Chương 5. Thầy của thiền viện mới

Osho - Chim tung cánh

Bài giảng về Thiền

Chương 5. Thầy của thiền viện mới

Thưa thầy kính yêu,

Hyakujo triệu tập các sư lại vì ông ấy muốn gửi một người trong số họ đi mở một thiền viện mới. Đặt một bình đầy nước trên đất, ông ấy nói, "Ai có thể nói đây là cái gì mà không dùng tên của nó?"

Sư trưởng, người được mong đợi nhận vị trí này, nói, "Không ai có thể gọi nó là chiếc giầy gỗ." Sư khác nói, "Nó không phải là cái ao vì nó có thể được mang đi." Sư làm bếp, người đang đứng gần đó, bước ra, đá chiếc bình đổ xuống, và thế rồi đi mất.

Hyakujo mỉm cười và nói, "Sư làm bếp trở thành chủ của thiền viện mới."

Thực tại không thể được biết qua suy nghĩ, nó có thể được biết qua hành động. Suy nghĩ chỉ là hiện tượng tựa mơ, nhưng khoảnh khắc bạn hành động bạn đã trở thành một phần của thực tại. Thực tại là hoạt động, hành động; suy nghĩ là phân mảnh. Khi bạn hành động bạn là toàn bộ; dù bất kì hành động nào toàn thể bản thể của bạn đều được bao hàm trong nó. Suy nghĩ diễn ra chỉ trong một phần của tâm trí, toàn thể bản thể bạn không được tham dự vào; không có bạn suy nghĩ có thể tiếp tục như một quá trình tự động.

Điều này phải được hiểu sâu sắc. Đây là một trong những điều cơ bản nhất cho những người đang đi tìm chân lí và không đi tìm cái gì khác. Tôn giáo và triết học là phân biệt theo nghĩa này: tôn giáo là hành động, triết học là suy nghĩ.

Câu chuyện này có nhiều ngụ ý. Thầy cần một người, một đệ tử, để trở thành trưởng thiền viện mới sắp được mở ra. Ai nên được cử đi? Ai nên được làm thành người hướng dẫn ở đó - người có nhiều triết lí trong tâm trí, người có thể nói, thảo luận, tranh biện, người có tính sách vở, thông thái, hay người có thể hành động một cách tự phát? Người đó có thể không biết mấy; người đó có thể đơn giản, không trí thức, nhưng người đó sẽ là toàn bộ.

Đại đệ tử phải đã bắt đầu mơ, nghĩ mình sẽ được chọn. Tâm trí bao giờ cũng tham vọng. Người đó phải đã lập kế hoạch hành xử ra sao, làm gì, để cho người đó sẽ được chọn là trưởng thiền viện mới. Người đó phải đã không ngủ nhiều ngày, tâm trí người đó phải đã suy đi xét lại mãi.

Bản ngã lập kế hoạch và bất kì cái gì nó lập kế hoạch đều sẽ bỏ lỡ thực tại. Thực tại chỉ có thể được đương đầu một cách tự phát; nếu bạn nghĩ về nó từ trước bạn có thể sẵn sàng nhưng bạn sẽ bỏ lỡ. Người sẵn sàng sẽ bỏ lỡ; đây là mâu thuẫn. Người không sẵn sàng, người đã không lập kế hoạch bất kì cái gì, người hành động một cách tự phát, đạt tới chính trung tâm của thực tại.

Đại đệ tử phải đã lí thuyết hoá, nhiều phương án phải đã tới trong tâm trí ông ta: Thầy sẽ chọn; sẽ có một loại phép thử nào đó. Ông ta chắc phải đã tra cứu kinh sách. Vào ngày xưa nữa, các thầy đã từng chọn các đệ tử để được cử tới thiền viện mới. Họ đã chọn thế nào? Loại thi nào phải được trải qua? Làm sao ông ta có thể thành công?

Có nhiều câu chuyện từ thời cổ đại nhưng điều này đã từng là, gần như bao giờ cũng vậy, một trong những phép thử cơ bản mà các Thiền sư đã đặt ra trước các đệ tử của họ - họ yêu cầu các đệ tử diễn đạt cái gì đó không dùng ngôn ngữ. Họ nói, "Nói cái gì đó về điều này nhưng không dùng bất kì cái tên nào. Tên không phải là đồ vật."

Cái ghế ở đây và tôi đang ngồi trên nó. Thiền sư sẽ nói, "Nói cái gì đó về chiếc ghế này nhưng không dùng tên. Từ ghế không phải là chiếc ghế. Không dùng bất kì cách diễn đạt lời nào, không dùng ngôn ngữ và nói cái gì đó."

Tâm trí cảm thấy phân vân vì tâm trí chỉ biết ngôn ngữ, không gì khác. Nếu ngôn ngữ bị cấm, tâm trí bị cấm. Tâm trí còn là cái gì khác ngoại trừ việc tích luỹ lời - tên, từ, ngôn ngữ?

Thầy nói, "Không dùng tên." Thầy đang nói, "Không dùng tâm trí. Làm cái gì đó để cho với cái đó chiếc ghế hiện hữu, được diễn đạt."

Từ Thượng đế không phải là Thượng đế, từ người không phải là người, từ hoa hồng không phải là hoa hồng. Hoa hồng tồn tại khi ngôn ngữ không có đó; khi không có ngôn ngữ, cây tồn tại - nó không phụ thuộc vào ngôn ngữ.

Sư trưởng này phải đã nghiền ngẫm lặp đi lặp lại mãi. Ông ta phải đã chọn lựa, sớm từ trước, một phương án. Ông ta đã chết, chính khoảnh khắc đó ông ta đã thất bại.

Bên trong, nếu bạn quyết định bạn sẽ làm gì và bạn hành động từ quyết định đó, bạn sẽ bỏ lỡ thực tại. Thực tại là sự vận động tuôn chảy mãi. Không ai biết cái gì sẽ xảy ra, không ai có thể dự đoán được nó; nó là không thể dự đoán được.

Có câu chuyện Thiền: hai thiền viện tồn tại bên nhau và cả hai thầy đều có các chú tiểu để làm việc vặt. Cả hai chú tiểu đều thường đi ra chợ để đem về cho các thầy - lúc thì rau, lúc thì thứ khác.

Những thiền viện này đã là đối kháng nhau, nhưng cậu bé vẫn là cậu bé. Chúng quên các học thuyết và gặp nhau trên đường và nói chuyện, thích thú. Thực sự là có cấm nói chuyện - thiền viện kia là kẻ thù.

Một hôm, chú tiểu từ thiền viện thứ nhất tới và nói, "Con bị phân vân. Khi con đi ra chợ, con thấy chú tiểu của thiền viện kia và hỏi nói, `Cậu đi đâu thế?' Nó đáp, `Bất kì chỗ nào gió thổi.' Con đâm lúng túng chẳng biết nói gì; nó đã thách đố con."

Thầy nói, "Điều này là không tốt. Không ai trong thiền viện chúng ta đã từng bị đánh bại bởi thiền viện kia, thậm chí cả người hầu cũng không, cho nên con phải trả đũa chú tiểu đó. Ngày mai, lại hỏi nó đi đâu. Nó sẽ nói, `Bất kì chỗ nào gió thổi,' vậy là con nói, `Nếu không có gió thì sao?' "

Chú tiểu này không thể ngủ được cả đêm. Nó cố và cố hình dung điều gì sẽ xảy ra ngày hôm sau; nó diễn tập nhiều lần. Nó sẽ hỏi và chú tiểu kia sẽ đáp lại và thế rồi nó sẽ cho câu trả lời của nó.

Ngày hôm sau nói đợi trên đường. Cậu bé kia tới và nó hỏi, "Cậu đi đâu thế?" Cậu bé kia nói, "Bất kì chỗ nào chân tớ đưa tớ tới."

Nó lúng túng chả biết làm gì. Câu trả lời của nó là cố định; thực tại là không thể dự đoán được. Nó quay về rất buồn và nói với thầy, "Anh bạn kia không đáng tin cậy. Nó thay đổi và con đâm ra lúng túng chả biết làm gì."

Thế là thầy nói, "Hôm sau khi nó trả lời, `Bất kì chỗ nào chân tới đưa tới,' con bảo nó, `Nếu cậu bị què và chân cậu bị cắt mất, thì sao?' "

Lần nữa nó lại không thể ngủ được. Nó đi sớm ra đợi trên đường. Khi cậu bé kia tới nó hỏi, "Cậu đi đâu thế?" Và chú bé này nói "Đi lấy rau từ chợ."

Nó trở nên rất rối loạn và nói với thầy, "Anh này là không thể được: anh ấy liên tục thay đổi."

Cuộc sống là cậu bé đó. Thực tại không phải là hiện tượng cố định. Bạn phải hiện diện, tự phát trong nó - chỉ thế thì đáp ứng sẽ là thực. Nếu câu trả lời của bạn bị cố định sẵn từ trước, bạn đã chết, bạn đã bỏ lỡ. Thế thì ngày mai sẽ tới nhưng bạn sẽ không có đó; bạn sẽ bị cố định vào ngày hôm qua, cái đã qua.

Mọi tâm trí quá nhiều lời đều bị cố định giống thế này. Đi tới bác học, học giả, và hỏi, "Thượng đế là gì?" Trước khi bạn hỏi ông ta sẽ bắt đầu trả lời. Câu hỏi của bạn không được trả lời bởi vì ngay cả trước khi bạn có câu hỏi người này đã có câu trả lời. Câu trả lời là chết; nó đã có đó, nó chỉ phải được mang ra từ kí ức.

Đây là khác biệt giữa con người của trí huệ và con người của tri thức. Con người của tri thức có câu trả lời làm sẵn: bạn hỏi và câu trả lời đã có đó. Bạn là không liên quan, câu hỏi của bạn là không liên quan. Trước khi có câu hỏi, câu trả lời tồn tại rồi; câu hỏi của bạn đơn giản làm lẩy cò kí ức.

Nếu bạn đi tới con người của trí huệ, người đó không có câu trả lời cho bạn; người đó không có gì làm sẵn cả. Người đó mở, người đó im lặng. Người đó sẽ đáp ứng nhưng đầu tiên câu hỏi của bạn sẽ vang vọng trong bản thể người đó, không trong kí ức. Qua bản thể của người đó mà đáp ứng tới; không ai có thể dự đoán được đáp ứng đó. Nếu bạn tới ngày hôm sau và hỏi cùng câu hỏi, đáp ứng sẽ không như cũ.

Có lần chuyện xảy ra là một người cố phán xét Phật. Mọi năm người đó sẽ đi và hỏi cùng câu hỏi. Người đó nghĩ, "Nếu ông ấy thực sự biết thế thì câu trả lời bao giờ cũng sẽ là một. Làm sao ông ấy có thể thay đổi câu trả lời được? Nếu mình tới và hỏi, `Có Thượng đế không?'- nếu ông ấy biết ông ấy sẽ nói có hay ông ấy sẽ nói không, và năm sau, mình sẽ tới lần nữa và hỏi."

Cho nên trong nhiều năm người này tới và người này trở nên ngày càng phân vân hơn. Lúc thì Phật nói có, lúc thì không, lúc thì ông ấy sẽ vẫn còn im lặng, và lúc thì ông ấy đơn giản mỉm cười và không trả lời cái gì.

Người này trở nên phân vân và nói, "Đây là cái gì? Nếu thầy biết, thế thì thầy phải chắc chắn, câu trả lời được cố định. Nhưng thầy liên tục thay đổi. Có lần thầy nói có thế rồi thầy nói không. Thầy đã quên rằng tôi hỏi câu hỏi này trước đây rồi sao? Có lần thầy thậm chí còn im lăng và bây giờ thầy mỉm cười. Đó là lí do tại sao tôi đã tới với khoảng hở một năm - chỉ để xem liệu thầy có biết hay không."

Phật nói, "Khi ông tới lần thứ nhất và hỏi, `Có Thượng đế không,' ta đã trả lời. Nhưng câu trả lời của ta không phải dành cho câu hỏi này, nó dành cho ông. Ông đã thay đổi, bây giờ cùng câu trả lời không thể được cho. Không chỉ ông đã thay đổi, ta cũng đã thay đổi. Sông Hằng đã chảy đi nhiều rồi; cùng câu trả lời không thể được cho. Ta không phải là kinh sách để được mở ra và cùng câu trả lời được tìm thấy ở đó."

Vị Phật là dòng sông sống, và sông là việc tuôn chảy mãi. Buổi sáng nó là khác - nó phản chiếu mầu vàng của mặt trời mọc. Tâm trạng là khác. Buổi tối nó là khác, và khi đêm tới và sao được phản chiếu trong nó, nó là khác. Trong mùa hè nó co lại; nó làm ngập lụt trong mưa. Sông không phải là bức tranh, nó là lực sống.

Bức tranh vẫn còn như vậy dù trời mưa hay mùa hè. Dòng sông được vẽ lên sẽ không làm ngập lụt trong mưa; nó là chết; bằng không sẽ có thay đổi. Chỉ có một thứ liên tục diễn ra và đó là tiến hoá. Mọi thứ khác đều là vô thường ngoại trừ tiến hoá. Nó diễn ra mãi mãi.

Sư trưởng này phải đã quyết định; kết luận đã có đó. Ông ấy đã chờ đợi chỉ để thầy hỏi. Thế rồi thầy để cái bình ra trước họ, cái bình đầy nước, và nói, "Nói cái gì đó và không dùng ngôn ngữ."

Bạn đang tạo ra một tình huống không thể được. Làm sao cái gì đó có thể được nói mà không dùng ngôn ngữ? Nhưng nếu bạn không thể nói được cái gì đó về cái bình bình thường đầy nước này mà không dùng ngôn ngữ, làm sao bạn sẽ có khả năng nói cái gì đó về Thượng đế, người được rót đầy trong toàn thể vũ trụ? Nếu bạn không thể chỉ ra chiếc bình này mà không có ngôn ngữ, làm sao bạn sẽ có khả năng chỉ ra cái bình lớn, vũ trụ, Thượng đế, chân lí?

Nếu bạn không thể chỉ ra được điều này, làm sao bạn sẽ được cử làm trưởng thiền viện? Mọi người sẽ tới bạn, không biết lời nhưng biết thực tại. Mọi người sẽ không tới bạn để được huấn luyện trong triết lí; điều đó có thể được thực hiện bởi các đại học - họ dạy lời.

Cho nên chủ định của thiền viện là gì? Thiền viện phải dạy thực tại chứ không dạy lời; dạy tôn giáo chứ không triết học; sự tồn tại chứ không lí thuyết. Và nếu bạn không thể nói được gì về cái bình bình thường, bạn sẽ làm gì khi ai đó hỏi: Thượng đế là gì? Bạn sẽ làm gì khi ai đó hỏi: Tôi là ai?

Đại đệ tử này đã trả lời, và bất kì khi nào tâm trí đối diện với tình huống như vậy cách duy nhất là định nghĩa bằng phủ định. Nếu ai đó nói phải nói cái gì đó về Thượng đế - mà không đặt tên, bạn sẽ làm gì? Bạn chỉ có thể nói nó theo cách phủ định. Bạn có thể nói: Thượng đế không phải là thế giới này, Thượng đế không là vật chất.

Nhìn vào từ điển mà xem. Đi tới từ điển bách khoa toàn thư Encyclopaedia Britannica và xem cách nó định nghĩa các thứ. Bạn sẽ ngạc nhiên: nếu bạn lật trang có định nghĩa tâm trí, bạn sẽ thấy nó được định nghĩa là cái không phải là vật chất. Thế rôi lật sang trang định nghĩa vật chất; bạn sẽ thấy nó được định nghĩa là cái không phải là tâm trí. Đây là kiểu định nghĩa gì vậy? Khi bạn hỏi về tâm trí họ nói không vật chất; khi bạn hỏi về vật chấ họ nói không tâm trí. Chẳng cái gì được định nghĩa; nó là cái vòng luẩn quẩn. Nếu tôi hỏi về A bạn nói nó là không B; nếu tôi hỏi về B bạn nói nó là không A. Bạn định nghĩa thứ này bằng thứ khác không thể định nghĩa được. Làm sao điều này có thể được làm? Đây là thứ thủ đoạn. Từ điển là thứ thủ đoạn nhất trên thế giới; chúng chẳng nói gì và chúng dường như là nói nhiều thế. Mọi thứ đều được định nghĩa và mọi thứ là không thể định nghĩa được. Không cái gì có thể được định nghĩa.

Cho nên đại đệ tử này đã nói cái gì đó có tính phủ định. Khi tâm trí bị lúng túng về phải làm gì nó bắt đầu nói mọi thứ theo kiểu phủ định. Cho nên có thể chủ nghĩa vô thần chỉ là cách trốn thoát. Thượng đế có đó nhưng làm sao định nghĩa được điều đó? Khi tâm trí cảm thấy lúng túng thì việc thoát dễ nhất là nói không có Thượng đế, thế thì vấn đề được kết thúc.

Ai đó nói, "Nó không phải là cái ao vì nó có thể được mang bằng tay."

Làm sao bạn có thể định nghĩa bình đầy nước bằng việc chỉ nói nó không phải là cái ao? Ao là gì? Nói cái gì đó mà không đặt tên cho nó.

Thế rồi người làm bếp của thiền viện tới. Anh ta phải đã là một người thực hơn các bác học này - người làm bếp, người chưa bao giờ quan tâm tới kinh sách; người làm bếp, người đã từng làm việc với thực tại, đương đầu với nó, không suy nghĩ về nó. Người làm bếp này đá cái bình và đi ra.

Người đó đã nói gì? Anh ta đã nói cái gì đó theo cách hiện thực hơn. Việc đá không phải là suy nghĩ, nó là hành động. Anh ta đá bình và nói với thầy, "Điều này là vô nghĩa, thầy đang nói điều ngớ ngẩn. Thẩy bảo chúng tôi nói cái gì đó mà không bằng lời. Cái gì đó có thể được làm không bằng lời, nhưng không cái gì có thể được nói." Anh ta bắt trúng vấn đề. Cái gì đó có thể được làm mà không bằng lời nhưng không cái gì có thể được nói. Cho nên anh ta đã làm cái gì đó - anh ta đã đá cái bình.

Thầy nói, "Người làm bếp này đã được chọn. Anh ta đi tới thiền viện mới và ở đó trở thành người chủ. Anh ta biết cách hành động mà không có tâm trí; anh ta biết cách trả lời không dùng tâm trí. Anh ta đã nói rằng vấn đề này là ngớ ngẩn."

Nhớ một điều: nếu vấn đề là ngớ ngẩn bạn không thể trả lời nó theo cách hợp lí được. Nếu bạn cố trả lời bạn sẽ là ngu xuẩn; điều đó chỉ ra sự ngu xuẩn. Nếu vấn đề là ngớ ngẩn bạn không thể trả lời theo cách hợp lí được; với câu hỏi ngớ ngẩn không thể có câu trả lời hợp lí được. Nếu bạn cố, bạn đơn giản chứng tỏ rằng bạn là ngu xuản. Đại đệ tử đó phải đã là người ngu; học giả kia, người nói, "Đây không phải là ao," phải đã là người ngu. Học giả là ngu xuẩn, bằng không họ chắc đã không là học giả. Họ đang phí hoài cuộc sống của họ trong lời, kinh sách. Không ai có thể làm phí hoài đời mình trong lời chừng nào người đó chưa tuyệt đối ngu xuẩn.

Người làm bếp này là trí huệ hơn - anh ta đá. Anh ta không đá cái bình, anh ta đá toàn thể vấn đề; anh ta không đá cái bình, anh ta đá vào toàn thể tình huống này. Anh ta thấy rằng nó là ngớ ngẩn. Anh ta không nói gì cả, không dùng lời. Cứ hình dung người làm bếp đó đá bình với toàn thể con người anh ta. Anh ta được tham gia vào trong điều đó một cách đầy đủ, tâm trí, thân thể, linh hồn. Cú đá là sống động, tự phát; anh ta không biết nó sẽ ở đó. Anh ta thậm chí có thể đã không nghĩ rằng anh ta đang trả lời, anh ta chỉ thấy điều đang diễn ra - đột nhiên, cú đá xảy ra.

Trong trạng thái này của bản thể, khi người làm bếp chỉ là hành động, không có tâm trí trong anh ta, chỉ sự trống rỗng. Từ cái trống rỗng đó, từ vô trí đó, hành động này nảy sinh. Khi hành động tới từ người làm nó là chết; khi hành động tới từ bản ngã nó là được dự tính trước. Khi hành động tới mà không có bản ngã, không có tâm trí, không có con người bạn ở đó, khi nó nổi bóng lên từ cái không của bạn, nó là từ điều thiêng liêng, nó là toàn bộ.

Người làm bếp đã không đá; thay vì thế, dường như là toàn thể sự tồn tại đã đá. Anh ta đã đá mọi sự uyên bác, mọi kinh sách, toàn thể trí tuệ và vòng tròn luẩn quẩn của nó, và anh ta bước ra. Anh ta không đợi. Nếu như anh ta đã đợi để xem thầy nói cái gì, anh ta chắc đã lỡ, vì điều đó sẽ có nghĩa là tâm trí đang tìm kết luận, kết quả.

Tâm trí bao giờ cũng hướng kết quả: Cái gì sẽ xảy ra? Nếu mình làm cái này, thế thì cái gì sẽ xảy ra? Nếu nguyên nhân có đó, cái gì sẽ là hậu quả? Tâm trí bao giờ cũng tìm kết quả; tâm trí là hướng theo kết quả.

Người làm bếp này đơn giản đi mất. Anh ta không chờ đợi cái gì sẽ xảy ra; anh ta đã không nghĩ rằng anh ta sẽ được chọn. Làm sao bạn có thể nghĩ rằng chỉ bởi việc đá cái bình mà bạn sẽ được chọn làm người chủ thiền viện? Không, anh ta đã không bận tâm.

Đây là điều Krishna nói với Arjuna trong Gita, "Làm đi! Hành động đi! Nhưng đừng hỏi kết quả. Đá và bước ra."

Arjuna nói, "Nếu tôi chiến đấu, nếu tôi đi vào cuộc chiến này, cái gì sẽ xảy ra? Cái gì sẽ là kết quả? Nó sẽ là tốt hay xấu? Tôi sẽ được hay mất? Giết nhiều người thế có đáng với nỗ lực này không?"

Krishna nói, "Đừng nghĩ về kết quả. Bỏ kết quả cho ta: anh đơn giản hành động."

Tâm trí không thể làm điều đó được. Trước khi tâm trí hành động nó hỏi kết quả; nó hành động vì kết quả. Nếu sẽ có kết quả, chỉ thế thì nó sẽ hành động.

Mọi người tới tôi và hỏi, "Nếu chúng tôi thiền, cái gì sẽ xảy ra? Cái gì sẽ là kết quả?"

Nhớ lấy, thiền không bao giờ có thể hướng kết quả; bạn đơn giản thiền, có vậy thôi. Mọi thứ xảy ra nhưng nó sẽ không là kết quả. Nếu bạn tìm kết quả chẳng cái gì sẽ xảy ra; thiền sẽ là vô dụng.

Khi bạn tìm kết quả, đó là tâm trí; khi bạn không tìm kết quả, đó là thiền. Đá bình và bước ra, thiền và bước ra; không hỏi về kết quả. Không nói, "Cái gì sẽ xảy ra?" Nếu bạn nghĩ về cái gì sẽ xảy ra bạn không thể thiền được. Tâm trí liên tục suy nghĩ về kết quả; nó không thể ở đây và bây giờ, nó bao giờ cũng ở trong tương lai. Bạn đang thiền và nghĩ, "Khi nào hạnh phúc tới? Nó vẫn chưa tới."

Nếu bạn quên kết quả hoàn toàn, nếu thậm chí không có lăn tăn trong tâm trí về kết quả, không một rung động chuyển vào trong tương lai - khi bạn đã trở thành cái vũng im lặng, ở đây và bây giờ mọi thứ xảy ra. Trong thiền nguyên nhân và hậu quả không phải là hai - nguyên nhân là hậu quả; hành động và kết quả không phải là hai - hành động là kết quả - chúng không bị phân chia. Trong thiền hạt mầm và cây không phải là hai - hạt mầm là cây.

Với tâm trí mọi thứ đều bị phân chia: hạt mầm và cây là hai, hành động và kết quả là hai. Kết quả bao giờ cũng ở trong tương lai và hành động ở đây, bạn hành động vì tương lai. Với tâm trí hiện tại bao giờ cũng bị hi sinh cho tương lai, và tương lai không tồn tại. Bao giờ cũng có hiện tại, bây giờ vĩnh hằng, và bạn đang hi sinh cái bây giờ cho cái gì đó mà chẳng có đâu cả và không thể ở bất kì đâu được.

Trong thiền toàn thể quá trình được đảo ngược lại. Tương lai bị hi sinh cho hiện tại; cái không có bị hi sinh cho cái đang có đấy. Không kết quả, không kết luận. Đá bình và bước ra.

Đó là cái đẹp của nó. Người làm bếp đơn giản bước ra nói, "Toàn thể sự việc là ngớ ngẩn - câu hỏi của thầy và những trả lời của những người này. Đây là trò chơi vô nghĩa. Tôi không thuộc vào chỗ này." Anh ta phải đã đi tới bếp và bắt đầu làm việc - đó là cách tâm trí thiền sẽ hành động. Và thầy nói, "Người này được chọn, anh ta trở thành trưởng của thiền viện mới. Anh ta biết cách là toàn bộ, hành động một cách tự phát; anh ta biết cách hành động mà không có động cơ; anh ta biết cách hành động không có tâm trí. Người này có thể lãnh đạo những người khác vào thiền, người này có thể trở thành người hướng dẫn. Người này đã đạt tới."

Câu chuyện này là hay và rất hiếm hoi; hiểu thấu nó đi. Bạn có thể hiểu thấu nó nhưng chỉ nếu bạn bắt đầu hành động theo cách người làm bếp đã hành động. Có cạm bẫy - bạn có thể dự tính nó trước. Nếu tôi để cái bình trước bạn và bạn đá, bạn sẽ lỡ; bạn đã biết câu trả lời. Bạn sẽ nghĩ, "Được rồi bây giờ, đây là cơ hội. Mình sẽ đá cái bình và bước ra." Điều đó sẽ không có tác dụng. Bạn không thể lừa được vì bất kì khi nào tâm trí bạn có đó toàn bộ con người bạn cho rung động khác. Bạn không thể lừa được thầy.

Và nhớ lấy, sự cố này đã từng được lặp lại nhiều lần. Các Thiền sư thực sự là duy nhất. Họ liên tục lặp lại cùng vấn đề mãi, và những người đã đọc kinh sách cư xử theo cách cũ. Họ tưởng họ đã biết câu trả lời: đá bình, bước ra, và trở thành trưởng thiền viện.

Nhưng bạn không thể lừa được Thiền sư. Ông ấy không quan tâm tới điều bạn đang làm, ông ấy quan tâm tới điều bạn đang hiện hữu trong khoảnh khắc đó của việc làm. Đó là điều khác toàn bộ. Bạn có hương thơm, hương thơm khác, khi bạn hành động từ sự trống rỗng. Và khi tôi nói hương thơm khác tôi ngụ ý điều đó theo đúng nghĩa đen, tôi không dùng biểu dụ. Khi bạn hành động từ sự trống rỗng có tươi mát khắp quanh bạn, dường như đột nhiên buổi sáng đã tới vào giữa ngày. Nếu bạn đá bình, bản ngã sẽ có đó; bản ngã sẽ làm việc đá và bạn sẽ hung hăng. Khi người làm bếp này đá cái bình, điều đó không hung hăng, nó đơn giản là một phát biểu về sự kiện; không có bạo hành.

Tôi đã nghe nói rằng một người, một người ăn xin nghèo - và tôi nói "người ăn xin nghèo" vì có những người ăn xin giầu nữa - tới để hỏi xin thức ăn. Bà chủ nhà cảm thấy nhiều từ bi với người đó và nói, "Tôi sẽ cho ông thức ăn, và nếu ông muốn có việc làm nào đó thì có củi cần chẻ. Tôi sẽ trả tiền cho ông về việc đó."

Thế là người này làm việc, chẻ củi, và đến tối khi anh ta định đi, bà chủ nhà nói, "Có lỗ thủng trong áo choàng của ông. Đưa nó cho tôi và trong vòng vài phút tôi sẽ sửa lại nó."

Người này nói, "Không, lỗ thủng ở áo choàng của tôi tạo ra mọi khác biệt. Khi bà có bộ quần áo được sửa chữa nó là việc nghèo có dự tính; khi bà có lỗ thủng ở áo choàng nó có thể vừa mới xảy ra bây giờ, qua tai nạn nào đó. Nhưng khi bà đã vá nó, nó có vẻ cổ đại - nó đã không xảy ra một cách ngẫu nhiên, như bây giờ; nó đã xảy ra lâu từ trước và bây giờ nó đã được vá và sửa lại. Nó trở thành nghèo được dự tính. Cứ để cái nghèo của tôi là tự phát."

Toàn thể tâm trí bạn là nghèo có dự tính; bạn có mọi câu trả lời và không một đáp ứng. Bạn đã quyết định làm cái gì, và trong quyết định đó bạn đã sát hại bản thân bạn, đã tự tử. Tâm trí là tự tử.

Bắt đầu hành động một cách tự phát đi. Điều đó sẽ là khó lúc ban đầu, bạn sẽ cảm thấy nhiều bất tiện. Với câu trả lời được dự tính trước ít có bất tiện, bạn chắc chắn hơn. Tại sao chúng ta không tự phát? Chính bởi vì sợ, sợ rằng câu trả lời có thể sai. Tốt hơn cả là quyết định từ trước thế thì bạn có thể chắc chắn; nhưng tính chắc chắn bao giờ cũng thuộc vào cái chết.

Nhớ lấy, cuộc sống bao giờ cũng không chắc chắn. Mọi thứ chết đều chắc chắn, cuộc sống bao giờ cũng không chắc chắn. Mọi thứ chết đều cứng ngắc, cố định - bản chất của nó không thể được thay đổi; mọi thứ sống đều chuyển động, thay đổi - luồng chảy, thứ linh động, linh hoạt, có khả năng đi theo bất kì hướng nào. Bạn càng trở nên chắc chắn, bạn càng sẽ bỏ lỡ cuộc sống. Và những người biết đều biết cuộc sống là Thượng đế. Nếu bạn bỏ lỡ cuộc sống, bạn bỏ lỡ Thượng đế.

Hành động một cách tự phát đi. Nếu có bất tiện lúc bắt đầu cho phép điều đó ở đó; đừng che giấu nó và đừng đè nén nó - và đừng bắt chước. Là như trẻ thơ nhưng không có tính trẻ con. Nếu bạn như trẻ thơ, bạn sẽ trở thành thánh nhân lớn; nếu bạn là trẻ con, bạn sẽ trở thành người thông thái, vĩ đại.

Một người một hôm trở về nhà mình. Anh ta thấy con mình và con hàng xóm đang ngồi trên bậc cửa, cho nên anh ta hỏi, "Các con đang làm gì?"

Chúng nói, "Chúng con chơi nhà thờ."

Anh ta phân vân; chúng chỉ ngồi đó chẳng làm gì. Anh ta hỏi, "Đây là kiểu nhà thờ gì vậy?"

Chúng nói, "Chúng con hát, thuyết giảng, cầu nguyện. Mọi thứ đã được làm rồi, bây giờ chúng con ngồi trên bậu cửa, hút thuốc."

Bạn có thể bắt chước - tính thông thái là bắt chước. Vị Phật nói cái gì đó: bạn diễn giải nó, bạn chơi nhà thờ, bạn nhồi nhét nó vào trong tâm trí bạn, bạn lặp lại nó. Đây là tính trẻ con.

Như trẻ thơ không có tính trẻ con. Tính như trẻ thơ là tự phát. Đứa trẻ là tươi tắn không có câu trả lời, không kinh nghiệm được tích luỹ; thực sự, nó không có kí ức, nó hành động; bất kì cái gì tới qua con người nó, nó hành động. Nó không có động cơ, không suy nghĩ về kết quả, về tương lai; nó là hồn nhiên.

Người làm bếp này thực sự hồn nhiên. Hồn nhiên là thiền. Bắt đầu có tính thiền trong hành động của bạn đi, chỉ với những thứ nhỏ bé: trong khi ăn, là tự phát; trong khi nói, là tự phát; trong khi bước, là tự phát. Cho phép cuộc sống là việc đáp ứng không là trả lời. Nếu ai đó hỏi bạn cái gì đó, chỉ quan sát liệu bạn có đang lặp lại cái gì đó bạn bao giờ cũng làm không, chỉ một thói quen, hay liệu câu trả lời có là đáp ứng không. Cứ quan sát liệu tâm trí đang lặp lại một thói quen cũ, liệu câu trả lời có tới từ kí ức không, hay liệu nó tới từ bạn.

Mọi người đều chán mọi người khác vì mọi thứ là chết, vay mượn, nhạt nhẽo, và bốc mùi chết. Nó không tươi tắn. Nhìn trẻ con đang chơi và bạn cảm thấy tươi tắn. Trong một khoảnh khắc bạn thậm chí có thể quên mất rằng bạn đã trở nên già. Lắng nghe chim chóc, nhìn cây hay hoa và trong một khoảnh khắc, quên đi. Ở đây không có tâm trí.

Hoa đang nở: cũng giống như người làm bếp đá, chúng đang đá. Chim hót, chúng đang đá. Bản thân cuộc sống đang đá - nhưng không có lí thuyết. Lúc ban đầu nó sẽ là không thoải mái. Kiên nhẫn vào, trải qua bất tiện đó; chẳng mấy chốc bạn sẽ có việc dâng lên của năng lượng. Điều đó là nguy hiểm, đó là lí do tại sao mọi người né tránh nó.

Tự phát là nguy hiểm vì khi giận tới, nó tới. Tâm trí nói, "Nghĩ đi - đừng giận, điều đó có thể tốn kém." Cho nên bạn bao giờ cũng nghĩ và đổ giận của bạn lên những người yếu hơn bạn, không lên những người mạnh hơn bạn. Yêu có thể xảy ra nhưng yêu không được phép. Bạn có thể có thái độ yêu thương hướng tới vợ bạn, nhưng cuộc sống không biết ai là vợ bạn và ai không. Cuộc sống là tuyệt đối không ý thức về luân lí, nó không biết tới đạo đức. Bạn có thể rơi vào yêu với vợ của ai đó khác, vì cuộc sống không biết tới các quan hệ, không biết tới các thể chế cố định. Mọi thể chế đều do con người làm ra; đó là nguy hiểm. Cho nên tâm trí nói, "Nghĩ trước đi - cô ấy không phải là vợ mình. Không nhìn theo cách yêu thương thế, không mỉm cười." Dù bạn có cảm thấy điều đó hay không cũng không thành vấn đề, đây là bổn phận. Đó là cách chúng ta đã giết chết mọi người. Mọi người sống trong thể chế, không trong cuộc sống.

Vì những nguy hiểm này mà tâm trí nghĩ về điều cần nói từ trước. Bạn về muộn, và khi bạn về nhà bạn nghĩ, "Vợ mình sẽ nói gì? Mình sẽ trả lời ra sao?" Vợ đang đợi và cô ấy biết bất kì cái gì bạn sẽ nói đều sai. Cô ấy đã nghe các cái cớ của bạn từ trước, cùng những cớ cũ.

Tôi đã nghe nói rằng một người đàn ông một hôm gọi điện về cho vợ và nói, "Một trong những bạn anh đã tới và anh đem anh ấy về nhà ăn tối."

Người vợ la lên và nói, "Anh ngu vừa vừa chứ, anh biết rõ người nấu bếp đã về rồi, con nhỏ đang mọc răng, và em bị sốt ba ngày rồi."

Người này đáp lại, rất bình thản, "Anh biết rõ điều đó, đó là lí do tại sao anh muốn đưa anh ấy tới nhà. Người ngu này đang nghĩ tới việc lấy vợ."

Toàn thể cuộc sống đã trở thành một thể chế, nhà thương điên trong đó bổn phận cần được hoàn thành chứ không phải yêu; trong đó bạn phải hành xử, không tự phát; trong đó hình mẫu phải được tuân theo, không tràn đầy cuộc sống và năng lượng. Đó là lí do tại sao tâm trí nghĩ và quyết định mọi thứ, vì có nguy hiểm.

Tôi gọi sannyasin là người phá vỡ các thể chế này và sống một cách tự phát. Là sannyasin là hành động dũng cảm nhất có thể có. Là sannyasin nghĩa là sống không có tâm trí, và khoảnh khắc bạn sống không có tâm trí bạn sống không có xã hội. Tâm trí đã tạo ra xã hội, và xã hội đã tạo ra tâm trí; chúng là liên thuộc. Là sannyasin nghĩa là từ bỏ mọi cái là giả nhưng không từ bỏ thế giới, từ bỏ mọi cái không đích thực, từ bỏ mọi câu trả lời, có tính đáp ứng, đáp ứng một cách tự phát, và không nghĩ về các lí do, mà là thực.

Điều này là khó: có nhiều đầu tư vào giả dối, vào mặt nạ, vào các bộ mặt, vào trò chơi bạn liên tục chơi. Được khai tâm là sannyasin nghĩa là bây giờ bạn sẽ cố là đích thực; dù bất kì hậu quả nào, bạn sẽ chấp nhận chúng và sống trong hiện tại. Bạn sẽ hi sinh tương lai cho hiện tại; bạn sẽ không bao giờ hi sinh hiện tại cho tương lai. Khoảnh khắc này sẽ là tính toàn bộ của bản thể bạn, bạn sẽ không bao giờ đi trước.

Đây là điều tính chất sannyas là gì - đá cái bình và bước ra, và không chờ đợi kết quả. Kết quả sẽ chăm sóc cho bản thân nó, chúng sẽ theo bạn.

Câu chuyện này không nói điều đó nhưng tôi biết, thầy phải đã chạy ra để lôi người làm bếp lại và nói, "Đợi đã, ông đã được chọn. Ông đi sang thiền viện mới để hướng dẫn mọi người trong cuộc sống và thiền."

Cái gì nữa không?

Câu hỏi 1

Osho kính yêu,

Mọi ngày khi tôi ngồi đây, tôi cố ngồi mà không có câu hỏi nào trong tâm trí, duy trì trong khoảnh khắc với điều tôi nghe thấy, không diễn tập, và cố không diễn tập. Thế rồi thầy nói, "Cái gì nữa không?"

Và dường như là chiếc mộc hạ xuống và tôi không thể đạt tới thầy được. Tôi đang nói cho bản thân tôi, và tâm trí bao giờ cũng làm ra những thứ an toàn cho tôi.

Điều đó xảy ra bởi vì chúng ta bao giờ cũng sợ, sợ cái gì đó có thể đi sai. Đừng sợ trước tôi; không cái gì có thể đi sai. Nếu cái gì đó đi sai một cách tự phát thế thì đó là điều đúng. Tự phát là đúng.

Tâm trí thao túng vì sợ. Bạn có thể hỏi cái gì đó và người khác có thể bắt đầu cười; họ có thể nghĩ bạn ngu. Cho nên cái gì đó phải được hỏi mà không ai có thể cười; thế thì mọi người nghĩ bạn đã hỏ một câu hỏi nghiêm chỉnh, câu hỏi có nghĩa. Đó là lí do tại sao tâm trí sợ và nỗi sợ thao túng.

Ở gần tôi không có nhu cầu sợ. Bạn có thể hỏi những câu hỏi ngớ ngẩn, ngu xuẩn, vì với tôi tâm trí là ngớ ngẩn. Nó không thể hỏi được bất kì cái gì khác cho nên không có vấn đề gì. Với tâm trí nó chỉ có thể dường như là cái gì đó nghiêm chỉnh vì nó không thể hỏi được cái gì mà không ngu xuẩn. Mọi câu hỏi đều ngu xuẩn. Toàn thể tâm trí phải bị bỏ đi, chỉ thế thì bạn mới không là người ngu.

Sợ là lí do tại sao chúng ta diễn tập; bản ngã muốn cảm thấy quan trọng. Ở gần tôi không có nhu cầu sợ; tôi không yêu cầu bạn hỏi bất kì cái gì trí huệ. Không cái gì trí huệ có thể được hỏi; không ai đã bao giờ hỏi câu hỏi trí huệ, điều đó là không thể được. Khi bạn trở nên trí huệ câu hỏi mất đi; khi bạn trí huệ không có câu hỏi.

Bạn có thể bắt chước trí huệ cũng bằng việc không hỏi; điều đó sẽ không giúp ích. Những người không hỏi không nên nghĩ rằng họ trí huệ và rằng người hỏi là người ngu. Người đó chỉ là đại diện của bạn cho nên người đó nhất định cảm thấy ngu xuẩn hơn bạn. Với nhiều ngu xuẩn thế được biểu diễn trong người đó, tất cả cùng nhau, người đó nhất định cảm thấy sợ; điều đó là tự nhiên.

Dần dần, bỏ việc thao túng đi, vì khi bạn bỏ việc thao túng bạn trở nên tự nhiên gần tôi và điều này sẽ cho bạn thoáng nhìn thứ nhất. Là tự nhiên sẽ cho bạn thoáng nhìn thứ nhất, và thế rồi bạn có thể thu lấy dũng cảm để là tự nhiên trong cuộc sống. Vì nếu bạn không hể tự phát gần tôi làm sao tự phát trong cuộc sống sẽ là có thể?

Nếu bạn đi tới cái gọi là các thầy họ sẽ tạo ra sợ. Bạn không thể cười được trước họ; điều đó sẽ bị coi như gây chuyện. Bạn phải có mặt nghiêm chỉnh, buồn; bạn phải dường như rất nghiêm chỉnh. Nhìn các nhà thờ và đền thờ hồi giáo mà xem, nhìn cái gọi là các thầy với mặt dài mà xem. Người Ki tô giáo nói Jesus không bao giờ cười. Làm sao một Jesus có thể cười được? Nếu ông ấy cười ông ấy trở thành bình thường, ông ấy trở thành trần tục.

Tôi nói với bạn sự nghiêm chỉnh như vậy là cái mộc; nó sẽ bảo vệ mọi cái vô nghĩa trong bạn. Cho phép nó đi lên; đừng ép buộc nó bên trong, đừng kìm nén nó theo bất kì cách nào. Gần tôi là tự nhiên, và trong việc là tự nhiên này bạn sẽ học cái mà không thể được học theo bất kì cách nào khác. Chỉ ở gần tôi, là tự phát, bạn sẽ bỏ tâm trí và có tính thiền.

Tôi trả lời bạn không phải bởi vì tôi quan tâm tới câu hỏi của bạn; chúng là không liên quan. Tôi không thoả mãn cho câu hỏi của bạn theo bất kì cách nào, chúng không thể được thoả mãn. Thế thì tôi đang làm gì? Tôi chỉ hiện hữu ở đây cùng bạn; câu trả lời chỉ là cái cớ, câu hỏi chỉ là cái cớ để ở gần và gẫn gũi hơn.

Tại sao tôi không thể ngồi im lặng được? Tôi có thể chứ, nhưng điều đó sẽ khó cho bạn. Chúng ta có thể ngồi im lặng - tôi, không nói, bạn, không hỏi - nhưng bên trong bạn sẽ liên tục nói, huyên thuyên. Việc huyên thuyên vô cùng sẽ diễn ra, còn nhiều hơn bình thường, vì bạn nói với tâm trí, "Ngồi im," tâm trí nổi loạn, nó phát điên. Nó tạo ra nhiều lời hơn, nhiều câu hỏi hơn, việc độc thoại. Bạn không thể ngồi im lặng được; đó là lí do tại sao tôi yêu cầu bạn hỏi, đó là lí do tại sao tôi trả lời bạn. Nếu tôi nói, tâm trí bạn sẽ không nói. Và việc nói của tôi không có tính phá huỷ, việc nói của bạn mới có tính phá huỷ. Khi tôi nói, bạn bị cuốn hút vào trong nó, bạn thậm chí có thể có vài thoáng nhìn về im lặng.

Đây là cách cuộc sống là điều ngược đời - bạn có thoáng nhìn về im lặng khi tôi nói; bạn bị cuốn hút thế, tham gia, bận bịu, tâm trí bạn lâm vào việc nghe hồi hộp, tỉnh táo tới mức không cái gì bị bỏ lỡ. Trong tỉnh táo đó việc nói bên trong dừng lại, bạn trở nên im lặng. Kẽ hở đó là câu trả lời của tôi.

Câu trả lời của tôi không phải là điều thực cho nên chúng liên tục thay đổi. Mọi người cảm thấy rằng tôi không nhất quán. Tôi liên tục nói mọi thứ - hôm nay cái gì đó, ngày mai cái gì đó khác - chúng là không liên quan. Tôi không quan tâm tới nhất quán; việc trả lời của tôi giống như âm nhạc được chơi trên đàn ghi ta. Bạn không bao giờ hỏi một cách nhất quán; bạn chơi cùng thứ lặp đi lặp lại. Nhạc sĩ liên tục thay đổi, và nếu bạn bị cuốn hút vào trong âm nhạc, bạn sẽ có kẽ hở nào đó của im lặng. Trong những kẽ hở đó, bạn sẽ trở nên nhận biết lần đầu tiên, và nhận biết đó, dần dần, sẽ trở nên được kết tinh.

Cho nên đừng bận tâm về bạn đang hỏi cái gì. Bất kì cái gì bạn hỏi cũng đều được; đừng diễn tập nó, để cho nó tự phát hơn. Điều đó sẽ khó cho bạn - tự phát là khó.

Tôi đã nghe nói về một người thuyết giảng. Ông ta đi lên bục giảng kinh lần đầu tiên cho nên cả đêm ông ta diễn tập nói gì. Ông ta đã chọn một đoạn rất hay về Jesus, và đây là biến cố lớn trong đời ông ta - liệu ông ta thành công hay thất bại. Thành công hay thất bại đầu tiên có nghĩa nhiều, cho nên cả đêm, đứng trong phòng của mình, ông ta đã diễn tập và diễn tập đọc bài giảng cho khán giả. Đến sáng ông ta mệt, buồn ngủ tới mức khi ông ta đứng trên bục giảng kinh tâm trí ông ta thành trống trơn.

Ông ta đã chọn một đoạn hay: Chú ý ta tới đây! Ông ta nói, "Chú ý ta tới đây!" và tâm trí ông ta trống trơn. Ông ta không thể tìm được cái gì cho nên ông ta nghĩ, "Nếu mình lặp lại nó lần nữa, may ra đoạn sau sẽ tới."

Lần nữa ông ta nghiêng người ra trước và nói, " Chú ý ta tới đây!" nhưng chẳng cái gì tới.

Dường như sơ suất, ông ta nghiêng người về phía trước thêm nữa, dường như không phải là ngẫu nhiên mà ông ta lặp lại, và lần nữa ông ta nói, " Chú ý ta tới đây!"

Dưới sức ép của ông ấy bục giảng kinh đổ sập và ông ta ngã nhào vào lòng một bà già. Ông ta nói, cảm thấy rất sượng sùng, "Xin lỗi, tôi không hề ngụ ý điều đó xảy ra."

Người đàn bà nói, "Không cần nói gì cả. Ông đã cảnh báo tôi ba lần khi ông nói, 'Chú ý ta tới đây!' Đó không phải là lỗi của ông."

Không cần diễn tập, dự tính; cứ để mọi sự xảy ra. Nhưng cách mọi sự diễn ra trong thế giới các câu hỏi và trả lời phải được nghĩ qua. Cả hai đều chết, và khi các thứ chết gặp nhau không có tia lửa. Tôi biết điều đó là khó cho bạn nhưng cứ thử đi. Dần dần nó sẽ xảy ra, và một khi nó xảy ra bạn sẽ có tự do khỏi tâm trí; bạn sẽ trở thành vô trọng lượng và có cánh trong bầu trời.

Cái gì nữa không?

Câu hỏi 2

Osho kính yêu,

Tâm trí tôi đã làm việc trên điều ngược đời tôi thấy giữa bài nói hôm qua và hôm nay.

Hôm nay thầy đã nói về tính tự phát của đáp ứng với tình huống mới, nhìn chúng như tươi tắn. Hôm qua, một trong những thông điệp từ câu chuyện về Joshu là mọi tình huống đều như nhau, mọi người là như nhau. Do đó Joshu mời ba người uống chén trà.

Với tôi, đây là điều ngược đời.

Hôm qua không còn nữa; Joshu đã chết. Chỉ hôm nay hiện hữu - và ngay cả điều đó cũng đã trôi qua. Chỉ khoảnh khắc này hiện hữu.

Tâm trí nhìn vào mọi thứ và tìm điều ngược đời vì tâm trí nghĩ về quá khứ, hiện tại và tương lai. Chỉ hiện tại là hiện hữu. Tâm trí tìm điều ngược đời vì tâm trí bao giờ cũng đi từ quá khứ sang hiện tại và thế rồi tới tương lai. Có thời bạn đã là một tế bào tí hon trong bụng mẹ bạn, tí hon tới mức bạn không thể được thấy bằng mắt trần. Bây giờ bạn là khác toàn bộ, bạn là thanh niên, nhưng chẳng chóng thì chầy, bạn sẽ già, què quặt. Bây giờ bạn sống động nhưng một ngày sẽ tới khi bạn chết.

Khi tâm trí nghĩ tất cả những điều này cùng nhau, đứa trẻ và ông già trở thành điều ngược đời. Làm sao đứa trẻ có thể là già, thanh niên có thể là già? Với tâm trí sinh và tử trở thành ngược đời vì chúng cả hai đều có thể được nghĩ tới; với sự tồn tại, khi có sinh thì không có tử, khi có tử thì không có sinh. Với sự tồn tại không có cái gì là ngược đời, nhưng tâm trí có thể nhìn vào quá khứ, hiện tại và tương lai, và những điều này là ngược đời.

Hôm qua bạn nghe tôi; được kết thúc với nó đi. Không còn hôm qua nữa nhưng tâm trí vẫn mang nó. Nếu bạn thực sự nghe tôi hôm qua bạn sẽ không mang nó, vì nếu bạn mang nó làm sao bạn có thể nghe tôi hôm nay được? Khói của hôm qua sẽ là việc gây rối; sẽ có khói đó và bạn sẽ chỉ nghe tôi qua hôm qua và bạn sẽ bỏ lỡ.

Hôm qua nên bị bỏ đi để cho bạn có thể ở đây và bây giờ. Không có điều ngược đời, nhưng nếu bạn so sánh hôm qua và hôm nay thế thì nó tới. Nếu bạn so sánh sinh và tử, điều ngược đời tới. Hôm nay và hôm qua không thể cùng tồn tại, chúng có thể tồn tại cùng nhau chỉ trong kí ức. Sự tồn tại là không có tính ngược đời, tâm trí có tính ngược đời.

Tại sao nghĩ về hôm qua? Nếu bạn nghĩ về nó làm sao bạn có thể ở đây được? Điều đó sẽ là khó. Vì hôm qua bạn sẽ không có khả năng nghe tôi hôm nay.

Bạn có nghe tôi hôm qua không? - vì đã có các hôm qua khác. Và bạn sẽ có khả năng nghe tôi ngày mai không? - vì hôm nay sẽ trở thành hôm qua. Bộ phim về mọi hôm qua có đó; qua phim đó khó mà xuyên thấu vào trong hiện tại.

Cho nên mọi điều tôi có thể nói là ở đây đi, Joshu chết rồi. Người đang nói ở đây ngày hôm qua không còn nữa; người đó chết rồi. Không có vấn đề về nhất quán hay không nhất quán.

Ngày mai tôi sẽ không ở đây, bạn sẽ không ở đây; nó sẽ là tuyệt đối tươi tắn. Và khi hai cái tươi tắn gặp gỡ có tia lửa, tia lửa nhảy múa, và điệu vũ bao giờ cũng nhất quán.

Người mang quá khứ tạo ra vấn đề. Vấn đề không phải là điều tôi đã nói hôm qua hay điều tôi đang nói hôm nay; vấn đề là ở chỗ bạn mang hôm qua và bỏ lỡ hôm nay. Và bất kì cái gì bạn nghĩ bạn đã nghe, tôi đã không nói. Bạn có thể nghĩ bạn đã nghe nó, nhưng qua nhiều hôm qua thế bạn sẽ diễn giải bất kì cái gì tôi nói. Bạn sẽ nghĩ các nghĩa trong nó mà không có đó; bạn sẽ bỏ lỡ các thứ đang có đó, và nó sẽ trở thành cái gì đó của riêng bạn. Thế thì bạn sẽ tạo ra nhiều điều ngược đời và tâm trí sẽ trở nên phân vân và lẫn lộn. Liên tục bỏ hôm qua đi.

Tôi không là triết gia hay người hệ thống hoá; tôi là tuyệt đối vô chính phủ, vô chính phủ như bản thân cuộc sống. Tôi không tin vào các hệ thống.

Nếu bạn đi tới một Hegel hay một Kant và nói rằng đây là mâu thuẫn, ngay lập tức họ sẽ nói không; họ sẽ ngay lập tức chỉ ra rằng nó là không mâu thuẫn. Nếu bạn có thể chứng minh được rằng nó là mâu thuẫn họ sẽ bỏ một phần đi để cho hệ thống của họ trở nên nhất quán.

Một người đánh bạc đang nói với người đánh bạc khác, "Hôm qua tôi gặp anh chàng này, một người tuyệt vời, nhà toán học và nhà kinh tế lớn. Anh ta đã khám phá ra một hệ thống qua đó một gia đình có thể sống mà không có tiền."

Người đánh bạc kia trở nên quan âm muốn biết ngay hệ thống đó là gì. Anh ta hỏi, "Nó có làm việc không?"

Người bạn đáp, "Hệ thống là tuyệt vời nhưng có một kẽ hở - nó không làm việc. Đó là kẽ hở duy nhất; bằng không hệ thống là tuyệt vời."

Mọi hệ thống đều tuyệt vời. Những hệ thống của Hegel, Kant, Marx tất cả đều tuyệt vời. Kẽ hở duy nhất là điều này - chúng là chết.

Tôi không có hệ thống nào. Hệ thống chỉ có thể là chết, chúng không thể sống động được. Tôi là người không hệ thống, luồng chảy hỗn loạn; thậm chí không phải là người, chỉ là quá trình. Tôi không biết tôi đã nói gì với bạn hôm qua. Người nói không có đây để trả lời; người đó mất rồi, tôi ở đây. Và tôi là trả lời được chỉ cho khoảnh khắc này, cho nên đừng đợi tới mai vì tôi sẽ không ở đây. Và ai sẽ làm ra nhất quán, ai sẽ tìm ra mạch không có mâu thuẫn? Không có ai cả. Và tôi muốn bạn trở thành cùng điều đó.

Chỉ khoảnh khắc này tồn tại, tuyệt đối nhất quán, vì không thể có so sánh. Không có quá khứ, không tương lai; chỉ khoảnh khắc này hiện hữu. Làm sao bạn có thể so sánh được? Nếu bạn sống trong khoảnh khắc này sẽ đi tới nhất quán mà không phải là của hệ thống, cái là của cuộc sống, cái là của bản thân năng lượng. Cái đó sẽ là nhất quán bên trong của chính bản thể bạn, không của tâm trí.

Tôi quan tâm tới việc hiện hữu không trong tâm trí, cho nên đừng coi câu trả lời của tôi là rất nghiêm chỉnh; chúng chỉ là trò chơi, chơi với lời. Tận hưởng chúng và quên chúng đi; tận hưởng tôi nhưng đừng cố hệ thống hoá tôi. Toàn thể nỗ lực này là vô dụng, và trong nỗ lực đó bạn bỏ lỡ nhiều điều là đẹp; bạn bỏ lỡ nhiều thứ mà có thể trở thành cực lạc sâu sắc trong bạn.

Nhìn tôi và đừng bận tâm với điều tôi nói; hiện hữu cùng tôi và đừng bị bận tâm về các lí thuyết và lời. Hành động cùng tôi, lắng nghe tôi, và đừng cố nghĩ về nó; và việc lắng nghe này nên là hành động, không là nỗ lực tâm trí. Tôi không cố thuyết phục bạn, tôi không cố cho bạn niềm tin; tôi không cố tạo ra bất kì tôn giáo hay giáo phái nào - không học thuyết nào được ngụ ý. Khi nói với bạn, tôi ở đó; nói chỉ là cái cớ. Tôi có thể dùng giáo phái này hôm nay, giáo phái khác ngày mai. Nếu bạn nhìn vào giáo phái của tôi, bạn sẽ nói, "Thầy không nhất quán. Hôm qua thầy đã có giáo phái này, và hôm nay, cái này."

Tôi nói: Nhìn tôi đây, lời chỉ là trang phục. Tôi nhất quán, bản thể tôi nhất quán; nó không thể khác được. Làm sao bản thể bạn có thể là không nhất quán? Không có kẽ hở trong nó, nó là sự liên tục, nhưng tâm trí bắt đầu suy nghĩ, so sánh, và thế thì vấn đề nảy sinh.

Có lần chuyện xảy ra là một đệ tử tới một Thiền sư và hỏi, "Tại sao vài người thông minh thế và vài người ngu xuẩn thế? Tại sao vài người đẹp thế và vài người xấu thế? Tại sao có sự không nhất quán này? Nếu Thượng đế là ở mọi nơi, nếu ngài là đấng sáng tạo, thế thì tại sao ngài tạo ra người này xấu và người khác đẹp? Và đừng nói với tôi về nghiệp. Tôi đã nghe tất cả những câu trả lời vô nghĩa đó - rằng vì nghiệp, các kiếp sống quá khứ, mà người này đẹp, người khác xấu. Tôi không quan tâm tới các kiếp sống quá khứ. Lúc ban đầu, khi không có hôm qua, làm sao sự khác biệt này tới? Tại sao người này được tạo ra đẹp và người khác được tạo ra xấu? Và nếu mọi người đã được tạo ra bình đằng, đẹp và thông minh bình đẳng, làm sao họ có thể hành động khác nhau, làm sao họ có thể có nghiệp khác nhau?"

Thầy nói, "Đợi đã! Đây là điều bí mật tới mức ta sẽ nói cho ông khi mọi người đã đi hết." Thế là người này ngồi lại, háo hức, nhưng mọi người cứ tới và đi và chẳng có cơ hội nào. Nhưng đến tối mọi người đã đi hết cho nên người này nói, "Bây giờ được chứ?"

Và thầy nói, "Đi ra cùng ta." Trăng đã lên và thầy đưa anh ta ra vườn và nói, "Trông đấy, cây kia nhỏ, cây này ở đây cao thế. Ta đã từng sống với những cây này trong nhiều năm và chúng chưa bao giờ nêu ra các câu hỏi về tại sao cây kia nhỏ và cây này lớn.

"Khi có tâm trí trong ta, ta dùng để hỏi cùng câu hỏi khi ngồi dưới những cây này. Thế rồi tâm trí ta rơi rụng đi, và câu hỏi rơi rụng đi. Bây giờ ta biết. Cây này nhỏ và cây kia lớn; không có vấn đề gì. Cho nên nhìn mà xem! Không có vấn đề gì."

Tâm trí so sánh. Làm sao bạn có thể so sánh khi tâm trí không có? Làm sao bạn có thể nói cây này là nhỏ và cây kia là lớn? Khi tâm trí bị bỏ đi, so sánh bị bỏ đi, và khi không có so sánh, cái đẹp của sự tồn tại bùng phát. Nó trở thành việc bùng phát núi lửa, nó bùng nổ. Thế thì bạn thấy cái nhỏ là lớn và cái lớn là nhỏ; thế thì mọi mâu thuẫn đều mất đi và nhất quán bên trong được thấy.

Bỏ tâm trí và lắng nghe tôi, thế thì bạn sẽ không hỏi, "Tại sao có hôm qua? Tại sao có hôm nay này và hôm qua kia?" Thế thì không có hôm qua và không có hôm nay; thế thì tôi ở đây và bạn ở đây. Có gặp gỡ, và việc ở đây và bây giờ này, khi tâm trí không có đó, trở thành giao cảm.

Tôi không quan tâm tới trao đổi cái gì đó với bạn, tôi quan tâm tới giao cảm. Trao đổi nghĩa là tâm trí tôi nói với tâm trí bạn. Giao cảm nghĩa là tôi không là tâm trí, bạn không là tâm trí - chỉ tim bạn tan chảy trong tim tôi, không lời.

Đó là điều câu chuyện này nói: Nói cái gì đó về cái bình này mà không dùng lời. Người làm bếp đá và bước ra. Bất kì cái gì tôi nói, đá và đi vào.

Xem tiếp Chương 6 - Quay về Mục lục