Read more
Thiền: Thú vị,
Sức sống, Phấn khởi và Sinh động - Osho
Bài nói về Thiền
Câu hỏi thứ nhất
Osho ơi,
Thầy có nghĩ rằng thầy sẽ lên cõi trời khi thầy
chết không?
Prem Pramod,
Không có cõi trời ở bất kì đâu,
nó là ở đây. Nó bao giờ cũng ở đây, nó không bao giờ ở kia. Nó bao giờ cũng là
bây giờ, nó không bao giờ lúc khác. Chính ý tưởng về cõi trời ở đâu đó khác - ở
kia, lúc khác - là một chiến lược của tâm trí để lừa bạn, để giữ bạn dốt nát về
cõi trời đang bao quanh bạn mọi khoảnh khắc.
Sự tồn tại không biết tới quá
khứ, không biết tới tương lai. Thời gian duy nhất sự tồn tại biết là bây giờ,
và thiền nhân phải đi vào ‘tính bây giờ’ này của mọi thứ. Đây là cõi trời.
Chính khoảnh khắc này chúng ta đang ở trong nó. Bạn không nhận biết, tôi nhận
biết về nó. Đó là khác biệt duy nhất: bạn ngủ, tôi thức. Nhưng chúng ta tồn tại
trong cùng không gian. Không có đâu mà đi!
Câu chuyện kinh thánh nói Thượng
đế trở nên giận với Adam và Eve và tống họ ra khỏi Vườn Eden. Điều đó là không
thể được - vâng, ngay cả với Thượng đế điều đó cũng là không thể được. Họ nói
Thượng đế là toàn năng, nhưng có giới hạn cho sự toàn năng nữa. Chẳng hạn, ngài
không thể làm cho hai cộng với hai thành năm được. Ngài không thể tống bất kì
ai ra khỏi thiên đường được vì duy nhất thiên đường tồn tại; nó đồng nghĩa với
bản thân sự tồn tại.
Vậy điều phải đã xảy ra là:
Adam và Eve sau khi ăn quả của tri thức trở thành tâm trí. Khi bạn ăn quả của
tri thức bạn trở thành tâm trí, bạn đánh mất sự hồn nhiên của bạn, bạn trở
thành thông thái. Và tri thức dẫn bạn ra khỏi bây giờ sang lúc khác, sang cái ở
kia. Tâm trí bao giờ cũng ở đâu đó khác Adam và Eve phải đã rơi vào giấc ngủ.
Một cách siêu hình rơi vào giấc
ngủ nghĩa là trở thành tâm trí. Và trở thành vị Phật, người thức tỉnh, trở
thành Christ là đi ra ngoài tâm trí, đi ra ngoài tri thức và lại trở thành hồn
nhiên. Đó là toàn thể giả kim thuật của thiền.
Tôi không bị đồng nhất với tâm
trí chút nào nữa, cho nên không có vấn đề về bất kì cõi trời nào ở bất kì chỗ
nào khác. Kinh sách tôn giáo đầy về nó. Họ thậm chí còn cho bạn bản đồ - cõi trời
ở đâu, bao xa, làm sao đi tới đó, đường nào phải đi qua, hướng dẫn nào cần nghe
theo: Christ, Mohammed, Phật. Và họ cũng làm cho bạn rất sợ rằng nếu bạn không
đạt tới cõi trời bạn sẽ rơi vào địa ngục.
Cõi trời không tồn tại mà địa
ngục cũng không tồn tại; chúng chỉ có trong tâm lí của bạn. Khi bạn được hài
hoà về tâm lí với sự tồn tại, khi bạn im lặng, bạn ở trong cõi trời. Khi bạn bị
rối loạn, khi bạn mất im lặng, bạn bị sao lãng và có những gợn sóng và gợn sóng
trong cái hồ tâm thức của bạn và mọi phẩm chất tựa gương của tâm thức bị mất, bạn
ở trong địa ngục.
Địa ngục đơn giản có nghĩa là mất
hài hoà bên trong bạn - bên trong bạn và với sự tồn tại nữa. Khoảnh khắc bạn
hài hoà với bản thân bạn và với sự tồn tại - và chúng là hai mặt của cùng một đồng
tiền - lập tức bạn ở trong cõi trời. Cõi trời và địa ngục không có tính địa lí.
Cho nên, Pramod này, điều thứ
nhất cần nhớ là: không có cõi trời, không có địa ngục với tôi. Chúng biến mất
khoảnh khắc tôi trở nên không bị đồng nhất với tâm trí.
Thứ hai: người ta không bao giờ
sinh và không bao giờ tử; cả hai là ảo tưởng. Chắc chắn nó dường như là vậy,
nhưng nó dường như là vậy chỉ giống như con rắn dường như là dây thừng khi bạn
không thể thấy được rõ ràng. Có thể màn đêm đang buông xuống, mặt trời đã lặn,
và bạn đang trên con đường tối, và đột nhiên bạn trở nên sợ rắn. Nhưng chỉ có
dây thừng nằm đó. Đem chút ánh sáng tới - chỉ một chiếc nến là được - và con rắn
không còn được tìm thấy nữa. Nó không bao giờ có đó ngay chỗ đầu tiên.
Sinh là ảo tưởng như rắn được
thấy trong dây thừng; và nếu sinh là ảo tưởng, tất nhiên tử là ảo tưởng. Bạn
không bao giờ được sinh và bạn không bao giờ chết. Bạn chắc chắn đi vào trong một
thân thể - đó là việc sinh - và một ngày nào đó bạn rời khỏi thân thể - đó là
điều bạn gọi là tử - nhưng khi có liên quan tới bạn, bạn đã có trước việc sinh
của bạn và bạn sẽ có sau cái chết của bạn.
Sinh và tử không giới hạn cuộc
sống của bạn; đã từng có nhiều sinh và nhiều tử. Sinh và tử chỉ là những chương
hồi nhỏ trong cái vĩnh hằng của cuộc sống của bạn, và khoảnh khắc bạn trở nên
nhận biết về cái vĩnh hằng này - cái tên khác cho bây giờ, cái vô thời gian này
- mọi sợ, mọi lo âu về chết lập tức bay hơi hệt như giọt sương bay hơi trong
ánh mặt trời buổi sáng sớm.
Cho nên điều thứ hai, Pramod
này: Tôi sẽ không chết. Chắc chắn, một ngày nào đó tôi sẽ rời khỏi thân thể này
- thực ra tôi đã rời bỏ nó hai mươi nhăm năm trước rồi. Không còn bất kì kết nối
nào với thân thể. Tôi chỉ là khách, tôi không sở hữu nó. Tôi không còn là một
phần của nó, nó không còn là một phần của tôi. Chúng tôi là cùng nhau, và theo
thuật ngữ thân thiện - không có đối kháng, tôi kính trọng nó vì nó cho tôi chỗ
trú ngụ - nhưng không có chiếc cầu nào. Thân thể ở kia, tôi ở đây, và giữa hai
điều này có khoảng hở.
Nhưng với mục đích trả lời câu
hỏi của bạn tôi tra cứu hồ sơ Cõi trời tương lai. Chúng liên tục được canh giữ
bởi hai người. Một là Thầy Kuthumi, con trai của Bà Bla-bla, thường được biết tới
là bà Blavatsky. Thầy K. H., Thầy Kuthumi, là con trai của Bà Bla-bla; mẹ và
con trai canh gác các hồ sơ. Rất dễ lừa con trai, nhưng rất khó lừa Mẹ.
Họ nói bạn có thể lừa được vài
người cả đời họ, bạn có thể lừa được cả thế giới trong vài ngày, nhưng bạn
không thể lừa được Mẹ - điều đó là không thể được.
Nhưng thỉnh thoảng trong khi Bà
Bla-bla đi mua sắm, và khi bà ấy đi mua sắm con trai lập tức bắt đầu uống rượu
- ông ta là kẻ nghiện rượu già. Đó là khoảnh khắc bạn có thể nhòm vào các bản
ghi Cõi Trời.
Pramod đã hỏi tôi câu hỏi này
vài ngày trước, nhưng tôi phải đợi. Chỉ đêm qua tôi mới có thể nhòm vào hồ sơ
tương lai. Đây là điều đã được viết ở đó... Bạn có thể thấy, hồ sơ Cõi Trời là
lớn, các trang của nó cũng rất lớn - đây chỉ là một đoạn thôi!
Bhagwan Shree Rajneesh đã bỏ
thân thể ông ấy. Khi ông ấy lên tới lối vào Cõi trời, thánh Peter đã đợi để dẫn
ông ấy tới một toà án đặc biệt được lập ra để kết tội ông ấy với những cáo buộc
về báng bổ, dị giáo, phỉ báng, vu khống, nói xấu các nhân vật và cản trở các
thánh và các Thầy trong thực thi công việc của họ.
'Nghe đây,' Jesus than vãn bằng
giọng mũi Do Thái, 'kẻ ngoại Do Thái này đã nói cho toàn thế giới rằng tôi là
thằng gù bốn chân nói l..l..lắp. Và ông ta đã bịa ra những chuyện cười b..b..bẩn
thỉu về M..M..Mẹ và Th..Th..Thánh thần linh thiêng. Và bây giờ không ai có thể
coi tôi là nghiêm chỉnh nữa!'
'Điều đó không là gì nhé!'
Mahavira quát lên theo giọng Bihar nặng. 'Ông ta nói rằng tôi đã ngồi xổm ỉa
khi tôi trở nên chứng ngộ, và rằng tôi là kẻ tàn bạo-tự bạo, đầy mình chấy rận
và dơ dáy, và có hơi thở hôi hám trong toàn thể Ấn Độ!'
Phật, nhớ ngồi ngược chiều gió
với ông teerthankara Jaina này, nhanh chóng nói xem vào. 'Gã...gã điên khùng
này đã xấc xược nói rằng gã đã đẩy bánh xe pháp của tôi quay lần nữa. Ngay khi
nó thu được tốc độ ở Mĩ và Châu Âu, gã Rajneesh này tới và chọc vào nan hoa
trong bánh xe của tôi, dừng nó lại, để nó quay theo chiều ngược lại và thế rồi
nói rằng gã đang thực thi công việc của tôi!'
Adi Shankara, nói cho hàng dài
vô tận những rishis, paramahansas và người yogis, tiến tới chỗ đứng nhân chứng
tiếp: 'Trong vô hạn thời đại áo choàng mầu nghệ của sannyasin, sự khổ hạnh và
trong trắng của người đó và việc từ bỏ thế giới của người đó đã được kính trọng
phổ biến. Thế rồi gã bịp bợm này phá huỷ tất cả trong bẩy năm! Bây giờ họ lái
xe máy khắp nơi, hút thuốc và uống rượu, quan hệ lăng nhăng và đùa cợt! Họ gọi
nó là thiền. Và họ gọi bản thân họ bằng những cái tên xúc phạm nhất: Swami Veet
Pete, Ma Sachchakhanda, Swami Wolfgangananda. Gã Rajneesh này đã đem tôn giáo của
chúng tôi ra làm trò cười!'
Thánh thần linh thiêng được mời
tới bục nhân chứng. Tất nhiên, vì ông ta không phải là người, chỉ là sự hiện diện,
ông ta không thể nói được. Nhưng ông ta đã làm cho sự hiện diện của mình được cảm
thấy bởi những tiếng sấm to và động đất. Điều đó được làm rõ ràng từ việc này,
thánh Peter nói, rằng Thánh thần linh thiêng thực sự vãi đái với kẻ bị buộc tội.
Mẹ Teresa là nhân chứng cuối
cùng xuất hiện cho bên khởi tố. 'Tôi chỉ có điều này để nói: Tôi đã dành cả đời
mình cố gắng giúp người què quặt bất lực nghèo như người kia,' bà ấy nói, vừa
trỏ vào Jesus, người mà bà ấy không nhận ra. 'Gã Rajneesh này chế diễu các nỗ lực
của tôi. Tôi nói gã phải được trao Giải thưởng Nhục nhã cho mọi tội lỗi của gã.
Tôi nói nhân danh Jesus Christ và giáo hoàng Polack!'
Quan toà, bản thân Thượng đế, hỏi
Bhagwan liệu ông ấy có gì nói theo quyền bào chữa riêng của ông ấy không.
'Có lẽ vài chuyện cười thôi...'
Bhagwan nói một cách có ý định.
'Ta thấy ông không được bỏ tiền
chuộc để tại ngoại đâu,' Thượng đế nói, một sự vui sướng ma lanh nào đó giờ luồn
lách vào mặt ngài và giọng ngài. 'Do đó ta trục xuất ông khỏi cõi trời vĩnh viễn
và ném ông vào địa ngục thứ bẩy!'
'Cám ơn Thượng đế!' Bhagwan kêu
lên vui sướng. 'Trong một khoảnh khắc mệt mỏi tôi đã tưởng ngài sẽ bảo tôi ở lại
đây! Giờ tôi lại có thể ở với người của tôi!'
Câu hỏi thứ hai
Osho ơi,
Trong khi đi chuyến du lịch giáo dục tới Bombay và Poona tôi đã mang một số sinh viên của tôi tới bài giảng của thầy ngày hôm qua. Tôi muốn họ có hương vị của niềm vui và phúc lạc mà tôi đã nhận được từ thầy. Do đó tôi gần như ép buộc họ tới đạo tràng bằng việc thúc họ dậy sáng sớm, tắm rửa, bỏ ăn sáng, để cho chúng tôi tới đây đúng giờ. Tôi đã bị choáng khi tôi nghe thấy phản ứng của họ sau bài nói, họ rất chỉ trích về thầy và về mọi thứ họ thấy và nghe trong thời gian ở lại ngắn ngủi của họ, và nguyền rủa tôi vì đem họ tới đây. 'Chính phủ phải cấm chỗ này', 'Người này phải bị bắn', vân vân là một số phản ứng của họ. Khi tôi hỏi họ cái gì là điều thầy đã nói làm tổn thương họ, họ không thể nói được một lời. Tuy nhiên, họ cứ buộc tội và nguyền rủa tôi, dường như tôi đã làm cái gì đó rất sai với họ. Kể từ đó chính những sinh viên mà tôi yêu mến nhiều thế và là những người tôi chăm sóc cho và đã kính trọng đã cư xử với tôi dường như tôi là kẻ thù của họ.
Những sinh viên này, kể cả con gái, được cho là những sinh viên có văn hoá nhất, có hành vi tốt và thông minh trong toàn thể đại học, vì họ được lựa chọn từ môn học qua cuộc thi chọn lọc. Họ xuất thân từ các gia đình giầu có, là những nam và nữ thanh niên mới lớn giữa hai mươi và hai nhăm tuổi, và chỉ số IQ của họ trên trung bình.
Osho ơi, thế hệ mới bỏ lỡ thầy bao lâu nữa?
Những người trong chúng tôi sống và làm việc trong thế giới bên ngoài có nên không nói về thầy cho những người mà chúng tôi yêu mến và chăm sóc không? Thậm chí chúng tôi chắc không nên chia sẻ niềm vui này và phúc lạc này mà chúng tôi đã trải nghiệm qua thầy, ngay cả với những người gần gũi với chúng tôi?
Anil Bharti,
Có nhiều điều cần nhớ. Điều thứ nhất là: đừng bao giờ ép buộc bất kì ai tới đây. Cho dù bạn làm điều đó từ tình yêu của bạn, ép buộc bất kì ai tới đây sẽ phá huỷ toàn thể chủ định. Không ai thích bị ép buộc. Cho dù bạn ép buộc mọi người vào cõi trời họ sẽ giận bạn, vì tự do của họ là có giá trị với họ hơn bất kì cái gì khác - và họ là đúng.
Một người có thể hạnh phúc ngay cả trong địa ngục nếu người đó đã chọn nó theo cách riêng của mình; đó là vấn đề về tự do. Vì bạn đã lôi họ tới đây - bạn đã ép buộc họ dậy sớm trong ngày lạnh lẽo này và phải tắm và phải bỏ ăn sáng - bạn đã chuẩn bị toàn thể nền tảng theo cách mà họ nhất định giận tôi. Mặc dầu họ không thể nói được một lời về tại sao họ giận tôi, họ thực sự giận bạn, Anil Bharti. Tôi chỉ là cái cớ.
Nếu bạn muốn chia sẻ niềm vui của bạn với ai đó, trước hết chuẩn bị cho người đó. Người đó không thể bị ép buộc, người đó chỉ có thể bị dụ dỗ, thuyết phục. Để người đó trở nên quan tâm, để người đó buộc bạn mang người đó tới đây, chỉ thế thì mới có khả năng cho giao cảm nào đó. Bằng không điều này xảy ra cho nhiều người: họ lôi vợ họ hay chồng họ hay con họ tới đây.
Anil Bharti là một giáo sư ở Đại học Lucknow. Anh ấy là sannyasin của tôi và anh ấy đã trải nghiệm niềm vui lớn, anh ấy đã dần dần đi vào trong các tầng sâu hơn của thiền. Nhưng những sinh viên đó thậm chí không nhận biết về điều đang xảy ra ở đây. Thứ nhất bạn phải giới thiệu cho họ qua sách, qua băng. Bạn phải chuẩn bị cho họ, và bởi việc chuẩn bị tôi ngụ ý: chừng nào họ chưa yêu cầu bạn mang họ tới đây, đừng đem họ tới, vì một khi họ tới qua ép buộc họ sẽ không bao giờ tới nữa; họ sẽ trở thành đối kháng mãi mãi. Họ chẳng liên quan gì tới tôi, nhưng vì bạn ép buộc họ, họ sẽ báo thù lên tôi.
Cho nên người ta phải rất có ý thức. Những kinh nghiệm này là rất tinh tế; bạn không nên cư xử theo cách thô thiển. Nếu bạn đã chuẩn bị cho sinh viên của bạn, và bạn đã tới vào buổi sáng và vài người trong họ tới, điều đó chắc đã là được.
Tôi đã là giáo sư trong một đại học tiếng Phạn. Ngày đầu tiên tôi tới đại học tôi chưa được phân công cho một quí cho nên tôi phải ở trong kí túc xá trong vài ngày. Vì đó là đại học tiếng Phạn... Và không ai muốn học tiếng Phạn ngày nay; nó là ngôn ngữ chết - nó không phục vụ cho mục đích nào, nó sẽ không giúp cho bạn kiếm bánh mì và bơ. Cho nên gần chín mươi phần trăm sinh viên đều là người nhận học bổng của chính phủ; họ ở đó chỉ bởi vì học bổng. Họ không có ham muốn học tiếng Phạn, họ không quan tâm tới nó, nhưng họ là sinh viên nghèo và họ không thể kiếm được học bổng ở bất kì chỗ nào khác, cho nên chỗ đó là tốt hơn không cái gì.
Thế là họ đã tới đó một cách không sẵn lòng, ngần ngại, và vì họ đã gần như tất cả là người nhận học bổng nên họ bị buộc phải cầu nguyện mọi sáng vào lúc bốn giờ - sớm thế!
Khi tôi tới đại học này lúc đó là mùa đông, và đến bốn giờ sáng họ run lập cập và họ tắm nước lạnh. Không có cung cấp nước nóng - các học giả tiếng Phạn được coi là không có những thứ xa hoa như nước nóng; họ được coi là phải sống như các rishi cổ đại và đệ tử của họ. Và họ thường dậy sớm, vào bốn giờ, brahmamuhurta; đây là một trong những khoảnh khắc thiêng liêng nhất theo huyền thoại Hindu. Và họ có thể bị ép buộc vì nếu không họ sẽ mất học bổng. Cho nên họ phải trải qua những điều này nhưng trong tâm trạng rất giận dữ.
Họ không biết rằng tôi cũng là giáo sư vào ngày đầu tiên. Tôi thích tắm lạnh sáng sớm, cho nên tôi đi ra giếng để tắm. Và các sinh viên giận thế: họ dùng mọi từ tục tĩu về ông hiệu phó - mà không chỉ về ông hiệu phó mà cả về Thượng đế nữa! Không biết rằng tôi cũng là giáo sư, họ liên tục dùng những từ xấu xí, bạo hành.
Tôi báo cáo cho ông Hiệu phó: 'Điều này là không đúng. Thầy không dạy họ cầu nguyện. Và thế rồi sau tắm lạnh họ phải đứng thành hàng và cầu nguyện hàng giờ trong tiếng Phạn. Bây giờ, làm sao họ có thể có tính cầu nguyện được? Họ giận Thượng đế. Nếu họ bắt gặp Thượng đế họ sẽ giết ngài! Và họ đang cầu nguyện, cho nên nó có thể là loại cầu nguyện gì?'
Nhưng ông Hiệu phó là một học giả tiếng Phạn già. Ông ấy nói, 'Không, điều đó không đúng. Họ đang làm theo cách riêng của họ, chúng tôi không ép buộc bất kì người nào.'
Tôi nói, 'Tôi biết rằng họ đang làm nó theo cách riêng của họ, vì nếu họ không làm nó học bổng của họ biến mất. Thầy không ép buộc họ theo cách trực tiếp nhưng theo cách gián tiếp. Và nếu thầy muốn tranh cãi với tôi, thế thì cho tôi chỉ một ngày và tôi sẽ đăng một yết thị nói rằng bất kì người nào muốn tắm lạnh vào lúc bốn giờ có thể dậy, và bất kì người nào không muốn thì không cần lo nghĩ về học bổng; điều đó sẽ là tuỳ người đó.'
Bây giờ ông Hiệu phó bị mắc kẹt; ông ấy phải đồng ý cho một ngày. Và tôi đi tới ông Hiệu phó lúc bốn giờ - bản thân ông ấy đang ngủ. Tôi lôi ông ấy ra khỏi giường. Tôi nói, 'Lại đây! Thầy là kiểu Hiệu phó gì vậy? Sinh viên của thầy đang cầu nguyện, tắm lạnh, còn thầy ngủ!'
Ông ấy rất giận tôi. Tôi nói, 'Cùng điều đó đang xảy ra cho họ. Đi nào!'
Và không có một sinh viên nào ở đó! Giếng trống rỗng, phòng cầu nguyện trống rỗng. Tôi bảo ông ấy, 'Bây giờ tắm lạnh cùng tôi đi, và cả hai ta sẽ cầu nguyện!'
Ông ấy nói, 'Tôi không thể tắm lạnh được - tôi là người già!'
Tôi nói, 'Được, thế thì tôi sẽ tắm lạnh. Thầy ngồi đây và xem, và thế rồi chúng ta sẽ đi và cầu nguyện.'
Ông ấy nói, 'Nhưng tôi cảm thấy mệt và tôi muốn đi ngủ!'
'Thế thì,' tôi nói, 'Tôi là người duy nhất sẽ cầu nguyện - và tôi không biết tiếng Phạn chút nào! Và Thượng đế chỉ hiểu tiếng Phạn thôi! Tôi bị bổ nhiệm sai cho đại học này bởi sai lầm của Bộ giáo dục. Họ nghĩ, khi nhìn tôi, rằng tôi phải biết tiếng Phạn. Tôi không biết tiếng Phạn chút nào. Tôi không quan tâm tới bất kì cái gì chết.'
Thế là ông ấy về phòng ông ấy và tôi về phòng tôi, và mọi người đều ngủ. Và sáng đó sinh viên tới tôi và họ hài lòng thế, họ biết ơn thế.
Và tôi nói với ông Hiệu phó, 'Điều này hay hơn nhiều, điều này có tính cầu nguyện hơn nhiều - việc họ tới tôi và cám ơn tôi.' Tôi nói với ông ấy, 'Dừng mọi thứ vô nghĩa này lại!'
Nhưng thay vì dừng điều vô nghĩa ông ấy làm cho chính phủ chuyển tôi tới một đại học khác, nói, 'Người này là nguy hiểm! Ông ấy sẽ phá huỷ đạo đức, tính cách, tôn giáo của sinh viên của tôi.'
Anil Bharti, bạn đã làm sai rồi. Bạn phải tới, và nếu ai đó đã quan tâm người đó chắc đã đi theo bạn. Làm cho họ quan tâm trước nhất, chỉ thế rồi mới đem họ tới đây, bằng không họ sẽ tới với tâm trí phủ định và họ sẽ tìm cái gì đó phủ định. Và bạn bao giờ cũng có thể tìm thấy sự phủ định - đặc biệt ở chỗ của tôi bạn có thể tìm thấy đủ loại phủ định - vì đây không phải là đạo tràng chết: mọi người đều sống động, trẻ trung, nhảy múa, ca hát, yêu, cười. Họ phải đã tìm ra nhiều thứ đi ngược lại định kiến của họ.
Và họ, bạn nói: được cho là những sinh viên có văn hoá nhất, có hành vi tốt và thông minh trong toàn thể đại học của tôi...
Thế mới rắc rối: nếu họ là có văn hoá tốt, điều đó có nghĩa là họ đã bị kìm nén tốt! Văn hoá là gì? - một phương cách kìm nén. Nếu họ có hơi ít văn hoá họ chắc đã hồn nhiên hơn. Nếu họ có hơi ít văn hoá họ chắc đã nhìn mọi thứ rõ ràng hơn. Người có văn hoá không thể nhìn mọi thứ như chúng vậy; người đó có ý tưởng của mình về cách mọi thứ phải là vậy, và nếu chúng không tương ứng với ý tưởng của họ thế thì chúng là sai.
Và bạn nói họ là những người có hành vi tốt. Họ phải bị ép buộc để là người có hành vi tốt. Và kinh nghiệm riêng của tôi là ở chỗ trẻ em có hành vi tốt, trẻ em biết vâng lời, không thực sự là người sống động.
Trẻ em sống động nhất định có tính nổi dậy, chúng sẽ không vâng lời. Từ việc không vâng lời, thông minh trở nên sắc bén hơn. Từ việc không vâng lời người ta bắt đầu là một cá nhân. Người ta phải học nói không, chỉ thế thì việc nói có mới có nghĩa nào đó. Có của người không thể nói không và nói có là bất lực. Người có hành vi tốt là người bất lực khi có liên quan tới thông minh, người có văn hoá tốt là rởm, giả; họ không đích thực.
Và bạn nói họ là người thông minh nhất. Bạn dường như không hiểu khác biệt giữa trí năng và thông minh; bạn trộn lẫn cả hai lại. Họ có thể có trí năng nhất, nhưng là thông minh là hiện tượng khác toàn bộ so với trí năng. Trí năng là của tâm trí; thông minh chỉ tới qua thiền, không có cách khác. Trí năng thu thập thông tin: nó là hệ thống bộ nhớ. Thông minh không cần thông tin: nó đi qua biến đổi. Trí năng đi qua câu trả lời làm sẵn, câu trả lời được người khác cung cấp - bố mẹ, thầy giáo, trường học, cao đẳng, đại học, tu sĩ, lãnh đạo. Câu trả lời làm sẵn được thu thập bởi những người trí thức. Người trí thức là vẹt; họ có tính máy móc, họ là ‘Tiếng nói của Thầy họ' - bản ghi HMV, đĩa hát - họ không có hiểu biết riêng của họ.
Người thông minh sống từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc, không qua câu trả lời được vay mượn; người đó không có câu trả lời được làm sẵn. Người đó thấy thách thức của tình huống và đáp ứng lại tương ứng. Người đó không phải là bức ảnh, người đó là tấm gương. Người trí thức là bức ảnh: người đó đã có dấu vết lên mình. Người thông minh chỉ là tấm gương: người đó phản xạ thực tại như nó vậy. Người đó đơn giản phản xạ nó và đáp ứng cho nó. Người thông minh là tự phát và người trí thức không bao giờ tự phát.
Nhưng các trường của chúng ta, các cao đẳng và đại học không phải là chỗ mà thông minh được giúp đỡ; nó bị cản trở. Toàn thể hệ thống giáo dục của chúng ta là một phần của thể chế: nó không làm việc cho sự lành mạnh của người được dạy, nó làm việc cho các quyền lợi được đầu tư của chính khách, của tu sĩ, của nhà thờ, của quốc gia, của mọi loại các thứ khác. Nó không liên quan gì tới người được dạy, toàn thể công việc của nó là để tạo ra các nô lệ hiệu quả.
Và bất kì cái gì bạn gọi là I.Q., chỉ số thông minh, chẳng liên quan gì tới thông minh. Nó là chỉ số trí nhớ - nó là M.Q.! Người có thể ghi nhớ nhiều thứ tốt và có thể nhắc lại chúng một cách đích xác như người đó đã được dạy được coi là thông minh. Nhưng người đó không thông minh, người đó chỉ có trí nhớ tốt, và trí nhớ không là gì để ba hoa cả - cái máy tính có thể có trí nhớ và nó có trí nhớ tốt hơn.
Tôi đã bị rắc rối liên tục trong những ngày ở đại học. Các giáo sư của tôi đều quan ngại với tôi. Vài người rất chống lại tôi vì tôi không vâng lời, và vài người - nhưng người đã có ý tưởng nào đó về thông minh là gì - đã yêu mến tôi, nhưng mối quan ngại của họ là ở chỗ tôi có thể không có khả năng qua được các kì thi, vì thi cử yêu cầu bạn chỉ nhắc lại những câu trả lời làm sẵn.
Một trong các giáo sư của tôi, thầy trưởng khoa tại Đại học Sagar, Ts S. K. Saxena, đã quan ngại - ông ấy yêu mến tôi lắm - tới mức ông ấy nói đi nói lại với tôi, 'Em không cần trả lời bất kì cái gì theo em, nhớ điều đó, em phải trả lời theo sách giáo khoa và bất kì cái gì được viết ở đó. Đừng bận tâm về liệu nó đúng hay sai - không ai hỏi em liệu nó đúng hay sai - chúng ta đơn giản hỏi em cái gì được viết trong sách giáo khoa.'
Ông ấy nhắc nhở tôi ngay cả khi tôi vào kì thi cuối cùng lấy bằng thạc sĩ. Ông ấy đưa tôi tới phòng thi đại học nơi sẽ diễn ra kì thi và thì thào vào tai tôi, 'Nhớ lấy, em không được nghĩ tới việc cho câu trả lời tự phát! '
Tôi bảo ông ấy, 'Em sẽ xem.'
Ông ấy nói, 'Này, em thậm chí không thể nói có được sao?'
Và khi đến bài thi miệng của tôi thì một giáo sư Mô ha mét giáo từ Đại học Aligarh tới làm chủ tịch. Ts Saxena, trưởng khoa của tôi, cũng có mặt; ông ấy bảo tôi, 'Thầy ấy là người Mô ha mét giáo - rất cuồng tín! Đừng chọc giận thầy ấy, đừng làm thầy ấy cáu! Chỉ đưa ra câu trả lời đích xác từng điểm một - và em không cần kể chuyện đùa nào! Và nhớ một điều: tôi sẽ ở đó, và nếu em đi lạc lối tôi sẽ đá chân em dưới bàn để nhắc em không đi lạc lối và quay lại vấn đề, là đích xác. Và em không được cho là hỏi câu hỏi cho ông già đó, đơn giản trả lời thôi!'
Và với câu hỏi đầu tiên mọi thứ đã đi sai. Ông giáo sư Mô ha mét giáo đó đã hỏi tôi, 'Triết học Ấn Độ là gì? Em định nghĩa nó thế nào?'
Tôi nói, 'Không có vấn đề về triết học Ấn Độ hay triết học phi Ấn Độ. Triết học là triết học! Thứ nhất thầy nói cho em, tại sao thầy gọi nó là triết học Ấn Độ? Nếu vật lí là vật lí, hoá học là hoá học - không có hoá học Ấn Độ, không có vật lí Ấn Độ - thế thì tại sao triết học lại có tính Ấn Độ? Thầy nói cho em trước đi!'
Và ông giáo sư của tôi đá tôi. Tôi nói, 'Thầy đứng ra ngoài cuộc đi! Thầy không can thiệp nhé - thầy không được cho rằng phải can thiệp!'
Tôi nói với người Mô ha mét giáo này, 'Giáo sư của em đá chân em và ông ấy không được nghĩ rằng phải làm điều đó! Ông ấy ở đây chỉ để giám sát toàn thể mọi thứ - cái gì đang diễn ra. Ông ấy phải bỏ việc này cho em và thầy. Giờ chúng ta phải đương đầu với nhau. Đầu tiên thầy định nghĩa nó! Và ông ấy đã bảo em trước rằng thầy là người Mô ha mét giáo và là người cuồng tín và rằng em phải không chọc giận thầy, cho nên em cố không chọc giận thầy chút nào.'
Ông già Mô ha mét giáo đó thích điều đó tới mức ông ấy nói, 'Quên mọi thứ về thi cử đi!' Ông ấy cho tôi chín mươi chín trên một trăm điểm.
Tôi nói, 'Sao lại chín mươi chín thôi? Sao không một trăm điểm? Sao keo kiệt thế? Em đã không trả lời bất kì cái gì sai - em đã không trả lời chút nào!'
Thế là ông ấy làm nó thành một trăm. Ông ấy nói, 'Được, được kết thúc với nó đi! Tôi chưa bao giờ hỏi thi một sinh viên như thế trước đây. Dường như em là người hỏi thi còn tôi là người đi thi!'
Và ông ấy bắt đầu vã mồ hôi. Tôi đưa cho ông ấy chiếc khăn tay của tôi: 'Thầy chỉ...'
Những sinh viên được gọi là có văn hoá, vâng lời, có hành vi tốt này phải là những người ngu xuẩn. Đừng đem những người ngu xuẩn thế tới đây! Đầu tiên làm cho họ thông minh lên chút ít, giúp họ thiền một chút, thế rồi bạn có thể mang họ tới đây. Nhưng bằng không điều này nhất định xảy ra.
Đây không phải là chỗ cũ, truyền thống, nó là cách mạng - và không là cách mạng chết - có nhịp tim đập, sống động. Chỉ những người sẵn sàng là nhà cách mạng mới có thể là thành viên trong điều đang xảy ra ở đây.
Bạn mang tới những sinh viên câm, ngu xuẩn tới đây - có hành vi tốt, có văn hoá cao... Điều đó đơn giản nghĩa là họ không có thông minh, bằng không họ chắc đã không là người có hành vi tốt, họ chắc đã không sẵn sàng thế để được người khác cho là có văn hoá; họ chắc đã giữ lại tính đích thực của họ, tính cá nhân của họ; họ chắc đã sống tương ứng theo ánh sáng riêng của họ và họ chắc đã sẵn sàng mạo hiểm.
Và khi tôi nói những điều này, những người tới lần đầu tiên thậm chí không thể hiểu được điều tôi đang nói, vì họ tới với mong đợi. Và ở Ấn Độ khi bạn đi tới bài nói tôn giáo, bạn phải không được cười, bạn thậm chí phải coi là không được thức tỉnh.
Thực ra, các bác sĩ gợi ý đi tới bài nói tôn giáo cho những người đang chịu chứng mất ngủ, và nếu họ không thể rơi vào giấc ngủ trong bài nói tôn giáo thế thì họ cần đi tới bệnh viện tâm thần; thế thì không giúp đỡ nào khác là có thể. Nhưng điều đó gần như bao giờ cũng xảy ra - ngay cả người điên cũng rơi vào giấc ngủ trong các bài nói tôn giáo.
Ở đây đó là hiện tượng khác toàn bộ. Tôi không nói về kinh sách của bạn, tôi không hỗ trợ cho ý tưởng mục ruỗng của bạn - tôi không mang các xác chết, tôi đang đổ ra từ tâm tôi! Tôi đang trao đổi từ chính bản thể tôi, từ kinh nghiệm riêng của tôi. Nếu kinh sách của bạn hỗ trợ cho nó, điều đó là tốt cho những kinh sách đó. Nếu chúng không hỗ trợ nó, chúng bị kết án; thế thì chúng không có tương lai nào. Tôi không ở đây để hỗ trợ cho kinh sách của bạn - tôi có kinh nghiệm riêng của tôi để chia sẻ.
Bây giờ nếu một người Jaina tới đây, người đó tới để nghe tôi hỗ trợ cho Mahavira, nếu một ngườii Hindu tới người đó nghĩ tôi phải nói về Gita, nếu một người Mô ha mét giáo tới người đó nghĩ tôi phải nói cái gì đó về Koran, và người Ki tô giáo tới với ý tưởng riêng của người đó. Tôi không quan tâm theo bất kì cách nào tới việc ép buộc những ý tưởng này lên bạn; ngược lại, tôi ở đây để giải ước định cho bạn, để giúp bạn gạt bỏ mọi thứ là quá khứ và chết và đang đè nặng lên bạn. Nó là trọng lượng quả núi, và bạn không thể giang đôi cánh của bạn chừng nào bạn chưa trở nên phi trọng lượng.
Tôi đang đốt kinh sách ở đây, phá huỷ các ý thức hệ, nhổ bật rễ các truyền thống, chính thống! Một cách tự nhiên, khi một người mới tới không biết cái gì đang xảy ra ở đây, người đó bị choáng tới mức người đó không thể hiểu nổi. Và mọi người bản ngã tới mức nếu họ bị choáng họ giận tôi. Thay vì cố thấy rằng họ bị choáng vì họ là người tin, họ trở nên giận tôi. Đó là lí do tại sao họ bắt đầu nói, 'Chính phủ phải cấm chỗ này! Người này phải bị bắn!'
Tôi nhận những phát biểu này như lời khen ngợi lớn, vì chừng nào tôi chưa bị bắn, tôi sẽ không được chứng minh là đúng. Một khi họ bắn tôi, tôi sẽ được chứng minh là đúng. Thế thì cùng người đó sẽ bắt đầu cảm thấy mặc cảm và sẽ bắt đầu tôn thờ tôi. Đó là cách nó bao giờ cũng xảy ra. Bây giờ họ không thể quên được Socrates vì họ đã đầu độc ông ấy, họ không thể quên được Jesus vì họ đã giết ông ấy, họ không thể quên được Al-Hillaj vì họ đã sát hại ông ấy.
Cách tốt nhất cho tôi chết sẽ là cho tôi bị bắn, vì thế thì điều đó sẽ trở thành tuyệt đối cần thiết cho mọi người nhớ tới tôi. Tôi không thích chết trên giường - điều đó có vẻ không rất vĩ đạit!
Câu hỏi cuối cùng
Osho ơi,
Hồn nhiên của trẻ nhỏ có chỉ là dốt nát không, hay nó cũng có giá trị nào đó?
Hồn nhiên của trẻ nhỏ là dốt nát, nó không phải là hồn nhiên thực. Hồn nhiên thực chỉ xảy ra sau việc sinh thứ hai. Hồn nhiên thực chỉ xảy ta sau khi bạn đã đạt tới chính cốt lõi của bạn qua nhận biết; đó là việc sinh thứ hai, đó là phục sinh - bạn được sinh ra mới mẻ.
Hồn nhiên thứ nhất của đứa trẻ khi nó được sinh ra chỉ là dốt nát, nhưng dốt nát đó có giá trị hơn nhiều so với tri thức mà cái gọi là người uyên bác bị nặng gánh bởi nó.
Cho nên những điều này phải được nhớ. Hồn nhiên thực thuộc vào chư Phật. Họ đã đánh mất thời thơ ấu thứ nhất của họ trong tri thức và thế rồi họ trở nên nhận biết về điều họ đã đánh mất. Họ đã đánh mất cái quí giá, cái bản chất vì cái không bản chất, cho nên họ bỏ tri thức của họ. Bỏ tri thức của mình, họ lại trở thành hồn nhiên. Đây là hồn nhiên thứ hai, việc sinh thứ hai. Ở Ấn Độ chúng ta gọi người như vậy là dwija, được sinh hai lần. Người đó là brahmin thực vì người đó đã biết tới Brahma, cái tuyệt đối. Cái tuyệt đối có thể được biết tới chỉ trong hồn nhiên.
Cho nên điều đầu tiên, điều quan trọng nhất là hồn nhiên của hiền nhân. Nó giống như hồn nhiên của đứa trẻ nhưng chỉ giống thôi. Hồn nhiên của đứa trẻ nhất định bị biến chất, nhưng hồn nhiên của hiền nhân không thể bị làm biến chất chút nào - ông ấy đã trải qua giai đoạn đó. Hồn nhiên của ông ấy đã chín chắn, hồn nhiên của ông ấy có tính toàn vẹn; hồn nhiên của ông ấy được thu lấy - ông ấy xứng đáng với nó.
Trẻ nhỏ là hồn nhiên; nhưng chúng đã không kiếm nó, điều đó là tự nhiên. Chúng thực sự dốt nát, nhưng dốt của chúng là tốt hơn cái gọi là có học, vì người uyên bác đơn giản che đậy dốt nát của mình bằng lời, lí thuyết, ý thức hệ, triết lí, tín điều, tín ngưỡng. Người đó cố gắng che đậy dốt nát của mình, những chỉ cào người đó chút xíu và bạn sẽ thấy bên trong chẳng có gì ngoài bóng tối, không cái gì ngoài dốt nát.
Đứa trẻ, Maria này, ở trong trạng thái tốt hơn nhiều so với người uyên bác. Nhưng một điều là tuyệt đối nhất định xảy ra: nó sẽ phải đi qua việc học; đây là một phần của kinh nghiệm cuộc sống. Chừng nào bạn chưa đánh mất cái gì đó, chừng nào cái gì đó chưa bị mất, bạn không nhận ra giá trị của nó. Điều đó xảy ra mọi ngày: bất kì khi nào cái gì đó là sẵn có cho bạn, bạn bắt đầu coi nó như đương nhiên có, bạn quên tất cả về nó.
Người đàn bà yêu bạn và bạn không để ý gì mấy tới điều đó, bạn thậm chí không cám ơn cô ấy. Ngày cô ấy chết hay đi xa khỏi bạn, thế thì đột nhiên bạn cảm thấy thiếu cái gì đó bên trong. Điều đó giống như cá: nếu bạn bắt nó ra khỏi đại dương, thế thì nó biết rằng đại dương là hạnh phúc. Chừng nào bạn chưa bắt cá ra khỏi đại dương nó sẽ không bao giờ biết - nó sẽ không bao giờ biết rằng nó tồn tại trong đại dương, rằng chính món quà lớn là nó ở trong đại dương. Cá phải bị ném lên bờ, trên cát nóng dưới ánh nắng cháy bỏng của mặt trời, chỉ thế thì hiểu biết mới bừng lên. Và nếu cá có thể vào lại đại dương lần nữa nó sẽ cực kì cám ơn đại dương.
Đây là điều xảy ra. Việc học nhất định xảy ra - đó là một phần của trưởng thành; bạn phải đánh mất hồn nhiên của bạn. Nhưng nếu bạn vẫn còn chỉ là người uyên bác cả đời bạn, và bạn không bao giờ đánh mất việc học của bạn, thế thì bạn là ngu, thế thì bạn đã cư xử theo cách ngu ngốc.
Trẻ em ở trong không gian tốt hơn nhiều vì chúng có thể thấy mọi thứ. Cho dù chúng dốt nát, chúng là tự phát, cho dù chúng dốt nát, chúng có sáng suốt có giá trị mênh mông.
Một cậu bé, bị tràn ngập bởi cơn nấc, kêu lên, 'Mẹ ơi, con bị ho ngược!'
Một cậu bé được mẹ đưa tới văn phòng của nhà tâm thần để khám, bà mẹ là cây nói huyên thuyên. Nhà tâm thần khám cậu bé và ngạc nhiên rằng nó hầu như không chú ý tới các câu hỏi.
'Cháu có trục trặc về nghe sao?' nhà tâm thần hỏi nó.
'Dạ không ạ,' chú bé đáp. 'Cháu có trục trặc về lắng nghe.'
Bạn thấy sáng suốt không? Nghe và lắng nghe là khác nhau vô cùng. Đứa trẻ nói, 'Cháu không có khó khăn về nghe, nhưng cháu mệt mỏi về lắng nghe. Người ta phải nghe - người mẹ huyên thuyên có đó - nhưng cháu có trục trặc việc lắng nghe. Cháu không thể chú ý được.' Người mẹ và việc là người huyên thuyên đã phá huỷ cái gì đó có giá trị trong đứa con: sự chăm chú của nó. Nó hoàn toàn chán.
Cô giáo cấp hai cho lũ trẻ lên bảng giải bài toán số học. Một cậu bé nói, 'Con không có phấn.'
'Điều đó là không đúng,' cô giáo nói. 'Cách nói đúng là, "Con không có phấn, cô không có phấn, chúng ta không có phấn, họ không có phấn." Giờ con hiểu không?'
'Không ạ,' cậu bé nói. 'Điều gì xảy ra cho mọi viên phấn?'
Đồng hồ vừa điểm 3 giờ sáng thì cô con gái tuổi ten của ông mục sư trở về từ buổi khiêu vũ. Ông mục sư cùng vợ đã chờ đợi cô con gái, và khi cô ta bước vào cổng trước ông ấy nói với cô bé một cách khá khinh bỉ, 'Chào buổi sáng, con của quỉ.'
Nói một cách dịu dàng, như bất kì đứa trẻ nào phải vậy, cô bé nói, 'Chào buổi sáng, thưa cha.'
Cô giáo đang cố dạy phép trừ. 'Bây giờ, Hugh,' cô nói, 'nếu bố con kiếm được 180 đô la một tuần và nếu họ khấu trừ đi 6 đô la về bảo hiểm, 10.80 đô la về an sinh xã hội, và 24 đô la về thuế, và rồi nếu bố con đưa cho mẹ con một nửa, mẹ con sẽ được cái gì?'
'Đau tim ạ!' cậu bé nói.
Bữa tối qua rồi. Bố của cả nhà và cậu con trai chín tuổi đang ngồi trong phòng khách xem ti vi. Mẹ và con gái đang ở trong bếp, rửa bát đĩa. Đột nhiên bố và con trai nghe tiếng xoảng của cái gì đó bị vỡ trong bếp. Họ đợi một chốc trong ngỡ ngàng nhưng không nghe thấy âm thanh nào.
'Chắc mẹ làm vỡ đĩa,' cậu bé nói.
'Làm sao con biết?' bố cậu bé hỏi.
'Vì,' cậu con trai đáp, 'mẹ chẳng nói gì!'
Từ bếp vọng lên âm thanh loảng xoảng của cốc hay bát sứ vỡ.
'Willy,' mẹ cậu ta kêu lên từ phòng khách. 'Con đang làm gì trong bếp đấy?'
'Không cái gì cả,' Willy nói, 'nó đã được làm rồi!'
Một người bán hàng đã từng làm việc ở khu vực New England được chuyển tới California. Việc chuyển này đã là chủ đề chính cho hội thoại trong nhà suốt nhiều tuần.
Thế rồi đêm hôm trước việc chuyển lớn, khi cô con gái năm tuổi của anh đang nói lời cầu nguyện, cô bé nói, 'Và bây giờ, thưa Thượng đế, con sẽ phải nói tạm biệt ngài mãi mãi vì ngày mai chúng con chuyển đến California!'
'Mẹ ơi, mọi người đi lên trời đưa chân lên trước chứ?'
'Không, sao con hỏi vậy?'
'Thế này, cô giúp việc nằm trên giường giơ chân lên, la lên, "Ôi, Trời, em tới đây!" Và cô ấy sẽ đi lên nữa, nếu bố không giữ cô ấy nằm xuống!'
0 Đánh giá