô sinh bấtdiệt. Đó là sự thật không chỉ
dành cho Jesus. Trong ý nghĩa đó, đám mây cũng vậy, hoa hướng dương và tôi hay
bạn cũng có cùng bản chất đó. Chúng ta không được sinh ra mà cũng không chết
đi. Vì Jesus không bị chuyện sinh diệt ảnh hưởng nên chúng ta gọi Ngài là Chúa ngàn
đời.
Nhìn
vào sự vật bằng quan niệm biểu hiện là một sự hiểu biết sâu xa và có thực. Nếu
người thân của bạn đã qua đời mà bạn nghĩ họ không còn hiện hữu, là một lầm lỗi.
Hư không không thể trở thành một thứ gì. Hư không chẳng thể sinh ra một người
nào đó. Đang từ có, bạn không thể thành không. Đó là chân lý. Nếu người thương
không còn biểu hiện ở hình tướng bạn thường thấy, đó không phải vì người kia không
còn hiện hữu. Nếu nhìn cho kỹ, bạn có thể tiếp xúc được với người kia ở các biểu
hiện khác.
Một
ngày tôi cầm tay người cha vừa mới chôn cất đứa con trai nhỏ của ông. Tôi mời
ông đi với tôi để tìm con trong các hình tướng mới. Cậu bé đã tới Làng Mai khi
còn rất nhỏ, cậu được tu học và rất ưa ăn chay. Cậu bé đã lấy tiền túi ra để nhờ
tôi mua mận trồng trong Làng. Cậu muốn tham dự vào việc giúp các trẻ em đói bằng
cách trồng mận.
Biết
rằng mỗi cây mận sẽ ra nhiều trái, cậu cũng biết rằng chúng tôi có thể bán mận
và gửi tiền cho trẻ em đói ở thế giới thứ ba. Cậu bé cũng học thiền hành, thiền
tọa và nghe giảng Pháp rất giỏi. Khi cậu bé bị ốm, tôi tới nhà thương ở
Bordeaux thăm cậu. Bé nói: “Sư Ông, con sẽ đi thiền hành cho Sư ông.” Cậu rất yếu
nhưng ráng bước xuống giường và đi mấy bước rất đẹp. Sau đó ít bữa cậu bé chết.
Trong ngày hỏa thiêu cậu, tôi rảy nước thiêng và tụng Tâm kinh cho cậu ta. Một tuần
sau, tôi cầm tay cha cậu, đi thiền hành và chỉ cho ông những hình tướng mới của
cậu bé. Chúng tôi cùng nhau đi thăm cây mận tôi đã trồng cho bé, và khi ngồi đó
trong ánh chiều tà, chúng tôi nhìn thấy cậu vẫy chào chúng tôi từ các chồi nụ
trên cây.
Nhìn sâu vào thực tại, bạn có thể thấy được nhiều điều. Bạn có thể vượt thoát được nhiều khổ đau và đối diện được với nhiều nhận thức sai lầm. Nếu chúng ta bước một cách êm ả vào bản môn, chúng ta sẽ không còn bị chìm đắm vào biển trầm luân của đau buồn, sợ hãi và tuyệt vọng nữa.
5.2. Tái Biểu Hiện
Trong
bản môn (bình diện tuyệt đối), chúng ta chưa bao giờ sinh ra vàcũng chưa từng bị
diệt đi. Trong tích môn (bình diện tương đối), chúng ta sống trong thất niệm và
hiếm khi chúng ta biết sống thật sự. Chúng ta sống như người chết.
Trong
cuốn tiểu thuyết Kẻ Lạ (Stranger) của Albert Camus, nhân vật chính trong cơn
tuyệt vọng và giận dữ đã bắn chết một người. Anh ta bị kết án tử hình vì tội
đó. Một ngày nằm trên giường trong phòng giam, anh nhìn lên ô vuông có lắp kính
trên trần. Bỗng nhiên anh tacó sự tỉnh thức và tiếp xúc được một cách sâu xa với
bầu trời xanh phía trên. Anh chưa bao giờ nhìn trời như thế cả. Albert Camus gọi
đó là giây phút lương tri, tức là giây phút tỉnh thức, có chánh niệm. Đối với
người tử tù, đó là lần đầu tiên anh ta tiếp xúc được với bầu trời và thấy rõ sự
mầu nhiệm.
Từ
lúc đó, anh muốn duy trì tình trạng tỉnh thức sáng láng ấy. Anh ta tin rằng đó
là loại năng lượng duy nhất có thể giúp anh sống còn. Anh chỉ còn ba ngày trước
khi bị hành hình. Anh ta thực tập một mình trong tù để duy trì sự tỉnh thức, giữ
cho chánh niệm sinh động. Anh mong ước sẽ sống từng giây phút còn lại một cách
tròn đầy và tỉnh thức. Ngày cuối cùng, một linh mục tới thăm anh để làm nghi lễ
lần chót cho anh. Người tù không muốn mất thì giờ và chánh niệm vì lễ lạc. Anh
từ chối nhưng sau lại mở cửa mời vị linh mục vô. Khi ông Cha đi khỏi, người tù nhận
ra là ông đã sống như người chết. Ông đó không có phẩm chất chánh niệm, tỉnh thức
gì cả.
Nếu bạn sống mà không tỉnh
thức thì cũng như bạn chết rồi vậy. Bạn không thể gọi đó là đời sống. Nhiều người
trong chúng ta sống như người chết vì thiếu tỉnh thức. Chúng ta mang cái thây
chết của mình đi tới đi lui khắp nơi. Chúng ta bị lôi về quá khứ hay kéo tới
tương lai, và chúng ta bị kẹt trong các dự án hay các sân hận, tuyệt vọng.
Chúng ta không thực sự sống, chúng ta không tỉnh thức để được hưởng sự mầu nhiệm
của sự sống.
Albert
Camus chưa từng học Phật pháp, nhưng trong tiểu thuyết đó, ông đã nói về trái
tim của sự thực tập trong đạo Bụt, giây phút có lương tri, có tỉnh thức sâu xa,
nghĩa là có chánh niệm.
Sự
thực tập phục sinh hay tái biểu hiện là chuyện khả dĩ có thể xảy ra cho tất cả
chúng ta. Chúng ta thực tập thì có thể được phục sinh, trở về được với thân tâm
nhờ những hơi thở và bước chân chánh niệm. Nó sẽ tạo ra sự hiện diện thật sự của
chúng ta ngay giờ phút này và ở đây.Và chúng ta được sống lại. Giống như người
chết được tái sinh.Chúng ta không còn bị quá khứ và tương lai ràng buộc, chúng
ta tự do thiết lập liên hệ với hiện tại và ngay ở đây. Chúng ta hiện diện toàn
phần lúc này và tại nơi này, và chúng ta sống thật sự. Đó là phép thực tập căn
bản của đạo Bụt. Khi bạn ăn, uống, thở, đi hay ngồi, bạn đều có thể thực tập sự
phục sinh. Luôn luôn làm cho bạn được ở trong hiện tại và ngay tại đây, thiết lập
sự có mặt hoàn toàn và sống động. Đó là phép thực tập phục sinh đích thật.
5.3. Thời Khắc Duy Nhất Để
Sống
Đã về, đã tới
Bây giờ, ở đây
Vững chãi, thảnh thơi
Quay về nương tựa.
Tôi
không thể thưởng thức được đời sống nếu tôi dùng nhiều thì giờ để lo âu về những
gì đã xảy ra hôm qua hoặc sẽ xảy ra ngày mai.
Chúng
ta lo lắng về tương lai vì chúng ta sợ hãi. Nếu chúng ta sợ hãi hoài thì chúng
ta không thể biết giá trị của sự sống và hạnh phúc của hiện tại.
Trong
đời sống hàng ngày, chúng ta có khuynh hướng cho rằng hạnh phúc chỉ có mặt
trong tương lai. Chúng ta luôn luôn mong đợi những điều tốt đẹp hơn, những điều
kiện tốt để làm cho ta hạnh phúc.
Chúng
ta bỏ qua những gì đang xảy ra trước mắt. Chúng ta cố gắng đi tìm những gì làm
cho ta cảm thấy vững vàng hơn, an toàn hơn. Nhưng chúng ta cũng thường xuyên lo
sợ về những gì tương lai sẽ đem tới.Chúng ta lo mất việc làm, mất của cải, và
những người ta thương. Vậy nên chúng ta cứ chờ đợi cái giây phút huyền diệu
kia, vào một thời điểm nào đó sau này, khi mà mọi chuyện xảy ra đúng như ý ta
mong muốn. Nhưng đời sống chỉ có trong giây phút hiện tại. Bụt dạy: “Chúng ta
có thể sống hạnh phúc ngay trong hiện tại, đó là những giây phút duy nhất mà ta
có.”
Khi
bạn trở về với lúc này và ở đây, bạn sẽ nhận diện được rằng nhiều điều kiện của
hạnh phúc đã có mặt.Thực tập chánh niệm là thực tập trở về với hiện tại, lúc
này và ở đây, để có thể tiếp xúc sâu sắc với chúng ta, với đời sống. Chúng ta
phải tập để có thể làm được chuyện này. Dù cho ta thông minh và hiểu biết ngay,
chúng ta cũng cần được huấn luyện mới sống được như thế. Chúng ta phải luyện tập
để thấy được rằng các điều kiện của hạnh phúc đã có mặt tại đây rồi.
5.4. Nhà Của Ta
Căn
nhà thật sự của ta là bây giờ và ở đây. Quá khứ đã không còn và tương lai thì
chưa tới. “Đã về nhà, đã tới nhà, bây giờ và ở đây.” Chúng ta thực tập như thế.
Bạn
có thể đọc bài kệ đó trong khi thiền hành hay thiền tọa. Bạn có thể thực tập
bài kệ khi lái xe tới sở làm. Bạn chưa tới sở nhưng trên đường đi, bạn đã tới
căn nhà của bạn, chính là giờ phút hiện tại. Và khi tới sở, đó cũng là nhà, vì
khi vô đó, bạn cũng đang sống với bây giờ và ở đây.
Hãy
cứ thực tập câu đầu tiên: “Tôi đã tới, tôi đã về nhà” là bạn đã có thể rất hạnh
phúc rồi. Khi ngồi, khi đi hay khi tưới vườn rau, hay cho con ăn, lúc nào bạn
cũng thực tập được “đã về, đã tới.” Tôi không còn chạy nữa. Tôi đã chạy suốt đời
rồi và nay tôi quyết định dừng lại để thực sự sống cuộc đời mình.
5.5. Bạn Chờ Đợi Gì Nữa?
Người
Pháp có bài hát “Người ta chờ điều gì để có hạnh phúc?” Khi tôi thực tập thở
vào, tôi đọc “đã về,” đó là một sự thành công. Bây giờ tôi hoàn toàn có mặt,
tôi sống 100%. Giờ phút bây giờ trở thành ngôi nhà thật sự của tôi.
Khi
thở ra tôi nói “đã tới nhà.” Nếu bạn không cảm thấy về tới, bạn sẽ tiếp tục chạy.
Và bạn tiếp tục sợ hãi. Nhưng nếu bạn cảm thấy đã tới nhà, thì bạn sẽ cảm thấy
không cần phải chạy nữa. Đó là chìa khóa bí mật của sự thực tập. Khi sống với
hiện tại, ta có thể sống với hạnh phúc thật sự.
5.6. Thưởng Thức Mặt Đất
Tôi
kể chuyện này đã nhiều năm. Giả thử có hai phi hành gia lên mặt trăng. Khi tới
nơi, họ bị tai nạn và họ biết chỉ còn đủ dưỡng khí cho hai ngày. Không hy vọng
gì việc có người từ trái đất tới tiếp cứu. Họ chỉ còn hai ngày để sống. Nếu bạn
hỏi họ lúc đó: “Bạn mong ước điều gì nhất?” Họ có thể trả lời: “Trở về nhà và
được đi trên hành tinh trái đất.” Thế là đủ, họ sẽ không cần gì khác.Họ không cần
là chủ nhân một công ty lớn, một người có tiếng tăm hoặc làm tổng thống Hoa Kỳ.
Họ
sẽ không muốn gì khác hơn là được trở về mặt đất, bước trên đó và thưởng thức từng
bước chân, nghe các âm thanh của thiên nhiên và cầm tay người thương, nhìn ngắm
mặt trăng.
Chúng
ta nên sống mỗi ngày như những người được cứu thoát từ mặt trăng về. Chúng ta
hiện đang sống trên mặt đất, nên ta cần biết thưởng thức từng bước chân trên mặt
địa cầu quý giá, đẹp đẽ này.
Thiền
sư Lâm Tế đã dạy: “Phép lạ không phải là đi trên mặt nước mà là đi trên mặt đất.”
Tôi rất quý lời dạy đó. Bước đi là hạnh phúc của tôi, dù đi tại những nơi đông
người như phi trường hay ga xe lửa. Đi như thế, mỗi bước chân hôn lên mặt đất mẹ,
chúng ta có thể gây hứng khởi cho người khác làm theo. Chúng ta vui sống từng
giây phút của cuộc đời.
Xem Tiếp Chương 6 – Quay Về Mục Lục
0 Đánh giá