Chương 10. Maya: Thôi miên của thế giới

Chuyến bay của một mình tới một mình

Bài giảng về Kaivalya Upanishad

Chương 10. Maya: Thôi miên của thế giới

Trong cơn mê của maya, ảo tưởng, con người nghĩ thân thể mình là tất cả; vậy con người theo đuổi mọi cách xử sự hoạt động trống rỗng. Trong jagratawastha, trạng thái thức tỉnh, con người tìm kiếm mãn nguyện trong những vui thú ngu xuẩn, trong việc thoả mãn thèm khát và trong say sưa.

Trong thế giới tưởng tượng của mình, con người kinh nghiệm vui thú và đau đớn trong swapnawastha, trạng thái mơ. Con người tìm kiếm giảm nhẹ trong sushuptawastha, trạng thái ngủ say, nơi tất cả những lừa dối của ảo tưởng chấm dứt và con người sa vào trong tamas guna, trạng thái lờ phờ của sinh lực.

Trước hết, chúng ta hiểu vài từ.

Trong cơn mê của maya, ảo tưởng, con người nghĩ thân thể mình là tất cả; vậy con người theo đuổi mọi cách xử sự hoạt động trống rỗng.

Trước hết, sẽ tốt để hiểu từ maya. Nói chung, mọi người hiểu rằng maya là cái tên cho bất kì hiện tượng nào mà không thực sự tồn tại, cái không thực. Do đó, mọi người dịch nó sang tiếng Anh là “ảo tưởng.” Việc dịch đó sai toàn bộ.

Nghĩa của maya không phải là ảo tưởng, nghĩa của maya là thôi miên. Nghĩa của maya là ở chỗ tâm trí con người có khả năng biểu lộ bất kì cái gì nó tin. Bất kì cái gì nó tin đều sẽ bắt đầu xảy ra cho nó. Việc tin của nó trở thành thực tại. Bất kì cái gì nó chấp nhận và tin, cùng cái đó bắt đầu xảy ra. Maya là một khả năng của tâm trí, và nó là sự mở rộng tập thể của cái được thấy trong thế giới này. Trạng thái thôi miên mà tất cả mọi người cùng tạo ra qua thế giới trở thành cái được gọi là maya của thế giới. Chẳng hạn, trong tính điên khùng của một cá nhân, chỉ người đó là điên; nhưng nếu toàn thể đám đông phát điên, thế thì điều sẽ bắt nguồn từ nó sẽ đưa cả thế giới thành điên.

Maya là cái tên cho khả năng của tâm trí trở nên bị thôi miên. Thôi miên nghĩa là điều chúng ta tin bắt đầu xảy ra. Nếu chúng ta lấy vài ví dụ, nó sẽ trở nên rõ ràng hơn.

Bạn có thể đã thấy nhà thôi miên, một Maxcoli hay ai đó khác, nhưng cho dù bạn chưa từng thấy ai, bạn vẫn có thể tìm ra cho bản thân mình bằng việc làm một thực nghiệm nhỏ. Nhiều người thế đang ngồi ở đây: nếu tất cả các bạn nắm nắm tay của mình lại và nghĩ trong năm phút rằng bạn không thể mở được nắm tay của mình ra thêm nữa, thế thì sau năm phút tôi bảo bạn rằng bây giờ các bạn tất cả mở nắm tay của mình ra và, nếu cần, dùng tất cả mọi sức mạnh của mình để làm như vậy, ba mươi phần trăm trong số các bạn sẽ không thể mở nắm tay của mình ra được. Bạn càng cố, bạn càng thấy rằng điều đó là không thể được - nắm tay riêng của bạn đấy! Ba mươi phần trăm sẽ không có khả năng mở nắm tay của mình ra, và con số này thậm chí có thể lên cao hơn. Bạn càng nỗ lực để mở nắm tay mình, bạn sẽ càng thấy nó nắm chặt lại. Và điều đáng ngạc nhiên là nó là nắm tay riêng của bạn! Bạn bao giờ cũng có khả năng mở nó hay đóng nó trước đây, vậy nên điều gì đã đi sai hôm nay? Năm phút đó của tự gợi ý rằng bây giờ tay sẽ không mở ra chẳng là gì ngoài việc dùng khả năng của thôi miên - và tay sẽ vẫn còn đóng lại.

Nếu bạn đặt hai chiếc ghế cách xa nhau quãng mét rưỡi và rồi bảo một người nằm lên trên chúng với đầu ở trên ghế này và chân ở ghế kia, thân thể người đó sẽ sụp xuống bởi vì không có gì đỡ thân mình người đó. Nhưng trước hết để người này nằm trên sàn và thôi miên anh ta ở đó, cho anh ta gợi ý: “Dù bất kì cái gì xảy ra, thân mình anh sẽ không bị uốn cong.” Thế rồi sau vài phút, nếu bạn nâng thân thể anh ta lên và đặt nó ngang qua hai chiếc ghế kia, anh ta sẽ nằm đó như tấm ván gỗ. Không chỉ có thế, mà bây giờ, ngay cả nếu người khác có ngồi lên mình anh ta, nó sẽ không bị uốn cong chút nào. Điều gì đã xảy ra cho người này? Khả năng thôi miên của tâm trí anh ta đã được dùng và thân thể đơn giản tuân theo nó.

Các nhà tâm lí nói rằng chín mươi phần trăm các hoạt động của chúng ta xảy ra như kết quả của việc tự thôi miên. Một người ho, và bỗng nhiên người khác bắt đầu ho. Một người từ đám tụ hội đứng dậy và đi tiểu, và nhiều người khác theo. Bạn không nhận ra rằng đây chỉ là thôi miên. Nó không là gì ngoài khả năng tự thôi miên của riêng bạn. Cho tới nay bạn đã ngồi im lặng, không có dấu vết của ho nào, nhưng một người ho và bạn bỗng nhiên bị nhắc nhở tới việc ho. Với việc nhắc nhở đó việc thôi miên bắt lấy bạn và họng bạn bắt đầu ngứa. Bây giờ bạn nhất định ho, bạn không thể tránh được nó. Đây đã là gợi ý, nó vận hành như bùa mê, và bây giờ bạn sẽ theo nó.

Một bệnh dịch lan truyền trong làng... Bạn đã bao giờ để ý rằng khi bệnh dịch xảy ra trong làng, mọi người bắt đầu bị nhiễm bệnh và ốm, nhưng các bác sĩ và y tá chăm sóc họ cả ngày lẫn đêm không bị nhiễm bệnh không? Nếu bệnh là lây nhiễm, họ phải là những người đầu tiên bị nhiễm nó chứ. Nhưng bác sĩ biết rằng mình là bác sĩ, và việc thôi miên này ngăn cản ông ta không bị nhiễm bệnh. Ông ta bị thu hút nhiều thế vào việc phục vụ người khác tới mức việc thôi miên này về bệnh đó không có tác dụng lên ông ta. Tất nhiên những người khác liên tục bị nhiễm bệnh.

Các nhà tâm lí nói rằng vai trò của vi khuẩn trong tình huống này là phụ, vai trò của thôi miên là chính; đây là điều làm cho mọi người ốm hay khoẻ. Các nhà tâm lí liên tục nói rằng nếu mọi người của một nước nào đó nói chung sống bẩy mươi năm, thế thì thôi miên đặt vào tâm lí của cả nước rằng người ta không thể sống lâu hơn. Các nhà sinh lí nói rằng dường như không có lí do tại sao thân thể con người lại phải chết sau một khoảng thời gian sống ngắn thế, rằng người đó có thể sống lâu hơn nhiều. Nhưng nếu đất nước có khái niệm này về giới hạn bẩy mươi năm, thế thì vào lúc ai đó tiếp cận tới độ tuổi bẩy mươi, người đó đã trở nên bị thôi miên rằng thời gian chết đang tới.

Mahatma Gandhi có ý tưởng rằng ông ấy sẽ sống đến một trăm hai mươi nhăm tuổi - và ông ấy có thể sống được đấy! Không lực nào khác cần được tham gia vào cho điều này xảy ra. Trong cả đời mình ông ấy đã nghĩ sống tới một trăm hai mươi nhăm tuổi, và việc thôi miên này phải đã có tác dụng. Nếu ông ấy mà không bị ám sát, việc thôi miên này phải có tác dụng. Và nếu chúng ta đi vào trong đó sâu hơn, tới mức độ nào đó, chúng ta sẽ phải chấp nhận trách nhiệm riêng của ông ấy cho sự kiện rằng Nathuram Godse ám sát ông ấy. Sáu tháng trước khi ông ấy bị ám sát, ông ấy đã bỏ ý tưởng sống một trăm hai mươi nhăm tuổi, và ông ấy đã bắt đầu nói rằng sẽ là từ bi của sự tồn tại để bây giờ lấy cuộc sống của ông ấy đi. Đâu đó sâu bên trong ông ấy ý tưởng về chết đã bắt đầu bắt rễ.

Cuộc sống là rất huyền bí. Nếu tôi bắt đầu cấy ý tưởng về chết trong bản thân mình, ai đó, ở đâu đó sẽ bắt đầu bị nhiễm với ý tưởng giết tôi. Cuộc sống được liên nối thế. Biến cố sẽ xảy ra bởi vì việc tổ hợp của hai điều này - nhưng chỉ kẻ giết người mới bị buộc trách nhiệm.

Người ta nói về Jesus rằng ông ấy đã bị đóng đinh và thế rồi ông ấy đã phục sinh, nhưng đấy chỉ là hiện tượng thôi miên sâu. Jesus thường xuyên có ý tưởng rằng nếu bạn giết ông ấy, Thượng đế sẽ phục sinh cho ông ấy bởi vì điều đó đã được nhắc tới trong kinh sách Do Thái rằng nhà tiên tri sắp tới sẽ bị giết và thế rồi ông ấy sẽ được phục sinh. Jesus đã có ý tưởng rằng ông ấy là người mà kinh sách nói tới; các đệ tử của Jesus cũng có ý tưởng này. Jesus dũng cảm đi tới cây thánh giá - ông ấy không sợ cây thánh giá chút nào bởi vì ông ấy biết rằng ông ấy sẽ được phục sinh.

Cho nên nếu bạn thấy điều đó từ hiểu biết này của tâm lí, dường như là ông ấy chỉ rơi vào trong vô thức sâu, nhưng với niềm tin và tin cậy mà ông ấy sẽ sống lại. Vô thức này là tự thôi miên: ông ấy đã chấp nhận cái chết riêng của mình. Nhưng đằng sau vô thức này một mật chú sâu, một tự gợi ý sâu, đã vận hành: “Trong ba ngày, mình sẽ lại trở dậy.” Ông ấy đã đi vào trong cơn mê, vào trong vô thức sâu, và vô thức này đã được tự cảm. Khi những kẻ hành hình ông ấy cho rằng ông ấy đã chết, họ để xác ông ấy vào hang và đi mất, nhưng sau ba ngày họ thấy hang trống rỗng.

Sau đó, nhiều đệ tử của ông ấy đã thấy Jesus ở những chỗ khác. Ki tô giáo không có ghi chép nào về Jesus sau việc này, về điều gì đã xảy ra cho ông ấy. Nếu Jesus phục sinh, thế thì ông ấy đã chết khi nào và ở đâu? - họ không có bản ghi về điều đó.

Dường như là khi Jesus trở dậy, ông ấy đã rời khỏi Jerusalem, bởi vì nếu ông ấy ở lại ông ấy đã bị giết lần nữa. Ông ấy đã tới Ấn Độ và sống và chết trong một làng nhỏ gần Srinagar. Ngày nay, tên cái làng nhỏ đó vẫn là Pahalgam, sau Bethlehem, và có một ngôi mộ nhỏ trong làng được biết tới như ngôi mộ của Jesus.

Việc phục sinh này và cái chết này tất cả xảy ra trong thôi miên sâu. Nếu Jesus mà chết thực, thế thì đã không có cách nào phục sinh hay làm ông ấy sống lại - nhưng ông ấy đã không chết. Ông ấy đi vào trong thôi miên sâu, trong một loại giấc ngủ say chỗ ngay cả việc thở và tim đập cũng dừng lại.

Bằng thôi miên nếu bạn muốn, cũng có thể làm tăng hay giảm mạch của bạn rất dễ dàng. Bạn có thể đếm mạch của mình, thế rồi liên tục nghĩ trong vài phút rằng nó đang tăng lên, và thế rồi bạn sẽ thấy khi bạn đếm lại nó đã tăng lên. Bây giờ bạn có manh mối, bởi vì nếu bạn muốn, bạn cũng có thể làm chậm nó lại. Bằng thực hành, một ngày nào đó bạn cũng có thể đi tới điểm mà sẽ không có mạch và vậy mà bạn vẫn sống. Thế rồi bạn cũng có thể kinh nghiệm với nhịp tim, bạn có thể làm tăng hay làm chậm nhịp tim lại. Thế rồi, bằng việc làm chậm nó, bạn có thể đem nó tới điểm mà nhịp tim sẽ hoàn toàn dừng lại. Điều đó có thể mất sáu tháng thực nghiệm để đi tới điểm mà nhịp tim bạn sẽ không có nữa, và bạn sẽ vẫn sống.

Thân thể bạn vận hành vâng theo mệnh lệnh của tâm trí bạn. Ngay cả bây giờ, trong chính khoảnh khắc này, khi thân thể trở nên ốm, cũng chỉ vì nó vâng theo tâm trí, và khi nó mạnh khoẻ nó cũng vâng theo tâm trí. Khi nó trở nên già nó chỉ vâng theo tâm trí. Trong việc sống và ngay cả trong việc chết, nó theo sự đồng ý và mệnh lệnh sâu sắc của bạn. Khi người già chết đi, lí do sâu xa đằng sau điều đó là ở chỗ khoảnh khắc họ bắt đầu già đi, họ bắt đầu ước muốn cái chết. Thanh niên thường không chết, và lí do cơ bản đằng sau điều đó không phải vì tuổi trẻ của họ đâu: lí do là ở chỗ họ không nghĩ về việc chết. Cái chết ít là hiện tượng vật lí và nhiều là hiện tượng tâm lí hơn.

Kinh sách Hindu đã gọi việc thôi miên này là “maya.” Dù bất kì cái gì bạn đang làm, dù bạn là bất kì cái gì, dù trạng thái tâm trí của bạn là bất kì cái gì, tất cả đều là việc thôi miên của bạn. Dù bạn hạnh phúc, dù bạn bất hạnh, tất cả nó đều là thôi miên của bạn, nhưng vô nhận biết của bạn làm cho bạn rất khó thay đổi nói. Vấn đề trở thành khó cho bạn thay đổi nó. Nếu ai đó bất hạnh và bạn bảo người đó rằng người đó chỉ đang bị thôi miên về bất hạnh, người đó sẽ không đồng ý với bạn bởi vì người đó không thể thay đổi được nó. Nhưng nếu bạn thử thực nghiệm nào đó bằng thôi miên, bạn sẽ ngạc nhiên: nếu bạn thôi miên một người và rồi đặt một củ hành vào tay người đó và bảo người đó rằng nó là quả táo, người đó sẽ ăn nó và nói rằng nó là quả táo. Thế rồi nếu bạn đưa cho người đó rác nào đó và nói rằng nó là kẹo, người đó sẽ ăn nó giống như kẹo và thậm chí biểu lộ trên khuôn mặt người đó sẽ xác nhận điều đó. Người đó sẽ tận hưởng nó như kẹo và sẽ nói rằng nó ngọt và ngon.

Điều gì xảy ra cho người này? - chẳng có gì đặc biệt cả, chỉ mỗi điều thân thể người đó đang hành xử tương ứng với tâm trí người đó tin vậy. Các tu sĩ Mô ha mét giáo, Sufi giáo và nhiều người khác, bước đi trên lửa - đấy chỉ là thôi miên. Chính ý tưởng này mạnh mẽ trong họ tới mức chân họ không thể bị bỏng được, rằng điều thiêng liêng đang cùng họ và chân họ không thể bị bỏng được. Bây giờ điều thiêng liêng chẳng làm gì cả; chỉ ý tưởng riêng của họ, ý tưởng mãnh liệt rằng chân họ không thể bị bỏng được và ngay cả than hồng rừng rực cũng sẽ không làm bỏng được chân - bởi vì cho dù than hồng có tác động vào chân bạn, hợp tác của tâm trí bạn vẫn được cần tới. Không có hợp tác của tâm trí bạn, ngay cả lửa cũng sẽ không có tác dụng. Cho nên một người có thể đi qua lửa và chân người đó sẽ không bị bỏng. Và nếu bạn nghĩ đó là ý tưởng cường điệu, thì thử nó xem sao: thôi miên ai đó và đặt viên đá cuội vào lòng bàn tay người nào đó và bảo người đó rằng nó là cục than hồng, và vết bỏng từ chỗ cháy sẽ xuất hiện trong lòng bàn tay người đó.

Theo lời kinh này, khả năng này của tâm trí được gọi là maya, thôi miên. Trong thôi miên này, thế giới mà người đó tạo ra cùng nhau gần giống như trò ảo thuật. Thế giới mà chúng ta đang sống là ảo thuật riêng của chúng ta. Chúng ta khóc lóc và kêu van, rền rĩ trong đau đớn; hạnh phúc này đang xảy ra, và niềm vui kia đang xảy ra... Tất cả đều là ảo thuật riêng của bạn, và chìa khoá cho nó cũng ở trong tay riêng của bạn.

Lời kinh này nói:

Trong cơn mê của maya, ảo tưởng, con người nghĩ thân thể mình là tất cả...

Nghĩ rằng thân thể là tất cả, chỉ là thôi miên của bạn. Đây chỉ là ý tưởng của bạn, và bạn có thể gắn ý tưởng này vào bất kì cái gì. Có người đàn bà, và nếu cô ấy chết hôm nay điều đó có thể không ảnh hưởng tới bạn, nhưng nếu ngày mai bạn lấy cô ấy... Và bạn thực tế làm gì trong hôn lễ của mình, trong bẩy vòng đi quanh của mình? Nó chỉ là cơn mê thôi miên: bằng việc làm ra bẩy vòng đi quanh ngọn lửa thiêng, bằng việc thu xếp phô trương, ban nhạc lớn chơi nhạc, các tu sĩ tham dự, đám đông mọi người theo dõi nó, bạn đang tự thôi miên bạn vào việc tin rằng từ giờ trở đi cô ấy là vợ bạn - và đó là cùng người đàn bà. Nếu cô ấy đã chết hôm qua bạn sẽ không bận tâm, nhưng nếu cô ấy chết hôm nay hay bất kì lúc này sau khi bạn đã cưới cô ấy, bạn sẽ kêu khóc. Điều đó rất lạ kì! Bẩy bước đi vòng này, tất cả những việc tụng mật chú và hát thánh ca này, tất cả đám người đông đảo này và những ban nhạc lớn đã làm ra phép màu: bây giờ bạn sẽ khóc. Không, đó đơn giản là thôi miên.

Cho nên những người nghĩ rằng không có nhu cầu có nhiều nghi lễ quanh hôn nhân không có ý tưởng: nếu những nghi lễ này mà không có đó, hiện tượng “vợ” hay “chồng” không thể xảy ra được. Những nghi lễ và kịch này là cần thiết, chúng là một phần của thôi miên. Ở một số nước... Và đôi khi giới trí thức có những ý tưởng rất ngu xuẩn, như, “Cần gì tất cả những cái này? - đi vòng quanh, ban nhạc và pháo hoa, chú rể cưỡi ngựa trong bộ trang phục đặc biệt. Nếu bạn muốn cưới nhau, cứ cưới đi! Đeo vòng hoa cho nhau, nắm tay nhau và đám cưới đã xảy ra!”

Một số nước đã vứt bỏ mọi nghi lễ, nhưng nhớ lấy, toàn thể nghi lễ đều là việc thôi miên. Chính dưới ảnh hưởng của thôi miên đó mà bạn trở thành chồng và cô ấy trở thành vợ và có mối quan hệ giữa hai bạn. Bạn cảm thấy cô ấy là của mình, cô ấy cảm thấy bạn là của cô ấy. Bây giờ nếu bạn vứt bỏ tất cả nghi lễ đó, cô ấy sẽ chỉ là người đàn bà và bạn sẽ chỉ là người đàn ông. Thế thì li dị là điều không tránh khỏi.

Những nước đã vứt bỏ nghi lễ hôn nhân đã tạo ra nghi lễ li dị. Điều đó là không tránh khỏi, bởi vì bạn không nhận biết về công việc của tâm trí. Tâm trí có cách riêng của nó để làm việc và tất cả những cách đó đều là việc thôi miên. Nếu bạn trải qua một quá trình nào đó, tâm trí bạn bị thôi miên.

Khi bạn nói rằng một cậu con trai là chú rể, đưa anh ta lên ngựa và cho anh ta đi qua làng qua phố, điều này sẽ không bao giờ xảy ra lần nữa trong cuộc đời anh ta. Lần đầu tiên, anh ta kinh nghiệm, “Mình là cái gì đó!” Chúng ta gọi anh ta là doolheraja, vua chú rể. Trong chốc lát anh ta đã trở thành vua, anh ta bước đi như vua. Anh ta sẽ không bao giờ chạm tới đỉnh cao này trong cuộc đời mình nữa. Trong những khoảnh khắc của bản ngã lớn lao như thế, việc thôi miên trở nên rất dễ dàng.

Nhớ lấy, người vô ngã không thể bị thôi miên. Còn người bình thường này bỗng nhiên trở thành một doolheraja! Bản ngã anh ta mạnh lên vào khoảnh khắc này. Anh ta cưỡi ngựa và cả làng đi bộ; anh ta một mình cưỡi ngựa - bản ngã anh ta ở điểm đỉnh. Anh ta ở vào khoảnh khắc rất nhạy cảm, bất kì cái gì cũng có thể đi vào anh ta tại điểm này và việc thôi miên sẽ là việc kéo dài. Anh ta sẽ không bao giờ ở đỉnh cao này nữa, cho nên việc thôi miên xảy ra ở đỉnh cao này sẽ còn lại với anh ta trong cả đời. Nó không thể bị bỏ lại đằng sau được bởi vì nó đã trở thành một phần của bản ngã anh ta.

Những người đã phát minh ra nghi lễ này đều rất nhận biết về cách tâm trí có thể bị thôi miên. Cái gọi là giới trí thức ngày nay chẳng có ý tưởng gì về khả năng này của tâm trí để bị thôi miên, và họ liên tục thuyết giảng những điều tuyệt đối ngu xuẩn cho mọi người. Họ thì logic, nhưng tất cả mọi logic đều hời hợt bởi vì họ không có hiểu biết về công việc của tâm trí con người. Khi họ nói, bạn cảm thấy họ đang nói điều đúng: “Điều đó là đúng, cần gì những thứ nhặng xị lên thế?” Tất cả các bạn đều nói, “Cần gì tiêu nhiều tiền thế?” - nhưng nếu tất cả việc chi tiêu đó mà không được thực hiện, việc thôi miên sẽ không xảy ra. Đây là lí do tại sao người nghèo nhất trong những người nghèo tiêu tiền quá mức của cải của họ, bởi vì cơ hội này để tiêu tiền quá mức của cải của họ sẽ không tới lần nữa. Người đó làm cho bản thân mình thành mong manh bởi việc tiêu quá khả năng của mình, và điều này làm cho người đó đầy bản ngã. Bây giờ bất kì cái gì đi vào người đó ở khoảnh khắc đó đều sẽ kéo dài. Điều này trở thành một phần của việc thôi miên của người đó, ảo tưởng của người đó. Người đàn bà này không còn là người đàn bà nữa, cô ấy trở thành người vợ. Cô ấy không còn là ai đó ở xa cách, cô ấy trở thành “của tôi.” Để cho hiện tượng “của tôi” này xảy ra, phải trả giá chứ - và toàn thể cuộc sống của bạn liên tục diễn ra mãi theo kiểu này.

Ý tưởng rằng bạn có thân thể mình, rằng nó là “của tôi,” tất cả đều là thôi miên. Điều này được dạy cho bạn từ ngay thời thơ ấu của bạn. Bạn học điều này từ thời thơ ấu của mình, và kinh nghiệm của bạn cũng xác nhận nó là đúng.

Các nhà tâm lí nói rằng khi đứa trẻ được sinh ra, nó không có ý tưởng chút nào rằng đó là thân thể “của nó”. Nó cũng không biết ai là mẹ nó hay ai là bố nó; nó chẳng biết gì về điều đó. Nó học tất cả những điều này qua thôi miên. Người mẹ là gần nó nhất, cô ấy cho nó ăn sữa, chăm sóc nó: dần dần nó bắt đầu nhận ra khuôn mặt cô ấy. Thậm chí khuôn mặt cô ấy nó cũng chỉ nhận ra mãi về sau, đầu tiên nó nhận ra bầu vú của cô ấy.

Đây là lí do tại sao đàn ông không thể tự giải phóng mình khỏi việc dính chặt vào vú đàn bà trong cả đời mình - cả đời họ! Dù đó là hoạ sĩ hay nhà thơ hay nhà văn hay học giả vĩ đại, họ tất cả đều bị dính vào vú đàn bà bởi vì đó là thôi miên đầu tiên của họ về thân thể người khác, cho nên việc tìm kiếm về vú liên tục diễn ra. Dù đó là bức điêu khắc, bức vẽ hay bài thơ, vú liên tục là chủ đề lặp đi lặp lại. Đó là thôi miên đầu tiên trong tâm trí đàn ông cho nên nó ăn sâu vào bên trong. Thậm chí chỉ nhắc tới từ “đàn bà” cũng tạo ra hình ảnh về vú trong tâm trí đàn ông.

Tiếp đó, đứa trẻ bắt đầu nhận ra khuôn mặt của mẹ nó. Thế rồi nó bắt đầu kinh nghiệm bản thân nó như tách rời khỏi người khác: tay mẹ nó cho cảm giác tách biệt với tay của nó. Dần dần cảm nhận về thân thể nó như tách biệt bắt đầu xảy ra.

Có công việc xảy ra trên tâm lí của con vật. Chẳng hạn, tất cả chúng ta đều biết rằng cừu đi theo đám đông: một con cừu đi sang một bên và cả đàn đi theo. Nếu lãnh đạo của chúng đi sang một bên thì tất cả chúng đều đi theo, cho dù chúng đi xuống rãnh. Chúng tất cả đều đi theo con lãnh đạo này cho dù có nguy cơ mất mạng chúng. Mãi gần đây, điều này mới được nghĩ tới là có bởi vì sợ hãi. Nhưng bây giờ những phát minh mới nhất chỉ ra rằng cừu không có cảm giác về việc có thân thể tách rời. Chúng có tâm trí tập thể, cho nên con này không được cảm nhận như tách rời khỏi con khác. Chúng có tâm trí nhóm, cho nên khi con cừu này đi theo một hướng, điều đó nghĩa là thân thể riêng của các con cừu khác cũng đi theo hướng đó. Một cách tự nhiên, tất cả các con cừu khác cũng sẽ tự động đi theo. Trong cừu, tâm trí cá nhân đã không được sinh ra. Kiến cũng có tâm trí tập thể. Tâm trí tập thể là có thể có, nó chỉ là vấn đề thôi miên. Tâm trí cá nhân có thể được sinh ra, điều đó nữa cũng chỉ là vấn đề thôi miên.

Ở các nước phương đông, có tâm trí gia đình: nếu một người trong gia đình chết, thế thì toàn thể gia đình sẵn sàng chết. Nhưng ở phương Tây, tâm trí gia đình đã biến mất, và bây giờ nó cũng đang biến mất khỏi phương Đông. Ở phương Tây, nếu người bố bị đánh, trước khi chọn bên nào người con sẽ xen xét đầu tiên ai đúng: “Bố mình có đúng không hay người đang đánh bố mình đúng? Chừng nào điều này còn chưa rõ ràng, mình sẽ không vào phe với ai cả.” Cách tiếp cận này có thể đúng, bởi vì không ai có thể đúng chỉ bởi vì việc là bố của bạn. Có thể rằng người đó đã làm điều gì đó - và đó là lí do tại sao người đó bị đánh. Mãi cho tới nay, điều này vẫn là không thể được ở phương Đông.

Nhưng dần dần nó sẽ trở thành giống thế này ở đây nữa. Vẫn có tâm trí gia đình ở phương Đông. Với bạn không có vấn đề gì: nếu người bố bị đánh, điều đó có nghĩa là bạn đã bị đánh. Có tâm trí tập thể. Ở mức độ sâu, thân thể của cả hai đã được nối lại trong thôi miên chung. Nếu thôi miên đó bị phá vỡ, tình huống khác sẽ bắt đầu xảy ra.

Thân thể bạn cũng là việc thôi miên riêng của bạn. Để ý rằng ngay cả trong thân thể riêng của bạn, cũng có nhiều phân chia. Chẳng hạn, phần trên của thân thể bạn mang tính của riêng bạn nhiều hơn, nghĩa là nó nhận được nhiều chú ý và kính trọng hơn phần thấp. Điều đó rất kì dị. Thân thể bạn là một, vậy mà bạn coi phần thấp hơn không phải là của riêng bạn còn phần cao hơn là của riêng bạn. Phần lớn mọi người, tất cả đều coi đầu là của riêng mình, nhưng phần còn lại... Nếu tay bạn bị chặt đi bạn không cảm thấy rằng bây giờ bạn chết, nhưng đầu bạn thì sao? - chính ý tưởng này làm bạn hoảng sợ!

Bạn phân chia thân thể bạn, và những phân chia này có thể đi rất sâu. Chẳng hạn, trong tất cả các nền văn hoá đã dạy kìm nén dục, mọi người không cảm thấy rằng cơ quan sinh dục của họ là một phần thực sự của thân thể họ. Do đó, mọi người liên tục che giấu nó. Họ bao giờ cũng bồn chồn về nó, xấu hổ và sợ hãi về nó. Bạn cảm thấy dường như nó là một loại kẻ thù bên trong thân thể bạn và không phải là thân thể riêng của bạn.

Bạn bắt đầu áp đặt thôi miên này ngay lập tức, khi đứa trẻ còn nhỏ. Nếu đứa trẻ chạm vào cơ quan sinh dục của nó, cả gia đình sẵn sàng ngăn cản và kết án nó. Đứa trẻ đơn giản thấy kì lạ, bởi vì với nó không có phân biệt giữa tay nó và cơ quan sinh dục. Nhưng không, mọi người xung quanh đều trở nên căng thẳng và đầy kết án. Đứa trẻ trở nên sợ rằng có cái gì đó sai với cơ quan sinh dục bởi vì phần còn lại của thân thể thì tốt, nhưng cái này thì không. Thế rồi cảm giác này liên tục kết tinh lại. Về sau, nếu bạn tự hỏi mình khi đã lớn rồi, điều gần như chắc chắn là bạn cảm thấy rằng cơ quan sinh dục của mình không phải là một phần của thân thể mình.

Gần đây, một công ti Mĩ đã chế tạo ra một đồ chơi. Bạn có thể chưa bao giờ để ý rằng tất cả các đồ chơi của bạn đều không có bộ phận sinh dục. Dù đó là con búp bê trai hay gái, chẳng con nào có bộ phận sinh dục. Một công ti kiếm được một ý tưởng thông minh - và tôi cũng nghĩ điều đó là rất thông minh. Lần đầu tiên trong năm hay sáu nghìn năm, một ý tưởng đã xuất hiện cho công ti làm đồ chơi nào đó rằng các đồ chơi của chúng ta không đích thực, cho nên họ gắn bộ phận sinh dục vào các đồ chơi của mình. Họ bị kiện lên tới tận Toà thượng thẩm! Toà Thượng thẩm chung cuộc đã cho phán quyết rằng bộ phận sinh dục không thể được gắn vào đồ chơi.

Thật là kì lạ! Nhân loại có điên hay cái gì không vậy? Sao bộ phận sinh dục lại không thể được gắn vào búp bê đồ chơi? Công ti này đã đấu tranh lâu dài, nhưng không, bộ phận sinh dục không thể được đặt vào búp bê. Luận cứ của công ti này là ở chỗ trong khi trên thân thể con người có bộ phận sinh dục, thế thì sao chúng không thể có trên đồ chơi được? Đồ chơi phải đích thực. Nhưng điều này tạo ra báo động lớn; dường như là toàn thể giới trí thức Mĩ trở nên cố định vào điều đó. Nhiều bức thư được viết phản đối, báo chí nóng bỏng với tin tức, những cuộc thảo luận công khai liên tục diễn ra, các hội nghị chuyên đề từ chỗ nọ tới chỗ kia - rằng điều này không thể được phép, rằng điều này sẽ phá huỷ toàn thể nền văn hoá. Bây giờ văn hoá không bị phá huỷ bởi vì có bộ phận sinh dục trên thân thể người, nhưng nó sẽ đi tới chấm dứt nếu bộ phận sinh dục được đặt vào đồ chơi.

Có lí do đằng sau hành vi này; có lí do cho cuộc cãi lộn này và sự ngoan cố này. Có lí do tại sao ngay cả thẩm phán thông minh nhất của Toà thượng thẩm cũng ra phán quyết như vậy: không ai chấp nhận bộ phận sinh dục như một phần của thân thể riêng của họ. Nếu như điều đó là có thể được, mọi người sẽ cắt nó đi, phá huỷ nó. Khi điều đó là có thể, một số người đã cắt nó đi rồi.

Ở Nga, có một giáo phái Ki tô giáo nghĩ rằng chừng nào người ta còn chưa cắt đi bộ phận sinh dục của mình, người đó không thể mang tính tôn giáo được. Họ thường cắt cơ quan sinh dục của mình đi! Bốn hay năm nghìn năm trước, đã có những nhóm người trên khắp thế giới tin vào việc cắt cơ quan sinh dục của mình. Ngày nay, người Do Thái vẫn còn thực hiện cắt bao qui đầu: đó chỉ là biểu tượng của truyền thống cổ đó. Đã có thời khi bạn được coi là tôn giáo vì việc cắt tất cả các cơ quan sinh dục của mình. Bây giờ điều này đã trở thành quá khó cho mọi người, mọi người đã thôi đồng ý với điều đó, cho nên hành động này đã được giữ lại một cách tượng trưng cho sống động bằng việc cắt một mẩu da nhỏ, bao qui đầu. Nếu ai đó chưa trải qua việc cắt bao qui đầu, thế thì người đó không phải là người Mô ha mét giáo hay Do Thái giáo, và người đó không thể vào thiên đường được. Biểu tượng nhỏ này vẫn còn lại với chúng ta, nhưng việc phủ nhận dục đã là cơ sở nguyên thuỷ cho nó.

Nhưng nếu các ý tưởng này có trong đầu bạn, thế thì thân thể bạn sẽ bị phân chia. Thân thể đã trở nên bị phân chia, và phân chia này đi sâu vào trong bạn tới mức bạn không thể nào hình dung được là bao nhiêu. Các phần thân thể mà bạn tự đồng nhất với sẽ trở thành của bạn còn phần bạn bác bỏ sẽ trở thành xa lạ.

Bạn sẽ ngạc nhiên mà biết rằng lí do bạn thường không cảm thấy đau khi bạn cắt tóc hay móng là bởi vì phần lớn các xã hội đã không coi tóc và móng là phần sống của thân thể; chúng bị coi như là phần chết. Nhưng nếu bạn thôi miên một người và bảo người đó rằng tóc và móng người đó là phần sống của thân thể người đó, và rằng sẽ bị đau khi chúng bị cắt, thế thì người đó sẽ cảm thấy đau. Người đó sẽ kêu la đau đớn dường như ngón tay người đó bị đứt.

Có thể là qua thôi miên bạn tin rằng tay bạn không phải là của bạn, và thế thì sẽ không đau nếu nó bị cắt chăng? Điều đó là có thể đấy, điều đó là có thể. Nếu Jesus không đau khi bị treo trên cây thánh giá, lí do duy nhất là ở chỗ ông ấy biết rằng mình không là thân thể. Nếu Mansoor bị chặt từng chi một và ông ấy vẫn cười, lí do duy nhất là việc nhận biết của ông ấy rằng ông ấy không phải là thân thể. Nếu bạn nghĩ rằng bạn là thân thể, thế thì bạn sẽ cảm thấy đau. Đau và khổ hay hạnh phúc tất cả đều là cảm nhận của bạn, thôi miên của bạn.

Bạn có thể làm một thực nghiệm. Nếu có đau trong chân bạn, ngồi xuống và tự bảo mình rằng đây không phải là chân bạn - bạn sẽ thấy rằng lượng đau sẽ giảm đi đáng kể. Nó không mất toàn bộ đâu, bởi vì bạn không có khả năng thôi miên bản thân mình một cách toàn bộ, nhưng tới chừng mực nào đó mà bạn có khả năng thôi miên mình, cái đau của bạn sẽ mất đi. Và bạn cũng có thể thử điều đối lập lại: khi ai đó khác có đau trong chân người đó, tự bảo mình rằng chân người đó là chân riêng của bạn, rằng thân thể người đó là thân thể bạn, và bạn sẽ bắt đầu cảm thấy không thoải mái, và sự không thoải mái của bạn có thể phát triển tới mức mà bạn sẽ bắt đầu cảm thấy đau nào đó trong chân của bạn.

Trong thời gần đây, đã có nhiều nghiên cứu được thực hiện với trẻ em, những bé có loại đau nào đó hay đang phải chịu đau: người mẹ cũng bắt đầu cảm thấy đau, cho dù họ tách rời về thể chất. Thực tế, việc thôi miên với con cô ấy sâu tới mức dù đứa trẻ đang đau ở xa đến đâu, người mẹ vẫn sẽ cảm thấy điều đó qua viễn cảm bởi vì đứa trẻ trở thành sự kéo dài của cô ấy.

Nhiều thực nghiệm đang được tiến hành với con vật, và bởi vì con vật có tâm trí đơn giản hơn, các thực nghiệm này được thực hiện rất dễ dàng với chúng. Ở Nga một số thực nghiệm đã được tiến hành với thỏ. Thỏ mẹ được đem đi xa tới ba trăm hay sáu trăm mét sâu dưới đại dương, trong tầu ngầm, còn con chúng được giữ ở trên bờ nơi chúng cuối cùng cũng bị giết. Thỏ mẹ ở dưới sự quan sát thường xuyên qua nhiều phương tiện. Khoảnh khắc thỏ con chết, vào chính khoảnh khắc đó, thở mẹ run rẩy. Nó trở nên buồn bã, bất ổn. Khoảng cách giữa chúng là lớn, nó ở dưới nước và không có cách thức vật lí nào để thỏ mẹ biết điều gì đang xảy ra cho con - nhưng thôi miêm tạo ra mối nối. Thôi miên là mối nối.

Mối quan hệ của bạn không là gì ngoài việc thôi miên của bạn, và việc thôi miên này có thể bị phá vỡ rất dễ dàng. Hôm nay bạn sẽ chết vì đứa con mình, và thế rồi bỗng nhiên nếu bạn bắt gặp một bức thư chứng minh rằng đây không phải là con thực của bạn, mọi thôi miên của bạn lập tức bị tan tành. Bạn thậm chí sẵn sàng giết đứa con, hay bạn thực thế làm điều đó. Và thế rồi nếu bạn đi tới biết rằng bức thư kia là dối trá, rằng nó là một loại âm mưu nào đó, bạn sẽ bắt đầu kêu khóc vì đứa con lần nữa: “Mình đã phạm phải sai lầm khủng khiếp làm sao!”

Toàn thể trò chơi này chẳng liên quan gì tới bố hay con, nó có liên quan tới thôi miên. Nó là những chỗ và người mà với họ bạn kéo dài thôi miên của mình thành người chịu trách nhiệm cho thế giới sướng và khổ của bạn.

Trong cơn mê của maya, ảo tưởng, con người nghĩ thân thể mình là tất cả; vậy con người theo đuổi mọi cách xử sự hoạt động trống rỗng.

Thế thì người đó phải làm đủ mọi loại hoạt động mà thân thể người đó ra lệnh cho người đó làm. Thế thì người đó không còn là người chủ nữa và người đó đã trở thành nô lệ. Người đó làm bất kì cái gì thân thể bảo người đó làm. Người đó vâng lời, cho dù người đó biết rằng một hành vi đặc biệt có hại cho mình. Người đó có thể nhận ra rằng rượu mà người đó uống đang đầu độc người đó, nhưng việc nhận ra này không làm người đó dừng uống bởi vì thân thể người đó nói, “Uống đi!” Nó đã trở thành nhu cầu hoá chất trong thân thể.

Người uống rượu có thân thể bị thay đổi về hoá chất. Bạn sẽ ngạc nhiên mà biết rằng mỗi và mọi tế bào của thân thể người say đều trở nên nghiện rượu cồn; mỗi và mọi tế bào đều yêu cầu rượu khi mức hoá chất của nó xuống thấp trong thân thể. Đây là lí do tại sao khi người say dừng uống rượu, thân thể người đó liên tục co lại; người đó sẽ khổ, người đó sẽ thành bất ổn, người đó sẽ náo động và lo âu và người đó sẽ trải qua đau đớn. Tất cả lời thề của người đó để chấm dứt uống rượu sẽ chứng tỏ sự bất lực bởi vì thân thể nói, “Đưa nó cho ta, bằng không ta sẽ chết! Ta không thể sống được nếu thiếu nó.” Cho nên người này phải tuân theo thân thể bởi vì cảm nhận sâu nhất của người đó là ở chỗ người đó chỉ là thân thể. Cho nên bất kì cái gì thân thể làm cho người đó phải làm, người đó sẽ liên tục làm điều đó.

Các loại thứ mà thân thể làm cho bạn phải làm đều được nhắc tới trong lời kinh này:

Trong jagratawastha, trạng thái thức tỉnh, con người tìm kiếm sự mãn nguyện trong những vui thú ngu xuẩn, trong việc thoả mãn thèm khát và trong say sưa.

Hiền nhân này đã nói “những vui thú ngu xuẩn.” Từ ngu xuẩn đã được dùng bởi hai lí do. Thứ nhất, nếu việc thôi miên của bạn với một đối thể có thể bị phá vỡ, thế thì bạn sẽ sửng sốt mà khám phá ra rằng cùng đối thể đó mà từ đó bạn đã nhận được việc thoả mãn sẽ tạo ra sự thay đổi đột ngột và ghét trong bạn. Đây đích xác là điều đã xảy ra cho Phật Gautam:

Bố của Phật chu cấp cho ông ấy tất cả đàn bà đẹp nhất, và đó là nơi ông ta phạm phải sai lầm. Nếu như ông ta không làm điều này, Phật có lẽ không trở thành sannyasin. Nếu mà ông ấy không kinh nghiệm đàn bà nào, có lẽ ông ấy đã để thêm vài kiếp nữa mới trở nên chứng ngộ bởi vì sự hấp dẫn về cái bạn không thể có liên tục diễn ra. Cái bạn có làm mất đi sự hấp dẫn của nó với bạn. Nếu thậm chí một số đàn bà đẹp nhất trong vương quốc mà không sẵn có cho Phật, có lẽ ông ấy sẽ vẫn tiếp tục săn đuổi họ, liên tục nghĩ rằng có lẽ họ sẽ đem tới cho ông ấy hạnh phúc mà những người đàn bà ông ấy đã có đã không thể đem lại được. Nhưng không, tất cả mọi đàn bà đẹp của vương quốc đều đã sẵn có cho Phật theo lời chỉ bảo của nhà chiêm tinh.

Nhà chiêm tinh nói, “Hoặc đứa con này sẽ trở thành một chakravartin, người cai trị thế giới, hoặc nó sẽ trở thành một sannyasin.” Mãi cho tới điểm này tiên đoán của ông ấy là đúng; ông ấy đã nói điều đúng bởi vì ông ấy đang nói bên trong lĩnh vực khoa học của mình.

Bố Phật hỏi, “Làm sao tôi có thể ngăn cản nó không trở thành sannyasin được?”

Tại điểm này, điều nhà chiêm tinh đã nói phải đã tới từ tâm trí của ông ta; ông ta phải đã có mối quan tâm riêng về đàn bà. Ông ta nói, “Bao quanh nó bằng đàn bà đẹp, xây cung điện đẹp cho nó; tích luỹ tất cả các loại xa hoa và vui thú cho nó. Thế thì nó sẽ không có lí do gì để trở thành sannyasin. Người ta trở nên không bằng lòng bởi vì người ta không thể có được điều này và người ta không thể có được điều nọ.”

Nhà chiêm tinh này phải đã là người nghèo! Nhà chiêm tinh vẫn thường thế. Ông ta phải đã quyết định trên cơ sở tình huống riêng của mình. Ông ta phải đã cảm thấy, “Tại sao người nào từ bỏ thế giới nếu người đó có tất cả những điều này?” Nhưng ông ta chẳng biết gì cả. Ông ta có thể đã biết chiêm tinh, nhưng ông ta chẳng biết gì về thế giới nội tâm của con người.

Bố của Phật đã làm mọi thu xếp như nhà chiêm tinh gợi ý - nhưng đó đích xác là lí do tại sao Phật lại trở thành sannyasin. Mọi thứ đều sẵn có, đàn bà đẹp nhất sẵn có đấy, nhưng dần dần, tất cả bắt đầu làm cho Phật chán ngán. Khi mọi thứ đều sẵn có thừa thãi, thế thì chán ngán có thể dễ dàng xảy ra, thế thì chán ngán bắt đầu.

Những khuôn mặt đẹp nhất còn đẹp được bao lâu nữa? - chỉ chừng nào chúng không có sẵn cho bạn thôi. Giả sử bạn có thể có người đẹp nhất, cái gì tiếp đây? Đây là lí do tại sao người đẹp thường xuyên trong tâm trí bạn chỉ chừng nào mà bạn còn giữ khoảng cách. Bằng không, chẳng mất mấy thời gian để cho cái đẹp bị coi là đương nhiên có sẵn. Khoảng cách nào đó là cần, không gian mà không thể vượt qua.

Phật thức dậy một đêm bởi vì ông ấy không thể ngủ được. Ông ấy cảm thấy rằng không có nghĩa: mặc cho tất cả những cái ông ấy có, cuộc sống của ông ấy sẽ trở thành cái gì? Phật liếc mắt nhìn các cô gái đã từng nhảy múa quanh ông ấy trong phòng ông ấy để giúp ông ấy rơi vào giấc ngủ. Có lần Phật rơi vào giấc ngủ, họ tất cả đều nằm ra trên sàn và ngủ. Phật thấy rằng nước bọt chảy ra từ mồm ai đó, một số người há mồm trong khi ngủ và nói huyên thuyên kì lạ và tiếng thở khò khè thoát ra từ họng họ; dử trắng rị ra từ mắt ai đó; một số người lảm nhảm trong giấc ngủ, quần áo của họ đã trở nên nhăn nhúm và tất cả đều xộc xệch, một số lại còn túa mồ hôi ra... ông ấy đâm ghê tởm. Khi ông ấy đi quanh và nhìn vào từng người, ông ấy cảm thấy chán ngấy. Chính đêm đó trở thành đêm ông ấy trốn đi.

Nếu bạn nhìn vào bất kì cái gì chúng ta liên tục thích thú, nếu bạn nhìn chúng một cách chăm chú, chi li, chỉ thế thì bạn mới cảm thấy cạn kiệt và chán. Chỉ thế bạn mới cảm thấy thích chạy xa khỏi chúng. Đây là một trong các lí do mà hiền nhân của Upanishad này gọi chúng là ngu xuẩn.

Hiền nhân này đang nói rằng con người không chỉ tự làm mình bận bịu với những thứ vô nghĩa, người đó thậm chí còn cảm thấy hài lòng sau đó. Người đó mê đắm, và thế rồi người đó cảm thấy hài lòng. Hiền nhân này nghĩ điều đó là kì quái! - ông ấy nhất định phải nghĩ thế, bởi vì bất kì ai thức tỉnh và thấy điều bạn đang bận bịu, đều sẽ thấy điều đó là kì quái. Ông ấy sẽ cảm thấy gần giống như bạn cảm thấy khi bạn thấy đứa trẻ khóc với cái chân gẫy của đồ chơi của nó, hay khi nó không thể ngủ được bởi vì đồ chơi nào đó không ở trên giường nó. Bạn sẽ thấy điều đó rất ngu xuẩn: “Nhặng sị lên về đồ chơi này là cái gì vậy? Nó có sự thân thiết gì với cái gì đó mà chỉ là đồ chơi thôi sao?” Nhưng bạn nghĩ theo cách này chỉ bởi vì bạn không còn là đứa trẻ nữa.

Hiền nhân này cũng cảm thấy ngu xuẩn này bởi vì, không giống bạn, ông ấy không còn là đứa trẻ nữa. Ông ấy đã vươn lên, một loại chín muồi khác đã tới với ông ấy. Bây giờ ông ấy cảm thấy cái ngu xuẩn của tất cả các thứ mọi người thích thú tận hưởng. Và không chỉ họ đang tận hưởng chúng, họ còn dường như được mãn nguyện từ chúng!

Trong cơn mê của maya, ảo tưởng, con người nghĩ thân thể mình là tất cả; vậy con người theo đuổi mọi cách xử sự hoạt động trống rỗng. Trong jagratawastha, trạng thái thức tỉnh, con người tìm kiếm sự mãn nguyện trong những vui thú ngu xuẩn, trong việc thoả mãn thèm khát và trong say sưa.

Có ba trạng thái tâm thức con người: trạng thái thức, mơ và ngủ. Trong trạng thái thức, con người hành xử dường như người đó hài lòng. Đôi khi người đó xây ngôi nhà to, đôi khi người đó rơi vào yêu ai đó, đôi khi người đó thấy sự thoả mãn thân thể nào đó ở đâu đó bằng việc ăn thức ăn ngon hay mặc quần áo đẹp, và người đó cảm thấy hài lòng. Dường như là mọi thứ đều đi đúng - nhưng chẳng cái gì đi đúng cả.

Bạn có thể mặc quần áo sắc mầu thế nào cũng chẳng thành vấn đề, bạn có chất vào thân thể mình bao nhiêu kim cương hay châu báu cũng chẳng thành vấn đề, cái gì đi ra từ tất cả những cái này? Nó có ý nghĩa gì? Cho dù toàn thân bạn được đeo kim cương và ngọc quí, dầu vậy, bạn đã hoàn thành được cái gì? Bạn sẽ đạt tới cái gì? Nó tất cả đều ngu xuẩn, tình huống ngu xuẩn - nhưng con người dường như hài lòng. Con người liên tục trút đầy két sắt của mình, chồng tiền trong nó liên tục lớn lên, và con người rất hài lòng. Từng ngày con người kê chi li tiền của mình và rất hạnh phúc, nhưng người đó sẽ thu được cái gì qua tất cả những điều này? Người đó sẽ đạt tới cái gì?

Một người có vị trí cao và nghĩ rằng mình có mọi thứ. Người đó để cả đời mình vào việc vật lộn để đạt tới vị trí quyền lực. Một ngày nào đó người đó sẽ xoay xở được điều đó, nhưng nó thực sự sẽ đem tới cho người đó cái gì? Điều huyền bí nào của cuộc sống sẽ được lộ ra cho người đó? Người đó sẽ có khả năng kinh nghiệm điều vĩnh hằng nào của cuộc sống? Người đó có vượt ra ngoài sống và chết không? Người đó có siêu việt lên trên sướng và khổ không? Người đó có kinh nghiệm an bình không? Người đó có biết cái bất tử không? Kết quả của tất cả những điều này là gì?

Nhưng con người ngu xuẩn: con người liên tục mê đắm và con người liên tục săn đuổi. Con người không có thời gian để nghĩ về nó - vui thú này còn chưa qua con người đã sẵn sàng bị kéo vào trong vui thú khác. Ham muốn này còn chưa thấy được hoàn thành thì ham muốn khác đã nảy sinh. Ham muốn của người đó giữ cho người đó chạy mãi.

Bạn làm gì mọi lúc khi ở trạng thái thức, từ sáng tới đêm? Bạn đang làm gì cả thời gian khi bạn thức? Bạn săn đuổi theo ham muốn của mình mà chẳng bận tâm để ý tới điều những người đã hoàn thành mọi ham muốn kiểu này đã đạt tới. Người đã đạt tới những điều mà bạn đang cố, họ có hạnh phúc không, họ có phúc lạc không? Không, họ cũng khổ như bạn vậy; nỗ lực của họ cũng là để cố đạt tới cái gì đó trong tương lai. Và khoảnh cách giữa từng người và ham muốn của người đó, dù người đó ở đâu cũng chẳng thành vấn đề, bao giờ cũng là như cũ. Nếu bạn có một nghìn ru pi, ham muốn của bạn là về mười nghìn ru pi; nếu bạn có mười nghìn ru pi, ham muốn của bạn là một trăm nghìn ru pi - nhưng kẽ hở giữa bạn và ham muốn của bạn vẫn còn như cũ. Lỗ hổng đó không bao giờ khép lại. Nếu bạn có một ru pi bạn muốn một trăm ru pi; nếu bạn có một trăm ru pi bạn muốn một nghìn ru pi; nếu bạn có một nghìn ru pi bạn muốn mười nghìn ru pi. Con số liên tục tăng lên.

Con người ngu xuẩn thế! Khi con người có một ru pi người đó nghĩ rằng mọi thứ sẽ tốt nếu người đó có mười ru pi. Khi người đó được mười ru pi, người đó hoàn toàn quên mất rằng, ngược với trông đợi của người đó, chẳng cái gì đã trở nên tốt cả. Người đó không thấy ra điều này, thay vì thế người đó bắt đầu nghĩ rằng mọi thứ sẽ tốt nếu người đó có thể có một trăm ru pi - đó là cùng một logic. Thế rồi người đó có thể có một trăm ru pi, nhưng ngay lập tức người đó sẽ phát hiện ra rằng mình phải có một nghìn ru pi. Nhưng người đó sẽ không bao giờ nhìn lại sau và thấy rằng người đó đã nghĩ nhiều lần trước đây - rằng tất cả sẽ tốt khi người đó có mười ru pi, rằng tất cả sẽ tốt khi người đó có một trăm ru pi, và bây giờ người đó đã tích lũy chừng ấy số tiền. Không, người đó sẽ không thấy điều này. Khi có một nghìn, cùng tâm trí đó mà đã đòi mười sẽ liên tục đòi mười nghìn. Cùng tâm trí đó, cùng trò chơi đó, không có khác biệt gì, không thay đổi ở đâu cả; và con người liên tục đi qua cuộc sống theo cách này.

Đây là lí do tại sao hiền nhân này nói rằng ham muốn là ngu xuẩn. Bằng việc tận hưởng cáivô nghĩa, con người đã ngu xuẩn trong trạng thái thức. Nhưng điều còn kì lạ hơn là ở chỗ con người thậm chí còn tìm kiếm hạnh phúc ở chỗ không có gì - điều này thậm chí còn ngu hơn! Không có hạnh phúc trong tất cả mọi thứ đó, nhưng con người liên tục đi vòng vo với khuôn mặt ra vẻ mọi thứ đều tốt. Hỏi bất kì ai về mọi sự thế nào họ đều nói, “Tốt! Mọi thứ đều tốt” - mà chẳng cái gì tốt cả. Con người chưa bao giờ chú ý tới điều mình đang nói. Tốt thế là gì? - chẳng là gì cả. Con người đi vòng vo đeo mặt nạ, khuôn mặt giả.

Các thầy giáo liên tục dạy cho học sinh với thái độ rằng họ biết chân lí. Bố giải thích mọi sự cho con dường như họ đã tìm thấy nó. Người già liên tục giải thích cho thế hệ trẻ với sự ngạo mạn, dường như họ đã đạt tới nó. Không ai bảo bạn rằng người đó còn chưa tìm thấy hạnh phúc, bởi vì điều đó sẽ làm tổn thương bản ngã người đó. Người đó cảm thấy rằng mình đã chạy cả đời qua biết bao nhiêu rắc rối, cuộc đua điên dại thế và bây giờ sau tất cả mọi điều người đó phải thừa nhận rằng mình không hạnh phúc sao? Điều đó sẽ cực kì bẽ bàng! Bên trong, người đó biết rằng mình không bằng lòng, và bên ngoài người đó liên tục giả vờ rằng mọi thứ đều tốt. Nó tất cả đều là việc tự lừa dối sâu. Cho dù chỉ một lần mọi người trong thế giới có thể tuyên bố một cách đích thực và chân thực, trong một tiếng nói, “Chúng tôi không hài lòng,” tất cả mọi tự lừa dối sẽ biến mất khỏi Trái đất. Đằng sau tự lừa dối về mãn nguyện này, nhiều tự lừa dối khác cần có để hỗ trợ cho nó.

Nếu bạn hỏi ai đó, “Có Thượng đế không?” người đó sẽ không nói với bạn rằng người đó không biết. Hoặc người đó sẽ nói, “Có chứ, có Thượng đế đấy” hoặc người đó sẽ nói, “Không, không có Thượng đế” - nhưng trong cả hai trường hợp, người đó biết. Khó mà tìm ra một người có thể nói rằng mình không biết, bởi vì nói điều này sẽ bộc lộ cái trống rỗng của người đó, việc chấp nhận điều này sẽ làm tan nát bản ngã của người đó.

Hỏi bất kì ai câu hỏi này và bạn sẽ nhận ra rằng tình huống thật không phải như người đó đang nói nó là vậy, không phải là điều người đó đang biểu lộ trên khuôn mặt mình. Lại gần hơn, và trong vài ngày người đó sẽ bắt đầu than vãn và khóc lóc về khổ của mình. Thậm chí vài ngày cũng quá nhiều: chỉ đi cùng nhau với ai đó trong vài giờ thôi và người đó sẽ bắt đầu phàn nàn về khổ và vấn đề của mình, mặc dầu khuôn mặt người đó trông khác thế khi bạn lần đầu tiên nhìn người đó. Dần dần mặt nạ hạnh phúc trên khuôn mặt người đó, sự dối trá, sẽ mất đi và đủ mọi kiểu cảm giác buồn rầu, đau đớn và phiền não sẽ bắt đầu trồi lên vị trí của nó.

Đây là lí do tại sao bạn thích gặp người lạ: lí do duy nhất cho điều này là ở chỗ các bạn cả hai đều có khả năng giữ kín điều dối trá với nhau. Bạn không cảm thấy hạnh phúc chút nào khi bạn gặp những người bạn biết, bởi vì chẳng mấy chốc họ sẽ xổ ra cả tràng vấn đề và nỗi buồn của họ lên bạn. Bạn sẽ xổ ra từ phía này, và họ sẽ xổ ra từ phía kia, và khổ sẽ được nhân đôi! Với người lạ, ít nhất mẽ ngoài có thể vẫn còn không bị động tới một chốc và bạn có thể cảm thấy hạnh phúc trong nó.

Đây là lí do tại sao mọi người thích ở cùng người lạ. Dần dần bạn bắt đầu không thích những người bạn biết bởi vì khi họ tới, họ đem tới sự nặng nề, nỗi buồn cùng họ. Thậm chí họ còn nói, “Mọi sự đều tốt” mà không có cái gì hơn nữa. Họ lập tức đi vào câu chuyện buồn của mình - với đủ mọi thứ chẳng tốt gì.

Cho nên khi con người đang săn đuổi vui thú trong trạng thái thức của mình, người đó đã ngu rồi, nhưng còn ngu hơn nữa là trong việc tự lừa dối của người đó rằng điều này đem tới cho người đó hạnh phúc. Và điều dối trá này lan rộng theo nhiều hướng thế - bạn không thể hình dung được bao nhiêu đâu. Hỏi bất kì đứa trẻ nào, và bạn sẽ thấy rằng nó không hạnh phúc: không một đứa trẻ nào nói rằng nó hạnh phúc cả. Ngày mai, trong tuổi già của chúng, cũng tất cả những đứa trẻ này sẽ bắt đầu nói, “Thời thơ ấu của tôi đẹp làm sao! Tôi đã hạnh phúc làm sao! Thời thơ ấu là phúc lành thế!” Điều này là dối trá. Người già này đang cố tự an ủi mình: “Mình có thể không hạnh phúc hôm nay, nhưng ít nhất mình đã hạnh phúc trong thời thơ ấu.”

Mọi đứa trẻ đều vội vàng lớn lên, và lí do là ở chỗ thời thơ ấu không vừa ý. Hỏi đứa trẻ mà xem; đừng hỏi người già bởi vì họ sẽ nói dối. Họ thậm chí đã tự dối mình rằng thời thơ ấu của họ rất hạnh phúc.

Thực tế, tâm trí con người có một luật: nó xoá đi tất cả những cái không vừa ý khỏi hệ thống kí ức, bởi vì điều đó làm tổn thương bản ngã. Nó liên tục nhớ mãi mọi cái vừa ý và quên đi mọi cái không vừa ý.

Các nhà tâm lí đã đi tới một kết luận rất lí thú, đặc biệt là Freud. Họ nói rằng nếu bạn hỏi ai đó xem người đó có thể nhớ về quá khứ được bao xa, thường họ chỉ đi về tới bốn tuổi hay có thể năm tuổi. Người đó có thể nói rằng kí ức sớm nhất của người đó là từ bốn tuổi. Nhưng trước bốn tuổi, người đó không tồn tại sao? Thế thì sao người đó không có kí ức nào vào thời gian đó? Freud nói rằng quãng bốn hay năm năm đó của thời thơ ấu là đau đớn tới mức tâm trí từ chối nhớ chúng. Nó đơn giản quên chúng đi, nó quên tất cả về chúng; chúng bị chùi sạch khỏi kí ức. Không có chỗ cho chúng ở đâu trong tâm trí, kí ức của những năm đầu tiên của bạn là chỗ trống.

Nhưng trong thực tế nó không trống. Nếu bạn bị thôi miên và được hỏi về thời gian đó, bạn có thể bắt đầu nói mọi thứ. Thật kì lạ, bạn thậm chí còn có thể nhớ sớm tới lúc bạn ở trong bụng mẹ bạn. Nếu người mẹ ngã khi bạn còn trong bụng, bạn sẽ nhớ điều đó. Nếu người mẹ bị ốm, đứa trẻ trong bụng mẹ cũng chịu đựng và kí ức về điều đó được tạo ra - nhưng những kí ức này chỉ nảy sinh dưới thôi miên. Bằng không, trong điều kiện thường, chúng bị khoá lại và người này không có nhận biết gì về chúng.

Bạn nói rằng bạn không có kí ức về điều gì đã xảy ra trước năm tuổi, và lí do cho điều này là ở chỗ tất cả các kí ức từ thời đó đều gây đau buồn. Các nhà tâm lí nói rằng chúng là đau đớn nhất, khổ sở nhất, bởi vì đứa trẻ bất lực thế. Nó trong rắc rối thế, phụ thuộc vào người khác về mọi thứ thế, ngay cả về thức ăn của nó, sữa của nó. Nó phải khóc và chỉ thế thì, may ra, ai đó sẽ cho nó ăn. Nó muốn bú nhiều sữa hơn, và nếu mẹ nó đi xa, nó không kiểm soát được điều đó. Nó bị muỗi đốt và nó chẳng thể làm gì về điều đó, hay thậm chí nói cho ai đó về điều đó. Nó nằm đó, không ngủ chút nào, và nó bị buộc phải đi ngủ. Nó bị buộc phải ngủ khi nó muốn vẫn còn thức, nó bị buộc phải thức khi nó muốn ngủ. Nó bị buộc phải ăn khi nó không đói và khi nó muốn ăn, chẳng ai sẵn sàng cho nó thức ăn. Nó trong tình huống bất lực và không tự lực được vô cùng. Nó hoàn toàn quên mất về điều đó bởi vì điều đó là kinh nghiệm không dễ chịu chút nào cho bản ngã nó.

Dần dần, chúng ta liên tục quên đi tất cả những điều không thoải mái và nhớ tất cả những điều thoải mái. Chúng ta không chỉ giữ kí ức về điều dễ chịu - chúng ta thậm chí còn phóng đại nó, chúng ta làm cho nó thành lớn hơn cả nghìn lần. Thế rồi người già có thể nói rằng thời thơ ấu của mình là thiên đường: không đứa trẻ nào đã từng nói như vậy, nó sẽ không bao giờ nói như vậy - nhưng người già nói điều đó. Tại sao? - bởi vì nếu bạn không bằng lòng trong hiện tại, bạn phóng chiếu nó vào chỗ nào đó hay khi nào đó khác: “Mình hạnh phúc thế trong thời thơ ấu của mình. Mình hạnh phúc thế trong thời thanh niên của mình.” Bạn cố dịch chuyển nó đi đâu đó khác. Bạn không muốn vứt bỏ ý tưởng giả tạo rằng bạn đã hạnh phúc vào điểm nào đó trong thời gian, tại chỗ nào đó, bởi vì nếu ảo tưởng này bị tan vỡ, cuộc sống của bạn sẽ trải qua cuộc cách mạng.

Chỉ người nhận ra rằng mình chưa bao giờ hạnh phúc, người nhận ra rằng mình chưa bao giờ biết tới hạnh phúc nào, rằng tất cả mọi mãn nguyện của mình đều chỉ là việc tự lừa dối của riêng mình, mới có thể trở nên mang tính tôn giáo. Người đó đã tưởng tượng ra mãn nguyện, nhưng người đó đã không kinh nghiệm nó. Chưa bao giờ có khoảnh khắc trong cuộc sống của người đó mà người đó có thể gọi là hạnh phúc. Nhận ra tất cả những điều này là rất đau đớn, bởi vì nó làm cho bạn thấy rất rõ ràng rằng bạn là kẻ ăn xin, rằng cuộc sống của bạn đã là sự phí hoài. Thế thì bản ngã của bạn sẽ bị rã ra - nhưng không ai đã bao giờ trở nên mang tính tôn giáo mà không kinh nghiệm sự rã ra của bản ngã của họ.

Hiền nhân này nói rằng chính trong trạng thái thức tỉnh mà con người liên tục mê đắm trong ngu xuẩn và tin rằng mình cũng đang có được vui vẻ nào đó từ nó. Nhưng điều này không phải là tất cả: khi có liên quan tới tâm trí của con người, ngu xuẩn của con người vẫn tiếp tục ngay cả trong mơ của họ! Và điều thú vị là ở chỗ mặc dầu bạn có thể không cảm thấy rằng vui thú mà bạn kinh nghiệm trong trạng thái thức là không thật, tất cả các bạn đều đồng ý rằng vui thú mà bạn kinh nghiệm trong mơ của bạn là không thật. Nhưng khi bạn đang mơ bạn tận hưởng chúng vô cùng, bạn tận hưởng chúng rất nhiều.

Bạn có biết tại sao bạn mơ không? Bất kì cái gì bạn không có khả năng làm trong trạng thái thức của bạn, bạn làm nó trong mơ của bạn. Nếu bạn không thể có cung điện lớn, bạn tạo ra cung điện lớn trong mơ. Không có vấn đề về việc có cung điện trong mơ bởi vì bạn không cần tiền nào cho nó. Điều này có thể xảy ra bởi vì tâm trí bạn có thể toàn bộ trong thôi miên của nó, và thực tại sẽ không can thiệp vào mơ của bạn.

Hiểu rằng việc thôi miên của bạn vận hành cả trong trạng thái thức của bạn, nhưng thế thì thực tại can thiệp vào nó. Bạn muốn tin rằng có vàng khắp xung quanh bạn, nhưng điều thực tế là chỉ có đá: điều này sẽ quấy rối việc mơ của bạn. Nó quấy rối bởi vì nó chỉ cho bạn rằng bạn chỉ đang mơ thôi - mặc dầu tâm trí bạn muốn tin rằng điều đó là thực.

Những người bạn gọi là điên là người đã phủ nhận thực tại tới mức mà bây giờ họ hoàn toàn trong thôi miên của họ - ngay cả trong trạng thái tỉnh thức của họ. Đây là điều bạn ngụ ý khi bạn nói rằng ai đó điên: điều bạn chỉ làm trong mơ của bạn, người này đang làm ngay cả trong trạng thái thức của người đó. Nếu người đó muốn gặp bạn, người đó không cần đi bất kì đâu khác để tìm người này - người đó chỉ bắt đầu nói ngay với người này rồi ở đó. Bạn nói người này đã phát điên. Người đó không phát điên đâu: người đó đơn giản dùng đầy đủ quyền năng thôi miên của mình còn bạn dùng nó kém hơn chút ít, có vậy thôi.

Bạn cũng nói với bạn của bạn, nhưng bạn không giả vờ rằng người đó đang đứng ngay trước bạn; rằng trước hết bạn thấy người đó bằng mắt nhắm và thế rồi bạn bắt đầu đối thoại. Thử một điều: nằm ra trên ghế có tay dựa với mắt nhắm và bạn sẽ phát hiện ra rằng việc thôi miên của bạn đã đi vào trong hành động - đối thoại đã bắt đầu, thảo luận đã bắt đầu. Đôi khi, điên khùng của bạn thậm chí trồi lên bề mặt. Thỉnh thoảng bạn có thể đã thấy ai đó đi qua trên đường, làm những cử chỉ bằng tay, mấp máy môi dường như người đó đang nói với ai đó không có đó. Khác biệt giữa bạn và những người thực điên chỉ là ở mức độ.

Trong mơ, bạn hoàn toàn không lành mạnh, nhưng trong trạng thái thức bạn thận trọng hơn. Người điên dũng cảm hơn: người đó đã kéo dài trạng thái mơ mọi ngả vào trạng thái thức của mình. Đây là lí do tại sao người điên dường như hạnh phúc thế. Người điên dường như rất hạnh phúc bởi vì hạnh phúc của người đó bây giờ chỉ là vấn đề thôi miên của riêng người đó. Tôi biết những người chỉ thỉnh thoảng mới phát điên: trong sáu tháng họ trở nên điên, và trong sáu tháng tiếp họ lại bình thường. Và điều rất đáng quan tâm là ở chỗ khi họ điên họ rất lành mạnh và hạnh phúc, nhưng khi họ bình thường họ trở nên ốm yếu và khổ. Điều gì đang xảy ra? Điều gì có thể là lí do cho việc này? Sự kiện là ở chỗ khi họ điên họ phủ nhận thực tại của mình tới mức độ thực tại đó không thể tạo ra bất kì cản trở nào cho họ. Họ đã đi dưới cái cây kalpavriksha, cây thoả ước; bất kì cái gì họ ham muốn cũng đều có thể được đáp ứng. Và không ai trên thế giới có thể ngăn cản được điều đó bởi vì bây giờ họ có thể hoàn thành tất cả mọi ham muốn của mình chỉ bởi mơ. Việc hoàn thành thực tại là không cần thiết, cho nên họ hạnh phúc toàn bộ.

Nếu bạn hiểu đúng điều đó, những người dường như hạnh phúc trong thế giới này là hạnh phúc chỉ bởi vì họ không lành mạnh. Điều mà việc này ngụ ý là ở chỗ những người dường như hạnh phúc thế ngay cả trong khi họ vẫn còn bận rộn với tất cả mọi ngu xuẩn của họ, là hạnh phúc chỉ bởi vì họ không lành mạnh thế. Người lành mạnh sẽ đơn giản buồn, bởi vì người lành mạnh sẽ lập tức có khả năng thấy rằng mọi sự tất cả đều là ngu xuẩn và vô nghĩa hoàn toàn. Nó tất cả đều hổng hoác, chẳng có nội dung nào - nhưng người điên sẽ liên tục săn đuổi theo mọi loại xuẩn ngốc.

Bạn đã thấy các chính khách chưa? - họ trông hạnh phúc thế khi họ đang trong quyền lực. Chính khách đang đứng tại đỉnh của sự không lành mạnh, nhưng ông ta rất hạnh phúc. Người đó có loại hạnh phúc riêng của mình. Người đó trông hạnh phúc, và các nghiên cứu chiều sâu đã chỉ ra rằng chừng nào mà chính khách đó còn đang có quyền, người đó không bị ốm yếu hay chết; người đó trông rất tươi tắn và mạnh khoẻ. Nhưng ngay khi người đó mất quyền, không lâu sau đó người đó bị ốm, không lâu sau đó người đó chết.

Nhưng mọi người không phải là chính khách, cho nên cố hiểu điều đó từ một góc độ khác. Người về hưu rất nhanh chóng trở nên buồn và ốm, và người đó chết sớm hơn. Chẳng hạn có một quan chức quản lí đất: ông ta là vua ở mọi làng nhỏ, cả làng chào ông ta. Khi ông ta đi tới văn phòng của mình mọi người đều đứng dậy chào đón ông ta. Khi ông ta về nhà, vợ và con ông ta tất cả đều biểu lộ sự kính trọng ông ta - ông ta là quan chức quản lí đất mà! Cả làng đều kính trọng ông ta, toàn thế giới của ông ta kính trọng ông ta; bất kì chỗ nào ông ta tới mọi người đều biết ông ta là ai.

Thế rồi ông ta về hưu. Ông ta đi dọc cùng con đường ấy, nhưng không ai chào ông ta cả. Thay vì thế, những người thường quen chào ông ta trong quá khứ nay cố tránh đường ông ta bởi vì họ sợ họ có thể phải chào ông ta. Bây giờ ông ta vô dụng, chẳng có giá trị gì. Bây giờ ông ta giống như băng mực đã dùng hết rồi. Bạn có thể làm gì với ông ta? Khi ông ta về nhà, con chẳng chú ý gì tới ông ta, vợ chẳng quan tâm chút nào - ông ta không còn là quan chức quản lí đất nữa. Bây giờ ông ta giống như cái quần nhàu nát, giống như mảnh vải bạn đã ngủ trên đó cả đêm. Bây giờ, ai quan tâm? Ai chú ý tới ông ta? Người này trở thành tuyệt đối buồn bã. Ông ta bắt đầu nhận ra rằng bây giờ không ai kính trọng ông ta cả. Bên trong, ông ta bắt đầu rã ra: thôi miên bị gián đoạn và cái chết bắt đầu tới gần hơn.

Các nhà tâm lí nói rằng ngay khi một người về hưu, khoảng sống của người đó bị làm ngắn lại quãng mười năm. Người đó đáng ra có thể sống lâu thêm mười năm nữa, nhưng bây giờ sẽ không được thế bởi vì bây giờ người đó cảm thấy chẳng có ích gì để mà sống. Người đó không hữu dụng ở đâu cả, không có cái nuôi dưỡng cho bản ngã của người đó ở đâu cả, không có niềm vui ở đâu cả. Người đó trở nên rất buồn và giận. Lí do sâu xa cho điều này là ở chỗ niềm vui người đó đã cảm thấy là từ thôi miên của người đó, và bây giờ thực tại không hỗ trợ cho nó.

Tôi biết một quan chức quản lí đất phát điên ngay khi về hưu. Ông ấy vẫn hình dung mình là quan chức quản lí đất, và thỉnh thoảng ông ấy vẫn tới làm việc tại văn phòng. Ông ấy sẽ không bận tâm về ai đang ngồi ở bàn cũ của ông ấy. Ông ấy sẽ chào cho dù không ai chào ông ấy - và ông ấy đã rất sung sướng! Dường như là con người này sẽ có khả năng sống mười năm đó, mười năm đó của người đó không thể bị lấy đi khỏi người đó được. Người đó không bận tâm, bởi vì người đó vẫn tin rằng mình là quan chức quản lí đất; từ phía mình người đó đã không về hưu chút nào.

Tôi biết một ông hiệu trưởng trường phổ thông thỉnh thoảng vẫn đi tới trường. Ông ấy ngồi vào ghế hiệu trưởng một lúc, và rồi ông ấy trở về nhà rất an bình. Và ông ấy hạnh phúc thế! Ông ấy không biết rằng ông ấy đã về hưu. Ông ấy đơn giản thoát ra ngoài tâm trí mình.

Tôi đang kể cho bạn tất cả những điều này để cho bạn có thể hiểu rằng cái gọi là hạnh phúc của bạn nảy sinh ra từ tưởng tượng riêng của bạn thôi; nó là một phần của chứng điên khùng của bạn. Không người thông minh, lành mạnh nào sẽ có khả năng cảm thấy bất kì hạnh phúc nào từ bất kì cái gì trong những thứ làm cho bạn hạnh phúc. Nhưng điều rất mỉa mai là với bạn, người thông minh dường như không lành mạnh. Bạn nghĩ rằng người đó đã đi ra khỏi tâm trí mình: “Chúng tôi đang tận hưởng ngồi trong rạp chiếu phim, còn người này đã đi ra khỏi đầu mình! Người đó chẳng bao giờ đi xem phim!” Bây giờ, bạn đang tận hưởng cái gì trong rạp chiếu phim? Ngoại trừ trò chơi của ánh sáng và bóng tối, chẳng có gì trên màn ảnh cả. Nhưng tôi biết những kẻ ngốc nếu thấy một cô gái đang nhảy múa trên màn hình và váy cô ấy tốc lên, là cúi mình xuống trong chỗ ngồi để xem cho rõ hơn... và họ cảm thấy rất hạnh phúc.

Tôi đã nghe nói rằng trong những ngày đầu của điện ảnh, khi phim mới chỉ bắt đầu, một phim được chiếu ở London, trong phim một người đàn bà trần truồng đang tắm trong chiếc hồ nhỏ. Cô ấy chỉ vừa mới cởi từng chiếc quần áo ra thì một chiếc tàu hoả chạy qua. Bạn có thể nghe thấy tiếng nước toé lên khi cô ấy nhảy xuống hồ, nhưng đến lúc tầu hoả đi qua rồi thì cô ấy đang bơi trong hồ. Mọi người ở đó bắt đầu mua vé xem buổi chiếu ngày hôm sau. Người quản lí nói với họ, “Nhưng các ông đã xem phim đó rồi!”

Một trong những người đàn ông nói, “Nó giống thế này: chuyến tàu hoả kia không phải bao giờ cũng tới đúng giờ đâu. Sớm hay muộn, nó sẽ phải tới chậm.”

Đây là con người. Đây là con người đang ẩn kín bên trong bạn đấy. Đừng cười và nghĩ rằng bạn khác, nếu không bạn lại sẽ chỉ tự thôi miên mình. Đừng nghĩ rằng đây là câu chuyện của ai đó khác, đây là câu chuyện của bạn đấy. Nếu bạn cho rằng tôi đang nói về ai đó khác, bạn chỉ tự lừa mình thôi.

Con người tìm kiếm sự hoàn thành ngay cả trong mơ của mình. Vào buổi sáng, khi giấc mơ tan vỡ, người đó cảm thấy đau đớn. Nhưng đến đêm giấc mơ cho người đó nhiều hạnh phúc. Con người thậm chí còn được thoả mãn từ mơ của mình!

Bạn có thể không nhận biết về điều đó, nhưng hôm nay có nhiều nghiên cứu đang diễn ra với mơ. Họ đã phát hiện ra rằng những người thấy các giấc mơ hạnh phúc trong đêm đều thức dậy được tươi tắn hơn vào buổi sáng, và những người thấy giấc mơ đau đớn hay khó chịu đều thực dậy rất buồn và rối loạn. Giấc mơ vui thích không chỉ là giấc mơ vui thích đâu; nó cho bạn sự tươi mát vào buổi sáng. Bạn thức dậy rất hạnh phúc, cảm thấy mối quan tâm mới trong cuộc sống, niềm xúc động mới trong cuộc sống; bạn cảm thấy bài ca trên môi mình. Nếu bạn có giấc mơ vui thích trong đêm, thế thì toàn thể phẩm chất của việc thức dậy buổi sáng của bạn sẽ thay đổi. Nếu bạn có giấc mơ xấu - bạn bị đánh hay bạn thua tuyển cử hay gặp rắc rối nào đó khác, cơn ác mộng - thế thì bạn thức dậy buổi sáng gần như không sống. Bạn cảm thấy không thích dậy, bạn sẽ không thích ra khỏi giường mình.

Có nhiều công trình nghiên cứu đang diễn ra trong lĩnh vực này. Một nhà khoa học, Slater, đã nói rằng nếu chúng ta muốn giữ cho con người mạnh khoẻ, chúng ta sẽ phải phát hiện ra cách tạo ra giấc mơ vui thích trong người đó. Liệu có thể làm cảm sinh ra giấc mơ vui thích được không? Họ đang làm việc về điều đó.

Mơ có thể được cảm sinh từ bên ngoài. Chẳng hạn, một người đang ngủ và bạn liên tục chạm vào bàn chân người đó bằng tấm vải ướt: khi bạn đánh thức người đó, người đó sẽ nói với bạn rằng người đó đã mơ là mình đi qua sông, bước qua nước. Bạn đã làm cảm sinh giấc mơ đó trong người đó. Hay nếu bạn đem bếp lò nóng lại gần bàn chân người đó và tạo ra nhiệt nào đó ở đó, khi bạn đánh thức người đó, người đó có thể nói với bạn rằng người đó đã mơ mình đi qua sa mạc nóng. Bạn đã xoay xở làm cảm sinh giấc mơ đó trong người đó.

Nếu điều như thế này là có thể, thế thì nếu không hôm nay, thì ngày mai, chúng ta sẽ có khả năng phát minh ra thiết bị công nghệ nào đó mà có thể liên tục làm cảm sinh ra những giấc mơ vui thích trong người ngủ. Thế thì vào buổi sáng bạn sẽ thấy người đó tươi tắn hơn và tràn đầy cuộc sống, cái gọi là cuộc sống, được chìm ngập nhiều hơn trong gian dối của mình; vào sâu hơn trong thôi miên của mình - chạy xô tới văn phòng của mình và ngân nga bài ca.

Hiền nhân này nói:

Trong thế giới tưởng tượng của mình, con người kinh nghiệm vui thú và đau đớn trong swapnawastha, trạng thái mơ.

Trong trạng thái mơ nữa, con người liên tục chịu đựng cùng chứng điên khùng mà con người vẫn chịu đựng trong trạng thái thức. Mơ của bạn chỉ là việc kéo dài của trạng thái thức của bạn. Bất kì cái gì vẫn còn chưa đầy đủ, bạn làm đầy đủ nó trong giấc mơ của bạn. Không chỉ điều này, nhưng khi một người ở trong trạng thái thứ ba, sushupti, trạng thái ngủ sâu, nơi thậm chí không có mơ - chẳng có gì cả - khi các mắc mứu của việc thôi miên của người đó đã chấm dứt...

...con người sa vào trong tamas guna, trạng thái lờ phờ của sinh lực.

Bản thân ý thức người đó bị mất, người đó không nhận biết về cái gì. Thế nữa, khi người đó thức dậy vào buổi sáng người đó nói rằng mình đã có giấc ngủ sâu trong đêm, rằng nó đẹp thế. Người đó đi tìm vui thú trong trạng thái thức - nhưng cũng tìm ngay cả trong trạng thái mơ! Nhưng khi không có gì, thậm chí không có mơ, người đó cũng thức dậy buổi sáng nói rằng người đó có giấc ngủ sâu trong đêm, rằng điều đó cho người đó việc nghỉ ngơi vô cùng.

Trong tất cả ba trạng thái này, hạnh phúc của bạn chỉ là việc thôi miên: nó chỉ là tưởng tượng của bạn. Vâng, bất kì khi nào mơ về hạnh phúc bị tan nát, bạn trở nên bất hạnh. Bất hạnh là kết quả duy nhất của việc mơ về hạnh phúc của bạn. Đây là lí do tại sao người bị gắn với ham muốn về hạnh phúc sẽ liên tục kinh nghiệm khổ sở. Bất hạnh là thất bại duy nhất, thất bại của những trông đợi của bạn.

Mơ có thể cho bạn bất hạnh, trạng thái thức cũng có thể cho bạn bất hạnh. Chỉ sushuptawastha, trạng thái ngủ sâu, mới không cho bất hạnh nào, bởi vì không có người ở đó, người có thể kinh nghiệm cái gì đó; tất cả đã biến mất trong giấc ngủ này. Cho nên nếu bạn thực sự hiểu nó đúng, trong tất cả ba trạng thái bạn đều sống trong việc tin rằng cuộc sống là thế này hay thế nọ - nhưng bạn chỉ phóng chiếu, tạo ra cuộc sống của việc tin riêng của bạn. Bạn không có ý tưởng nào cuộc sống thực sự là gì.

Hiền nhân này đã nói về thôi miên của tất cả ba trạng thái bởi vì bất kì ai muốn đi vào thiền trước hết sẽ phải đập tan tất cả những thôi miên này.

Thiền là quá trình đối lập với thôi miên. Nó là việc giải thôi miên.

Bây giờ sẵn sàng thiền đi.

Xem tiếp Chương 11 – Quay về Mục lục