Read more
Sống Thiền - Osho
Bài nói về Thiền
Chương 6. Hoàn hảo
vòng tròn, thuần khiết mảnh đất
Osho kính yêu
Chinso tới gặp Shifuku. Shifuku vẽ một vòng tròn trong không khí.
Chinso nói, "Tôi không có mục tiêu nào trong việc tới đây. Sao ông
bận tâm vẽ vòng tròn?"
Shifuku đóng cửa phòng lại.
Setcho nói:
Hoàn hảo vòng tròn, thuần khiết mảnh đất,
Chói sáng và dư thừa ngọc bích bao quanh,
Được tải trên ngựa và la,
Được tải trên thuyền sắt,
Được cho những người biết
An bình và tự do của đất và biển.
Ông ấy đặt dây dợ để bắt cá và rùa.
Setcho bình luận ở đây:
"Sư trên toàn thế giới không thể nhảy ra khỏi nó."
Osho ơi,
Tôi biết thầy sẽ phải đánh hay véo tôi nếu
tôi hiểu nó sai, nhưng với tôi dường như là trong cùng tình huống như Shifuku
thay vì thế thầy có thể đã vẽ ra một đường xoáy ốc.
Câu hỏi thứ hai:
Tôi nhớ có nghe thầy gần đây nói rằng đối
thoại giữa một người chứng ngộ và người chưa chứng ngộ là không thể được, và đối
thoại giữa hai người chứng ngộ, là không cần thiết. Thiền dường như là một đối
thoại có tính tồn tại - dạng tối thượng của trao đổi, dù những người ở cả hai đầu
của trao đổi là chứng ngộ hay không.
Xin thầy bình luận?
Câu hỏi thứ ba:
Một số giai thoại Thiền là về trao đổi giữa
hai thầy, hai sinh linh chứng ngộ. Tôi đã nghe nói rằng điều này được gọi là trận
pháp.
Vấn đề của những trao đổi đó là gì, hay
chúng chỉ để dành cho vui vẻ của trò chơi này?
Và câu hỏi cuối cùng:
Dường như là chính tâm linh của Thiền lan
toả khắp các tối này với thầy - qua lời thầy, cử chỉ của thầy, im lặng của thầy,
và đáp ứng của chúng tôi với im lặng hay tiếng cười, buông bỏ hay yaa-hoo!
Khi trao đổi là toàn bộ, có cảm giác là dường
như những người trao đổi biến mất. Vậy khi trao đổi thực sự xảy ra không có ai
còn lại để trao đổi!
Xin thầy bình luận?
Maneesha, đối thoại giữa hai
người chứng ngộ chỉ là chơi đùa. Không thành vấn đề liệu họ ngồi im lặng cùng
nhau hay nói. Trong không gian đó, lời hay vô lời là tương đương.
Không có gì để nói và không có
gì để giấu mà chỉ là việc chia sẻ, chia sẻ niềm vui, chia sẻ thức tỉnh, chia sẻ
phúc lạc, chia sẻ cực lạc của họ. Người thức tỉnh trở thành hệt như đứa trẻ nhặt
vỏ sò trên bãi biển, hay chạy đuổi theo bướm, hay cố bắt cầu vồng.
Thực ra, đối thoại trong lời là
không có khả năng. Họ có thể chơi với lời, nhưng đối thoại thực xảy ra trong im
lặng của họ. Và đặc biệt các Thiền sư có tính phát minh vô cùng ra những cách
thức mới để chơi, để cho điều đó không phá rối im lặng mà ngược lại, tôn cao
nó, làm sâu sắc nó, làm cho nó ngọt ngào hơn, sống động hơn, nhảy múa hơn.
Im lặng giữa hai người chứng ngộ
là thơ ca vĩ đại nhất - thơ ca vô lời, âm nhạc vĩ đại nhất - âm nhạc vô âm.
Nhưng khi có đương đầu giữa các
Thiền sư, họ thực sự tận hưởng nó, chơi với mọi loại thủ đoạn với nhau. Họ là những
thánh nhân tinh quái.
Đó là bình luận của tôi.
Chinso tới gặp Shifuku. Shifuku
vẽ một vòng tròn trong không khí nghĩa là ở đây mọi thứ đều đầy đủ như vòng
tròn. Vòng tròn là thứ duy nhất không thể không đầy đủ. Nếu nó không đầy đủ, nó
không là vòng tròn - nó có thể là bất kì cái gì. Vòng tròn bởi sự cần thiết cố
hữu phải là đầy đủ. Shifuku vẽ một vòng tròn trong không khí để chỉ ra hai điều:
Ở đây mọi thứ đều đầy đủ. Tại
sao ông đã tới đây một cách không cần thiết? - vì việc hoàn thành không thể nói
ra. Nó đã đi xa bên ngoài ngôn ngữ. Việc hoàn thành nghĩa là im lặng tuyệt đối.
Tại sao ông đã tới đây? Đó là câu hỏi cố hữu trong vòng tròn được vẽ trong
không khí.
Và điều thứ hai: một vòng tròn
trong không khí có ý nghĩa là mọi thứ trong thế giới này, trong sự tồn tại này,
đều không là gì ngoài những vòng tròn trong không khí; đừng chú ý quá nhiều tới
nó. Nó tất cả đều được làm từ chất liệu mà mơ được làm ra. Ngay cả mơ cũng có
chất liệu nào đó, nhưng vòng tròn trong không khí chỉ là trống rỗn. Shifuku đã
giải thích tình huống của ông ấy hay thế, thơ ca thế và chân thực tới mức ông ấy
không thể bị siêu việt lên hơn.
Chinso nói, "Tôi không có
mục tiêu nào trong việc tới đây. Sao ông bận tâm vẽ vòng tròn?"
Cả hai đều là người chứng ngộ,
cho nên một cách tự nhiên Chinso nói, "Sao ông bận tâm vẽ vòng tròn? Ông
nghĩ tôi không hiểu sao? Ông nghĩ tôi không thể vẽ được những vòng tròn này
trong không khí sao? Và từ đâu mà ông có ý tưởng rằng tôi đã tới vì bất kì mục
tiêu đặc biệt nào để ở cùng ông?" Ông ấy đang nói, "Chẳng lẽ không thể
chỉ ở cùng nhau vì yêu, vì vui chơi sao; nó bao giờ cũng phải là công việc à?
Nó không thể đơn giản là gặp gỡ mà không mục tiêu, mục đích sao?"
Cả hai đều cực kì có ý nghĩa,
nhưng Chinso bị Shifuku bỏ lại đằng sau.
Shifuku đóng cửa phòng lại.
Đó là việc không đón chào. Ông ấy
đang nói, "Nếu không có mục tiêu trong việc tới, nếu không có gì để nói,
không có gì để nghe, ta không quan tâm tới chơi. Ta đã bỏ những thứ đồ chơi trẻ
con đó ở xa đằng sau rồi."
Việc đóng cửa của ông ấy đơn giản
gây hoang mang. Ông ấy không phải là người không có từ bi và ông ấy không phải
là người không có kính trọng người khác - nhưng ông ấy phải đóng cửa lại. Trong
sáng tỏ của ông ấy có lẽ Chinso đã có thoáng nhìn nào đó, nhưng ông này vẫn
không thức tỉnh đầy đủ. Việc đóng cửa này có thể giúp ích.
Setcho nói:
Hoàn hảo vòng tròn, thuần khiết
mảnh đất,
Chói sáng và dư thừa ngọc bích
bao quanh,
Được tải trên ngựa và la,
Được tải trên thuyền sắt,
Được cho những người biết
An bình và tự do của đất và biển.
Setcho ơi là Setcho. Chỗ anh ta
chẳng có việc gì, ở đó nữa anh ta vẫn cố làm bình luận nào đó...
Bây giờ toàn thể bình luận này
là ngớ ngẩn. Chỉ im lặng thuần khiết chắc đã là đủ, nhưng anh ta đã nhận điều
đó cho bản thân mình - là một anh giáo làng - rằng anh ta phải giải thích mọi
thứ. Bản thân anh ta không hiểu và anh ta đang cố giải thích nó cho những người
khác. Đây không chỉ là tình huống của Setcho, đây là tình huống của hàng triệu
người chẳng biết gì, nhưng cứ đi cho mọi người lời khuyên.
Người ta nói rằng lời khuyên là
thứ duy nhất được cho một cách tự do và không ai nhận nó. Con người của trí huệ
thực không mở mồm chừng nào không được mời, nhưng người dốt nát tận hưởng việc
khuyên bảo nhiều lắm; hiểu biết của người đó là ở chỗ người đó càng cho nhiều lời
khuyên, càng nhiều người sẽ nghĩ người đó là con người của khôn ngoan. Nhưng bạn
có thể lừa chỉ những người đã là ngu thôi...
Setcho tiếp tục nói:
Ông ấy đặt dây dợ để bắt cá và
rùa.
Setcho bình luận ở đây:
"Sư trên toàn thế giới
không thể nhảy ra khỏi nó."
Trong toàn thể bình luận của
anh ta chỉ phát biểu này là có ý nghĩa. Làm sao bạn có thể nhảy ra khỏi cái
vòng được vẽ trong không khí? Nhưng thực ra, không cần nhảy ra khỏi nó. Điều cần
là nhảy vào - đó là lời đáp của tôi cho Setcho.
Maneesha, bạn đã hỏi vài câu hỏi...
Thứ nhất:
Osho ơi, tôi biết thầy sẽ để tôi bị đánh
hay véo nếu tôi hiểu nó sai, nhưng với tôi dường như là trong cùng tình huống
như Shifuku thay vì thế thầy có thể đã vẽ ra một đường xoáy ốc.
Bạn đúng rồi, Maneesha: sự tồn
tại không phải là vòng tròn mà là xoáy ốc. Vòng tròn là tĩnh tại, chết; xoáy ốc
liên tục tăng trưởng, liên tục trở nên lớn hơn. Bây giờ các nhà khoa học có thể
đo mười bốn tỉ năm ánh sáng và họ nói rằng một thứ mênh mông đang xảy ra ở chỗ
xa xăm đó. Nó phải ảnh hưởng tới chúng ta nữa. Thiên hà tiếp thiên hà đang chạy
theo một hướng. Chúng ta không thể nhìn hướng tới đích nào mà chúng đang chạy,
nếu có mục đích này - hay nếu bản thân việc chạy là mục đích... Như xa như
chúng ta có thể thấy bằng các công cụ của mình, toàn thể sự tồn tại đang chạy
nhanh. Hư không tĩnh tại; mọi thứ đang tăng trưởng ngày càng lớn hơn và lớn hơn
và lớn hơn.
Cho nên bạn là đúng, tôi sẽ
không vẽ vòng tròn, bởi vì tôi tin vào tiến hoá. Tôi tin vào tiến hoá không kết
thúc, tiến hoá mở - tiến hoá luôn luôn. Tôi không tin vào bất kì dấu chấm hết
nào, thậm chí không một dấu phẩy.
Nhưng ở điểm khác bạn lại sai.
Bạn nói, "Tôi biết thầy sẽ để tôi bị đánh hay bị véo nếu tôi hiểu điều đó
sai..." Ở đó bạn sai.
Sai hay đúng, Thầy Niskriya,
đánh đi! Điều đó là tốt.
(Niskryia lấy chiếc lông và ngoáy mũi cô ấy.)
Điều đó rất hay.
Câu hỏi thứ hai của bạn:
"Tôi nhớ có nghe thầy gần đây nói rằng
đối thoại giữa một người chứng ngộ và người chưa chứng ngộ là không thể được,
và đối thoại giữa hai người chứng ngộ, là không cần thiết. Thiền dường như là một
đối thoại có tính tồn tại, dạng tối thượng của trao đổi, dù những người ở cả
hai đầu của trao đổi là chứng ngộ hay không.
Xin thầy bình luận?
Câu hỏi của bạn lần nữa lại bị
trộn lẫn. Một nửa của nó là đúng: Thiền là đối thoại mang tính tồn tại, nhưng
không phải giữa người chứng ngộ và người không chứng ngộ - điều đó là không thể
được. Người biết và người không biết không thể có bất kì trao đổi nào. Nó cũng
giống như bạn đang ngủ say và ai đó khác nói với bạn. Bây giờ, giữa người ngủ
và người thức, loại đối thoại nào được...?
Nhưng giữa hai người đã thức tỉnh,
hai người đã chứng ngộ, đối thoại - mặc dầu không cần thiết - là có thể. Không
cần thiết, vì họ chẳng có gì để truyền đạt cho nhau; họ cả hai đều biết nó.
Nhưng Thiền là cách tiếp cận rất trẻ trung, vui vẻ tới thực tại; họ liên tục
chơi với nhau. Việc chơi của họ là niềm vui cho những người có thể hiểu ngay cả
tính vui chơi. Họ có thể không hiểu nghĩa của nó...
Ý tưởng của bạn rằng nó xảy ra
dù những người ở cả hai đầu của việc trao đổi là chứng ngộ hay không, là không
đúng. Người chứng ngộ và người không chứng ngộ thậm chí không thể chơi đùa được
- không có khả năng của trao đổi. Khi cả hai đều đã chứng ngộ, mọi khả năng của
trao đổi mở ra, nhưng không có gì để trao đổi; do đó mới có vở kịch về đối thoại.
Câu hỏi thứ ba của bạn là:
"Osho ơi, một số giai thoại Thiền là về
trao đổi giữa hai thầy, hai sinh linh chứng ngộ. Tôi đã nghe nói rằng điều này
được gọi là Trận Pháp.
Vấn đề của những trao đổi đó là gì, hay
chúng chỉ để dành cho vui vẻ của trò chơi này?"
Maneesha, Trận Pháp có chủ định
tinh tế nào đó. Nếu bạn nhìn hai người chứng ngộ tham gia vào cuộc đối thoại
vui đùa người ta chẳng bao giờ biết: người thấy bên trong bạn có thể đột nhiên
trở nên nhận biết về cái gì đó nhiều hơn mà không sẵn có cho mắt thường của
chúng ta.
Những Trận Pháp này là dành cho
sự trưởng thành của cái nhìn sâu vào trong đệ tử. Không có gì để nói và không
có gì để nghe, nhưng những người không thể hiểu được im lặng... cái gì đó phải
được làm cho họ. Cái gì đó - tuy được cường điệu lên - nhưng cái gì đó phải được
làm. Cái gì đó là Trận Pháp.
Hai thầy đã chứng ngộ gặp gỡ,
huých và véo lẫn nhau, nêu ra câu hỏi mà họ biết là ngớ ngẩn, cho câu trả lời
mà họ biết là chẳng hợp thức gì... Nhưng trong Trận Pháp của họ các đệ tử những
người quan sát, có thể trở nên nhận biết về cái gì đó tinh tế mà không rõ trong
lời.
Chẳng hạn, một Thiền sư đang
làm ra một vòng tròn trong không khí... Bạn không thể quên được cử chỉ đó; bạn
sẽ phải hình dung ra nó nghĩa là gì. Người chứng ngộ khác đã đi tới để xem ông ấy
và ông ấy đóng cửa lại. Chính tình huống là tới mức bạn nhất định bị dính líu
vào, lần đầu tiên suy nghĩ về cái gì đó: Những người này ngụ ý gì? Vẽ một vòng
tròn trong không khí, đóng cửa trước mặt khách...?
Nó không thể chỉ là điều dường
như hiện hữu; nó phải là cái gì đó khác. Nó có thể lẩy cò cho việc truy tìm
trong đệ tử. Đó là chủ định vô chủ định.
Câu hỏi thứ tư của bạn, Maneesha:
"Osho ơi, Dường như là chính tâm linh
của Thiền lan toả khắp các tối này với thầy - qua lời thầy, cử chỉ của thầy, im
lặng của thầy, và đáp ứng của chúng tôi với im lặng hay tiếng cười, buông bỏ
hay yaa-hoo!
Khi trao đổi là toàn bộ, có cảm giác là dường
như những người trao đổi biến mất. Vậy khi trao đổi thực sự xảy ra không có ai
còn lại để trao đổi!
Xin thầy bình luận?
Niskriya, bạn có thể hành động
lần nữa nhân danh tôi không?
(Niskryia chạm vào đầu Maneesha bằng chiếc
lông.)
Điều đó là đúng đấy, Maneesha,
những buổi tối này đã là rất đặc biệt và những người đang hiện diện là rất may
mắn. Im lặng, tiếng cười, mắt tôi và mắt bạn gặp gỡ, tay tôi được hiểu... và
chúng ta đã tạo ra một thời đại vàng điều đã biến mất khỏi thế giới. Chúng ta
đã đem lại thời đại của Mahakashyapa, Bồ đề đạt ma... Hội chúng này chắc đã làm
cho bất kì người chứng ngộ nào cũng phải hân hoan.
Đúng là khi trao đổi xảy ra,
người trao đổi biến mất - bạn có thể cảm thấy nó ngay lập tức. Ở đây các bạn hiện
hữu dường như một tâm thức, không phân chia. Trong im lặng của các bạn, các bạn
là một, trong tiếng cười của các bạn, các bạn là một. Tính một này là cánh cửa
tới thức tỉnh tối thượng của tâm thức bạn.
Chúng ta đã là một trong im lặng,
để chúng ta cũng là một trong tiếng cười của mình. Với tôi im lặng mà không thể
cười được là chết và tiếng cười mà không có im lặng trong nó là hời hợt. Khi im
lặng và tiếng cười gặp gỡ chúng tạo ra điệu vũ, và nỗ lực của chúng ta ở đây là
để nối liền trong điệu vũ vũ trụ này.
Cứ thành thơi trong cái toàn thể...
Đừng giữ bản thân bạn như khán
giả.
Đừng vẫn còn tách rời...
Gloria và Barbara đang tán gẫu
với nhau. "Cái gì đã dẫn tới việc cậu bắt đầu đi chơi với anh chàng tốt bụng
đó?"
"Ồ, tớ cho anh ta cú đẩy!"
Barbara đáp. "Anh ta không phải là quân tử."
"Bất kì cái gì xảy ra
à?" Gloria hỏi.
"Thế này," Barbara
đáp, "ngay khi chúng tớ một mình trên tràng kỉ ở chỗ tớ, thì anh ta để tay
lên đùi tớ."
"Trời ạ," Gloria nói,
"ít nhất điều đó chứng tỏ anh ta quan tâm."
"Có thể vậy," Barbara
đáp, "nhưng tớ đã được nuôi dưỡng đúng đắn, và tớ sẽ không dung thứ điều
đó. Mọi người đều biết rằng với một quân tử thực sự, nó bao giờ cũng bắt đầu từ
ngực trước!"
Myrtle MacTavish được bác sĩ của
cô ta điều trị bệnh đau đầu gối. Việc điều trị chẳng tiến bộ gì và Bác sĩ
Dingle đâm ra phân vân.
"Cái gì đó cọ vào da đầu gối
cô nhanh như nó chữa lành," ông ta nói. "Có phải là cầu nguyện
không?"
"Không, thưa bác sĩ,"
Myrtle đáp, "đó là chồng tôi. Anh ấy cứ đòi làm dục trên sàng, kiểu chó ấy
mà."
Bác sĩ Dingle mời chồng cô ta tới
và bảo anh ta, "Anh biết đấy, có nhiều tư thế khác cho dục."
"Không, thưa bác sĩ, không
có đâu," người này đáp, "không có nếu bác sĩ muốn cả hai xem ti
vi."
Một thanh niên ngồi ở quán rượu
nhìn cô gái hấp dẫn và đề nghị mua đồ uống cho cô ấy.
"Anh nói nhà nghỉ à?"
cô gái hỏi với tiếng oang oang.
Người đàn ông cực kì bối rối và
đảm bảo với cô ấy rằng anh ta chỉ muốn mua đồ uống cho cô ấy thôi.
"Anh muốn đưa em tới nhà
nghỉ à?" cô ấy la lên.
Mọi người quay lại nhìn chàng
thanh niên, và thậm chí người đứng quầy còn bảo anh ta cư xử cho phải phép. Anh
ta bối rối tới mức anh ta đi và ngồi vào góc bàn.
Một chốc sau đó cô gái tới chỗ
anh ta.
"Em phải xin lỗi," cô
ấy nói. "Em lấy làm tiếc đã gây bối rối cho anh nhiều thế, bởi vì anh thấy
đấy, em là sinh viên tâm lí và em muốn ghi chép về phản ứng của anh với luận đề
tâm lí của em."
"Cái gì?" người đàn
ông la lên. "Cô phải đùa rồi! Hai mươi đô la đấy!"
Bây giờ để tiếng cười của chúng
ta trở thành im lặng.
Trong hai phút không chuyển động,
mắt nhắm, chứa mọi năng lượng của bạn vào bên trong...
Bây giờ thảnh thơi.
Được rồi, quay lại đi.
Được chứ, Maneesha?
Vâng, thưa Osho.
0 Đánh giá