Chương 7. Nhịp đập của vũ trụ

Thực Hành Vô Ngã by Vô Ngã

Thiền – Con Đường Của Nghịch Lý – Osho

Bài nói về Thiền

Tập 1

Chương 7. Nhịp đập của vũ trụ

Ngày xưa có một người đứng trên đỉnh núi. Ba lữ khách đi qua từ khoảng cách xa, để ý thấy người đó và bắt đầu tranh cãi về người đó. Một người nói, 'Ông ấy có lẽ bị mất con vật yêu thích.' Người khác nói, 'Không, ông ấy có lẽ đang tìm bạn mình.' Người thứ ba nói, 'Ông ấy ở đó chỉ để tận hưởng không khí trong lành.'

Ba lữ khách không thể đồng ý được và liên tục tranh cãi tới khoảnh khắc họ lên tới đỉnh núi.

Một người trong số họ hỏi: 'Ông bạn ơi, đứng trên núi này, ông không bị mất con vật yêu thích chứ?' 'Không, thưa ông, tôi đã không mất nó.'

Người khác hỏi: 'Ông không lạc bạn ông chứ?' 'Không, thưa ông, tôi cũng không lạc bạn tôi.'

Lữ khách thứ ba hỏi: 'Ông không ở đây để tận hưởng không khí trong lành sao?' 'Không, thưa ông.'

'Thế thì ông đang làm gì ở đây, vì câu trả lời của ông là không với mọi câu hỏi của chúng tôi?'

Người trên núi đáp: 'Tôi chỉ đứng.'

Thiền là gì? Thiền là ở trong hài hoà - bên trong và bên ngoài. Thiền là trong hài hoà. Thiền là việc là hài hoà.

Con người đã đánh mất bản thân mình vì con người đã đánh mất sự hài hoà này. Con người ở trong xung đột; con người bị kéo ra theo các hướng khác nhau đồng thời. Con người không là một, con người là nhiều. Là nhiều tức là ở trong trạng thái phi thiền; không là nhiều và chỉ là một, là ở trong thiền. Và khi thực sự chỉ có một, khi ngay cả một cũng không còn đó... Ở phương Đông chúng ta đã gọi nó là trạng thái bất nhị, không phải là trạng thái của tính một. Chúng ta phải phát minh ra từ này 'bất nhị' để mô tả, để chỉ dẫn, rằng nó không là nhị nguyên, có vậy thôi. Hai không còn đó, nhiều đã biến mất, và tất nhiên với nhiều, một cũng biến mất. Một có thể tồn tại chỉ trong nhiều.

Con người bình thường là đám đông, quần chúng. Con người bình thường không phải là cái ngã vì người đó không có sự tích hợp. Con người toàn là các mảnh mẩu, con người không gắn lại, con người không là một khối.

Thiền là để trở thành một khối, và khi bạn là một khối bạn ở trong an bình.

Đầu tiên hài hoà này phải được đạt tới bên trong và thế rồi phải đạt tới bên ngoài nữa. Đầu tiên con người phải trở thành hài hoà và ở đó phải bắt đầu đập cùng sự hài hoà lớn hơn của sự tồn tại.

Cho nên có hai bước trong thiền. Bước thứ nhất là không trong xung đột với bản thân bạn, không cho phép bất kì xung khắc liên tục nào bên trong bản thân bạn - tâm trí tranh đấu với thân thể, lí trí tranh đấu với xúc cảm, xúc cảm tranh đấu với dục. Việc tranh đấu liên tục đang tiếp diễn - bạn đã không quan sát điều đó sao? Có chiến tranh liên tục; nó liên tục không kẽ hở nào.

Tất nhiên, bạn không thể hạnh phúc. Trừ phi những phần tử xung khắc này bên trong bạn ôm choàng lẫn nhau, dừng xung khắc, rơi vào yêu lẫn nhau, hay tan biến vào nhau, không có khả năng nào của hạnh phúc. Thế thì hạnh phúc vẫn còn chỉ là hi vọng. Hạnh phúc là cái bóng của hài hoà, nó đi theo hài hoà. Không có cái khác để là hạnh phúc. Chừng nào bạn chưa hài hoà, bạn có thể phấn đấu và phấn đấu và bạn sẽ bị ngày càng nhiều thất vọng hơn và bạn sẽ ngày càng khổ hơn. Như cái bóng đi theo bạn, hạnh phúc đi theo khi bạn ở trong sự toàn bộ hài hoà.

Bước thứ nhất xảy ra bên trong bạn - và khi bạn đã trở thành việc đập rộn ràng mà không phân chia, một sóng năng lượng mà không đối kháng, không cái thấp hơn và không cái cao hơn, mà không chọn lựa, mà không đánh giá, mà không phán xét, khi bạn đơn giản là một, thế thì hạnh phúc xảy ra ở bước thứ hai. Khi bạn là một bạn có thể thấy cái một - chỉ thế thì cái một mới có thể được thấy. Mắt là trong trẻo thế thì bạn có sự sáng tỏ rõ ràng. Khi bạn là một bạn có thể lập tức thấy cái một bao quanh bạn. Bây giờ bạn biết ngôn ngữ của cái một. Ngôn ngữ của cái nhiều đã biến mất - tiếng ồn đó không còn nữa, nhà thương điên đó không còn nữa, ác mộng đó được kết thúc. Bạn là im lặng. Trong im lặng này bạn có thể lập tức tan biến vào trong sự tồn tại; bây giờ bạn có thể rơi vào hoà điệu với việc đập của bản thân vũ trụ. Đó là bước thứ hai của thiền.

Bước thứ nhất là khó, bước thứ hai không khó. Bước thứ nhất cần nỗ lực, nỗ lực lớn; bước thứ hai là rất đơn giản, tới gần như một cách tự động. Bước thứ nhất giống như người mù được mổ để cho người đó có thể có mắt. Bước thứ hai là sau khi việc mổ đã xong rồi: mắt có đó và người mù mở mắt ra và người đó có thể thấy ánh sáng và thế giới của ánh sáng và hàng triệu niềm vui quanh người đó về mầu sắc, ánh sáng, cái đẹp, hình dạng.

Bước thứ nhất cần nỗ lực, bước thứ hai tới một cách vô nỗ lực. Bước thứ nhất giống nhiều với yoga, bước thứ hai giống nhiều với Thiền - hay, đi tới tương tự với thế giới hiện đại hơn, bước thứ nhất là giống Gurdjieff hơn và bước thứ hai là giống Krishnamurti hơn. Đó là lí do tại sao tôi nói Thiền là cực đỉnh. Thiền là lời cuối cùng. Yoga là bắt đầu của cuộc hành trình, Thiền là chỗ cuối.

Khi bạn là một và đột nhiên bạn thấy tính một ở bên ngoài, mọi rào chắn biến mất. Thế thì không có ‘ta’ và không có ‘người’, thế thì chỉ có Thượng đế hay chân lí hay đại ngộ hay bất kì từ nào bạn muốn - niết bàn. Thiền nhân gọi trạng thái này là sonomama hay konomama - trạng thái đây này, như thế, tathata thuần khiết. Người ta đơn giản hiện hữu. Người ta không làm bất kì cái gì, người ta không nghĩ bất kì cái gì, người ta không cảm bất kì cái gì, người ta đơn giản hiện hữu. Cái đây này là kinh nghiệm tối thượng về phúc lạc. Bên ngoài nó không có cái gì. Và đây là mục đích. Đạt tới tính đây này là việc tìm, việc tìm vĩnh hằng, của mọi con người.

Trước khi chúng ta có thể hiểu cách đạt tới sự hài hoà bên trong này chúng ta sẽ phải nhìn sâu vào trong cách chúng ta đã trở thành đám đông. Làm sao thảm hoạ này đã rơi lên chúng ta? Ai đã tạo ra nó? Nó đã được tạo ra thế nào? Chừng nào chúng ta chưa biết nó đã được tạo ra thế nào, không có cách nào để phá nó.

Một lần chuyện xảy ra là khi Phật tới thuyết pháp buổi sáng ông ấy có một chiếc khăn tay cầm trong tay. Ngồi xuống trước mười nghìn sư ông ấy bắt đầu thắt nút trên chiếc khăn tay. Tất cả họ đều ngạc nhiên - ông ấy chưa bao giờ làm bất kì cái gì như điều đó. Ông ấy đã làm gì? Ông ấy đã quên bài thuyết pháp rồi sao? Nhưng do kính trọng họ đơn giản giữ yên tĩnh và liên tục nhìn vào điều ông ấy làm.

Sau khi Phật đã thắt năm nút trong chiếc khăn tay ông ấy nói, 'Ta muốn hoàn tác lại những nút này. Trước khi ta hoàn tác chúng, ta muốn hỏi hai câu hỏi. Một là: Chiếc khăn này có cùng như nó vậy trước khi các nút được thắt không?'

Một trong các đại đệ tử của ông ấy, Ananda, nói, 'Thưa thầy, theo một cách nào đó nó là cùng khăn cũ vì các nút thắt không tạo ra khác biệt cho sự tồn tại của nó. Chúng không thêm bất kì cái gì và chúng không phá huỷ bất kì cái gì. Chiếc khăn tay vẫn còn đích xác như cũ, phẩm chất của nó là như cũ, nó vẫn là chiếc khăn tay. Nhưng dầu vậy nó không là cùng khăn đó - cái gì đó đã thay đổi. Không thể có là giá trị nền tảng nào nhưng nó có cái gì đó mới trong nó: năm nút này. Nó bị thắt lại với nhau cho nên nó không còn tự do. Tự do đã bị mất. Chiếc khăn tay là như cũ nhưng bây giờ nó là nô lệ.'

Phật nói, 'Đúng rồi, Ananda, đó là điều ta muốn nói cho các sư.' Khi một người bị phân chia người đó vẫn còn là cùng người đó theo một cách nào đó và vậy mà người đó không là cùng người cũ. Tự do của người đó bị mất, hài hoà của người đó bị mất - và vậy mà về nền tảng không cái gì đã thay đổi. Các bạn là những nam Thượng đế và nữ Thượng đế, không cái gì đã thay đổi; chỉ mỗi việc Thượng đế đã trở nên bị cầm tù. Vài cái nút đã đi vào sự tồn tại. Về nền tảng bạn là tự do như Phật, về mặt tồn tại bạn đích xác hiện hữu ở chỗ tôi hiện hữu, và vậy mà về mặt tâm lí bạn không ở chỗ tôi hiện hữu, bạn không là điều Phật là. Về mặt tồn tại chúng ta tất cả đều là chư phật, về mặt tâm lí chúng ta sống trong những thế giới khác nhau, riêng tư... những cái nút đó.

Thế rồi Phật hỏi câu hỏi kia. Ông ấy nói, 'Các sư, ta có câu hỏi khác để hỏi là thế này: Nếu ta muốn hoàn tác lại những nút này, ta phải làm gì?' Một sư khác, Xá Lợi Tử, đứng dậy và nói, 'Thưa thầy, nếu thầy muốn hoàn tác lại chúng thế thì để tôi lại gần hơn, để tôi quan sát chúng. Vì chừng nào tôi chưa biết cách chúng đã bị thắt lại ở đó thì không có cách nào biết làm sao chúng có thể được hoàn tác. Quá trình nào đã được dùng để thắt chúng? Làm sao chúng đã được tạo ra? Chỉ biết điều đó, chúng mới có thể được gỡ ra. Để tôi lại gần hơn. Và đừng làm bất kì cái gì trước khi tôi nhìn, vì nếu thầy làm cái gì đó mà không biết cách các nút đã đi vào sự tồn tại, thầy thậm chí có thể tạo ra những nút tinh vi hơn. Chúng có thể thậm chí trở nên khó hơn. Thậm chí có thể sự việc trở thành không thể nào mở được chúng.'

Và Phật nói, 'Đúng rồi, Xá Lợi Tử, đó đích xác là điều ta muốn nói.'

Trước khi người ta hiểu cách đạt tới, người ta phải hiểu cách người ta bỏ lỡ. Nguyên nhân của khổ của chúng ta là gì? Làm sao chúng ta đã trở nên bị phân chia? Làm sao điều không thể được này đã xảy ra - rằng cái không thể phân chia được đã trở nên bị phân chia, rằng cái phúc lạc tuyệt đối đã rơi vào trong khổ, rằng các Thượng đế đã trở nên bị cầm tù? Làm sao điều đó đã xảy ra?

Cái 'làm sao' này phải được biết rất, rất chi li, để cho đầu tiên chúng ta sẽ đi vào trong cái ‘làm sao’ của nó.

Chúng ta có thể bắt đầu với Plato. Ông ấy ở chính nền tảng của tâm trí hiện đại. Với ông ấy sự phân chia rất rõ ràng và logic. Nó phải đã tồn tại trước ông ấy nhưng nó chưa bao giờ được đề xuất logic thế, trước đây nó chưa bao giờ được hỗ trợ bởi một thiên tài như Plato. Và từ đó trở đi, trong hai nghìn năm, phân chia này đã được tin tưởng. Và nếu bạn tin vào điều nào đó trong hai nghìn năm, nó trở thành thực tại. Niềm tin có xu hướng biến thành thực tại; niềm tin thôi miên; và dần dần vận hành gần như là nó có đó.

Plato đã tuyên bố rằng hành vi của con người chảy từ ba nguồn chính: tri thức, xúc cảm và ham muốn. Đó là chỉ báo đầu tiên về sự phân chia rõ ràng trong con người. Con người bị chia thành ba: tri thức, xúc cảm, ham muốn. Tri thức có nguồn của nó trong đầu, xúc cảm ở trong tim, và ham muốn ở trong cơ quan sinh dục - đầu, tim và bộ phận sinh dục, đây là ba phân chia. Tất nhiên, đầu là cao nhất, tim là ở giữa và bộ phận sinh dục là thấp nhất. Người sống qua bộ phận sinh dục là người thấp nhất; ở Ấn Độ chúng ta gọi người đó là shudra, tiện dân. Và người sống qua đầu là người cao nhất; ở Ấn Độ chúng ta gọi người đó là brahmin. Và mọi người khác chỉ là ở giữa hai loại người này - các mức độ khác nhau của xúc cảm. Ba phân chia này không chỉ là niềm tin. Chúng đã xuyên sâu vào trong tâm thức con người tới mức bây giờ tâm thức con người tồn tại như ba mặt. Bạn bị phân chia, bạn không còn là một; bạn là ba, bạn đã trở thành ba ngôi. Bạn có ba mặt. Một mặt là mặt dục, mà rất riêng tư và là cái bạn giữ trong bóng tối. Mặt thứ hai là mặt xúc cảm không riêng tư thế nhưng dẫu sao vẫn rất riêng tư - chỉ hiếm khi bạn trưng nó ra. Nếu ai đó chết và bạn kêu khóc thế thì điều đó là được. Nhưng bình thường bạn không kêu khóc, hay bạn đã để nó cho đàn bà vì họ không là sinh vật cao thế như đàn ông.

Sự cao ngạo đàn ông có ở mọi nơi. Đàn bà không được chấp nhận là brahmin, nhiều tôn giáo đã phủ nhận cô ấy - đã nói rằng cô ấy sẽ không có khả năng đi vào vương quốc của Thượng đế như đàn bà. Đầu tiên cô ấy sẽ phải được sinh ra như đàn ông, chỉ thế thì cô ấy mới trở nên tin được. Chỉ đàn ông mới vào thiên đường. Đàn bà là sinh vật thấp hơn. Cô ấy chỉ có hai trung tâm, dục và xúc cảm - cô ấy không có đầu, cô ấy không có não, cô ấy không có trí tuệ. Cho nên, tất nhiên, cô ấy được phép kêu và khóc và cười và biểu lộ xúc cảm và là đa cảm. Đàn ông rất hiếm khi, trong những tình huống hiếm hoi, cho phép xúc cảm của mình biểu lộ.

Dục là tuyệt đối riêng tư; xúc cảm là nửa riêng tư nửa công khai; trí tuệ là tuyệt đối công khai. Đó là điều bạn liên tục biểu lộ ở mọi nơi, điều bạn trưng ra. Lí trí, logic, tri thức - cái đó là thứ phô ra.

Sau hai nghìn năm Sigmund Freud lặp lại cùng phân chia này - những người bạn cùng giường rất kì lạ, Plato và Freud. Nhưng bằng cách nào đó con người đã chấp nhận các phân chia này sâu tới mức nó đã trở thành vô thức. Freud cũng nói rằng lí trí là vua, xúc cảm là hoàng hậu và dục là người hầu, và, tất nhiên, nhà vua muôn năm! Phá huỷ dục, phá huỷ xúc cảm và đem toàn thể năng lượng của bạn hướng tới cái đầu. Vẫn còn bị treo trong đầu.

Nhưng không có dục, mọi niềm vui biến mất và không có xúc động mọi sự dịu dàng, nhạy cảm, biến mất. Với lí trí bạn trở thành đất sa mạc khô cằn, vùng đất hoang. Không cái gì mọc lên.

Tôi đã đọc tự tiểu sử của Charles Darwin và tôi bắt gặp đoạn này. Nó rất biểu lộ. Charles Darwin viết: 'Thơ ca thuộc nhiều loại đã cho tôi niềm vui thích lớn khi tôi còn là đứa trẻ, ngay cả khi tôi là thanh niên. Những hình ảnh thủa xưa đã cho tôi vui thích nhiều lắm và âm nhạc cho niềm vui rất lớn, vui mừng rất lớn. Nhưng bây giờ trong nhiều năm tôi không thể chịu được việc đọc một dòng thơ. Tôi đã thử và thấy nó đờ đẫn không thể chịu được tới mức nó làm tôi phát buồn nôn. Tôi cũng mất gần hết ưa thích về tranh ảnh hay âm nhạc. Tâm trí của tôi dường như đã trở thành một loại máy nghiền ra các luật chung từ tuyển tập lớn các sự kiện. Tại sao điều này có thể đã gây ra việc teo của riêng phần não mà những ưa thích cao hơn phụ thuộc vào, tôi không thể quan niệm được. Việc mất những ưa thích này là việc mất hạnh phúc.'

Điều này ông ấy viết trong tuổi già của ông ấy. Ông ấy đã mất mọi ưa thích về thơ ca; thực ra, nó làm ông ấy buồn nôn. Ông ấy không thể chịu được âm nhạc. Ông ấy không nói bất kì cái gì về yêu của ông ấy - nếu thơ ca gây buồn nôn và nếu âm nhạc trở thành không thể chịu được, yêu sẽ trở thành không thể được. Darwin đã trở thành loại người gì vậy? Bản thân ông ấy thú nhận rằng ông ấy đã trở thành một loại máy.

Đó là điều đã xảy ra cho nhân loại trên qui mô lớn. Mọi người đã trở thành máy - máy nhỏ hơn, máy lớn hơn, máy nhiều kĩ năng hơn, máy ít kĩ năng hơn - nhưng mọi người đã trở thành máy.

Và những phần đó, phần bị phủ nhận, liên tục nổi dậy chống lại bạn, do đó có chiến tranh thường xuyên. Bạn không thể phá huỷ được tính dục; bạn có thể siêu việt trên nó, chắc chắn, nhưng bạn không thể phá huỷ được nó. Và bạn không thể phá huỷ được xúc cảm của bạn. Cái đầu liên tục vận hành và liên tục vẩn vơ mơ. Có thể mơ đi ngầm vì bạn quá chống lại nó, có thể nó biến mất trong vô thức, tìm ra hang sâu, tối và sống ở đó, nhưng nó sống. Xúc cảm có thể được biến đổi nhưng không thể bị phá huỷ. Cả dục lẫn tim không thể bị phá huỷ.

Đó là điều cái đầu đã từng làm: cái đầu nói chung tồn tại với việc trả giá bằng tim và trả giá bằng thân thể. Nó giết chết tim, nó giết chết thân thể, và thế rồi nó sống như ma trong máy. Bạn có thể thấy điều đó đang xảy ra trên khắp thế giới. Người càng trở nên được giáo dục, người đó càng ít sống động. Người càng biết nhiều, người đó càng sống ít. Người đó càng trở nên nói giỏi về các trừu tượng và khái niệm, người đó càng ít tuôn chảy. Người bị giới hạn vào trong đầu mất đi mọi điều tinh tuý, mất đi mọi niềm vui. Quan sát của Charles Darwin là hoàn hảo. Ông ấy nói, 'Cái gì đã xảy ra cho tôi? Tại sao tôi đã mất mọi hạnh phúc? Khoái cảm và niềm vui của tôi đã đi đâu rồi?'

Bạn đã dồn mọi năng lượng của bạn vào đầu, bạn đã không để lại bất kì năng lượng nào cho tính dục của bạn - vì mọi niềm vui đều từ tính dục, để tôi nhắc nhở bạn. Khi tôi dùng từ ‘tính dục’ tôi không chỉ ngụ ý bộ phận sinh dục. Bộ phận sinh dục chỉ là một kinh nghiệm và diễn đạt rất, rất tí hon của dục. Tính dục là thứ rất lớn. Với tính dục tôi ngụ ý bất kì khi nào thân thể bạn sống động, có kích thích giác quan, thổn thức, đập rộn ràng - thế thì bạn ở trong trạng thái dục. Nó có thể chẳng có liên quan gì tới bộ phận sinh dục. Chẳng hạn, khi bạn nhảy múa bạn có tính dục; vũ công là có tính dục, năng lượng nhảy múa là năng lượng dục. Nó không phải là bộ phận sinh dục, bạn có thể không nghĩ chút nào về dục, bạn có thể đã hoàn toàn quên mọi thứ về dục; thực ra, khi bạn quên mọi thứ về dục và bạn bị tan biến vào trong bất kì việc tham gia sâu nào với toàn bộ thân thể bạn, nó là tính dục. Bạn có thể bơi hay chạy - chạy buổi sáng.

Trong mười năm tôi thường chạy tám dặm mọi tháng và tám dặm mọi tối - từ năm 1947 tới năm 1957. Đó là việc đều đặn. Và tôi đã đi tới trải nghiệm nhiều, nhiều điều qua việc chạy. Với mười sáu dặm một ngày tôi đã chạy vòng quanh thế giới bẩy lần trong mười năm đó. Sau khi bạn chạy hai hay ba dặm một khoảnh khắc tới khi mọi sự bắt đầu tuôn chảy và bạn không còn trong đầu, bạn trở thành thân thể, bạn là thân thể. Bạn bắt đầu vận hành như một sinh linh sống động - như cây vận hành, như con vật vận hành. Bạn trở thành con hổ hay con công hay con sói. Bạn quên mọi thứ về cái đầu. Đại học bị quên đi, bằng cấp bị quên đi, bạn không biết tới một thứ nào, bạn đơn giản hiện hữu.

Thực ra, dần dần, sau ba hay bốn dặm, bạn không thể quan niệm được bản thân bạn là cái đầu. Tính toàn bộ nảy sinh. Plato bị quên đi, Freud đã biến mất, mọi phân chia biến mất - vì chúng đã ở trên bề mặt - và sâu bên dưới sự thống nhất của bạn bắt đầu khẳng định bản thân nó.

Chạy ngược gió trong sáng sớm khi mọi thứ là tươi tắn và toàn thể sự tồn tại đang trong niềm vui mới, được tắm trong niềm vui sướng mới của ngày mới, và mọi thứ tươi tắn và trẻ trung, quá khứ đã biến mất, mọi thứ đã đi ra khỏi nghỉ ngơi sâu trong đêm, mọi thứ là hồn nhiên, nguyên sơ - đột nhiên ngay cả người chạy cũng biến mất. Chỉ có việc chạy.

Không có người nào chạy, chỉ có việc chạy. Và dần dần bạn thấy rằng điệu vũ nảy sinh cùng gió, cùng trời, cùng tia sáng mặt trời đang tới, cùng cây, cùng đất. Bạn đang nhảy múa. Bạn bắt đầu cảm thấy cái đập của Vũ trụ. Đó là tính dục. Việc bơi trong sông là tính dục. Giao hợp không phải là dục duy nhất; bất kì cái gì mà thân thể bạn đập một cách toàn bộ mà không có cấm đoán nào là tính dục.

Cho nên khi tôi dùng từ 'tính dục' tôi ngụ ý kinh nghiệm này của tính toàn bộ. Bộ phận sinh dục chỉ là một trong các chức năng của tính dục. Nó đã trở thành quá quan trọng vì chúng ta đã quên chức năng toàn bộ của tính dục. Thực ra, cái gọi là các mahatma đã làm cho bạn thành rất, rất có tính chất bộ phận sinh dục. Toàn thể trách nhiệm đổ vào các thánh nhân và mahatmas - họ là thủ phạm, tội phạm. Họ không bao giờ bảo bạn tính dục thực là gì.

Dần dần tính dục đã trở nên bị giới hạn vào bộ phận sinh dục; nó đã trở thành cục bộ, nó không còn là toàn bộ. Tính dục cục bộ là xấu vì nhiều nhất nó có thể cho bạn sự giảm nhẹ; nó không bao giờ có thể cho bạn cực thích. Xuất tinh không phải là cực thích, mọi việc xuất tinh đều không là cực thích và từng cực thích không phải là kinh nghiệm đỉnh. Xuất tinh là của bộ phận sinh dục, cực thích là dục và kinh nghiệm đỉnh là tâm linh. Khi tính dục bị giới hạn vào bộ phận sinh dục bạn chỉ có thể có việc giảm nhẹ; bạn đơn giản mất năng lượng, bạn không thu được bất kì cái gì. Nó đơn giản là ngu xuẩn. Nó cũng giống như việc giảm nhẹ tới từ việc hắt hơi mạnh, không nhiều hơn điều đó.

Nó không có cực thích vì toàn thân bạn không đập rộn ràng. Bạn không trong điệu vũ, bạn không tham gia với cái toàn thể của bạn, nó không linh thiêng. Nó rất bộ phận và bộ phận không bao giờ có thể là cực thích vì cực thích là có thể chỉ khi toàn bộ bộ máy được tham gia. Khi bạn đập rộn ràng từ ngón chân tới đầu, khi mọi thớ thịt của bạn đập, khi mọi tế bào của thân thể bạn nhảy múa, khi có dàn nhạc lớn bên trong bạn, khi mọi thứ đang nhảy múa - thế thì có cực thích. Nhưng mọi cực thích không là kinh nghiệm đỉnh. Khi bạn đang đập một cách toàn bộ bên trong, nó là cực thích. Khi tính toàn bộ của bạn tham dự cùng với tính toàn bộ của sự tồn tại, nó là kinh nghiệm đỉnh. Và mọi người đã quyết định về xuất tinh, họ đã quên cực thích và họ đã hoàn toàn quên kinh nghiệm đỉnh. Họ không biết nó là gì.

Và bởi vì họ không thể đạt tới cái cao hơn, họ bị giới hạn vào cái thấp hơn. Khi bạn có thể đạt tới cái cao hơn, khi bạn có thể đạt tới cái tốt hơn, một cách tự nhiên cái thấp hơn bắt đầu biến mất theo cách riêng của nó. Nếu bạn hiểu tôi... dục sẽ được biến đổi, nhưng không phải bản năng dục. Bạn sẽ trở nên có tính dục nhiều hơn. Khi dục biến mất bạn sẽ trở nên nhiều tính dục hơn. Dục sẽ đi đâu? Nó sẽ trở thành tính dục của bạn. Bạn sẽ trở thành nhiều tính giác quan hơn. Bạn sẽ sống với sự mãnh liệt hơn, với nhiều lửa hơn; bạn sẽ sống như con sóng lớn. Những con sóng nhỏ này sẽ biến mất. Bạn sẽ trở thành cơn bão, bạn sẽ trở thành gió lớn mà có thể làm rung cây và chuyển núi. Bạn sẽ là con sóng triều, trận lụt. Nến của bạn sẽ cháy từ cả hai đầu, đồng thời.

Và trong khoảnh khắc đó - cho dù bạn được phép sống chỉ một khoảnh khắc, điều đó là quá đủ - bạn có hương vị của vĩnh hằng.

Từ Plato tới Freud sự phân chia đã còn dai dẳng trong tâm trí của các triết gia, nhà giáo dục, chính khách, bác học. Phân chia đó đã trở thành gần là thực tại bây giờ. Bạn không nghĩ bạn là như bộ phận sinh dục - bạn có nghĩ không? Bạn bắt đầu nghĩ dường như chúng thuộc vào bạn và bạn là tách rời.

Có những người thậm chí đặt tên cho bộ phận sinh dục của họ. Thế thì việc tách rời là đầy đủ. Thế thì bạn dùng chúng như công cụ. Bạn không là chúng, bạn dùng chúng. Phân chia là đầy đủ, hoàn toàn đầy đủ.

Bạn bao giờ cũng nghĩ về bản thân bạn là cái đầu và toàn thân được coi như cái gì đó tách rời. Bạn đã bao giờ nghĩ về bản thân bạn là chân, là tay, là xương sống, là máu tuần hoàn bên trong bạn không? Không, sự đồng nhất của bạn vẫn còn với cái đầu; cái đầu là vua. Và ai muốn bị đồng nhất với nô lệ, người hầu - hay ngay cả với hoàng hậu?

Tương ứng theo phân chia này thượng đế học lớn đã từng tiến hoá - cố hiểu nó đi. Thứ nhất là đầu, thứ hai là tim, thứ ba là bộ phận sinh dục. Thượng đế chỉ có cái thứ nhất; cái thứ hai và thứ ba không tồn tại. Thượng đế không có xúc cảm và không có dục. Đây là định nghĩa về Thượng đế của hầu hết các tôn giáo ngoại trừ Thiền. Thế rồi có thánh nhân. Thánh nhân có cái thứ nhất và thứ hai, không có cái thứ ba. Ông ấy có lí trí, trí tuệ, tri thức, ông ấy có xúc cảm, tim, nhưng ông ấy không có dục. Thế rồi đến người thường. Người đó có cả ba - cái thứ nhất, thứ hai và thứ ba. Thế rồi tới tội nhân. Người đó không có cái thứ nhất - người đó không có thông minh, không tính trí thức, không lí trí, không cái đầu - người đó chỉ có cái thứ hai và cái thứ ba; cảm xúc và dục. Và thế rồi tới Quỉ. Nó chỉ có cái thứ ba. Hai cái đầu không có đó - không có lí trí, không có xúc cảm, chỉ có dục. Cho nên ở phương Đông, đặc biệt ở Ấn Độ, tên của Quỉ là Kam Deva, Thượng đế dục. Hoàn toàn đúng.

Cho nên đây là phân chia theo thượng đế học: Thượng đế, chỉ cái đầu; Quỉ, chỉ dục. Tội nhân gần với Quỉ hơn và nhất định xuống địa ngục; thánh nhân gần với Thượng đế hơn và nhất định lên cõi trời. Và ở giữa hai điều này là con người đáng thương có tất cả ba điều và một cách tự nhiên có nhiều xung đột hơn bất kì bốn loại kia. Khi bạn có ba, bạn có xung đột nhiều hơn.

Đây không phải là quan niệm của Thiền. Đây là quan niệm của người Ki tô giáo, đây là quan niệm của người Mô ha mét giáo, đây là quan niệm của người Hindu, nhưng đây không phải là quan niệm của Thiền. Thiền có hiểu biết triệt để về sự sống tới mức về mọi thứ Thiền mang vào hiểu biết tươi mới. Thiền nói rằng Thượng đế là cái toàn thể cho nên Thượng đế có cả ba, vậy mà không có xung đột. Tất cả ba điều này là trong hài hoà sâu sắc với nhau, nhảy múa tay trong tay. Chúng không đánh nhau, chúng ôm choàng nhau. Và có siêu việt; vì không có xung đột, có siêu việt. Trong Thượng đế dục trở thành việc ưa dục. Thượng đế thích dục. Dục trở thành sự sống động; dục trở thành vui đùa, niềm vui, cuộc chơi. Xúc động trở thành nhạy cảm, từ bi, yêu. Và lí trí trở thành việc hiểu, nhận biết, thiền.

Đây là cái nhìn khác toàn bộ. Không cái gì bị phủ nhận, không cái gì bị loại trừ. Thiền là bao hàm tất cả. Nó không bao giờ phủ định, nó không bao giờ nói ‘không’ với bất kì cái gì; nó chấp nhận mọi thứ và biến đổi cái đó thành thực tại cao hơn. Nó rất có tính kết năng. Thiền là sự hoàn thành kết năng. Mọi năng lượng phải gặp gỡ và trở thành một năng lượng. Không cái gì phải bị phủ nhận vì nếu bạn phủ nhận cái gì đó bạn sẽ là cái kém giầu có chừng nấy.

Nghĩ về Thượng đế mà xem, Thượng đế của người Ki tô giáo, người không có dục, người không có xúc cảm. Đây sẽ là loại Thượng đế gì vậy? Chỉ với trí tuệ ông ấy sẽ rất lạnh lùng. Bạn có thể tôn thờ máy tính thay cho ông ấy. Máy tính là điều Thượng đế của người Ki tô giáo là gì - chỉ cái đầu. Máy tính là cái đầu được khuếch đại. Và sớm hay muộn chúng ta sẽ làm ra những máy tính ngày càng nhiều hơn và lớn hơn. Một ngày nào đó chúng ta sẽ làm ra máy tính hoàn hảo - nó đích xác sẽ là điều Thượng đế đã được đề nghị là vậy, chỉ cái đầu. Máy tính không có thích thú giác quan, không dục, không xúc cảm. Máy tính sẽ không khóc nếu ai đó chết, máy tính sẽ không cười, máy tính sẽ không mở hội nếu ai đó được sinh ra và máy tính sẽ không rơi vào yêu - máy tính không phải là đứa ngu thế. Máy tính chỉ là cái đầu, chỉ cái đầu thuần khiết. Nghĩ về điều đó đi... đầu của bạn đã bị lấy ra khỏi thân thể bạn, ra khỏi tính toàn bộ của bạn, và liên tục dao động ở một chỗ máy móc, được nuôi dưỡng bởi máy. Bạn đơn giản liên tục nghĩ đi nghĩ lại và không cái gì khác - đó là điều Thượng đế đã là gì.

Nhưng điều như vậy không tương ứng với Thiền. Vũ trụ, cái toàn bộ là giầu có thế, nó bao hàm tất cả. Thượng đế và con người - khác biệt không phải là con người có ba và Thượng đế có một, khác biệt là ở chỗ ba của con người là trong chiến tranh và ba của Thượng đế là trong hài hoà. Đó là khác biệt duy nhất. Bạn không biết cách đặt chúng vào trong dàn nhạc. Ngày bạn biết, bạn là Thượng đế. Bạn có mọi yêu cầu cơ bản để là Thượng đế. Điều đó gần giống như người Sufis nói: bạn có bột mì và bạn có nước và bạn có muối và bơ và lửa đang cháy và bạn đang ngồi đó đói dài và bạn không biết cách làm ra bánh chapattis. Nếu bạn không biết, bạn phải hỏi một trong các sannyasin của tôi, Paramahansa. Anh ấy có thể làm một nghìn bánh chapattis trong vòng vài giờ.

Đói sẽ không biến mất chừng nào bạn chưa làm ra bánh chapattis. Bánh chapatti là gì? Nó có nước, nó có bột mì, nó có bơ, nó có muối, và nó có yếu tố lửa trong nó. Thế thì bạn có thể tiêu hoá nó.

Đích xác cùng điều này là hoàn cảnh với bạn. Bạn có mọi thứ bạn cần để là Thượng đế và bạn đói. Bạn có mọi thứ được yêu cầu, không cái gì thiếu, nhưng bạn không biết cách để nó vào sự hoàn thành kết năng.

Với Thiền, tính tâm linh ngụ ý tính toàn thể; với Thiền, linh thiêng ngụ ý toàn thể. Mọi thứ phải được bao gồm và được biến đổi; mọi thứ phải được bao hàm và được siêu việt. Khi mọi thứ được bao hàm, nảy sinh trạng thái cân bằng. Trạng thái cân bằng ngụ ý đích xác điều đó - mọi thứ là bình đẳng. Dục không phải là người hầu, tim cũng không là hoàng hậu và lí trí hay cái đầu không là vua - không. Mọi thứ là bình đẳng. Để tôi nhắc lại nó. Chừng nào bạn chưa nghĩ dưới dạng bình đẳng bạn sẽ không bao giờ đạt tới trạng thái cân bằng. Mọi thứ là bình đẳng. Không ai là chủ và không ai là tớ. Đây là cách mạng Thiền.

Mọi thứ đều là chủ và mọi thứ đều là tớ. Có những khoảnh khắc mà dục ở trên ngai vàng và có những khoảnh khắc mà xúc cảm ở trên ngai vàng và có những khoảnh khắc mà lí trí ở trên ngai vàng - nhưng không cái gì là chủ cố định, nó là việc quay vòng. Bạn là bánh xe quay vòng và ba điều này là các nan hoa của bạn. Khi thì nan hoa này đi lên và nan hoa khác đi xuống nhưng cả ba hỗ trợ cho bánh xe. Điều này phải là nghĩa của ba ngôi Ki tô giáo và điều này phải là nghĩa của ba ngôi Hindu, ba mặt của Thượng đế: một Thượng đế đằng sau với ba mặt.

Không ai là vua, không ai là hoàng hậu và không ai là người hầu - tất cả đều là chủ và tất cả đều là người hầu. Điều đó ngụ ý rằng không ai là chủ và không ai là người hầu, họ tất cả là cùng nhau; họ hỗ trợ lẫn nhau, họ sống cùng nhau, có tình bạn lớn giữa họ. Đối xử tốt với cả ba yếu tố của bạn đi, đừng bị đồng nhất với một yếu tố, bằng không bạn bắt đầu ép buộc rằng một yếu tố vẫn còn trên ngai vàng mãi mãi. Đối xử tốt với cả ba, kính trọng cả ba và nhớ rằng bạn là cả ba và vậy mà bạn là trung tâm của tất cả chúng.

Nghĩ tới tam giác: một góc là tính dục, góc khác là tính xúc cảm, góc khác là tính trí tuệ. Ngay bên trong tam giác này là trung tâm của tâm thức - bạn. Khi cả ba yếu tố này dẫn tới bạn, tới tâm thức của bạn, tới nhận biết của bạn, đó là điều thiền là gì. Trong hài hoà đó, trong sự hoàn thành đó, bạn đã về tới nhà.

Cho nên nhớ, không cái gì phải bị loại trừ. Sự sống nên là giầu có và cân bằng và siêu việt; sự sống nên là việc hoàn thành kết năng. Mọi phần của bạn nên được hoàn thành. Và chúng chỉ có thể được hoàn thành nếu chúng là cùng nhau và giúp lẫn nhau. Nếu chúng đi tách rời tất cả chúng vẫn còn không được hoàn thành. Đó là điều đã xảy ra - đầu bạn không được hoàn thành, tim bạn không được hoàn thành, dục của bạn không được hoàn thành. Từ đáy tới đỉnh bạn không là gì ngoài thất vọng, việc không hoàn thành, bất mãn, đói, khát. Bạn liên tục loạng choạng trong bóng tối, bạn liên tục tìm cái gì đó mà sẽ hoàn thành cho bạn - nhưng không cái gì sẽ hoàn thành cho bạn chừng nào hài hoà này chưa nảy sinh bên trong.

Và đây là ba con đường đi tới từ đó. Vài người đi vào từ dục - đó là con đường của Tantra. Vài người đi vào từ con đường của sùng kính - đó là con đường của tim, xúc cảm, bhakti yoga. Những người đi vào từ dục đi theo Tantra yoga, những người đi theo xúc cảm đi qua bhakti yoga, con đường của người sùng kính. Và những người đi vào qua trí tuệ, thông minh, đi theo con đường của tri thức - gyana yoga. Đây là ba con đường. Và mọi tôn giáo của thế giới bằng cách nào đó bị phân chia thành ba con đường này.

Chẳng hạn, Vedanta, Jaina giáo, Phật giáo đi theo con đường của cái đầu; họ đi qua thông minh, hiểu biết, nhận biết. Họ đi theo con đường của gyana, việc biết. Hindu giáo, Ki tô giáo, Hồi giáo đi theo con đường của xúc cảm, bhakti yoga. Từ tim họ đi vào. Tantra đi theo con đường của dục, nó là yoga của dục. Đây là ba khả năng.

Và Thiền là tổng hợp của tất cả. Thiền là Tantra và Thiền là sùng kính và Thiền là việc biết. Thiền nói cả ba có thể được tổ hợp lại với nhau, không cần chọn lựa. Người ta có thể vẫn còn vô chọn lựa và dùng tất cả - toàn thể bánh xe, toàn thể tam giác - để đi vào bên trong. Không có chỉ một trung gian và không có chỉ một cách thức. Không con đường nào là xứng đáng hơn con đường khác. Đi theo bất kì con đường nào, chỉ vẫn còn không bị phân chia; đi theo bất kì con đường nào, chỉ đừng bị đồng nhất với con đường. Vẫn còn mở với các con đường khác nữa.

Bao giờ cũng nhớ rằng con người có thể đi vào từ tất cả ba con đường cho nên không kết án bất kì người nào. Nếu ai đó đang đi theo con đường của Tantra, đừng mang kết án trong bạn vì kết án đó đơn giản chỉ ra rằng bạn đang kết án tính dục của bạn, không gì khác. Nếu ai đó đi theo con đường của sùng kính, đừng kết án người đó, vì kết án đó chỉ có thể ngụ ý một điều: rằng bạn đang phủ nhận tim của bạn, sự đung đưa đầy đủ của nó. Và điều đó sẽ cản trở bạn, sẽ gây chướng ngại cho bạn.

Bây giờ tới giai thoại hay này. Đây là một trong những giai thoại hay nhất. Thiền có những câu chuyện hay nhưng không cái gì so sánh được với chuyện này. Nếu tôi phải chọn chỉ một chuyện trong tất cả các câu chuyện Thiền, thế thì tôi sẽ chọn chuyện này. Tôi yêu thích chuyện này trong nhiều, nhiều năm rồi.

Ngày xưa có một người đứng trên đỉnh núi.

Những chuyện này là biểu dụ. Cố đi vào trong biểu dụ của chúng. Một người đang đứng trên núi cao ngụ ý người này đã đạt tới. Núi cao ngụ ý núi của sự sống và sự tồn tại. Người đứng trên núi cao ngụ ý người quan sát trên núi, người có thể nhìn khắp xung quanh. Mọi thung lũng và mọi con đường dẫn tới đỉnh núi là ở trước người đó. Mọi thứ là sẵn có từ đó; cái nhìn là toàn bộ, mọi hướng là sẵn có. Khi bạn ở trong thung lũng bạn không thể có cái nhìn rộng, khi bạn ở trên đường bạn không thể thấy con đường của bạn, bạn không thể thấy những người khác đang đi trên những con đường khác - một cách tự nhiên. Bạn bị giới hạn vào một không gian rất chật hẹp. Bạn càng chuyển lên cao, không gian càng trở nên lớn hơn.

Khi bạn đi tới đỉnh cao nhất, khi bạn đi tới đỉnh Everest, khi bạn đang đứng ở đó, toàn thể Himalayas là sẵn có. Bạn không chỉ có thể thấy con đường qua đó bạn đã du hành, bây giờ bạn có thể thấy mọi con đường, mọi con đường có thể đi tới đỉnh. Bây giờ bạn thậm chí có thể thấy những người đã đối kháng với bạn, hay những người bạn đã đối kháng. Họ cũng đang du hành, di chuyển; hướng tới cùng đỉnh. Bây giờ bạn có thể thấy vì cái nhìn từ chiều cao này là toàn bộ. Bây giờ mọi phân biệt biến mất, mọi triết lí bị loại bỏ, mọi đồng nhất là vô nghĩa. Con người là tự do vì cái nhìn của người đó là đầy đủ.

Ngày xưa có một người đứng trên đỉnh núi.

Núi này là của nhận biết, núi này là của thiền - núi thiền.

‘Ba lữ khách đi qua từ khoảng cách xa, để ý thấy người đó…’

Đây là ba lữ khách tôi đã nói tới - ba phân chia của con người.

‘Ba lữ khách đi qua từ khoảng cách xa…’

Một cách tự nhiên, họ là rất xa với đỉnh núi, do đó luận cứ nảy sinh. Khoảng cách lớn tới mức họ chỉ có thể đoán, suy diễn.

‘Ba lữ khách đi qua từ khoảng cách xa, để ý thấy người đó và bắt đầu tranh cãi về người đó.

Vâng, nhiều người trong các bạn đôi khi đã để ý tới Phật và nhiều người trong các bạn đã để ý tới Christ; nhiều người trong các bạn đã bắt gặp một Mahavira hay Zarathustra - và các bạn đã tranh cãi nhiều về họ. Nhưng có khoảng cách lớn. Khi tôi nói khoảng cách tôi không ngụ ý khoảng cách vật lí, không thể có khoảng cách vật lí chút nào.

Khi Phật tới nói chuyện với bố của ông ấy, họ đã đứng trước nhau mà không có khoảng cách chút nào. Nhưng đã có khoảng cách vô hạn. Phật nói điều này và bố ông ấy nói cái gì đó khác. Người bố đã không nói với Phật chút nào, ông ấy đã nói với con trai ông ấy, người không còn nữa. Ông ấy đã nói với quá khứ, cái đã biến mất. Người con, người đã bỏ cung điện của ông ấy, đã chết rồi, hoàn toàn chết; đây đã là tâm thức mới đã được sinh ra, nó đã là việc phục sinh. Nhưng ông ấy không thể thấy được, ông ấy quá bị che mờ - bị che bởi quá khứ, bị che bởi giận của ông ấy, bị che vì đứa con trai này đã phản bội ông ấy trong tuổi già của ông ấy.

Phật đã là con trai duy nhất và Phật đã được sinh ra trong tuổi già của bố anh ta. Cho nên đã có nhiều gắn bó từ người bố. Phật sẽ là người thừa kế, anh ta sẽ có toàn thể vương quốc của bố anh ta. Và bố anh ta đã thực sự già đi và ông bố đã rất lo nghĩ. Con trai của ông ấy đã trở thành kẻ ăn xin... ông ấy giận, một cách tự nhiên phải vậy.

Thế rồi người con tới - và không chỉ anh ta tới, anh ta cố thuyết phục người bố rằng ông ấy nên làm cùng điều, nên tới và đi theo anh ta. Bạn có thể thấy người bố phải đã giận và bực mình thế nào. Ông ấy quát mắng và nói rằng Phật đã phản bội ông ấy.

Phật nói, 'Thưa ngài, ngài đang nói cho ai vậy? Người đã từng là con trai ngài không còn nữa. Nhìn vào tôi đi. Ai đang đứng trước ngài? Tôi không là cùng người đó. Cái gì đó đã hoàn toàn thay đổi. Đây là ai đó khác, thưa ngài.' Và người bố cười và nói, 'Anh muốn lừa ta sao? Anh đang nói gì? Anh đã phát điên rồi sao? Hay anh nghĩ ta điên? Anh là con trai ta, cùng đứa con đã đi xa - ta có thể nhận ra mặt anh. Máu ta đang chảy trong anh. Ta biết anh, ta đã biết anh từ chính ngày đầu tiên. Làm sao ta có thể quên được? Làm sao ta có thể hiểu lầm được?' Và việc hiểu lầm tiếp tục.

Và Phật cười và nói 'Thưa ngài, xin nghe tôi. Vâng, ông đã cho sinh ra đứa con trai và có thể cùng dòng máu vẫn chảy, nhưng tâm thức là khác. Tôi đang nói về tâm thức, tôi đang nói về tôi, tôi đang nói về trung tâm của tôi. Nó là khác hoàn toàn. Tôi đã từng ở trong bóng tối, bây giờ tôi ở trong ánh sáng. Và nghe tôi đi - tuổi già của ông đã tới, tôi có thể thấy điều đó. Ông đang run, ông không thể đứng vững được. Sớm hay muộn chết sẽ tới. Trước khi chết tới, thiền đi. Trước khi chết gõ cửa ông, cố biết xem ông là ai.'

Điều đó liên tục theo cách này - khoảng cách là mênh mông. Cho nên khi tôi nói 'khoảnh cách' tôi không ngụ ý khoảnh cách vật lí. Bạn đã bắt gặp một Phật hay một Christ hay một Raman hay một Ramakrishna - vâng, bạn đã bắt gặp - và bạn có thể đã gặp họ rất gần, nhưng dầu vậy bạn đã tranh cãi về họ. Họ đang đứng ở đâu đó xa xăm trên núi xa và bất kì cái gì bạn nói đều không liên quan vì nó toàn là việc đoán.

Ba lữ khách đi qua từ khoảng cách xa, để ý thấy người đó và bắt đầu tranh cãi về người đó.

Đó là mọi điều chúng ta làm về chư phật - chúng ta tranh cãi, ủng hộ và chống đối. Và mọi điều chúng ta nói về họ là vô nghĩa. Dù bạn ca ngợi hay bạn kết án họ đều không tạo ra khác biệt. Mọi ca ngợi của bạn là vô nghĩa, mọi kết án của bạn là vô nghĩa - vì bạn không thể thấy được cái gì đã xảy ra cho vị phật. Để thấy điều đó, bạn sẽ phải trở thành phật.

Không có cách nào để thấy tính chủ thể của ai đó khác như đối thể; nó không sẵn có cho tâm trí đối thể. Nó toàn là hiện tượng bên trong, nó là lãnh thổ bên trong tới mức bạn không thể thấy được nó từ bên ngoài. Bạn phải đi vào trong nó, bạn phải là nó.

Họ tranh cãi và họ tranh cãi.

Một người nói, 'Ông ấy có lẽ bị mất con vật yêu thích.'

Đó là lí trí, bao giờ cũng nghĩ về vật sở hữu: về nhà, về xe, về con vật, về nông trại, về cơ xưởng, về tiền, về quyền và danh. Đó là lí trí. Lí trí là kẻ tích trữ, lí trí là kẻ keo kiệt. Nó bao giờ cũng nghĩ về việc sở hữu, việc có.

Đây là câu chuyện tượng trưng, biểu dụ. Người thứ nhất nói, 'Ông ấy có lẽ bị mất con vật yêu thích' - đó là mọi điều lí trí có thể nghĩ tới.

Nếu bạn nhìn một thiền nhân đang ngồi im lặng và bạn là người bị giới hạn vào lí trí, bạn sẽ nghĩ người đó đang làm gì? Bạn sẽ nghĩ rằng có thể người đó đang lập kế hoạch cho một cơ xưởng mới hay nghĩ về cách thắng cuộc bầu cử hay cách có số dư ngân hàng lớn hơn - đó là mọi điều bạn có thể nghĩ tới. Đó là điều bạn nghĩ tới. Nếu bạn ngồi im lặng bạn sẽ nghĩ về cái gì? Đó là điều bạn sẽ suy diễn về ai đó khác. Không có cách khác. Bạn vẫn còn bị giới hạn vào lời của bạn. Ngay cả khi bạn nói cái gì đó về ai đó khác bạn đang nói nó chỉ về bản thân bạn.

Người này đang nói, 'Ông ấy có lẽ bị mất con vật yêu thích.' Nếu người này đã từng đứng đó điều này chắc đã là nguyên nhân - anh ta đã mất con bò của mình và anh ta đang đứng nhìn trên đỉnh núi để cố thấy con bò ở đâu. Có thể con bò đã đi lạc lối. Để tìm con bò anh ta sẽ trèo lên núi - nhưng không vì lí do nào khác. Ngay cả khi anh ta đang đứng trên Everest anh ta sẽ tìm con bò bị lạc - ngay cả ở đó anh ta sẽ không tìm Thượng đế, nhớ lấy.

Khi Edmund Hillary lên tới đỉnh Everest ông ấy đã không tìm Thượng đế, chắc chắn. Tình huống như thế, mảnh đất chưa khai phá, không ai đã vào đó trước đây, ông ấy đã là người đầu tiên - phẩm chất trinh nguyên thế là khó tìm ra trên trái đất này thêm nữa. Ông ấy phải đã suy ngẫm ở đó. Nhưng ông ấy đã làm gì? Bạn có biết không? Ông ấy đã cắm cờ. Đây là tâm trí ngu xuẩn. Lên tới chiều cao thế, tới độ cao thế, tới không gian trinh nguyên thế nơi không ai đã bao giờ đi vào, nơi không ai đã bao giờ đi với mọi loại tâm trí vẩn vơ, không gian mà vẫn còn không bị tâm trí động tới - nó có thể đã trở thành tình huống để cho bạn tỏ ngộ. Nhưng Edmund Hillary đã cắm cờ và ông ấy phải đã từng nghĩ, 'Giờ mình là người đầu tiên, người đầu tiên trong lịch sử nhân loại, người đã tới đây. Bây giờ kỉ lục của mình là chắc chắn trong sách sử. Mình đã làm ra nó.' Đây là tâm trí bản ngã. Ông ấy có thể nghĩ được cái gì khác? Ông ấy phải đã mơ màng rằng tên ông ấy sẽ có trên khắp thế giới, trên trang đầu của mọi tờ báo. Ông ấy phải thấy điều đó, có vậy thôi. Tình huống như vậy, tình huống có giá trị như vậy, đã bị mất, bị mất chẳng vì cái gì.

Người này nói người kia phải đang tìm con vật yêu mến của người đó - anh ta đang nói cái gì đó về bản thân anh ta. Nếu như anh ta đã đứng ở đó anh ta chắc đã ở đó chỉ nếu anh ta bị mất con vật của mình. Chỉ thế thì anh ta sẽ đi lên chiều cao đó.

Nhiều người tới tôi và họ hỏi, 'Nếu chúng tôi thiền điều đó sẽ có ích lợi trong thế giới không?' Cho dù họ tới thiền họ đang hỏi liệu nó sẽ có ích lợi, sinh lời, trong thế giới không. 'Tôi đang trải qua những khó khăn tài chính,' ai đó nói. 'Nếu tôi thiền điều đó sẽ giúp cho tôi thoát khỏi việc đó không?' Cho dù bạn đi lên núi, bạn đi với trò chơi money-mania.

Đây là lí trí, đây là cái đầu. Đầu là thứ ngu xuẩn nhất trong con người bạn vì nó quan tâm tới các thứ ngu xuẩn, với rác rưởi. Không cái gì là có giá trị trôi qua đầu bạn. Nó là đồ đồng nát.

Người khác nói, 'Không, ông ấy có lẽ đang tìm bạn của ông ấy.'

Đây là con người của tim; đây là biểu dụ cho tim. Anh ta nói, 'Không, không vì của cải, người đó đang tìm bạn của mình.' Có việc nghiêng về tim, yêu, tình bạn, từ bi. Có thể một người bạn bị lạc. Người này đang biểu lộ cái gì đó về bản thân anh ta, đây là suy nghĩ theo tim. Tim có từ bi hơn đầu; đầu là rất khắc nghiệt.

Đầu là hung hăng, đầu là kẻ cưỡng đoạt. Và chúng ta đã được huấn luyện là những kẻ cưỡng đoạt vì chúng ta đã được huấn luyện chỉ trong đầu - tham vọng, bản ngã, hung hăng. Mọi hệ thống giáo dục của chúng ta đều chuẩn bị cho chúng ta cưỡng đoạt - làm sao cưỡng đoạt thiên nhiên, làm sao cưỡng đoạt người khác, làm sao cưỡng đoạt mọi người, làm sao là hung hăng và làm sao chứng tỏ rằng bạn là Alexander Đại đế hay Adolf Hitler hay kẻ ngu khác nào đó. Mọi giáo dục đều dạy tham vọng và tham vọng là cưỡng đoạt - đó là lí do tại sao tôi nói đầu là kẻ cưỡng đoạt.

Tim có từ bi hơn, có thơ ca hơn, là biểu dụ hơn, có chút ít tình yêu, tình bạn. Người thứ hai nói, 'Không, ông ấy có lẽ đang tìm bạn của ông ấy.' Một người bạn bị lạc. Người này đang nói về bản thân người này, 'Nếu như mình phải đi tới núi đó mình sẽ không đi tìm tài sản của mình, mình sẽ chỉ đi tới điểm đó, mình sẽ chỉ nhận rắc rối chừng nấy nếu điều đó phải được làm cho người bạn. Vâng, mình có thể làm chừng nấy hành trình nhưng chỉ cho người bạn, chỉ cho tình yêu.'

Người thứ ba nói, 'Ông ấy ở đó chỉ để tận hưởng không khí trong lành.'

Đó là tính dục. Tính dục là vui vẻ, đùa giỡn. Cố hiểu điều đó đi. Bạn đã quay tính dục của bạn cũng vào trong công việc. Mọi người làm tình dường như nó phải được làm như bổn phận. Có những mahatmas - chẳng hạn, Mahatma Gandhi - người nói làm tình chỉ khi bạn muốn sinh con. Bây giờ đây là cái đầu chi phối, cố chi phối dục. Cho nên làm tình chỉ khi bạn muốn sinh con. Dường như tính dục không có chức năng khác, dường như tính dục chỉ là như cơ xưởng - khi bạn muốn sinh con, tốt, đi vào trong nó một cách có bổn phận, hoàn thành nó một cách khéo léo, và được kết thúc với nó.

Với Mahatma Gandhi và những người giống ông ấy làm tình chỉ để cho vui là tội lỗi; ông ấy gọi nó là tội lỗi. Với những người như vậy - và những người này đều là kẻ tự bạo - với những người như vậy bất kì cái gì chạm vào niềm vui đều là tội lỗi. Không làm bất kì cái gì vì vui vẻ, làm nó vì chủ định nào đó. Những người này là những nhà kinh doanh. Mahatma Gandhi xuất thân từ một gia đình kinh doanh, từ gia đình pania; ông ấy đã là một vaishya, người kinh doanh. Và ông ấy vẫn còn là người kinh doanh cho tới chính tận cùng - rất tính toán, rất láu lỉnh.

Nhưng mọi thứ phải có chủ định, ngay cả dục. Bạn không thể yêu người đàn bà của bạn hay người đàn ông của bạn chỉ từ niềm vui, chỉ bởi vì trăng tròn có đó trong đêm, chỉ bởi vì bãi biển đẹp, chỉ bởi vì biển đang gầm thét mạnh mẽ thế, chỉ bởi vì mưa đang rơi hay thế, chỉ bởi vì bạn muốn mở hội năng lượng của bạn. Không, Gandhi sẽ nói không, đây sẽ là tội lỗi. Cho tới khi và chừng nào bạn có chủ định nào đó - để sinh sản - đừng làm tình.

Nhưng về căn bản chức năng của tính dục là vui chơi, nó là niềm vui vô cùng. Nó là chơi đùa, nó không phải là kinh doanh, nó không phải là công việc. Nó là chơi đùa vô cùng, nó là chơi đùa khắp. Nó là việc hạnh phúc với năng lượng của bạn, nó là chia sẻ, nó là mở hội.

Cho nên người thứ ba nói, 'Ông ấy ở đó chỉ để tận hưởng không khí trong lành.' Điều đó là tuyệt đối ngu xuẩn ngay đầu tiên. Chỉ để tận hưởng không khí trong lành sao? Những người như Mahatma Gandhi, ngay cả khi họ đi dạo họ cũng không đi chỉ vì niềm vui của nó - họ đi vì lí do sức khoẻ. Đó là tâm trí kinh doanh - mọi nơi đều là tâm trí kinh doanh. Họ đi vì sức khoẻ của họ.

Và nhớ, điều này lắng đọng cho những thứ rất, rất nhỏ. Đừng lắng đọng vì thứ nhỏ như vậy. Sức khoẻ là sản phẩm phụ. Nếu bạn đi vì không khí trong lành, sức khoẻ sẽ xảy ra; không cần lo nghĩ về nó, không cần làm ra mục đích về nó. Bạn chỉ tận hưởng không khí trong lành, tận hưởng mặt trời, tận hưởng trời, chỉ tận hưởng việc bước đi và chạy, và sức khoẻ sẽ xảy ra như sản phẩm phụ. Bạn không cần tìm nó. Nếu bạn tìm nó bạn sẽ bỏ lỡ toàn thể sự việc. Thế thì nó sẽ là công việc, bạn phải làm nó - và bạn sẽ không tận hưởng nó.

Không ai tận hưởng tập luyện, nhớ điều đó. Đừng bao giờ làm bất kì tập luyện nào. Tận hưởng nó đi, đừng làm nó như mọi bài tập luyện. Chính từ này là bẩn. Tập luyện sao?

Múa, hát, chạy, bơi, nhưng đừng làm tập luyện. Tập luyện tới từ cái đầu, múa tới từ trung tâm dục mà là trung tâm có nghĩa nguyên thuỷ nhất trong bạn. Chính nền tảng của bạn được đặt dưới đó. Đầu là kẻ tới muộn. Trước khi đầu tới, tim đã tới; trước khi tim tới, dục đã tới.

Bạn đã được sinh ra trong tính dục. Bố và mẹ bạn đã làm tình khi bạn được thụ thai. Chuyển động đầu tiên của bạn trong thế giới là qua dục và chuyển động cuối cùng của bạn ra khỏi thế giới này cũng sẽ là qua dục. Khi năng lượng dục mà bố và mẹ bạn cho bạn bị kết thúc, bạn sẽ chết. Trong bẩy mươi năm bạn vận hành trên nó, nó là sức mạnh của bạn. Dần dần nó bị tiêu tán đi, một ngày nào đó nó biến mất - và bạn chết, bạn lại biến mất. Bạn sẽ phải đợi lần nữa cho ai đó khác làm tình để cho bạn có thể đi vào bụng mẹ khác nào đó. Chính là qua yêu mà bạn tới. Yêu là cánh cửa qua đó chúng ta đi vào sự tồn tại và yêu là cánh cửa qua đó chúng ta đi ra. Dục là kẻ tới đầu tiên; đầu tới rất muộn. Dục vẫn còn là tầng ngầm của chúng ta; đầu giống như gác mái.

Người thứ ba nói, 'Ông ấy ở đó chỉ để tận hưởng không khí trong lành.'

Ba lữ khách không thể đồng ý được và liên tục tranh cãi…

Họ không bao giờ đồng ý, họ không thể đồng ý được.

…và liên tục tranh cãi tới khoảnh khắc họ lên tới đỉnh núi.

Chỉ trên đỉnh núi tranh luận mới dừng lại, không bao giờ trước đó - vì chỉ khi bạn bắt đầu đối diện với thực tại như nó vậy thì tranh luận mới dừng lại, bằng không phỏng đoán tiếp diễn. Khoảng cách giữa thực tại và bạn càng dài, tranh cãi, triết lí càng có đó. Khoảng cách này càng ngắn, tranh cãi càng ít. Khi bạn tới mặt đối mặt, khi bạn đương đầu, tranh cãi dừng lại. Khi họ đi tới người đang đứng đó, tranh cãi đã dừng lại.

Một người trong số họ hỏi: 'Ông bạn ơi, đứng trên núi này, ông không bị mất con vật yêu thích chứ?' 'Không, thưa ông, tôi đã không mất nó.'

Tranh cãi phải dừng lại nhưng thói quen vẫn tiếp tục. Bây giờ họ không còn tranh cãi; chẳng ích gì vì bạn có thể hỏi thẳng - cho nên phỏng có ích gì mà tranh cãi? Nếu bạn có thể nhìn thẳng phỏng có ích gì mà tranh cãi và đoán thêm nữa?

Nhưng dầu vậy thói quen cũ vẫn tiếp tục. Thay vì hỏi ông ấy đang làm gì, người thứ nhất hỏi, 'Ông bạn ơi, đứng trên núi này, ông không bị mất con vật yêu thích chứ?' Thói quen cũ còn dai dẳng tới tận cùng. Ngay cả khi chẳng có vấn đề gì, khi bạn có thể hỏi trực tiếp ông ấy đang làm gì, tâm trí sẽ không tới thực tại một cách trực tiếp - nó đi theo cách gián tiếp, qua thói quen cũ. Nó có hình tướng và lề thói riêng của nó. Người này vẫn đang cố chứng minh rằng anh ta là đúng. Nhớ, ngay cả khi bạn đang đối diện với Thượng đế bạn sẽ vẫn cố gắng - 'Ki tô giáo của tôi là đúng, Hindu giáo của tôi là đúng, Hồi giáo của tôi là đúng.' Bạn cũng sẽ hỏi Thượng đế, 'Thưa ngài, ngài không thực sự là Thượng đế Ki tô giáo sao?' Bạn sẽ vẫn mang sách Phúc âm của bạn và bạn sẽ cố làm cho Thượng đế nói, 'Đúng, ta là Thượng đế của sách Phúc âm.' Và người Hindu sẽ hỏi, 'Thưa ngài, bây giờ tôi đang đứng trước ngài, chẳng phải là chính ngài đã viết ra Vedas, rằng ngài là Thượng đế thực của người Hindus đó sao?' vân vân và vân vân...

Một người trong số họ hỏi: 'Ông bạn ơi, đứng trên núi này, ông không bị mất con vật yêu thích chứ?' 'Không, thưa ông, tôi đã không mất nó.'

Khi bạn không hỏi câu hỏi trực tiếp một cách tự nhiên bạn lấy câu trả lời phủ định - nhớ điều này. Thiền nhân nhấn mạnh rất nhiều vào việc là trực tiếp. Nếu bạn hỏi trực tiếp bạn nhận được kinh nghiệm khẳng định; nếu bạn hỏi gián tiếp, một cách tự nhiên bạn nhận được câu trả lời gián tiếp, câu trả lời có liên quan. Bạn đã không hỏi, 'Ông đang làm gì?' bạn hỏi, 'Ông đang tìm con vật sao?' và một cách tự nhiên người này nói, 'Không, thưa ông.'

Đừng bao giờ hỏi về thực tại bằng bất kì câu hỏi gián tiếp nào và đừng bao giờ hỏi về thực tại bằng bất kì định kiến nào, bằng không bạn sẽ nhận được ‘không’. Hỏi trực tiếp đi. Bỏ tâm trí của bạn, bỏ mọi định kiến của bạn, các giả định trước, các triết lí và hỏi trực tiếp. Đó là điều Thiền ngụ ý bởi 'nhìn trực tiếp vào bản chất mọi thứ.'

Người khác hỏi: 'Ông không lạc bạn ông chứ?' 'Không, thưa ông, tôi cũng không lạc bạn tôi.'

Người thứ hai đã không học từ người thứ nhất - người đã nhận được câu trả lời phủ định. Chúng ta ngu thế chúng ta không học. Chúng ta liên tục kiên trì trong thói quen của chúng ta. Bây giờ người thứ hai này đáng phải học không hỏi câu hỏi gián tiếp nhưng anh ta lại hỏi câu hỏi gián tiếp. Người Ki tô giáo đã thất bại, thế rồi tới người Hindu, và người đó sẽ thất bại, và người Mô ha mét giáo, và người đó sẽ thất bại, và người Jaina, và người đó sẽ thất bại. Và họ sẽ liên tục lặp lại cùng sai lầm.

'Không, thưa ông, tôi cũng không lạc bạn tôi.'

Lữ khách thứ ba hỏi: 'Ông không ở đây để tận hưởng không khí trong lành sao?’

Người thứ ba, thay vì học từ hai người đầu, phải hi vọng rằng bây giờ có khả năng nhiều hơn cho anh ta là đúng - một cách tự nhiên, một cách logic. Bởi vì hai người đã được trả lời là không, anh ta phải tới gần hơn. Khả năng khác nào có đó? Chỉ có ba khả năng: lí trí đã thất bại, xúc cảm đã thất bại, bây giờ chỉ có một khả năng - rằng tính dục sẽ thành công. Con đường của tri thức đã thất bại, con đường của sùng kính đã thất bại, bây giờ chỉ có một con đường còn lại - Tantra. Tantra sẽ thành công.

Người thứ ba phải rất hi vọng. Anh ta gần như được thừa nhận - người này có thể nói cái gì khác? Anh ta phải thừa nhận. Nhưng bạn không bao giờ biết thực tại. Thực tại là bao la thế nó không bao giờ bị giới hạn vào bất kì con đường nào, nó không bao giờ bị giới hạn vào bất kì phát biểu nào về nó. Thực tại là toàn bộ tới mức không một phần riêng nào của bạn có thể tuyên bố nó được. Người thứ ba đã không học rằng hai phần mà là láu lỉnh nhất đã thất bại. Lí trí, cái là láu lỉnh nhất trong ba điều này và cái đã từng suy nghĩ và suy nghĩ trong nhiều thế kỉ và tạo ra triết lí lớn, đã thất bại. Và tim, cái cao hơn dục, gần đầu hơn dục, chỉ ở ngay giữa hai điều này, đã thất bại.

Và, tất nhiên, khi bạn ở giữa hai điều này bạn nhiều hiểu biết hơn vì bạn là ở giữa, trung bình vàng. Bạn có thể nhìn cả hai phía, bạn không là người cực đoan. Bạn có thể thấy cái đầu và bạn có thể thấy dục vì bạn ở ngay chỗ giữa. Cái đầu không thế thấy dục chút nào, tim lại đứng ở giữa. Nhưng tim có thể thấy cả hai cách cho nên có nhiều khả năng hơn cho tim là khôn hơn đầu. Đầu là nhiều am tường hơn, tim là khôn hơn - nhưng ngay cả anh chàng khôn hơn cũng đã thất bại. Và dục, cái không có thông minh, cái không có khả năng là khôn, là khôn như tim... Nhưng đôi khi việc xảy ra là nơi thiên thần sợ bước lên, kẻ ngu cứ đâm đầu đi.

Lữ khách thứ ba hỏi: 'Ông không ở đây để tận hưởng không khí trong lành sao?' 'Không, thưa ông.' 'Thế thì ông đang làm gì ở đây, vì câu trả lời của ông là không với mọi câu hỏi của chúng tôi?'

Tất cả họ phải đã cùng nhau hỏi. Đây đáng phải là điều đầu tiên nhưng nói tới cuối cùng.

Người trên núi đáp: 'Tôi chỉ đứng.'

'Tôi chỉ hiện hữu. Tôi không làm bất kì cái gì dù là bất kì cái gì.' Người này đơn giản nói, 'Tôi là trung tâm của tam giác đó.'

Chỉ đứng. Đây là điều thiền là gì. Không làm bất kì cái gì chút nào - không nghĩ, không cảm, không trong dục vọng; không trong thân thể, không trong tim không trong đầu - không bị giới hạn ở bất kì chỗ nào, chỉ đứng ở trung tâm của tam giác.

Tam giác là ba ngôi, ba mặt của Thượng đế, và trong trung tâm là bản thân Thượng đế. Thượng đế không làm bất kì cái gì, Thượng đế chỉ hiện hữu. Hiện hữu là hiện hữu trong thiền. Và khi bạn đã tới trung tâm này cả ba lữ khách dần dần bắt đầu hỏi câu hỏi trực tiếp.

Câu chuyện này kết thúc ở đây vì câu chuyện này thực sự kết thúc ở đây - nó không thể đi thêm được nữa. Ba người đó phải đã rơi vào im lặng. Họ đã không quan niệm được khả năng này chút nào. Đây là khả năng thứ tư - người Hindu gọi nó là turiya, cái thứ tư - mà không thể được quan niệm bởi hoặc lí trí hoặc bởi tim hoặc bởi dục, nó không thể được quan niệm chút nào. Nó có thể được sống nhưng nó không thể được quan niệm. Không có cách nào nhìn nó từ bất kì góc nào. Khi mọi góc đều bị bỏ đi, khi bạn tuyệt đối trần trụi, không có bất kì định kiến nào, không có bất kì quần áo nào, khi bạn là tuyệt đối im lặng, thế thì bạn thấy.

Nghe thấy ‘Tôi chỉ đứng’ này cả ba trung tâm phải đã rơi vào im lặng. Chúng thậm chí đã không mơ về điều này. Không con vật, không bạn bè, không niềm vui của không khí trong sạch, không cái gì thuộc loài này - điều này phải đã là cú sốc. Khi bạn đạt tới trong thế giới thiền lần đầu tiên, mọi trung tâm của bạn đều bị sốc trong im lặng. Lí trí rơi vào yên tĩnh, lời không còn chuyển động; đầu rơi vào yên tĩnh, tình cảm không còn che mờ bạn; dục rơi vào yên tĩnh, không còn hứng dục nảy sinh. Thấy chân lí tất cả trở thành im lặng.

Phát biểu này 'Tôi đang chỉ đứng' là định nghĩa của thiền. Một khi bạn đã đi tới điểm này bạn đã trở nên hài hoà bên trong. Đây là bước đầu tiên, phần yoga của nó, phần Gurdjieff của nó, phần nỗ lực của nó, phần ý chí của nó. Thế thì việc tiếp xảy ra theo cách riêng của nó, bạn không cần làm bất kì cái gì. Điều tiếp là sự xảy ra, điều đầu tiên là việc làm.

Bạn phải du hành đủ xa để đi tới núi và đứng ở đó trên mọi bóng tối của thung lũng, trên mọi con đường, trên mọi quan điểm, tôn giáo, triết lí; bạn phải đứng trên tất cả chúng. Đây là nhiệm vụ khó khăn, gian nan. Một khi bạn đã đi tới đó và bạn chỉ đứng, Thượng đế xảy ra. Vào khoảnh khắc đúng, khi việc đứng của bạn đã trở thành tuyệt đối không lay động, đột nhiên bạn được xuyên thấu bởi Thượng đế. Bạn biến mất, Thượng đế biến mất; và có tính một.

Tính một đó là đại ngộ - và đó là khác biệt giữa tỏ ngộ và đại ngộ. Tỏ ngộ là vào trong hài hoà bên trong bản thân bạn, đó là bước thứ nhất; đại ngộ là vào trong hài hoà với cái toàn bộ, đó là bước cuối cùng. Trong tỏ ngộ xung đột của bạn biến mất; trong đại ngộ bạn cũng biến mất.

Đạt tới niềm vui này, điều tới với việc không có xung đột bên trong bạn và đạt tới phúc lạc này, cái tới bằng việc rơi vào trong hoà điệu với xung vũ trụ khi bạn nhảy múa cùng sao và bạn lớn lên cùng cây và bạn nở hoa cùng cây cối và bạn hát cùng chim và bạn gầm cùng biển và bạn ở trong cát và bạn ở mọi nơi, lan toả khắp nơi, bạn ở mọi nơi và bây giờ ở đây - đây là mục đích duy nhất.

Và mục đích này có cái đẹp... cái đẹp là ở chỗ nó là niềm vui phi lợi dụng. Nếu bạn muốn có nhiều tiền bạn sẽ lợi dụng người khác. Bạn không thể có nhiều tiền mà không làm cho ai đó nghèo hơn ở đâu đó. Nếu bạn muốn có quyền lực chính trị nhiều hơn bạn sẽ vồ lấy nó từ ai đó khác.

Mọi niềm vui ngoại trừ thiền đều có tính lợi dụng. Ngay cả khi bạn đang trong yêu người đàn bà đẹp nó có tính lợi dụng vì người đàn bà đẹp đó sẽ không sẵn có cho bất kì ai khác thêm nữa. Bạn đã sở hữu cô ấy, bạn đã vẽ ra đường biên và bây giờ cô ấy thuộc về bạn. Bây giờ nếu ai đó bắt đầu cảm thấy yêu cô ấy, người đó sẽ khổ vì cô ấy đã đính hôn rồi.

Ngoại trừ thiền mọi niềm vui đều có tính lợi dụng; duy nhất thiền là niềm vui phi lợi dụng, duy nhất thiền là niềm vui phi cạnh tranh. Bạn không lấy bất kì cái gì từ bất kì người nào, bản thân bạn đơn giản trưởng thành trong nó. Chứng ngộ không phải là cái gì đó xảy ra từ bên ngoài, nó là cái gì đó nảy nở ra trong bạn, cái nở hoa trong bạn. Nó là sự trưởng thành, nó không phải là thành tựu.

Đó là lí do tại sao chứng ngộ không thể là mọi hành trình bản ngã. Thiền là hành trình phi bản ngã. Thiền là gì? Thiền là ở trong hài hoà bên trong và bên ngoài. Thiền là ở trong hài hoà. Thiền là sự hài hoà.

Xem tiếp Chương 8 - Quay về Mục Lục Tập 1

Quay về Mục Lục Toàn Tập