Chương 6. Tìm đường

Thuật giả kim mới hướng bạn vào trong

Bài giảng về Thiền

Chương 6. Tìm đường

Tìm ra con đường.

"... Dừng lại và cân nhắc một chút. Nó có là con đường ông ham muốn, hay nó là điều có cảnh quan mờ trong cái nhìn của ông về những chiều cao lớn cần được lấy tỉ lệ theo bản thân ông, về tương lai lớn lao để cho ông hiểu rõ? Được cảnh báo đi. Con đường là để được thăm dò theo mục đích riêng của nó, không tính tới chân ông sẽ bước nó."

Tìm ra con đường đi. Con đường là không được biết tới. Nó không thể được người khác làm cho bạn biết; nó không thể được trao cho bạn. Con đường không thể được chỉ ra, nó không thể được chuyển nhượng. Bạn phải tìm nó.

Bình thường, chúng ta nghĩ rằng chúng ta phải tìm mục đích, nhưng con đường đã được cho rồi. Có nhiều con đường mà mọi người liên tục nói tới và tất cả chúng đều đạt tới cùng đích. Mục đích phải được khám phá ra, mục đích phải được đạt tới, nhưng con đường thì sao? Con đường là sẵn có. Thực ra, nó quá sẵn có, có quá nhiều con đường.

Nhưng nó lại không như vậy, vì mục đích và con đường không phải là hai thứ. Bản thân con đường trở thành mục đích. Bước đầu tiên cũng là bước cuối cùng vì con đường và mục đích không phải là hai thứ. Con đường như bạn đi trên nó, biến đổi bản thân nó thành mục đích. Điều thực không phải là nghĩ về mục đích. Suy nghĩ cơ bản phải là về con đường. Khám phá ra con đường: Tìm ra con đường.

Nhưng tâm trí chúng ta bị ước định tới mức mọi người đều nghĩ mình đã được trao cho con đường bởi việc sinh ra. Ai đó là người Ki tô giáo, ai đó là người Hindu, ai đó là người Mô ha mét giáo. Họ nghĩ rằng con đường đã được trao cho họ bởi xã hội, bởi nền văn hoá, bởi giáo dục của họ. Không, con đường không thể được trao cho bởi bất kì ai. Cả xã hội cũng không mà văn hoá cũng không mà giáo dục cũng không thể cho bạn con đường. Bạn sẽ phải tìm kiếm nó vì, qua việc tìm kiếm, bạn sẽ được biến đổi.

Con đường được vay mượn là con đường chết. Bạn không thể du hành trên nó được; nó sẽ không dẫn bạn tới đâu cả. Bạn có thể tin vào nó, bạn có thể có an ủi trong nó, bạn có thể trì hoãn cuộc hành trình của bạn vì nó - vì bạn biết con đường, bạn có thể du hành trên nó vào bất kì ngày nào - nhưng khoảnh khắc bạn bắt đầu du hành, con đường được vay mượn, được cho, sẽ không giúp ích gì.

Bạn sẽ phải tìm kiếm con đường riêng của bạn. Khó tìm kiếm nó; nhiều sai sót là có thể. Nhưng không cái gì thu được mà không có sai sót, cho nên cứ đủ dũng cảm phạm sai đi. Bạn có thể đi trên con đường sai, nhưng đi trên con đường sai là tốt hơn không đi chút nào, vì ít nhất bạn sẽ học chuyển động, ít nhất bạn sẽ học con đường sai là gì. Điều đó nữa là tốt, vì việc loại bỏ bớt sẽ giúp ích. Bạn sẽ đi trên con đường này và tìm ra cái gì là sai. Bạnsẽ đi trên con đường khác và tìm ra cái gì là sai. Và qua việc biết cái gì là sai, bạn sẽ đi tới hiểu biết cái gì là đúng.

Cho nên đừng sợ phạm sai sót. Đừng sợ đi trên đường sai. Những người quá sợ phạm sai sót và đi trên đường sai đều trở nên bị tê liệt. Thế thì họ vẫn còn ở chỗ họ vậy; họ không bao giờ di chuyển.

Dũng cảm và tìm ra con đường riêng của bạn đi. Và đừng bắt chước con đường của bất kì ai khác. Bắt chước sẽ không dẫn bạn tới tự do. Vấn đề không phải là đi theo con đường này hay con đường khác; vấn đề là việc tìm kiếm. Là người tìm kiếm và không là người đi theo. Và biết sự phân biệt cho rõ.

Người đi theo là người bắt chước. Người tìm kiếm cũng đi theo, nhưng người đó không phải là người bắt chước. Người tìm kiếm cũng đi theo, nhưng người đó đi theo để tìm kiếm, để khám phá. Người đó vẫn còn tỉnh táo, người đó vẫn còn nhận biết. Người đi theo trở nên mù quáng, người đó trở thành phụ thuộc - về mặt tâm linh là một nô lệ. Người đó đổ trách nhiệm lên vai người khác và thế rồi dựa vào đó. Người tìm kiếm chịu trách nhiệm cho bản thân mình. Người đó tỉnh táo, có trách nhiệm - khám phá cái gì đó mới mọi ngày, trải nghiệm cái gì đó mới mọi ngày. Người đó không sợ sệt, mong manh, mở cho bất kì ánh sáng mới nào, sẵn sàng đi vào trong bất kì chiều hướng nào tới trong cái nhìn của mình. Nếu người đó cảm thấy con đường người đó đang đi là sai, người đó sẽ không nói, "Nhưng tôi đã đầu tư nhiều thế vào con đường này. Giờ tôi không thể thay đổi được." Người đó sẽ vứt con đường đó đi, vứt toàn thể đầu tư của người đó vào nó, quay lại nơi người đó đã ở trước đây và bắt đầu học lại từ A-B-C.

Người tìm kiếm bao giờ cũng sẵn sàng thay đổi, nhưng người đi theo là khó thay đổi. Người đó sẽ nhắm mắt lại thay vì nhìn ánh sáng vì người đó đã đầu tư nhiều thế.

Một sư Jaina tới tôi. Ông ấy nói rằng ông ấy đã từng là sư Jaina trong ba mươi năm. "Giờ tôi biết rằng tôi đã chọn con đường không dành cho tôi, nhưng giờ tôi không thể bỏ nó được vì nếu tôi bỏ, tôi sẽ làm gì? Tôi không có giáo dục. Tôi được khai tâm vào đời tu sĩ khi tôi mới là đứa trẻ. Ba mươi năm này của đời tu sĩ đã làm cho tôi phụ thuộc hoàn toàn vào người khác. Tôi không thể làm được cái gì khác; tôi không thể làm được bất kì lao động thể chất nào. Và tôi được kính trọng thế! Ngay cả những nhà tư bản lớn cũng tới tôi và cúi đầu. Nếu tôi bỏ đời tu sĩ - và giờ tôi biết rằng điều này không dành cho tôi - cũng những người đã chạm chân tôi giờ sẽ không giao việc cho tôi cho dù là làm công nhật. Vậy tôi phải làm gì?"

Có đầu tư nhiều rồi. Toàn thể danh tiếng, kính trọng, tôn kính giờ bị lâm nguy. Cho nên tôi bảo ông ấy, "Nếu ông thực sự là người tìm kiếm, vứt tất cả cái đó đi. Là kẻ ăn xin hay là kẻ ngu, nhưng không là giả. Khi ông biết con đường này không dành cho ông thế thì vứt mọi thứ đã tới với ông qua con đường này. Đừng là giả, đừng không là không đích thực." Ông ấy nói, "Tôi sẽ nghĩ về điều đó. Nhưng nó dường như khó."

Ông ấy đã nghĩ về điều đó trong ba năm. Ông ấy đã không quay lại gặp tôi. Ông ấy sẽ không tới. Ông ấy là người đi theo, không phải là người tìm kiếm. Người tìm kiếm có thể vứt mọi thứ vào khoảnh khắc người đó đi tới nhận ra rằng cái gì đó không dành cho người đó. Không có do dự. Lời kinh này nói Tìm ra con đường. Là người tìm kiếm đi; không là người tin.

Tìm kiếm con đường bằng việc rút vào bên trong.

Và bất kì khi nào bạn tìm ra cái gì đó hấp dẫn bạn, hấp dẫn lí trí của bạn, logic của bạn, tâm trí của bạn - cái gì đó có vẻ hợp lí, có vẻ đúng - điều đó là không đủ. Lí trí của bạn có thể nói nó là đúng, nhưng nó có thể không đúng. Chừng nào bạn chưa thực nghiệm nó, chừng nào bạn chưa trải nghiệm cái gì đó qua nó, không cái gì đã được khám phá ra. Qua logic, không cái gì được khám phá. Logic là sự giúp đỡ, nhưng đừng làm nó thành tiêu chí tối thượng. Tiêu chí tối thượng bao giờ cũng ở bên trong. Thực nghiệm và trải nghiệm đi. Và chừng nào bạn chưa trải nghiệm cái gì đó, đừng tin rằng bạn đã tìm ra nó, rằng con đường đã trở nên được hiển lộ ra cho bạn. Chỉ qua trải nghiệm mà các lí thuyết mới trở thành chân lí.

Tìm kiếm con đường bằng việc rút vào bên trong. Bất kì khi nào bạn đã tìm ra một kĩ thuật, một cách thức - rút vào bên trong, đi vào bên trong đi. Thực nghiệm với nó ở đó: trong tính chủ thể của bạn, trong tâm bạn. Trải nghiệm nó. Đừng chỉ liên tục nghĩ về thiền là gì. Làm nó! Chỉ thế thì bạn mới biết nó là gì. Kĩ thuật này có thể không có tác dụng cho bạn. Thế thì vứt nó đi và thử kĩ thuật khác. Có hàng trăm kĩ thuật thiền. Một kĩ thuật nhất định có tác dụng cho bạn. Nhân loại đã từng vật lộn để được giải thoát trong hàng nghìn năm, và mọi kiểu người đã đạt tới giải thoát. Mọi kiểu kĩ thuật đã được tìm ra. Bạn không mới; bạn đã từng hiện hữu trước đây. Nhiều người như bạn đã từng ở đây từ trước và họ đã du hành qua con đường. Nhiều kĩ thuật đã được khám phá.

Thử đi. Nhưng là đích thực, nghiêm chỉnh khi bạn thử. Và thử nó với toàn bộ năng lượng của bạn. Nếukhông cái gì đi ra từ một kĩ thuật đặc biệt, thì vứt nó đi và chuyển sang kĩ thuật khác.

Vào thời xưa, khi đệ tử tới gặp thầy, điều đầu tiên thầy giáo sẽ cố quan sát liệu đệ tử có phù hợp với mình không và liệu mình có phù hợp với đệ tử không. Nếu thầy giáo nghĩ đệ tử được được ngụ ý ở cùng mình, nếu thầy cảm thấy rằng đệ tử chắc sẽ được giúp đỡ nhiều hơn bởi ai đó khác - ngay cả bởi ai đó chống lại thầy - thầy sẽ bảo đệ tử, "Đi sang thầy đó!"

Đệ tử sẽ nói, "Nhưng tôi đã nghe nói rằng ông ấy chống lại thầy. Ông ấy nói điều thầy đang làm là sai."

Thầy giáo sẽ nói, "Đừng bận tâm về điều ông ấy nói. Ông ấy sẽ phù hợp với ông, con đường của ông ấy sẽ phù hợp với ông. Đi sang ông ấy đi. Cố gắng ở đó."

Liên tục thử các kĩ thuật khác nhau, nhưng thử với cái tâm toàn bộ của bạn. Bằng không bạn có thể ném đi một kĩ thuật mà là đúng cho bạn. Cho nên thử với cái tâm toàn bộ của bạn đi. Nếu cái gì đó xảy ra, tốt. Đi cùng nó, đi một cách sâu sắc. Nhưng nếu bạn đã thử với toàn bộ tâm trí và toàn bộ năng lượng và không cái gì xảy ra, thế thì vứt kĩ thuật này đi; nó không dành cho bạn. Nhưng đừng vứt nó trước khi bạn đã thử nó - trước khi bạn thử nó với tính toàn bộ của bạn. Tìm kiếm con đường bằng việc rút vào bên trong.

Tìm kiếm con đường bằng việc táo bạo tiến ra ngoài.

Cho dù bạn thực nghiệm với kĩ thuật, và trải nghiệm cái gì đó bên trong, có mọi khả năng rằng nó chỉ là ảo tưởng. Nó có thể chỉ là phóng chiếu của tâm trí, nó có thể chỉ là mơ, việc đáp ứng mong ước. Đừng nghĩ rằng bạnđã đạt tới con đường. Bây giờ, bất kì cái gì bạn đã đạt tới bên trong, thử nó ở bên ngoài đi. Bất kì cái gì bạn biết bên trong tâm bạn, giờ biến đổi nó trong tính cách của bạn; giờ sống nó. Bạn đã trải nghiệm nó. Giờ sống nó, làm nó thành sự sống của bạn. Nếu bạn cảm thấy rằng im lặng đã xuất hiện cho bạn qua kinh nghiệm này, cho phép im lặng di chuyển, cho phép các gợn sóng của im lặng bao quanh bạn di chuyển ra ngoài bạn. Để im lặng của bạn đạt tới người khác. Để người khác cũng cảm thấy rằng bạn đã trở thành im lặng.

Nếu bạn liên tục giận dữ hướng ra ngoài và dầu vậy bạn nói, "Tôi là thiền nhân lớn đây," bạn chỉ đang tự lừa bản thân bạn. Đừng đánh lừa, đừng lừa dối, vì chỉ bạn sẽ là người mất, không ai khác. Bất kì cái gì xảy ra bên trong bạn - nếu bạn cảm thấy rằng bạn đã trải nghiệm ánh sáng bên trong... Tiêu chí là gì để biết liệu nó là ảo tưởng hay thực tại? Tiêu chí là ở chỗ sự sống bên ngoài của bạn sẽ thay đổi tương ứng.

Nếu bạn đã thực sự trải nghiệm ánh sáng bên trong, dục sẽ biến mất. Yêu sẽ xảy ra cho bạn, nhưng dục sẽ biến mất; dâm dục sẽ biến mất. Yêu, một nhân cách rất đáng yêu, sẽ lấy chỗ của nó. Sẽ không có ham muốn về dục. Nếu ham muốn về dục vẫn còn, bạn chưa trải nghiệm ánh sáng bên trong. Thế thì ánh sáng bên trong chỉ là phóng chiếu của tâm trí.

Và những thứ tương tự như thế. Bất kì cái gì bạn đã trải nghiệm bên trong đều phải chuyển ra ngoài. Nó phải được phép đi vào trong sự sống của bạn vì đó là phép thử thực, tiêu chí thực. Nếu bạn đã đi tới im lặng sâu sắc, hận thù sẽ ra đi. Nếu nó còn lại, và nó phải đã không trở nên được biến đổi một cách toàn bộ thành yêu, thế thì bạn đã không cảm thấy im lặng bên trong đâu. Với hận thù, imlặng bên trong là không thể được. Bạn có thể đã cảm thấy cái gì đó được trau dồi, bạn có thể đã trau dồi tĩnh lặng...

Nếu bạn liên tục lặp lại mật chú, bạn sẽ tạo ra tĩnh lặng, cái được trau dồi, cái là giả, nhưng sự sống bên ngoài của bạn sẽ vẫn còn như cũ. Nếu bên trong thay đổi, bên ngoài phải thay đổi, nhưng điều ngược lại là không đúng. Bạn có thể thay đổi cái bên ngoài và không cần cái bên trong thay đổi. Đó là điều đạo đức giả nghĩa là gì. Bạn có thể thay đổi cái bên ngoài - bạn có thể rất đáng yêu ở bên ngoài - và chất đầy với hận thù bên trong. Bạn thay đổi cái bên ngoài, bạn tạo ra mặt nạ giả, mẽ ngoài.

Bạn có thể thấy điều đó ở mọi nơi, đặc biệt ở nước này nơi nhiều tôn giáo thế đã được dạy. Kết quả cuối cùng duy nhất là thế này: một xã hội đạo đức giả. Mặt nạ, không phải mặt thực. Nhìn vào bất kì mặt nào và bạn sẽ thấy rằng nó là không thực. Cái gì đó khác được ẩn đằng sau nó, cái gì đó hoàn toàn ngược lại.

Bạn có thể thay đổi cái bên ngoài và không có sự cần thiết cho cái bên trong thay đổi. Nhưng nếu cái bên trong thay đổi, điều không tránh khỏi là cái bên ngoài phải thay đổi. Khi cái bên trong thay đổi, cái bên ngoài tự động thay đổi. Nếu nó không thay đổi, thế thì thay đổi bên trong của bạn chỉ là ảo tưởng. Những lời kinh này là rất có nghĩa:

Tìm ra con đường.

Tìm con đường bằng việc rút vào bên trong.

Tìm kiếm con đường bằng việc táo bạo tiến ra ngoài.

Xem tiếp Chương 7 - Quay về Mục lục