Chương 4. Vũ công say

Niết bàn: Ác mộng cuối - Osho

Bài nói về Thiền

Chương 4. Vũ công say

Câu hỏi 1

Tôi không hiểu - từ thượng đế nghĩa là gì? Tôi thực sự không hiểu. Thượng đế, đó là cái gì? Thầy nói cuộc sống là mọi thứ. Cuộc sống là cái đang đấy, cái bao gồm cả, ở đây và bây giờ - không lập kế hoạch, không ao ước, không muốn, không hi vọng, không tìm kiếm. Sống bây giờ, một cách tự phát. Chỉ hiện hữu.

Vâng. Tôi hiểu điều đó, nhưng thượng đế là gì? Thượng đế có phải là cùng từ cho cuộc sống, cho cái đang đó không? Nhưng tại sao chúng ta dùng từ ‘thượng đế’ và không chỉ cuộc sống?

Họ nói thượng đế là người đã tạo ra thế giới này. Đó có phải là thượng đế là gì không?

Câu hỏi này tất nhiên là từ ai đó rất mới ở đây. Nhiều điều sẽ phải được hiểu.

Thứ nhất: không cần hiểu thượng đế là gì, vì bất kì thượng đế nào cũng không thể được hiểu. Hiểu không phải là chiều hướng đúng hướng tới thượng đế. Hiểu nghĩa là bạn đang cố gắng một cách trí tuệ - qua logic, lập luận, quan niệm - và điều đó là cách chắc chắn để bỏ lỡ thượng đế.

Dường như là ai đó đang cố nhìn qua tai. Người đó sẽ không có khả năng thấy. Hay ai đó đang cố nghe bằng mắt. Người đó sẽ không có khả năng nghe. Tai để nghe và mắt để nhìn.

Trí tuệ là tiện dụng. Nó giúp ích trong khi bạn đang di chuyển bên ngoài bản thể bạn. Nó có ích như người hướng dẫn trong thế giới của bên ngoài. Khoảnh khắc bạn quay vào bên trong nó trở thành vô dụng; nó không còn là người hướng dẫn nữa. Thế thì nó dẫn đường sai. Có giới hạn cho trí tuệ... và thượng đế chỉ có thể được cảm, không được hiểu.

Khi bạn đi vào bên trong, bạn đi tới gần cội nguồn của bản thể bạn hơn - và đó là cội nguồn của mọi sinh linh. Nếu tôi có thể tới bằng cái ta riêng của tôi, tôi đã tới với cái ta tối thượng, vì ở trung tâm tôi không còn là tôi hiện hữu nữa; tôi là cái toàn thể.

Nhưng chuyển động này phải là đi vào trong, chuyển động này phải là ở đâu đó sâu trong chiều sâu.

Trí tuệ là hời hợt - cho nên nếu bạn cố hiểu thượng đế, bạn sẽ liên tục bỏ lỡ. Điều đầu tiên cần được hiểu là ở chỗ việc hiểu không phải là hướng đúng. Việc cảm...

"Có lần một nhà truyền giáo Ki tô giáo hỏi một người rất nguyên thuỷ, người thổ dân, 'Ai nói cho ông điều ông biết về thượng đế?'

Người nguyên thuỷ cười và đáp, 'Nói sao? Bất kì ai cũng ngu xuẩn tới mức họ phải được nói cho về thượng đế sao? Chưa bao giờ có người nào biết thượng đế bằng việc được nói cho. Ông có được thượng đế bằng cảm chứ. Mọi điều về việc nói ra là đó là cái tên của ngài. Ông gọi ngài là thượng đế, tôi gọi ngài là gallah. Tôi nói tiếng Anh cái tên gallah cho nên ông có thể hiểu được tôi, nhưng bất kì ai có biết được cái gì bởi việc nói không?"'

Bất kì cái gì bạn biết về thượng đế đều qua việc nói - bố mẹ, xã hội, văn hoá. Đó là ước định của bạn. Và bây giờ bạn đã có được một khái niệm về thượng đế và bạn đang cố gắng hiểu từ đó. Thượng đế không phải là từ. Từ ‘thượng đế’ không phải là thượng đế. Từ này đơn giản là từ; trong bản thân nó là trống rỗng và vô nghĩa.

Nếu bạn thực sự muốn biết thượng đế là gì, bạn sẽ phải bỏ từ này và đi vào trong việc cảm. Bạn sẽ phải bỏ tâm trí và đi vào trong vô trí. Yêu sẽ mang bạn tới gần nó hơn là suy nghĩ.

Và khi tôi nói cuộc sống là thượng đế, tôi đang nói rằng nếu bạn muốn, bạn có thể trải nghiệm thượng đế nhưng bạn không thể hiểu được. Cuộc sống không thể được hiểu. Bạn có thể sống nó - đó là việc hiểu duy nhất có đó. Nhưng bạn lo nghĩ. Bạn nói rằng bạn hiểu điều đó - nhưng thượng đế là gì? Nếu bạn hiểu điều đó, nếu bạn hiểu cuộc sống là gì, bạn sẽ không bao giờ hỏi thượng đế là gì. Trong chính việc hiểu đó, vấn đề về thượng đế được giải quyết.

Người đã sống cuộc sống trong tính toàn bộ của nó đã hiểu mọi cái có đó để hiểu. Người đó sẽ tràn đầy thượng đế. Người đó đã trao cho bản thân mình đủ thượng đế và sẽ không có vấn đề về hiểu.

Bạn đã không cho bản thân bạn cái gì của cuộc sống. Bạn sống trống rỗng. Ẩn trong cái kén bạn sống. Mù, điếc, bạn sống. Chết, bạn sống. Bạn đã không trao cho bản thể bạn bất kì chút nào cuộc sống - và có hương vị, có vị của thượng đế là gì.

Bạn phải ăn từ cuộc sống. Bạn phải uống từ cuộc sống. Bạn phải sống, hội nhập trong nó.

Nhưng tâm trí tinh ranh; nó liên tục nghĩ về thượng đế. Suy nghĩ là tình huống rất an ninh. Bạn không bao giờ đi ra ngoài bản thân bạn. Bạn liên tục chơi với từ. Nếu bạn quá quan tâm tới từ, nếu bạn muốn biết từ ‘thượng đế’ nghĩa là gì... nó không ngụ ý thượng đế. Nếu bạn chỉ quan tâm tới kí hiệu ngôn ngữ ‘thượng đế’, thế thì bạn có thể hỏi các nhà ngôn ngữ; đừng tới tôi. Họ nói rằng ‘god-thượng đế’ được suy dẫn ra từ từ 'ghu-to'. 'Ghu-to' đó ngụ ý ‘người được gọi’, chẳng cái gì khác.

Nếu bạn gọi cuộc sống, nó trở thành thượng đế - người được gọi. Nếu bạn gợi ra cuộc sống, nó trở thành thượng đế.

Thượng đế là tình huống nào đó trong cuộc sống khi bạn gợi ra nó, khi bạn cầu nguyện cho nó, khi bạn đang trong đối thoại sâu sắc với nó. Khi bạn nhìn lên trời và bạn nói, 'Cha ơi, người ở trên cõi trời...' bạn đã gọi cuộc sống. Bây giờ cuộc sống không còn chỉ là cuộc sống - nó đã trở thành người được gọi, người được gợi ra. Từ 'god-thượng đế' đơn giản có nghĩa điều đó.

Trong yêu sâu sắc, một ngày nào đó người ta kêu lên, người ta bắt đầu thốt ra lời... cuộc đối thoại nảy sinh. Cuộc sống không còn là ‘nó’; nó trở thành ‘người’. Đó là nghĩa của từ thượng đế. Nếu cuộc sống trở thành người yêu của bạn, nếu cuộc sống trở thành người và bạn đang trong mối quan hệ sâu sắc với nó, đột nhiên cuộc sống đã trở thành thượng đế.

Thượng đế là giao cảm sâu sắc với cuộc sống.

Nếu bạn chỉ cố gắng hiểu từ này... Vâng, có nhu cầu dùng từ khác - 'thượng đế' - thay vì chỉ gọi nó là cuộc sống. Cuộc sống gợi ra, gọi tới. Cuộc sống trong mối quan hệ sâu sắc.

Một người đàn bà bình thường đi qua. Cô ấy là đàn bà - nhưng nếu yêu mời gọi trái tim bạn, cô ấy không còn là người đàn bà; cô ấy là người yêu. Chúng ta có thể nói mọi người được yêu đều là đàn bà. Trở thành người yêu là một chức năng chắc chắn trong việc là đàn bà - khi cô ấy được gọi tới, khi cô ấy không còn nữa, chỉ cô ấy... trở thành người, trở thành có quan hệ.

Bạn có quan sát biến thái này không? Người đàn bà có thể đi qua bạn nhiều lần, bạn có thể đã thấy cô ấy nhiều lần, vậy mà cô ấy chỉ là người đàn bà, như có hàng triệu đàn bà. Thế rồi đột nhiên một ngày nào đó cái gì đó thay đổi. Người đàn bà này không còn là người đàn bà thường; cô ấy đã trở thành thiêng liêng. Cô ấy là người yêu. Bây giờ đột nhiên cô ấy đi tới gần bạn; tim bạn đã gọi.

Hay người đàn ông. Bạn biết anh ta, như một trong nhiều người đàn ông - chỉ như con số thống kế, chỉ là một số trong cả triệu đàn ông; anh ta chẳng có khuôn mặt đặc thù nào cho bạn, chẳng có liên quan gì tới bạn... nếu người đàn ông đó biến mất và bị thay thế bằng người khác, bạn sẽ thậm chí không để ý tới sự khác biệt; anh ta chỉ là một con số, chưa là người với bạn; không được gợi nhớ, không được mời, anh ta vẫn còn vô danh, anh ta không có tên... Thế rồi đột nhiên một ngày yêu nảy sinh. Anh ta không còn là người đàn ông bình thường; anh ta đã trở thành thượng đế.

Được gợi nhớ, được gọi tới, có quan hệ, bạn đã trở thành... mối giao cảm đã xảy ra. Và không chỉ điều đó, người đàn ông đã thay đổi; bạn cũng được thay đổi đồng thời. Cái gì đó của cõi bên kia đã đi vào.

Vâng, có chức năng của từ ‘thượng đế’ - cuộc sống gợi tới, cuộc sống trở thành người, cuộc sống trở thành một cá nhân. Bạn không còn dửng dưng với nó. Bạn cảm về nó - giao cảm đã xảy ra. Thế thì cuộc sống trở thành thượng đế. Thế thì cuộc sống không còn với chữ ‘tôi’ thường; bây giờ nó có chữ hoa ‘Cuộc sống’.

Nhưng không có cách nào để hiểu thượng đế qua trí tuệ, vì không có cách nào để hiểu yêu qua trí tuệ.

Thượng đế là yêu được gợi tới. Và trong ánh sáng đó của yêu, mọi thứ được biến đổi. Nó là giả kim thuật, phép thần.

Trao một chút ít thượng đế cho bạn. Đó là toàn thể nỗ lực của tôi. Khi tôi nói cuộc sống là thượng đế, tôi ngụ ý nói đừng nhìn thượng đế trong đền chùa và nhà thờ hồi giáo và nhà thờ. Ở đó bạn sẽ thấy các thượng đế của các triết gia, các nhà thượng đế học - mà là thượng đế hư huyễn, đồng tiền giả, vật giả. Nhìn và cây, vào hoa, vào các vì sao, vào nhân loại, vào con vật, vào chim chóc. Bất kì chỗ nào có cuộc sống, nhìn sâu bên dưới chỗ đó. Gợi tới thượng đế ở đó. Cầu nguyện ở đó. Cầu nguyện trước cây. Cầu nguyện trước con vật. Cầu nguyện trước các vì sao. Gợi tới thượng đế ở đó. Có ngôi đền thực.

Khi tôi nói cuộc sống là thượng đế, tôi ngụ ý điều này - đừng bị giới hạn trong đền chùa và đừng bị giới hạn trong nhà thờ và đừng bị giới hạn bởi Kinh thánh và Gitas và Korans. Đừng bị giới hạn chút nào. Cuộc sống là vô hạn. Gặp gỡ cuộc sống như nó vậy đi. Gặp gỡ cái vô hạn. Đừng sợ cái vô hạn.

Nỗi sợ cái vô hạn là ở đâu? Nỗi sợ là ở chỗ với cái vô hạn bạn sẽ biến mất. Trong nhà thờ bạn không thể biến mất được. Bạn có thể xoay xở. Nhà thờ là kết cấu của bạn. Nó là tuỳ tiện. Nó là nhân tạo. Nó là hoa nhựa. Bạn có thể kiểm soát nó, thao túng nó. Đằng sau bức màn là tay bạn. Thượng đế trong nhà thờ là bịa đặt của bạn.

Thượng đế thực là khác toàn bộ. Nếu bạn tới với thượng đế thực - cuộc sống - thế thì bạn là sáng tạo của thượng đế. Thế thì thượng đế ở đằng sau mọi thứ. Trong nhà thờ bạn ở đằng sau mọi thứ. Nhà thờ là việc lừa dối.

Cho nên khi tôi nói cuộc sống là thượng đế, tôi đơn giản ngụ ý đừng tạo ra thượng đế thay thế, đừng tạo ra đền chùa thay thế. Không gian bao la này là ngôi đền và cuộc sống chuyển động vô hạn này là thượng đế. Trao chút ít thượng đế cho bạn đi và thế thì bạn sẽ hiểu. Và việc hiểu đó sẽ không là của trí tuệ; cái đó sẽ có nhiều bản thể toàn bộ của bạn hơn. Nó sẽ nhiều nội dung bên trong hơn.

Tôi mới đọc một giai thoại:

"Một người đang ủ ê suy nghĩ bên vại bia ở quán rượu, và nói với người bạn mình, 'Tôi kể cho anh, Mulligan, tôi không biết tôi sẽ làm gì với vợ tôi.'

'Bây giờ nó là cái gì?'

'Vẫn cùng việc cũ - tiền. Cô ấy bao giờ cũng hỏi về tiền. Chỉ thứ năm vừa qua cô ấy đã cần mười đô la, hôm qua cô ấy hỏi quanh hai mươi đô la, và sáng nay, nếu anh vui lòng, cô ấy đòi năm mươi đô la!'

'Cô ấy làm gì với mọi tiền đó, vì trời?' người bạn hỏi.

'Không có cách nào tìm ra được. Tôi chưa bao giờ cho cô ấy đồng nào.'

Trao cho bạn chút ít thượng đế đi, thế thì bạn sẽ dừng hỏi thượng đế là gì. Bạn không cho bản thân bạn chút ít thượng đế và thế rồi bạn liên tục hỏi.

Không ai khác có thể cho bạn thượng đế được, nhớ lấy. Bạn sẽ phải đi tới các thuật ngữ với thượng đế theo cách riêng của bạn.

Tôi không thể trao thượng đế cho bạn được. Thượng đế không phải là hàng hoá, nó không phải là đồ vật. Nó là kinh nghiệm tới mức chỉ bạn mới có thể có nó.

Bạn sẽ phải đi một mình. Bạn sẽ phải đi một mình một cách toàn bộ, trần trụi không ý nghĩ, trần trụi toàn bộ, trần trụi không triết lí, trần trụi không kinh sách. Và một khi bạn đã nếm một chút, bạn sẽ hiểu.

Yêu cuộc sống đi, và dần dần ánh sáng sẽ nảy sinh trong bản thể bạn. Qua yêu cuộc sống sâu sắc, người ta đi tới hiểu thượng đế là gì.

Phần cuối của câu hỏi là: Thầy nói thượng đế là người đã tạo ra thế giới này.

Thượng đế là thế giới. Tâm trí liên tục tạo ra nhị nguyên. Nó nói thượng đế là người đã tạo ra thế giới. Thế thì thế giới là tách rời và thượng đế là tách rời. Thượng đế không tách rời. Ngài không thể tách rời khỏi thế giới của ngài. Nếu ngài tách rời, thế giới không thể tồn tại lấy một khoảnh khắc mà không có ngài. Ngài là chính cuộc sống của cuộc sống.

Cho nên đừng tưởng tượng thượng đế như một hoạ sĩ đang vẽ lên vải vẽ và thế rồi vải vẽ là tách rời và thượng đế là tách rời. Hoạ sĩ có thể chết nhưng bức tranh có thể tiếp tục.

Vì nhị nguyên này, Nietzsche có thể nói, 'Thượng đế chết.' Nhu cầu của ngài là gì? Ngài đã tạo ra thế giới này - được chấm dứt! Sao cứ liên tục mang tải trọng này? Nhu cầu về thượng đế là gì? Một khi ngài đã tạo ra thế giới thế thì nhu cầu là gì? Thế giới đang đó, bạn đang đó. Thượng đế này chỉ có thể là cản trở. Ngaì sẽ tới giữa bạn và cuộc sống của bạn - được kết thúc với ngài đi!

Và Nietzsche là đúng theo cách nào đó: đó là kết luận logic của nhị nguyên. Thế giới là đúng hoàn hảo mà không có ngài. Sao đem ngài vào? Thực ra, bạn càng đem ngài vào, rắc rối càng nảy sinh thêm. Nhìn các tôn giáo mà xem. Bao nhiêu cuộc chiến tranh, sát hại, bạo hành?... Cái gì đã xảy ra không nhân danh tôn giáo? Thế giới đã khổ vô cùng.

Được kết thúc với thượng đế đi. Ngài đã tạo ra thế giới; cho ngài lời cám ơn cuối cùng và được kết thúc. Bây giờ ngài không còn được cần nữa. Già quá rồi, gần như suy nhược...

Nietzsche nói, 'Thượng đế chết, và con người tự do bây giờ.' Đây là kết luận logic của tư duy nhị nguyên.

Ở phương Đông chúng ta chưa bao giờ nghĩ tới thượng đế như hoạ sĩ. Chúng ta đã nghĩ về thượng đế như vũ công. Điệu vũ không thể bị tách rời khỏi vũ công; bức tranh có thể bị tách rời. Đó là lí do tại sao điệu vũ là sống động và bức tranh là chết. Bức tranh dù đẹp thế nào, nó là chết. Nó tách rời khỏi người sáng tạo. Khoảnh khắc nó tách rời, nó chết. Nó có thể đã sống cuộc sống trong tâm trí của hoạ sĩ, nó có thể đã từng sống khi nó còn chưa được vẽ ra. Khoảnh khắc nó được vẽ ra nó được kết thúc; nó đã là sản phẩm chết. Nhưng điệu vũ...

Ở Ấn Độ chúng ta gọi thượng đế là 'nataraj' - thượng đế vũ công. Bạn phải đã thấy Shiva nhảy múa. Đó là khái niệm phương đông về thượng đế - khái niệm bất nhị. Khi vũ công dừng lại, việc múa dừng lại. Bạn không thể tách rời việc múa khỏi vũ công. Và việc múa tới cao trào, tới cực đỉnh, khi vũ công hoàn toàn bị mất trong nó - khi không có vũ công không có việc múa; cả hai là một... một chuyển động của năng lượng và vui sướng cực kì.

Đó là lí do tại sao không cái gì có thể được so sánh với việc múa - thơ ca, hội hoạ, điêu khắc; không cái gì tới gần nó. Việc múa vẫn còn là nghệ thuật tối cao. Và đó là nghệ thuật đầu tiên được sinh ra và đó sẽ còn lại là nghệ thuật cuối cùng nữa, vì việc múa có phẩm chất của bản thân cuộc sống trong nó.

Thượng đế là vũ công. Ngài không là đấng sáng tạo theo nghĩa hoạ sĩ; ngài là đấng sáng tạo theo nghĩa vũ công.

Thế rồi để tôi nói điều đó theo cách khác. Thượng đế không phải là đấng sáng tạo mà là tính sáng tạo... năng lượng động. Khoảnh khắc bạn nói đấng sáng tạo, ngài chết. Chính từ ‘đấng sáng tạo’ có dấu chấm hết trong nó. Tính sáng tạo với một đầu mở, chuyển động và chuyển động vô cùng và đạt tới những đỉnh ngày càng cao hơn...

Con vật là điệu vũ của thượng đế. Cây cối cũng là điệu vũ của thượng đế. Nhân loại cũng là điệu vũ của thượng đế, đạt tới ngày càng cao hơn. Thượng đế đang di chuyển ngày càng nhanh hơn - điên hơn, nhanh hơn, đi vào tan biến trong điệu vũ của ngài.

Một Phật hay một Jesus là điều tối thượng của điệu vũ của ngài... nơi vũ công bị say và điên hoàn toàn tới mức người đó đã trở thành điệu vũ.

Đó là lí do tại sao tôi nói rằng nếu bạn sống cuộc sống trong tính động của nó, bạn sẽ tới gần thượng đế hơn - vì ngài vẫn đang múa. Đừng nói rằng ngài đã sáng tạo ra thế giới - ngài vẫn đang sáng tạo. Bằng không làm sao cây liên tục mọc được? Làm sao hoa liên tục nở bung? Mọi khoảnh khắc thế giới đều được làm mới lại. Mọi sáng cuộc sống tươi tắn đều được thoát ra.

Không, thượng đế Ki tô giáo là giả - thượng đế đã tạo ra thế giới trong sáu ngày và thế rồi nghỉ vào ngày thứ bẩy. Điều đó dường như không đúng - ngày nghỉ cho thượng đế sẽ là cái chết. Cứ nghĩ về nó mà xem. Ngày nghỉ cho thượng đế sẽ là cái chết cho việc sáng tạo của ngài. Vũ công không thể đi kì nghỉ được bằng không điệu vũ sẽ biến mất. Và chính ý tưởng rằng thượng đế phát mệt mỏi là ngu xuẩn. Ngài vẫn đang sáng tạo đấy. Ngài không là gì ngoài tính sáng tạo.

Nghĩ dưới dạng năng lượng đi; đừng nghĩ dưới dạng đồ vật. Nghĩ dưới dạng năng lượng. Đại dương hoang dã... Thượng đế là đại dương năng lượng hoang dã - tiếp diễn mãi, hết sóng nọ tới sóng kia, không chấm dứt. Chưa bao giờ có bắt đầu. Chính ý tưởng về việc bắt đầu là của tâm trí. Làm sao thế giới có thể bắt đầu được?

Trước Darwin, người Ki tô giáo thường tin rằng thượng đế tạo ra thế giới vào một ngày đặc biệt. Một nhà thượng đế học ngu xuẩn thậm chí còn quyết định ngày tháng và ngày này - bốn nghìn linh bốn năm trước Jesus, đích xác vào thứ hai ngài đã bắt đầu... nó phải đã là ngày thứ nhất của tháng giêng.

Thế rồi câu hỏi nảy sinh - ngài đã làm gì trước điều đó? Đừng hỏi người Ki tô giáo; họ sẽ nổi giận. Ngay cả người như thánh Augustine cũng trở nên rất rất giận. Một người đã hỏi - câu hỏi này dường như liên quan và hồn nhiên - người đó hỏi, 'Tôi có thể hiểu được rằng thượng đế đã tạo ra thế giới bốn nghìn lẻ bốn năm trước khi Jesus Christ được sinh ra, nhưng ngài đã làm gì trước điều đó?'

Tất nhiên không có câu trả lời cho điều đó trong thượng đế học Ki tô giáo. Thánh Augustine đã trở nên rất giận và ông ấy nói, 'Ngài đã nghĩ suy ủ ê và nghĩ về việc trừng phạt những người như ông, người hỏi những câu hỏi như vậy.'

Điều này thì không có tính thánh thiện gì mấy. Câu hỏi này là rất hồn nhiên; giận này là không liên quan. Nhưng người đã nêu ra câu hỏi này, mà làm đổ sụp toàn thể thượng đế học Ki tô giáo. Không, chưa bao giờ có bắt đầu. Không thể có được, vì thế thì câu hỏi này bao giờ cũng nảy sinh - cái gì có đó trước khi bắt đầu? Và không bao giờ sẽ có kết thúc nào, vì câu hỏi sẽ nảy sinh - thế thì cái gì sẽ ở sau chỗ kết thúc? Nếu bạn có thể quan niệm được bất kì cái gì trước việc bắt đầu, thế thì cái đó không phải là bắt đầu. Nếu bạn có thể quan niệm bất kì cái gì sau kết thúc, thế thì cái đó không phải là kết thúc.

Thế giới này là quá trình đang tiếp diễn. Thượng đế là tính sáng tạo - sáng tạo và sáng tạo và sáng tạo. Thực ra, khoảnh khắc tôi nói sáng tạo, tôi cảm thấy không hài lòng mấy. Ngôn ngữ không có khả năng diễn đạt đích xác nó. Khoảnh khắc tôi nói 'sáng tạo', lần nữa nó dường như là ngài là tách rời.

Không, ngài là đấng sáng tạo và ngài là cái được sáng tạo. Ngài là cùng năng lượng mà trở thành đá, trở thành cây, trở thành người... cùng năng lượng mà trở thành tội nhân và trở thành thánh nhân... cùng năng lượng mà khóc, kêu và cười... cùng năng lượng trở thành ngày và đêm, sống và chết, mùa hè và mùa đông - bất nhị.

Sự tồn tại là thượng đế được gọi qua yêu, được gợi ra qua yêu. Khoảnh khắc bạn trở nên có khả năng của lời cầu nguyện, sự tồn tại trở thành thượng đế. Khoảnh khắc bạn trở nên có khả năng yêu sâu sắc, cuộc sống trở thành thượng đế. Nó là việc biến thái của cùng một năng lượng.

Cho nên, thượng đế không phải là cái gì đó tồn tại ở đó như một đối thể. Nếu tôi đã kinh nghiệm ngài, tôi không thể chỉ ra ngài cho bạn được. Chừng nào bạn chưa gợi ra ngài, chừng nào bạn chưa đi tới quan hệ với ngài, chừng nào bạn chưa quì xuống trong lời cầu nguyện, chừng nào bạn chưa gọi ngài, bạn không thể biết được ngài.

Và thế tiến thoái lưỡng nan là ở chỗ đầu tiên bạn muốn hoàn toàn chắc chắn liệu ngài có hay không, thế rồi bạn có thể cầu nguyện. Và bạn muốn đầu tiên phải chắc về chính giả thuyết rằng thượng đế hiện hữu, thế thì bạn có thể tin cậy.

Bây giờ đây là thế tiến thoái lưỡng nan. Nếu bạn chọn đầu tiên bạn cần sự chắc chắn, thế thì bạn sẽ không bao giờ có khả năng biết thượng đế là gì.

Việc biết thượng đế chỉ dành cho những kẻ đánh bạc... người không lo nghĩ về sự chắc chắn, người sẵn sàng đi vào trong nguy hiểm, người sẵn sàng đi vào trong bất an ninh, người sẵn sàng đi vào trong cái không biết, người sẵn sàng bỏ quá khứ tiện nghi, quá khứ thuận tiện, người giống như trẻ nhỏ - bao giờ cũng ngạc nhiên và bao giờ cũng ngập ngừng.

Thượng đế chỉ dành cho những người dũng cảm. Nó là dũng cảm lớn nhất có đó.

Vì đó là điều khó khăn nhất - gần như không thể được để tâm trí làm. Đầu tiên tin cậy tới và thế rồi thượng đế nảy sinh. Bạn tạo ra thượng đế qua tin cậy của bạn. Ở đây bạn mở con mắt của tin cậy và đột nhiên cuộc sống lấy sự thay đổi, được biến đổi - nó trở thành tính thượng đế, nó trở thành điều thiêng liêng.

Thượng đế là tính chủ thể của bạn, phần còn lại bên trong nhất của bạn, về tới nhà.

Thượng đế không liên quan gì tới thượng đế học; nó có cái gì đó liên quan tới cách bạn sống cuộc sống của bạn - dù bạn sống qua tâm trí hay bạn sống qua trái tim.

Nếu bạn sống qua trái tim, quên mọi thứ về thượng đế đi; ngài sẽ tự chăm nom cho ngài. Ngài sẽ tới, ngài sẽ gõ vào trái tim bạn. Sớm hay muộn bạn sẽ nghe thấy tiếng bước chân của ngài tới ngày càng gần hơn. Chính nhịp đập trái tim của bạn sẽ trở thành bước chân... âm thanh bước chân của ngài. Chính việc thở của bạn sẽ là việc tới của ngài và việc đi của ngài.

Câu hỏi 2

Nếu người ta ở trong tình huống của đệ tử của Muso - ước ao kết liễu võ sĩ đạo vì dám tấn công thầy - người ta có nên làm điều đó với tính toàn bộ cụ thể, và thiền sau đó, hay kìm nén xung lực dựa trên bản ngã, hay có phương án thứ ba?

Điều thứ nhất, và là điều cơ bản nhất cần được hiểu, là ở chỗ bất kì cái gì bạn làm, nó phải không là phản ứng. Nếu nó là hành động thế thì không có vấn đề gì.

Nếu đệ tử của Muso đã hành động từ tính tự phát của mình, Muso chắc đã ban phúc lành cho anh ta, nhưng anh ta bắt đầu nói, rằng anh ta muốn làm điều này, anh ta không thể cho phép người này sống thêm nữa, người này đã xúc phạm thầy anh ta... Nếu như anh ta đã hành động thay vì suy ngẫm về điều đó, thay vì mang tâm trí vào; nếu anh ta đã hành động với vô trí, thầy chắc đã ban phúc cho anh ta.

Hành động bao giờ cũng tốt; phản ứng bao giờ cũng xấu.

Cho nên đầu tiên cố gắng hiểu thuật ngữ này ‘phản ứng’. Nó có nghĩa là bạn đang hành động một cách vô ý thức. Ai đó đang thao túng bạn. Ai đó nói cái gì đó, làm cái gì đó, và bạn phản ứng. Người chủ thực của tình huống này là ai đó khác. Ai đó tới và xúc phạm bạn và bạn phản ứng, bạn trở nên giận. Ai đó tới và ca ngợi bạn và bạn mỉm cười và bạn sung sướng. Cả hai là như nhau. Bạn là nô lệ và người khác biết cách nhấn nút của bạn. Bạn đang hành xử như cái máy. Bạn là cái máy tự động, chưa là người.

Hành động, đừng phản ứng. Đừng là đồ chơi trong tay kẻ khác.

Và bạn không thể dự đoán được người hành động từ vô trí; chỉ tâm trí là dự đoán được. Nếu đệ tử này là người đã nhận ra, người tỉnh táo, không ai có thể nói câu chuyện sẽ rẽ sang ngả nào - không ai có thể nói được. Không ai có thể nói được; cả nghìn lẻ một phương án mở ra cho tâm thức.

Câu chuyện này chắc đã khác toàn bộ, chừng đó là chắc chắn. Anh ta có thể đã tống võ sĩ đạo ra khỏi thuyền, hay bản thân anh ta có thể đã nhảy ra khỏi thuyền, hay anh ta thậm chí đã ném Muso, thầy anh ta, ra khỏi thuyền. Không ai biết.

Tâm thức là tự do toàn bộ. Nhưng một điều là chắc chắn: bất kì cái gì sẽ xảy ra, thầy đều đã ban phúc cho nó - nếu nó là từ vô trí, tự phát, hành động toàn bộ trong hiện tại, không bị kiểm soát bởi bất kì ai khác, bắt nguồn từ bản thể riêng của người ta...

Chúng ta phản ứng tương ứng với ước định của chúng ta. Nếu bạn đã được sinh ra trong gia đình ăn chay và thức ăn mặn được đặt lên bàn, bạn sẽ cảm thấy buồn nôn, mửa ra, say sóng. Không phải bởi vì thức ăn mặn, mà vì ước định của bạn. Ai đó khác người đã được ước định cho thức ăn mặn sẽ thích thú ngay từ cái nhìn vào nó, sẽ cảm thấy ngon miệng không buồn nôn, sẽ cảm thấy sung sướng, sẽ được xúc động. Điều đó nữa cũng là việc ước định.

Chúng ta phản ứng bởi vì chúng ta đã từng bị ước định theo cách nào đó. Bạn có thể bị ước định để rất lễ phép. Bạn có thể được ước định bao giờ cũng trong kiểm soát. Bạn có thể được ước định để im lặng. Bạn có thể được ước định để vẫn còn trong tình huống mà người thường trở nên bị rối loạn và sao lãng. Nhưng nếu nó là việc ước định thế thì nó chẳng liên quan gì tới tôn giáo; thế thì nó có cái gì đó liên quan tới tâm lí. Và Phật hay Jesus không phải là thầy ở đó - B.F. Skinner và Pavlov, họ là thầy ở đó. Đó là phản xạ có điều kiện.

Tôi đã nghe một câu chuyện. Trong phòng thí nghiệp của B. F. Skinner, một con chuột mới được đưa vào.

Họ liên tục làm việc với chuột vì họ không tín nhiệm con người. Họ nghĩ rằng nếu họ có thể hiểu được tâm trí của chuột, họ đã hiểu nhân loại.

Con chuột cũ, đã ở đó với Skinner trong một thời gian rất dài, đã khai tâm cho con chuột mới và nói, 'Trông đấy. Giáo sư này B. F. Skinner là người rất tốt, nhưng anh phải ước định ông ta trước hết. Nhấn nút này và ngay lập tức bữa sáng tới. Tôi đã ước định ông ta một cách hoàn hảo.'

B. F. Skinner nghĩ ông ấy đã ước định chuột phòng thí nghiệm của mình, và chúng nghĩ chúng đã ước định ông ấy.

Việc ước định là kẻ sát hại; tính tự phát bị giết chết. Tâm trí được nuôi dưỡng bằng những ý tưởng nào đó và bạn không được phép đáp ứng; bạn chỉ được phép phản ứng. Trong các thứ nhỏ bé hay thứ lớn lao, điều đó là một.

Nếu bạn đã được nuôi lớn trong gia đình tôn giáo, từ ‘thượng đế’ là hay thế, thánh thiện thế. Nhưng nếu bạn đã được nuôi lớn ở gia đình cộng sản ở nước Nga xô viết, thế thì chính từ này là xấu, buồn nôn. Người ta cảm thấy dường như nó sẽ để lại mùi hôi trong mồm thốt ra từ này.

Nhỏ hay lớn không phải là vấn đề. Nếu bạn liên tục hành xử theo cách bạn đã bị ước định, bạn đang vận hành như cái máy; con người vẫn chưa được sinh ra.

"Người ta nói rằng khi bạn kể cho người Anh một chuyện cười, anh ta sẽ cười ba lần. Anh ta sẽ cười lần thứ nhất - khi bạn kể nó - để cho lịch sự. Anh ta sẽ cười lần thứ hai - khi bạn giải thích nó - lại để cho lịch sự. (Đó là huấn luyện của người Anh - liên tục lịch sự.) Cuối cùng anh ta sẽ cười lần thứ ba vào nửa đêm khi anh ta thức dậy từ giấc ngủ ngon và đột nhiên hiểu ra nó.

Khi bạn kể cho người Đức cùng chuyện cười này, anh ta sẽ cười hai lần. Anh ta sẽ cười lần thứ nhất - khi bạn kể nó - để cho lịch sự. Anh ta sẽ cười lần thứ hai - khi bạn giải thích nó - để cho lịch sự. Anh ta sẽ không bao giờ cười lần thứ ba, vì anh ta không bao giờ hiểu nó.

Khi bạn kể cho người Mĩ cùng câu chuyện cười này, anh ta sẽ cười một lần thôi - khi bạn kể nó - vì anh ta sẽ hiểu nó.

Và khi bạn kể cho người Do Thái cùng câu chuyện cười này, anh ta sẽ không cười chút nào. Thay vì thế anh ta sẽ nói, 'Nó là chuyện cười cổ rồi, và bên cạnh đó, anh kể nó sai toét.'

Nó có thể là chuyện cười, hay nó có thể là triết lí lớn lao. Nó có thể tầm thường hay là bản thân thượng đế - điều đó không tạo ra khác biệt nào. Mọi người hành xử theo cách họ được ước định để hành xử, cách họ được nuôi lớn để hành xử, cách họ được mong đợi hành xử. Tự nhiên không được phép vận hành; chỉ nuôi dưỡng được phép vận hành. Đây là người chúng ta gọi là nô lệ.

Khi bạn trở nên tự do, khi bạn bỏ mọi ước định và lần đầu tiên bạn nhìn vào cuộc sống bằng đôi mắt tươi tắn, không mây ước định nào ở giữa, thế thì bạn trở thành không thể dự đoán được. Thế thì không ai biết, thế thì không ai có thể hình dung được cái gì sẽ xảy ra. Bởi vì thế thì bạn không còn đó nữa; thượng đế hành động qua bạn. Ngay bây giờ chỉ xã hội liên tục hành động qua bạn.

Một khi bạn đơn giản tỉnh táo, sẵn sàng đáp ứng, không có ý tưởng cố định nào, không định kiến nào, không kế hoạch nào, bất kì cái gì xảy ra trong khoảnh khắc này, bạn trở thành thực và đích thực.

Nhớ hai từ - thẩm quyền và đích thực. Bình thường bạn hành xử tương ứng theo thẩm quyền đã ước định bạn - tu sĩ, chính khách, bố mẹ. Bạn hành xử tương ứng theo thẩm quyền.

Người tôn giáo hành xử tương ứng theo thẩm quyền; người đó hành xử qua tính thẩm quyền riêng của người đó. Người đó đáp ứng. Một tình huống nảy sinh đó, một thách thức có đó - người đó đáp ứng bằng toàn bộ bản thể mình. Ngay cả bản thân người đó cũng không thể dự đoán được điều đó.

Khi bạn hỏi một câu hỏi, ngay cả tôi cũng không biết tôi sẽ cho bạn câu trả lời gì. Khi tôi cho nó, chỉ thế thì tôi cũng biết; chỉ thế thì tôi nói, vậy, đây là câu trả lời. Câu hỏi của bạn có đó, tôi ở đây - việc đáp ứng nhất định xảy ra.

Đáp ứng là trách nhiệm. Đáp ứng là đích thực. Đáp ứng đang sống trong khoảnh khắc này.

Cho nên, nếu đệ tử này có chút ít nhận biết hơn, tôi không biết cái gì sẽ xảy ra. Cái gì sẽ xảy ra tôi không biết; không ai có thể nói được.

Bạn bao giờ cũng có thể dự đoán được những người vô ý thức. Tôi có thể nói rằng nếu bạn có đó thay vì đệ tử đó, cùng việc chắc đã xảy ra - cùng hành động. Chỉ hai khả năng có đó: hoặc bạn sẽ là kẻ hèn hoặc bạn sẽ là người bạo dạn. Nếu bạn mạnh, bạn chắc đã hành xử theo cùng cách đệ tử này đã hành xử. Nếu bạn yếu, bạn chắc đã tìm cách hợp lí hoá nào đó để ẩn đằng sau. Đây là hai phương án.

Nhưng với con người thực của hiểu biết không có phương án nào - mọi khả năng bao giờ cũng để mở; không cánh cửa nào đóng. Và từng khoảnh khắc quyết định. Người đó không mang quyết định có sẵn; người đó không có quyết định được làm sẵn. Tươi tắn, trinh nguyên, người đó hành động. Đó là tính trinh nguyên của người chứng ngộ... không bị quá khứ làm biến chất.

Lắng nghe câu chuyện này, bạn có thể làm hai điều. Một: bạn có thể cố gắng kiên nhẫn, như thầy đã nói cho đệ tử của mình. Nếu bạn cố gắng kiên nhẫn, điều đó sẽ là đè nén. Nó sẽ không giúp ích. Kiên nhẫn đó sẽ không thực; sâu bên dưới sẽ có rối loạn, đám đông, bồn chồn, và trên bề mặt bạn sẽ giả vờ rằng bạn kiên nhẫn.

Khả năng thứ hai là ở chỗ bạn hiểu rằng phản ứng chỉ là phản ứng, phản ứng máy móc, và bạn trở nên tỉnh táo hơn. Không phải là bạn đè nén nóng vội; bạn trở nên tỉnh táo hơn, bạn trở nên nhận biết hơn, và kiên nhẫn đi theo như cái bóng.

Nhận biết là chìa khoá. Nếu bạn trở nên nhận biết, mọi thứ đi theo.

Đừng cố trở thành bất kì cái gì - kiên nhẫn, yêu thương, bất bạo hành, an bình. Đừng cố. Nếu bạn cố, bạn sẽ ép buộc bản thân bạn và bạn sẽ trở thành kẻ đạo đức giả. Đó là cách toàn thể tôn giáo đã biến thành đạo đức giả. Bên trong bạn là khác; bên ngoài được tô vẽ. Bạn mỉm cười, và bên trong bạn đã muốn giết. Bên trong bạn mang toàn rác rưởi và bên ngoài bạn liên tục phun nước hoa. Bên trong bạn bốc mùi; bên ngoài bạn tạo ra ảo tưởng dường như bạn là hoa hồng.

Đừng bao giờ kìm nén. Kìm nén là thảm hoạ lớn nhất đã xảy ra cho con người. Và nó đã xảy ra vì những lí do rất hay. Bạn nhìn vào vị phật hay một Muso - im lặng thế, không bị quấy rối. Tham nảy sinh: bạn cũng muốn giống họ. Phải làm gì? Bạn bắt đầu cố gắng là tượng đá. Bất kì khi nào có tình huống và bạn có thể bị quấy rối, bạn kìm bản thân bạn lại. Bạn kiểm soát bản thân bạn.

Kiểm soát là từ bẩn. Nó không có các từ tục tĩu trong nó, nhưng nó là từ tục tĩu đó.

Tự do... Và khi tôi nói tự do tôi không ngụ ý cho phép. Bạn có thể hiểu... khi tôi nói tự do bạn có thể hiểu phóng túng, vì đó là cách mọi thứ diễn ra. Tâm trí có kiểm soát, bất kì khi nào nó nghe thấy về tự do ngay lập tức hiểu đó là phóng túng. Cho phép là cực đối lập của kiểm soát. Tự do ở chính giữa, đích xác ở giữa, nơi không có kiểm soát không có phóng túng.

Tự do có kỉ luật riêng của nó, nhưng nó không bị ép buộc bởi bất kì thẩm quyền nào. Nó bắt nguồn từ nhận biết của bạn, từ tính đích thực. Tự do không bao giờ nên bị hiểu lầm là phóng túng, bằng không bạn sẽ lại bỏ lỡ.

Nhận biết đem tới tự do. Trong tự do không có nhu cầu về kiểm soát, vì không có khả năng nào cho phóng túng. Chính bởi vì phóng túng mà bạn đã bị ép buộc kiểm soát, và nếu bạn vẫn còn phóng túng xã hội sẽ liên tục kiểm soát bạn.

Chính bởi vì tính phóng túng của bạn mà cảnh sát tồn tại và quan toà và chính khách và toà án, và họ liên tục ép bạn tự kiểm soát mình. Và trong việc tự kiểm soát mình bạn bỏ lỡ toàn thể vấn đề về việc sống động, vì bạn bỏ lỡ mở hội. Làm sao bạn có thể mở hội được nếu bạn quá bị kiểm soát?

Điều đó xảy ra gần như mọi ngày. Khi mọi người tới tôi, những người rất bị kiểm soát và có kỉ luật, gần như không thể nào xuyên thấu vào sọ họ được; chúng quá dầy... các bức tường đá bao quanh họ. Họ đã trở thành đá, họ đã trở thành băng lạnh, hơi ấm bị mất. Vì nếu bạn nồng ấm, có nỗi sợ - bạn có thể làm cái gì đó. Cho nên họ đã tự giết chết bản thân họ, đầu độc hoàn toàn bản thân họ. Để còn trong kiểm soát, họ đã thấy chỉ một giải pháp và đó là không sống chút nào. Cho nên là vị phật đá. Thế thì bạn sẽ có khả năng giả vờ rằng bạn kiên nhẫn, im lặng, có kỉ luật.

Nhưng đó không phải là điều tôi đang dạy ở đây. Kiểm soát phải bị bỏ đi cũng nhiều như phóng túng. Bây giờ bạn sẽ đâm ra phân vân. Bạn có thể chọn hoặc kiểm soát hoặc phóng túng. Bạn nói, 'Nếu tôi bỏ kiểm soát, tôi sẽ trở nên phóng túng. Nếu tôi bỏ phóng túng thế thì tôi phải trở thành có kiểm soát.' Nhưng tôi bảo bạn, nếu bạn trở nên nhận biết, kiểm soát và phóng túng cả hai sẽ cùng mòn mỏi đi. Chúng là hai mặt của của cùng một đồng tiền, và trong nhận biết chúng không được cần tới.

Chuyện xảy ra:

"Một chàng trai mười tám tuổi, người bao giờ cũng nhút nhát và mệt mỏi bằng cách nào đó, một tối quyết địng tự thay đổi bản thân mình. Anh ta đi xuống từ phòng ngủ, mọi thứ bóng mượt, và cắn cảu với bố mình, 'Bố trông đấy, con sẽ đi ra thị trấn - con sẽ đi tìm các cô gái đẹp. Con sẽ say xỉn và có thời gian thú vị. Con sẽ làm mọi thứ mà người ở tuổi con nên làm trong thời kì đẹp nhất và có một chút phiêu lưu và kích động, cho nên đừng có cố dừng con lại!'

Ông già nói, 'Cố và dừng con lại sao? Đợi đã, con ta, bố cùng đi với con.'

Mọi người có kiểm soát đều ở trong trạng thái đó - sôi lên bên trong để bùng nổ thành phóng túng.

Đi và xem các sư trong các tu viện. Ở Ấn Độ chúng ta có kiểu người thần kinh đó rất nhiều. Họ tất cả đều thần kinh. Đây là cái gì đó cần được hiểu - hoặc bạn trở thành đa dâm hoặc bạn trở thành thần kinh. Nếu bạn kìm nén dâm của mình, tính dâm, bạn trở thành thần kinh. Nếu bạn bỏ chứng thần kinh, bạn trở thành đa dâm.

Và cả hai đều là các loại điên. Người ta nên đơn giản là bản thân mình - không thần kinh không đa dâm, sẵn có cho mọi tình huống, sẵn sàng đối diện với bất kì cái gì cuộc sống mang tới, sẵn sàng chấp nhận và sống - nhưng bao giờ cũng tỉnh táo, ý thức, nhận biết, lưu tâm.

Cho nên điều duy nhất cần được nhớ thường xuyên là tự nhớ. Bạn không nên quên bản thân bạn. Và bao giờ cũng đi từ cốt lõi bên trong nhất của bản thể bạn. Để hành động tuôn chảy từ đó, từ chính trung tâm của bản thể bạn, và bất kì cái gì bạn làm đều sẽ là đức hạnh.

Đức hạnh là vận hành của nhận biết.

Nếu bạn làm cái gì đó từ ngoại vi, nó có thể không có vẻ giống như tội lỗi, nhưng nó là tội lỗi. Xã hội có thể hài lòng với bạn, nhưng bạn không thể hài lòng với bản thân bạn. Xã hội có thể ca ngợi bạn, nhưng sâu bên dưới bạn sẽ liên tục kết án bản thân bạn vì bạn sẽ biết bạn đã bỏ lỡ cuộc sống - và đã bỏ lỡ chẳng vì cái gì.

Đó là gì - ca ngợi của xã hội sao? Nếu mọi người gọi bạn là thánh nhân, đó là gì? Chẳng là gì ngoài chuyện tào lao. Nó thành vấn đề thế nào? Bạn đã bỏ lỡ thượng đế vì chuyện tào lao. Bạn đã bỏ lỡ cuộc sống vì những người ngu xuẩn, người khắp xung quanh, vì ý kiến tốt của họ.

Sống cuộc sống từ chính trung tâm của bạn đi. Đây là mọi điều thiền là gì. Và dần dần bạn sẽ đi tới cảm thấy một kỉ luật không bị áp đặt, không bị trau dồi, cái nảy sinh một cách tự phát, nảy sinh một cách tự nhiên như hoa nở. Thế thì bạn sẽ có toàn thể cuộc sống sẵn có, và bạn sẽ có toàn thể bản thể của bạn sẵn có. Và khi toàn thể bản thể bạn và toàn thể cuộc sống gặp gỡ, giữa hai điều này nảy sinh điều chính là thượng đế, giữa hai điều này nảy sinh điều là niết bàn.

Câu hỏi 3

Điều này xảy ra cho mẹ tôi khi bà ấy còn là đứa trẻ. Một câu hỏi rất hay; lắng nghe nó cẩn thận vào. Ngựa và xe ngựa của bà ấy đang ở trong phố và bà ấy đã ngồi đó. Xa hơn trên đường là ngựa và xe bên ngoài cửa hàng của thợ làm yên cương. Cậu con trai nông dân đang sắp thay dây cương cho ngựa trên phố.

Anh ta tháo miếng vải che mắt và lần đầu tiên con ngựa có được cái nhìn về chiếc xe mà nó đã từng kéo trong nhiều năm. Đột nhiên nó trở nên sợ cái vật lù lù đằng sau nó và nó chạy đi trong hoảng sợ, phi nước đại dọc phố cùng chiếc xe được kéo theo.

Mẹ tôi nhảy ra khỏi xe hệt như con ngựa khiếp hãi và chiếc xe nhảy qua nó, đánh ngã con ngựa và chiếc xe. Nó vẫn chạy, được gắn với chiếc xe mà nó đang cố thoát ra.

Tôi là con ngựa này. Xe là cái gì?

Ở đó bạn bỏ lỡ. Bạn là xe. Hỏi ai là ngựa đi.

Bạn còn chưa biết ngựa là ai bên trong bạn. Mọi điều bạn biết về bản thân bạn là xe. Nếu bạn nghĩ ‘Mình là ngựa’, từ chính lúc bắt đầu, bạn đã lấy bước sai. Bây giờ sẽ không có tự do.

Cái tôi này là tù túng của bạn. Cái tôi này là cảnh nô lệ của bạn. Cái tôi này chẳng chứa cái gì ngoài vải bịt mắt. Cái tôi này là mù loà của bạn.

Và bạn hỏi: Tôi là con ngựa này. Xe là cái gì? Tất nhiên bạn không thể thấy được chiếc xe vì bạn đang hiểu lầm chiếc xe về bản thân bạn. Bạn đang hiểu lầm. Bạn đang nghĩ bạn là ngựa; đó là lí do tại sao bạn không thể thấy được xe ở đâu. Bạn là xe. Đi tìm ngựa đi. Và nếu bạn bắt đầu tìm ngựa, đột nhiên bạn sẽ thấy toàn thể cái tôi của bạn bao gồm những việc cầm tù, tù túng, xiềng xích.

Nhưng tâm trí rất tinh ranh và liên tục lừa dối. Câu chuyện này hay, sự vụ này hay, gần như có thể trở thành tình huống cho satori-tỏ ngộ. Nếu mẹ bạn mà có nhận biết thêm chút ít, khoảnh khắc đó chắc đã trở thành khoảnh khắc đột phá. Nhưng bạn cũng đang bỏ lỡ vấn đề, và đó là cách tâm trí lừa dối.

Tôi đã đọc một câu chuyện:

"Ngọn lửa địa ngục đôi khi được trông mong dành cho riêng các tội nhân trong một thời kì dài hay ngắn, tuỳ theo tính nghiêm trọng của tội lỗi đặc thù của họ. Xưa kia, có ba bạn tù ở chỗ nóng này, kì nghỉ ngắn của họ ngẫu nhiên trùng hợp, đã gặp nhau và tham gia vào cuộc đối thoại.

Một người nói, 'Tôi là người Do Thái khi tôi còn ở trên trần, nhưng nói thẳng, điểm yếu của tôi là bánh mì kẹp thịt. Cho nên các anh thấy điều đã xảy ra.'

'Chúng tôi có thể ăn thịt giăm bông tự do,' người thứ hai nói, 'vì tôi là người cơ đốc giáo. Không may tôi quá tự do với các quí bà. Ngoại tình là tội chính của tôi và đó là lí do tôi ở đây.'

Người thứ ba vẫn còn im lặng và hai người kia quay sang anh ta. 'Này,' họ hỏi, 'sao anh ở chỗ nóng này?'

Và người thứ ba nói một cách kiên quyết, 'Tôi là nhà khoa học Ki tô giáo. Chỗ này không nóng và tôi không ở đây.'

Bây giờ, ngay cả trong địa ngục bạn có thể vẫn là nhà khoa học Ki tô giáo. Bạn có thể phủ nhận. Vì nhà khoa học Ki tô giáo liên tục nói rằng đó là vấn đề của tâm trí: nếu ông nói nó có, thì nó có; nếu ông nói nó không có, thì nó không có. Giá mà nó dễ dàng thế... Nó không dễ dàng thế.

"Một người gặp một nhà khoa học Ki tô giáo và nhà khoa học Ki tô giáo hỏi người đó, 'Ông cậu của anh thế nào?'

Người này nói, 'Ông ấy rất yếu và ốm.'

Nhà khoa học Ki tô giáo nói, 'Ông ấy đơn giản nghĩ. Ông ấy không ốm và ông ấy không yếu đâu. Đây chỉ là tâm trí. Ông ấy nghĩ điều đó.'

Sau bẩy ngày họ gặp lại và nhà khoa học Ki tô giáo lại hỏi, 'Ông cậu của anh thế nào rồi?'

Người này nói, 'Bây giờ ông ấy còn rối ren hơn. Bây giờ trong hai ngày ông ấy nghĩ rằng ông ấy chết.'

Tâm trí có thể tiếp tục chơi những trò chơi mới. Đầu tiên bạn cố trốn. Nếu bạn không thể trốn được thế thì bạn tạo ra ý tưởng rằng bạn không có đó. Cảnh giác với nó.

Bạn là xe. Đừng nói, 'Tôi không là xe, tôi là ngựa.' Đây là thủ doạn của tâm trí. Một khi bạn chấp nhận nó, bạn sẽ có vẻ vô ích. Bạn sẽ không bao giờ tìm ra xe ở đâu và bạn sẽ không bao giờ tìm ra ngựa là ai. Thế thì mọi thứ trở thành lẫn lộn.

Mọi điều bạn biết về bản thân bạn đều không phải là bạn. Nó không phải là thực tại của bạn. Mọi điều bạn nghĩ về bản thân bạn đều là ý kiến của người khác mà bạn đã thu thập. Cứ nhìn vào điều bạn nghĩ về bản thân bạn và bạn sẽ thấy các mẩu được thu thập đây đó.

Ai đó nói bạn đẹp; thế rồi đi và đứng trước gương và bạn sẽ thấy bản thân bạn có chút ít đẹp hơn. Ai đó nói bạn chưa bao giờ đẹp thế. Bạn phải vậy rồi, bằng không tại sao anh ấy phải bận tâm? Mọi người nói bạn tài giỏi, bạn bắt đầu nghĩ bạn tài giỏi.

Mọi người liên tục nói những điều xung quanh bạn và bạn liên tục thu thập các ý kiến... các mảnh cắt từ báo chí... và đó là toàn thể con người bạn. Cứ có cái nhìn và bạn sẽ thấy - mẩu này tới từ mẹ bạn, mẩu này tới từ bố bạn, mẩu này tới từ anh bạn, mẩu này tới từ thầy giáo, mẩu này tới từ tu sĩ. Cứ liên tục nhìn vào cách toàn thể cái xe đã được tích luỹ quanh bạn.

Và một khi bạn thấy rằng nó được vay mượn từ những người khác thế thì không khó khăn gì trong việc bỏ nó. Trong chính việc thấy đó, nó rơi rụng đi - và thế thì nhận biết sẽ nảy sinh. Nhận biết đó là ngựa, và ở đó bạn sẽ không tìm thấy cái tôi hiện hữu nào. Nhiều nhất nó chỉ là cái hiện hữu, nhưng không có cái tôi nào.

Bản ngã là thứ giả nhất trên thế giới. Nhưng nếu bạn chấp nhận nó, nó liên tục tạo ra ngày càng nhiều ảo tưởng. Nó rất có tính sinh sản. Nó không tin vào việc kiểm soát sinh đẻ. Nó liên tục tạo ra nhiều ảo tưởng hơn, nhiều ảo tưởng hơn. Bản ngã là mẹ của mọi ảo tưởng.

Câu hỏi 4

Làm sao thầy có thể là nhân chứng khi toàn bộ trong yêu với khoảnh khắc đó? Tôi cảm thấy lẫn lộn, vì khi được tham gia với người yêu việc xem xét tình huống dường như là giả.

Ai đã bảo xem? Tôi không nói liên tục xem. Tôi đang nói phải tỉnh táo - và chúng là khác toàn bộ. Khi bạn xem, bạn xem qua tâm trí. Khi bạn tỉnh táo, bạn đơn giản tỉnh táo; không có việc xem. Khi tôi nói ‘tỉnh táo’, tôi đơn giản ngụ ý không rơi vào giấc ngủ.

Tỉnh táo chẳng liên quan gì tới tâm trí. Xem có mọi thứ liên quan tới tâm trí. Xem nghĩa là bạn đang cố gắng từ bên ngoài tình huống. Tỉnh táo nghĩa là ở trong tình huống nhưng không ngủ.

Tất nhiên, bạn sẽ bỏ lỡ toàn thể sự việc, toàn thể cái đẹp của yêu, nếu bạn xem. Nhưng mọi người liên tục làm điều đó; họ đã trở thành người xem. Và đó là lí do tại sao khi tôi nói ‘nhân chứng’, bên trong, bạn lập tức nghĩ ‘xem’.

Mọi người đã biến thành người xem. Đặc biệt ở phương Tây, toàn thể nhân loại đã trở thành người xem. Hoặc xem phim hay ti vi hay trận đá bóng hay ai đó múa hay ai đó làm tình. Bạn chỉ là người xem. Trong phim ai đó khác đang làm tình và bạn ngồi trong ghế và xem. Ngu xuẩn làm sao! Hoặc làm tình hoặc về nhà. Sao cứ xem? Toàn thể xã hội dường như đã biến thành người nhòm lỗ khoá. Đó là điều duy nhất - liên tục xem. Bạn sẽ thu được gì từ việc xem?

Tôi đã nghe nói về những người không thể làm tình được trong bóng tối vì họ muốn xem. Họ muốn xem bản thân họ làm tình. Ngập với ánh sáng, họ làm tình. Cái gì đó bị bỏ lỡ. Yêu là điều huyền bí và chỉ xảy ra trong bóng tối sâu sắc. Khoảnh khắc bạn bắt đầu xem, ở đó yêu biến mất. Bạn đã trở thành người nhìn lỗ khoá.

Đàn bà tỉnh táo về hiện tượng này theo cách bản năng hơn. Họ bao giờ cũng nhắm mắt khi họ làm tình. Và nếu họ không nhắm mắt, bạn có thể chắc chắn họ thuộc vào phong trào giải phóng phụ nữ. Họ đang cố giống đàn ông, ngu xuẩn như đàn ông. Đàn bà bao giờ cũng nhắm mắt vì ở bên trong và tỉnh táo là đẹp vô cùng. Nhiều thứ thế đang xảy ra bên trong... luồng năng lượng thế, sự vang vọng sâu thế, âm nhạc thế, im lặng thế, điệu vũ lớn thế của cảm giác cực thích - ai bận tâm xem? Người ta tận hưởng, người ta sung sướng trong nó, người ta nhảy múa trong nó, người ta được tắm trong nó. Ai bận tâm xem?

Tôi đã nghe nói về những người không chỉ cần ánh sáng trong phòng ngủ của họ; họ gắn gương khắp nơi để cho từ mọi phía họ có thể xem bản thân họ đang làm tình. Yêu là không quan trọng; việc xem là quan trọng. Người hay nhìn trộm... Nhìn vào qua cửa và lỗ khoá nhà tắm của người khác. Bạn thậm chí còn muốn nhìn vào bản thân bạn qua lỗ khoá của bạn. Nhưng điều đó là không thể được - hoặc bạn có thể ở trong nhà tắm hoặc bạn có thể ở lỗ khoá. Cho nên mọi người đã tạo ra nhiều phương cách.

Tôi đã nghe nói về những người đã gắn máy ảnh tự động vào trong phòng ngủ của họ để cho họ có thể làm tình thoải mái và máy ảnh có thể liên tục chụp ảnh và sau đó họ có thể xem duyệt lại toàn thể sự việc. Sự việc trong bản thân nó là không quan trọng - nhưng việc xem duyệt lại...

Đây là bệnh tật. Nếu bạn nhổ cây lên để xem rễ, cây sẽ chết. Rễ phải được để lại trong bóng tối. Thượng đế làm việc nhiều trong bóng tối hơn là trong ánh sáng, vì ánh sáng có hơi chút phá rối. Đứa trẻ được sinh ra trong bụng mẹ sâu của người mẹ... tối, không ánh sáng đi vào. Ở đó nó lớn lên. Hạt mầm mọc trong đất, trong bóng tối của đất - ở đó nó mọc ra, vươn lên. Mọi cái đẹp đều được sinh trong bóng tối.

Đừng bao giờ là người xem.

Việc chứng kiến là khác toàn bộ. Các từ này tạo ra rắc rối, vì việc chứng kiến cũng có nghĩa là xem, quan sát. Nhưng cố hiểu tôi đi. Tính tỉnh táo đơn giản có nghĩa là bạn đang làm tình và bạn không ngủ, có vậy thôi. Đi vào trong nó sâu nhất có thể được đi. Được hội nhập trong nó. Để cho cực thích tiếp quản. Bị sở hữu bởi thượng đế của yêu. Run lên như chiếc lá nhỏ trong cơn gió mạnh. Để cho thượng đế của yêu tới với bạn từ khắp nơi, từ mọi hướng. Để cho bản thân bạn được nhận chìm - nhưng không rơi vào giấc ngủ. Vẫn còn tỉnh táo.

Tôi không nói xem, bởi vì khoảnh khắc bạn xem bạn đã trở thành đôi mắt và toàn thể con người bị mất. Khi bạn tỉnh táo, bạn tỉnh táo như tính toàn bộ toàn thể. Mọi tế bào của thân thể bạn đều tỉnh táo. Toàn thân tỉnh táo. Tỉnh táo có phẩm chất khác toàn bộ.

Nhưng các từ tạo ra rắc rối. Và chúng ta đã trở nên thông thái thế; chúng ta bao giờ cũng có thể tìm các cách thức trong từ. Chúng ta bao giờ cũng liên tục chơi trò chơi.

Chuyện xảy ra:

"Trong một bảo tàng, Muskovitch, đã dành thời gian đáng kể đi lang thang qua các hành lang, dừng lại để châm điếu xì gà. Anh ta đã không hút thuốc lâu khi người gác bảo tàng xuất hiện, tiến tới anh ta một cách giận dữ và nói, 'Ông có thấy cái kia không!' Người này trỏ vào cái biển trên tường viết với dòng chữ đỏ choé: Không hút thuốc.

Muskovitch nhìn nó một lúc, thế rồi nói với người gác, 'Nó không nói một cách khẳng định.'

Bạn bao giờ cũng tìm ra cách thức, phương tiện, qua từ. Tôi nói 'tỉnh táo'. Tôi chưa bao giờ nói 'xem'. Xem là hoạt động căng thẳng. Bạn trở nên bị làm hẹp lại. Tỉnh táo là tâm thức rất rộng. Bạn không bị làm hẹp lại; bạn mở rộng.

Xem là tập trung. Bạn tập trung - dường như bạn muốn bắn trúng mục tiêu bằng mũi tên. Thế thì bạn tập trung. Thế thì bạn loại trừ mọi thứ khỏi tầm nhìn của bạn; chỉ còn mục tiêu, chỉ mục tiêu còn lại trong mắt bạn. Bạn quên mọi thứ. Bây giờ mọi thứ đều phải bị loại trừ và toàn thể tâm thức của bạn phải trở thành được dồn vào một điểm. Đây là việc xem là gì.

Tỉnh táo là thiền. Bạn mở rộng, mọi cánh cửa đều mở; không hẹp, tuyệt đối mong manh. Mọi thứ đều được phép.

Bạn có thể lắng nghe tôi theo hai cách. Bạn có thể tập trung. Thế thì tiếng chim hót sẽ là việc làm sao lãng vì bạn phải loại trừ nó. Bạn có thể thiền cùng tôi. Lắng nghe tôi một cách có tính thiền, thế thì chim trở thành một phần của nó; chúng không bị loại trừ. Chúng đang nói cùng điều theo cách của chúng và chúng không phải là kẻ thù và bạn là việc mở rộng. Mọi thứ đều được phép: mọi cửa sổ đều mở, mọi cửa ra vào đều mở, gió từ mọi hướng đều được phép. Không sao lãng nào có đó, vì bạn không cố tập trung.

Mọi người tới tôi và họ nói, 'Chúng tôi cảm thấy rất bị sao lãng. Làm sao tránh sao lãng?'

Tôi bảo họ, 'Tránh tập trung. Đừng tránh sao lãng. Bạn đang tạo ra vấn đề về sao lãng vì bạn đang cố tập trung.'

Thiền không phải là tập trung. Nó không loại trừ bất kì cái gì. Nó bao hàm tất cả. Nhìn vào khác biệt này. Không chỉ một kẽ hở mở trong bạn; bạn là mở hoàn toàn. Mọi thứ đều được phép. Thế thì chim làm giầu thêm. Thế thì chó sủa ở đâu đó - cái đó cũng làm giầu. Không cái gì làm sao lãng nếu bạn không tập trung. Bạn tạo ra vấn đề bởi việc tập trung.

Là tỉnh táo nghĩa là mở, sống động, không ngủ, không vô ý thức. Nhưng vấn đề không phải là xem; bằng không bạn sẽ trở nên căng thẳng. Nếu bạn cố xem thế thì bạn bị phân chia. Thế thì phần này của bạn đang làm tình; phần khác đang đi tuần như cảnh sát. Thế thì bạn sẽ không bao giờ là toàn bộ trong nó. Sẽ không có yêu để được xem. Tan biến đi.

Nếu bạn tan biến toàn bộ trong yêu, bạn sẽ thấy phẩm chất nào đó của nhận biết trong bạn; không như ánh sáng bó đuốc - ánh sáng bó được là tập trung, trỏ vào một điểm, hạn hẹp - nhưng như chiếc đèn, ánh sáng toả đi mọi hướng.

Để yêu là toàn bộ và nhận biết sẽ bắt nguồn từ nó. Đừng tạo ra vấn đề cho bản thân bạn.

Tôi biết bạn liên tục hiểu lầm vì bạn liên tục diễn giải. Bất kì cái gì tôi nói, bạn thông dịch nó tương ứng theo ước định của bạn và ý nghĩ và ý thức hệ, và thế thì bạn phá huỷ mọi thứ. Lắng nghe tôi và đừng cố diễn giải nó. Để nó thuần khiết nhất có thể được.

Và tôi không nói những điều khó khăn cho bạn. Tôi đang nói chân lí rất đơn giản. Bạn làm cho chúng thành khó, bạn làm cho chúng thành phức tạp. Bạn bị nghiện sự phức tạp. Một khi tâm trí gây rắc rối thế thì tâm trí trở thành người chủ trong việc giải quyết nó.

Nếu bạn nghe tôi đúng, tỉnh táo, nhận biết, bạn có thể cảm thấy điều tôi đang cố nói. Nói là khó, nhưng nếu bạn thông cảm, trong yêu, trong tin cậy, bạn sẽ có cảm nhận về nó.

Đó là lí do tại sao tin cậy được cần nhiều thế. Đó là lí do tại sao tôi liên tục nhấn mạnh rằng bạn trở thành một phần của gia đình tôi. Bạn có thể ở đây như người ngoài, bạn có thể ở đây như khách thăm, bạn có thể ở đây mà không là sannyasin: bạn sẽ bỏ lỡ nhiều. Tôi sẽ nói chuyện với bạn cùng điều, nhưng bạn sẽ bỏ lỡ nhiều, vì hoài nghi, tâm trí không tin cậy sẽ đứng đó và phá huỷ và làm biến chất mọi thứ.

Một khi bạn thảnh thơi, một khi bạn chấp nhận, một khi bạn buông xuôi, một khi bạn tin cậy, thế thì bất kì cái gì tôi đang nói đều có phấm chất khác toàn bộ cho nó. Chỉ thế thì hiểu biết mới nảy sinh.

Câu hỏi 5

Tôi đã từng lắng nghe thầy trong cả năm ngoái. Dầu vậy tôi cảm thấy mọi sáng đều là cuộc phiêu lưu mới. Tôi đợi cho thầy tới với trái tim xúc động và với sự háo hức kì lạ. Điều này thậm chí có xảy ra sau khi nghe thầy trong một năm không? Xin thầy nói cái gì về điều đó.

Nếu bạn đã thực sự lắng nghe trong yêu, thế thì trong nhiều năm và nhiều năm và nhiều kiếp tôi có thể liên tục nói và mọi sáng bạn sẽ lại háo hức. Yêu làm cho mọi thứ thành mới, bởi vì yêu chưa bao giờ tích luỹ quá khứ. Yêu chưa bao giờ trở thành gánh nặng; nó không bao giờ thu thập bụi. Gương vẫn còn sạch.

Nếu bạn đang nghe qua tâm trí thế thì sẽ khó. Thế thì ngay cả một năm là quá nhiều. Thế thì bạn đã thu thập. Nhiều thứ với cái đầu thế bạn đã trở thành nặng nề, và bạn sẽ bắt đầu trở nên bất ổn và háo hức sẽ bị mất - vì tâm trí bao giờ cũng trở thành cũ. Tâm trí là cũ bởi vì nó tích luỹ quá khứ.

Nếu bạn đã nghe tôi qua trái tim thế thì không có tích luỹ. Mọi sáng bạn tới như buổi sáng - tươi tắn như giọt sương sáng, nụ hoa mới nở ra.

Và điều tôi đang làm ở đây không thực sự nói cái gì đó. Thay vì thế, tôi đang chơi trên cốt lõi bên trong nhất của bản thể bạn. Lời chỉ là cái cớ. Lời chỉ để giữ cho bạn được tham gia vào đâu đó để cho tôi có thể liên tục xuyên thấu sâu hơn vào trong bạn. Lời đơn giản tạo ra bầu khí hậu trong đó tôi có thể xuyên sâu vào trong bạn và đạt tới cốt lõi bên trong nhất của bạn.

Nếu bạn lắng nghe từ trái tim, thế thì điều này có thể tiếp diễn và tiếp diễn và bạn bao giờ cũng háo hức. Yêu bao giờ cũng háo hức vì yêu bao giờ cũng mới. Trái tim bao giờ cũng háo hức - không bao giờ chán, không bao giờ nặng gánh. Tâm trí bao giờ cũng chán và bị nặng gánh.

Cảm thấy hạnh phúc và được phúc lành đi. Nó là phúc lành - hiếm khi xảy ra... cho rất ít người. Những con chim này đã từng hót liên tục ở đây, nhưng khi chúng hót lần nữa, nó lại mới. Vì việc hót đó không có nghĩa cái gì.

Nếu tôi có nghĩa nào đó để truyền đạt cho bạn, thế thì sớm hay muộn tâm trí sẽ cảm thấy, 'Bây giờ, thế là đủ rồi.' Tôi chẳng có gì để truyền đạt cả. Tôi không có thông điệp. Ngược lại, tôi là thông điệp.

Tôi không có gì để truyền đạt cho bạn ngoại trừ bản thân tôi. Tôi không cho bạn học thuyết. Tôi không là thầy giáo. Nhớ tôi như ca sĩ, như nhà thơ, như vũ công - điều đó sẽ thực hơn.

Câu hỏi 6

Osho ơi, bức thư tình. Thầy nói quá nhiều.

Từ khi tôi trở nên chứng ngộ tôi đã không thốt ra một lời nào. Bạn phải đã nghe ai đó khác, không phải tôi. Tôi đang giữ im lặng. Cố lắng nghe lần nữa và bạn sẽ không thấy một lời nào được thốt ra. Đâu đó đã có sai lầm. Trong giấc mơ của mình bạn có thể đã nghe tôi nói. Tôi đã không nói.

Khi bạn vô ý thức, bạn nói. Khi bạn trở nên có ý thức bạn trở nên im lặng.

Một giai thoại:

"George Johnson, một người cứng cỏi dày dạn vào đầu trung niên, đã lảng tránh nhiều cái bẫy hôn nhân, nhưng bây giờ bất lực rơi vào yêu với một cô gái khá trẻ. Cuối cùng anh ta nói, 'Em sẽ lấy anh chứ, Nancy?'

Cô ấy mỉm cười và nói, 'Dạ vâng, anh George.' Sau đó là một im lặng kéo dài mãi tới khi Nancy nói, 'Nào, nói cái gì đó thêm nữa đi, George.'

Và Johnson nói một cách giả tạo, 'Anh nghĩ anh đã nói quá nhiều như nó vậy.'

Trong vô thức của bạn, cho dù bạn không nói mấy, bạn vẫn nói nhiều. Và bạn bị mắc lại trong bất kì cái gì bạn nói. Nếu những người vô ý thức vẫn còn im lặng, thế giới sẽ tốt hơn rất nhiều.

Khi bạn trở nên có ý thức, bạn có thể liên tục nói - nó không bao giờ đủ. Và những người đã đạt tới, nếu họ vẫn còn im lặng, thế giới sẽ nghèo đi rất nhiều.

Xem tiếp Chương 5 - Quay về Mục lục

..............................