Chương 64. Vô chọn lựa là phúc lạc

Vigyan Bhairav Mật Tông Tập 4 - Osho

Sách về các Bí mật: Bình luận mới

Chương 64. Vô chọn lựa là phúc lạc

Câu hỏi 1

Có phải là chỉ có hai phương án trước con người - cuộc sống cư ngụ trong buồn và khổ hay cuộc sống của tính thiêng liêng và phúc lạc - và chọn lựa này nằm cùng con người? Làm sao có chuyện là phần lớn mọi người đã chọn con đường của buồn và khổ?

Đó là câu hỏi rất có ý nghĩa, nhưng rất tinh tế nữa. Điều đầu tiên cần được hiểu là ở chỗ cuộc sống rất ngược đời, và vì điều đó nhiều sự xảy ra. Đây là hai phương án: hoặc con người có thể ở trong cõi trời hay địa ngục. Và không có khả năng thứ ba. Hoặc bạn có thể ở sâu trong khổ, hoặc bạn có thể không khổ và ở sâu trong phúc lạc. Đây là hai khả năng duy nhất, hai lối mở, hai cánh cửa, hai phương thức hiện hữu.

Thế thì câu hỏi nảy sinh một cách cần thiết tại sao con người chọn ở trong khổ. Con người không bao giờ chọn ở trong khổ, con người bao giờ cũng chọn ở trong phúc lạc - và điều ngược đời tới. Nếu bạn chọn ở trong phúc lạc, bạn sẽ ở trong khổ vì ở trong phúc lạc ngụ ý vô chọn lựa. Đây là vấn đề. Nếu bạn chọn ở trong phúc lạc bạn sẽ ở trong khổ. Nếu bạn không chọn lựa, nếu bạn đơn giản vẫn còn là nhân chứng, không chọn, bạn sẽ ở trong phúc lạc. Cho nên vấn đề không phải là chọn giữa phúc lạc và khổ; sâu bên dưới đó là vấn đề chọn giữa việc chọn lựa và không chọn lựa.

Tại sao điều xảy ra là bất kì khi nào bạn chọn, bạn ở trong khổ? - vì chọn lựa phân chia sự sống: cái gì đó phải bị cắt bỏ và vứt đi. Bạn không chấp nhận cái toàn bộ. Bạn chấp nhận cái gì đó trong nó và bạn phủ nhận cái gì đó, đó là điều chọn lựa nghĩa là gì. Và sống có tính toàn bộ. Nếu bạn chọn cái gì đó và phủ nhận cái gì đó, cái bạn phủ nhận sẽ tới với bạn, vì sống không thể bị phân chia. Và cái bạn phủ nhận, chỉ bởi vì bạn phủ nhận nó, trở thành thứ mạnh mẽ trên bạn. Bạn thực sự trở nên sợ nó.

Không cái gì có thể bị phủ nhận. Bạn chỉ có thể nhắm mắt với nó. Bạn chỉ có thể trốn. Bạn có thể trở thành không chú ý tới nó, nhưng nó bao giờ cũng có đó bị ẩn kín, chờ đợi khoảnh khắc để khẳng định. Cho nên nếu bạn phủ nhận khổ - nếu bạn nói bạn sẽ không chọn khổ - thế thì theo cách tinh vi bạn đã chọn nó. Bây giờ nó bao giờ cũng sẽ ở quanh bạn. Một điều.

Sống có tính toàn bộ - điều thứ nhất; và sống là thay đổi - điều thứ hai. Đây là các chân lí cơ bản. Bạn không thể phân chia sống. Thứ hai: không cái gì trì trệ, và không cái gì có thể trì trệ. Cho nên khi bạn nói, 'Tôi sẽ không khổ. Tôi sẽ chọn phương thức sống phúc lạc,' bạn sẽ bám vào sướng. Và bất kì khi nào bạn bám vào cái gì đó, bạn muốn nó, bạn hi vọng nó là thường hằng. Và không cái gì có thể là thường hằng trong sống. Sống là một luồng.

Cho nên khi bạn bám vào sướng, bạn lại đang tạo ra khổ, vì sướng này sẽ qua đi; không cái gì có thể còn lại. Nó là dòng sông, và khoảnh khắc bạn bám vào sông, bạn đang tạo ra tình huống trong đó bạn sẽ bị thất vọng, vì sông sẽ chuyển động. Sớm hay muộn bạn sẽ thấy rằng sông đã đi xa. Bây giờ nó không ở cùng với bạn: tay bạn trống rỗng và tâm bạn bị thất vọng.

Nếu bạn bám lấy phúc lạc, sẽ có những khoảnh khắc của phúc lạc, nhưng chúng sẽ qua đi. Sống là một luồng. Không cái gì có thể là thường hằng ngoại trừ bạn. Ngoại trừ bạn, không cái gì là vĩnh hằng ở đây, và nếu bạn bám vào thứ thay đổi, khi nó mất rồi bạn sẽ khổ. Và không chỉ là khi nó mất rồi bạn sẽ khổ; nếu bạn có tâm trí níu bám, trong khi nó có đó bạn sẽ không có khả năng tận hưởng nó, vì bạn sẽ thường xuyên sợ rằng nó sẽ bị mất.

Nếu bạn níu bám bạn sẽ bỏ lỡ cơ hội nữa. Về sau bạn sẽ khổ và ngay bây giờ bạn sẽ không tận hưởng, vì sợ chỉ ở quanh góc - sớm hay muộn nó phải đi. Khách đã tới nhà bạn, và bạn biết anh ta là khách và sáng mai anh ta sẽ ra đi. Bạn bắt đầu khổ vì tương lai - sáng mai anh ấy sẽ ra đi - và nỗi đau đó, cái khổ đó, cái phiền não đó, tới với bạn ngay bây giờ. Bạn không thể sướng trong khi khách đang ở nhà bạn. Khi khách ở cùng bạn, bạn không thể sướng vì bạn đã trong lo âu và phiền não rằng sáng mai anh ta sẽ rời đi. Cho nên khi anh ta có đó bạn sẽ không hạnh phúc, và khi anh ta đi rồi bạn sẽ bất hạnh. Đây là điều đang xảy ra.

Điều thứ nhất: sống không thể bị phân chia. Nếu bạn phân chia, chỉ thế thì bạn có thể chọn. Và cái bạn chọn là như một luồng - sớm hay muộn nó sẽ là việc chế nhạo - và cái bạn đã phủ nhận sẽ rơi vào bạn; bạn không thể thoát được nó. Bạn không thể nói, 'Tôi sẽ chỉ sống ban ngày và tôi sẽ trốn thoát ban đêm.' Bạn không thể nói, 'Tôi sẽ chỉ sống với việc thở vào và tôi sẽ không cho phép hơi thở ra.'

Sống là nhịp điệu của những cái đối lập. Hơi thở đi vào và đi ra: giữa hai cái đối lập này - đi vào và đi ra - bạn tồn tại. Khổ có đó, sướng có đó. Sướng giống như hơi thở đi vào, khổ giống như hơi thở đi ra; hay ngày và đêm - nhịp điệu của những cái đối lập. Bạn không thể nói, 'Tôi sẽ chỉ sống nếu tôi sướng. Khi tôi không sướng, tôi sẽ không sống.' Bạn có thể lấy thái độ này, nhưng thái độ này sẽ làm cho bạn khổ hơn.

Không ai chọn khổ, nhớ lấy. Bạn hỏi tại sao con người đã chọn khổ. Không ai đã chọn khổ. Bạn đã chọn không khổ, bạn đã chọn là sướng, và bạn đã chọn mạnh khoẻ. Bạn đang làm mọi thứ để sướng và đó là lí do tại sao bạn ở trong khổ, tại sao bạn không sướng.

Cho nên cái gì cần được làm? Nhớ rằng sống là toàn bộ. Bạn không thể chọn - toàn thể sự sống phải được sống. Sẽ có những khoảnh khắc của sướng và sẽ có những khoảnh khắc của khổ, và cả hai phải được sống; bạn không thể chọn. Vì sống là cả hai - bằng không nhịp điệu sẽ bị mất, và không có nhịp điệu sẽ không có sự sống.

Nó giống như âm nhạc. Bạn nghe nhạc nào đó: có các nốt, âm thanh, và sau từng âm thanh có im lặng, kẽ hở. Vì kẽ hở đó, khoảng hở im lặng đó, và âm thanh - vì cả hai cái đối lập này - âm nhạc được tạo ra. Nếu bạn nói, 'Tôi sẽ chọn chỉ âm thanh và tôi sẽ không nhận kẽ hở,' sẽ không có âm nhạc. Nó sẽ là thứ đơn điệu, nó sẽ là chết. Những kẽ hở đó trao sự sống cho âm thanh. Đây là cái đẹp của sống - rằng qua các cái đối lập nó tồn tại. Âm thanh và im lặng, âm thanh và im lặng - cái đó tạo ra âm nhạc, nhịp điệu. Cùng điều này là với sống. Khổ và sướng là hai cái đối lập. Bạn không thể chọn.

Nếu bạn chọn bạn đã trở thành nạn nhân; bạn sẽ khổ. Nếu bạn trở nên nhận biết về tính toàn bộ này của các cái đối lập và cách thức sự sống vận hành, bạn không chọn lựa - điều thứ nhất. Và khi bạn không chọn lựa, không có nhu cầu níu bám, không có nghĩa trong việc níu bám. Khi khổ tới bạn tận hưởng khổ, và khi sướng tới bạn tận hưởng sướng. Khi khách tới nhà bạn tận hưởng anh ta, khi anh ta đã đi bạn tận hưởng khổ, sự thiếu vắng, nỗi đau. Tôi nói tận hưởng cả hai. Đây là con đường của trí huệ: tận hưởng cả hai, không chọn. Bất kì cái gì rơi lên bạn, chấp nhận nó. Nó là số phận của bạn, nó là cách cuộc sống hiện hữu, và không cái gì có thể được làm về nó.

Nếu bạn lấy thái độ này, không có việc chọn lựa. Bạn đã trở thành vô chọn lựa. Và khi bạn là vô chọn lựa, bạn sẽ trở nên nhận biết về bản thân bạn, vì bây giờ bạn không lo nghĩ về cái gì xảy ra, cho nên bạn không đi ra ngoài. Bạn không bị lo nghĩ về cái gì đang xảy ra quanh bạn. Bất kì cái gì xảy ra bạn sẽ tận hưởng nó, bạn sẽ sống nó, bạn sẽ đi qua nó, bạn sẽ trải nghiệm nó, và bạn sẽ thu được cái gì đó từ nó, vì mọi trải nghiệm là việc mở rộng của tâm thức.

Nếu thực sự không có khổ bạn sẽ là nghèo vì nó, vì khổ cho bạn chiều sâu. Người không khổ bao giờ cũng vẫn còn trên bề mặt. Khổ cho bạn chiều sâu. Thực sự, nếu không có khổ bạn sẽ vô vị. Bạn sẽ không là gì cả, chỉ là hiện tượng chán. Khổ cho bạn sắc thái, sắc sảo. Một phẩm chất tới với bạn mà chỉ khổ có thể cho, cái mà không sướng nào có thể cho. Người bao giờ cũng vẫn còn trong sướng, trong thoải mái, người đã không khổ, sẽ không có bất kì sắc thái nào. Người đó sẽ chỉ là một đống hiện hữu. Không thể có bất kì chiều sâu nào. Thực sự, không thể có bất kì tâm nào. Tâm được tạo ra qua khổ; qua đau bạn tiến hoá.

Nếu một người chỉ khổ vả người đó không biết tới bất kì sướng nào, thế nữa người đó sẽ không giầu, vì giầu có tới qua các cái đối lập. Bạn càng chuyển vào trong các cái đối lập, bạn càng tiến hoá cao hơn, sâu hơn. Người đã đơn giản khổ sẽ trở thành nô lệ. Người không biết tới bất kì khoảnh khắc nào của sướng sẽ không thực sự sống động. Người đó sẽ trở thành con vật; người đó sẽ chỉ tồn tại bằng cách nào đó. Sẽ không có thơ ca, không bài ca trong tâm, không hi vọng trong mắt. Người đó sẽ lắng vào sự tồn tại bi quan của mình. Sẽ không có tranh đấu, không phiêu lưu. Người đó sẽ không chuyển động. Người đó sẽ đơn giản là vũng tâm thức tù đọng, và vũng tâm thức tù đọng không phải là có ý thức - dần dần người đó sẽ trở thành vô ý thức. Đó là lí do tại sao có quá nhiều đau đớn thì bạn rơi vào vô thức.

Cho nên chỉ sướng sẽ không giúp đỡ nhiều, vì sẽ không có thách thức. Chỉ đau sẽ không có mấy trưởng thành, vì sẽ không có vật lộn, hi vọng, mơ; sẽ không có tưởng tượng. Cả hai được cần, và sự sống tồn tại giữa cả hai như chính sự căng thẳng tinh tế, căng thẳng tinh vi.

Nếu bạn hiểu điều này, thế thì bạn không chọn lựa. Thế thì bạn biết cách sự sống vận hành, sự sống là thế nào. Đây là cách thức, đây là cách thức của sự sống - nó chuyển qua sướng, nó chuyển qua khổ và cho bạn sắc thái, và cho bạn nghĩa, và cho bạn chiều sâu. Cho nên cả hai là tốt.

Tôi nói cả hai là tốt. Tôi không nói chọn giữa hai điều này - tôi nói cả hai là tốt, không chọn lựa. Thay vì thế, tận hưởng cả hai; thay vì thế, cho phép cả hai xảy ra. Là mở không có kháng cự nào. Không bám vào điều này và không kháng cự điều kia.

Để không kháng cự là khẩu hiệu của bạn: Tôi sẽ không kháng cự sự sống. Bất kì cái gì sự sống đem lại cho tôi, tôi sẽ sẵn sàng nhận nó, sẵn có, và tôi sẽ tận hưởng nó. Đêm cũng tốt và đẹp, và khổ có cái đẹp của riêng nó. Không sướng nào có thể có cái đẹp đó. Tối có cái đẹp riêng của nó; ngày có cái đẹp riêng của nó. Không có so sánh và không có chọn lựa. Cả hai có chiều riêng của chúng để làm việc.

Khoảnh khắc ý thức này nảy sinh trong bạn, bạn sẽ không chọn lựa. Bạn sẽ chỉ là nhân chứng, và bạn sẽ tận hưởng - vô chọn lựa này sẽ trở thành phúc lạc. Vô chọn lựa này sẽ trở thành phúc lạc. Phúc lạc không ngược với khổ; phúc lạc là phẩm chất mà bạn có thể mang vào bất kì cái gì dù nó là bất kì cái gì - ngay cả với khổ.

Vị phật không thể khổ, nhưng điều đó không có nghĩa là khổ không xảy ra cho ông ấy. Nhớ, khổ xảy ra cho phật cũng nhiều như nó xảy ra cho bạn, nhưng ông ấy không thể khổ vì ông ấy biết nghệ thuật tận hưởng nó. Ông ấy không thể khổ vì ông ấy vẫn còn phúc lạc. Ngay cả trong khổ ông ấy vẫn còn có tính lễ hội, tính thiền, sống động, tận hưởng, mở, không kháng cự. Khổ xảy ra cho ông ấy, nhưng ông ấy không bị chạm vào. Khổ tới và đi, cũng như hơi thở đi vào và đi ra. Ông ấy vẫn còn là bản thân ông ấy. Khổ không thể đẩy ông ấy sang bên. Khổ không thể đẩy ông ấy ra khỏi chân ông ấy. Không cái gì có thể đẩy được ông ấy - không khổ không sướng. Bạn tồn tại như con lắc: mọi thứ xô đẩy bạn - mọi thứ. Bạn thậm chí không thể thực sự hạnh phúc, vì hạnh phúc cũng sẽ giết bạn. Bạn bị dính líu thế vào trong nó.

Tôi nhớ, có lần chuyện xảy ra là một thầy giáo nghèo - rất già, nghèo, về hưu - trúng xổ số. Bà vợ sợ và bà ấy nghĩ, 'Điều này sẽ là quá nhiều với ông già này. Năm nghìn đô la là quá nhiều với ông ấy. Ngay cả tờ năm đô la cho ông ấy nhiều sung sướng thế, cho nên năm nghìn đô la có thể giết chết ông ấy.'

Bà ấy chạy tới nhà thờ, nhà thờ gần đó, và đi tới linh mục và kể cho ông ta điều đã xảy ra. Bà ấy nói, 'Ông già đang đi ra ngoài, nhưng ông ấy sẽ sớm quay về, đây là lúc ông ấy quay về, cho nên cha làm cái gì đó đi. Năm nghìn đô la - chỉ cái tin này sẽ giết chết ông ấy!'

Linh mục nói, 'Đừng sợ. Ta biết tâm trí con người và cách nó vận hành. Ta biết tâm lí. Ta sẽ tới.'

Thế là linh mục tới nhà đó. Khoảnh khắc họ tới ông già cũng về, cho nên linh mục bắt đầu. Ông ấy nói, 'Giả sử ông trúng xổ số năm nghìn đô la - ông sẽ làm gì?'

Ông già nghĩ về điều đó, ủ ê cân nhắc, và ông ấy nói, 'Tôi sẽ cho nhà thờ một nửa số tiền.'

Linh mục lăn ra chết bất đắc kì tử. Nó là quá nhiều.

Ngay cả sung sướng sẽ giết chết bạn, vì bạn bị dính líu thế. Bạn không thể vẫn còn ở ngoài bất kì cái gì. Khổ hay sướng, bất kì cái gì tới cửa nhà bạn, bạn bị dính líu vào trong nó, bạn chỉ bị đẩy ra khỏi chân bạn. Bạn không còn đó. Chỉ làn gió thoảng tới trong nhà và bạn không còn đó.

Điều tôi đang nói là ở chỗ nếu bạn không chọn lựa, nếu bạn vẫn còn tỉnh táo và nhận biết rằng đây là cách cuộc sống là vậy - ngày và đêm tới và đi, khổ và sướng - bạn chỉ chứng kiến. Không có níu bám lấy hạnh phúc, không khao khát hạnh phúc, và không trốn chạy khỏi khổ. Bạn vẫn còn trong bản thân bạn - được định tâm, được bắt rễ. Đây là điều phúc lạc là gì.

Cho nên nhớ, phúc lạc không phải là cái gì đó đối lập với khổ. Đừng nghĩ rằng khi bạn trở nên phúc lạc sẽ không có khổ - vô nghĩa. Khổ là một phần của sống. Nó chỉ dừng lại khi bạn không hiện hữu. Khi bạn hoàn toàn biến mất khỏi thân thể, khổ dừng lại. Khi không có sinh, khổ dừng lại. Nhưng thế thì bạn bị mất đi trong tính toàn bộ, thế thì bạn không còn nữa - chỉ là giọt nước đã rơi vào đại dương và không còn nữa.

Khi bạn hiện hữu, khổ sẽ tiếp tục. Nó là một phần của sự sống. Nhưng bạn có thể trở nên nhận biết: thế thì khổ xảy ra ở đâu đó quanh bạn, nhưng nó không bao giờ xảy ra cho bạn. Nhưng thế thì sướng cũng không bao giờ xảy ra cho bạn. Đừng nghĩ rằng sướng sẽ tiếp tục xảy ra cho bạn và khổ sẽ không xảy ra - cả hai sẽ không xảy ra cho bạn. Chúng sẽ chỉ xảy ra xung quanh, chỉ trên ngoại vi, và bạn sẽ được định tâm trong bản thân bạn. Bạn sẽ thấy chúng xảy ra, bạn sẽ tận hưởng chúng xảy ra, nhưng chúng sẽ xảy ra quanh bạn; chúng sẽ không xảy ra cho bạn.

Điều này trở thành có thể nếu bạn không chọn lựa. Đó là lí do tại sao tôi nói điều này là tinh tế, tinh vi. Vì sự sống ngược đời, bạn chọn sướng và bạn rơi vào khổ. Bạn cố thoát khỏi khổ, và càng nhiều khổ hơn được mời tới. Cho nên bạn có thể lấy nó làm luật tối thượng: bất kì cái gì bạn chọn, cái đối lập sẽ là số mệnh của bạn. Gọi nó là luật tối thượng: bất kì cái gì bạn chọn, cái đối lập sẽ là số mệnh của bạn.

Cho nên bất kì cái gì là số mệnh của bạn, nhớ, bạn đã chọn nó bằng việc chọn cái đối lập. Nếu bạn khổ, bạn đã chọn khổ của bạn bằng việc chọn sướng. Không chọn sướng và khổ biến mất. Không chọn chút nào đi. Thế thì không cái gì có thể xảy ra cho bạn, và mọi thứ là luồng ngoại trừ bạn. Điều đó phải được hiểu rất sâu.

Duy nhất bạn là nhân tố thường hằng trong sự tồn tại, không cái gì khác. Duy nhất bạn là vĩnh hằng, không cái gì khác. Nhận biết của bạn không bao giờ là luồng. Khổ tới, bạn chứng kiến nó. Thế rồi sướng tới, bạn chứng kiến nó. Thế rồi không cái gì tới, bạn chứng kiến nó. Duy nhất một thứ vẫn còn thường hằng - việc chứng kiến - và việc chứng kiến là bạn.

Bạn đã là đứa trẻ... Hay, nếu bạn di chuyển thậm chí lùi lại xa hơn, có thời bạn đã chỉ là một tế bào nguyên tử. Bạn thậm chí không thể hình dung được nó - chỉ là một tế báo nguyên tử trong bụng mẹ bạn, thậm chí không thấy được với mắt trần. Nếu tế bào đó tới trước bạn và bạn đương đầu với nó, bạn sẽ không có khả năng nhận ra rằng có thời bạn đã là cái đó. Thế rồi bạn đã là đứa trẻ, thế rồi bạn đã trở thành thanh niên, và bây giờ bạn già, hay đang nằm trên giường chết. Nhiều thứ đã xảy ra. Cả đời bạn đã là một luồng; không cái gì còn lại là cùng như cũ ngay cả cho hai khoảnh khắc.

Heraclitus nói bạn không thể bước hai lần vào trong cùng một con sông - và điều này ông ấy nói cho dòng sông cuộc đời. Bạn không thể có hai khoảnh khắc tương tự. Khoảnh khắc đã trôi qua không thể được lặp lại. Nó trôi qua mãi mãi; bạn không thể có nó lần nữa. Cùng một thứ không thể tồn tại. Trong luồng lớn lao như vậy, duy nhất một điều bên trong bạn vẫn còn như cũ - việc chứng kiến.

Nếu bạn có thể đã chứng kiến trong bụng của mẹ bạn, phẩm chất này của tâm thức chắc đã là cùng một thứ. Nếu bạn có thể đã chứng kiến khi bạn còn là đứa trẻ, phẩm chất này của việc chứng kiến chắc đã là cùng một thứ. Trẻ hay chết, khi đang sắp chết trên giường của bạn, nếu bạn có thể chứng kiến, phẩm chất này của tâm thức sẽ là cùng một thứ.

Một thứ duy nhất sâu bên dưới bên trong bạn là bản thân việc chứng kiến của bạn, tâm thức của bạn - cái đó vẫn còn là một thứ; mọi thứ khác thay đổi. Và nếu bạn bám lấy bất kì đối thể nào của thế giới thay đổi, bạn sẽ khổ. Không cái gì có thể được làm về nó. Bạn đang cố làm điều không thể được, đó là lí do tại sao bạn khổ. Tôi biết bạn không bao giờ chọn, nhưng điều đó không phải là vấn đề. Nếu bạn khổ, bạn đã chọn nó một cách gián tiếp.

Một khi bạn trở nên nhận biết về tính gián tiếp này của sự sống, phẩm chất ngược đời này của sự sống, bạn sẽ dừng chọn lựa. Khi chọn lựa sụp đổ, thế giới đã biến mất. Khi việc chọn lựa sụp đổ, bạn đã đi vào cái tuyệt đối.

Nhưng điều đó là có thể chỉ khi tâm trí chọn lựa biến mất hoàn toàn. Nhận biết vô chọn lựa được cần và thế thì bạn sẽ trong phúc lạc. Đúng hơn, bạn sẽ là phúc lạc. Và tôi sẽ lặp lại lần nữa: việc khổ sẽ tiếp tục xảy ra, nhưng bây giờ không cái gì có thể làm cho bạn khổ. Cho dù bạn đột nhiên bị ném vào địa ngục, chỉ bởi sự hiện diện của bạn ở đó, với bạn nó sẽ không còn là địa ngục.

Ai đó đã hỏi Socrates ông ấy muốn đi đâu, thế là Socrates nói, 'Tôi không biết liệu có địa ngục và cõi trời không. Tôi không biết liệu chúng có đó hay không, nhưng tôi sẽ không chọn giữa chúng. Lời cầu nguyện duy nhất của tôi sẽ là thế này: cho phép tôi tỉnh táo ở bất kì chỗ nào tôi hiện hữu. Để tôi đầy nhận biết ở bất kì chỗ nào tôi hiện hữu. Dù nó là địa ngục hay cõi trời, điều đó không liên quan.' Vì nếu bạn đầy tỉnh táo, địa ngục biến mất - địa ngục là hiện hữu của bạn không nhận biết. Nếu bạn đầy nhận biết, cõi trời xuất hiện - cõi trời là hiện hữu của bạn đầy nhận biết.

Thực sự không có các chỗ địa lí như vậy như địa ngục hay cõi trời. Và đừng liên tục nghĩ kiểu trẻ con rằng một ngày nào đó bạn sẽ chết và Thượng đế sẽ đưa bạn tới cõi trời hay địa ngục tương ứng với việc làm của bạn, tương ứng với bất kì cái gì bạn đã làm trên trái đất. Không, bạn mang địa ngục và cõi trời của bạn bên trong bạn đấy. Bất kì chỗ nào bạn di chuyển tới, bạn mang địa ngục hay cõi trời của bạn đi cùng bạn.

Ngay cả Thượng đế cũng không thể làm được bất kì cái gì. Nếu đột nhiên bạn gặp ngài, ngài sẽ có vẻ giống địa ngục. Bạn mang địa ngục của bạn đi cùng bạn; bạn phóng chiếu nó ở bất kì chỗ nào bạn hiện hữu. Bạn sẽ khổ. Việc đương đầu sẽ chỉ giống như chết, không thể chịu đựng nổi. Bạn có thể trở thành vô ý thức. Bất kì cái gì xảy ra cho bạn, bạn mang nó bên trong bạn. Hạt mầm của tâm thức là hạt mầm của toàn thể sự tồn tại.

Cho nên nhớ, nếu bạn khổ bạn đã chọn nó: có ý thức, vô ý thức, trực tiếp, gián tiếp, bạn đã chọn nó. Nó là chọn lựa của bạn và bạn chịu trách nhiệm. Không người nào khác chịu trách nhiệm.

Nhưng trong tâm trí chúng ta, trong tâm trí lẫn lộn của chúng ta, mọi thứ bị lộn ngược. Nếu bạn khổ, bạn nghĩ bạn khổ vì người khác. Bạn khổ vì bạn thôi. Không ai có thể làm cho bạn khổ. Điều đó là không thể được. Và cho dù ai đó làm bạn khổ, đó là chọn lựa của bạn để ở trong khổ thông qua người đó. Bạn đã chọn người đó và bạn đã chọn một kiểu khổ đặc biệt qua người đó. Không ai có thể làm cho bạn khổ - đó là chọn lựa của bạn. Nhưng bạn bao giờ cũng liên tục nghĩ rằng nếu người khác thay đổi, hay nếu người khác làm cái gì đó khác, bạn sẽ không khổ.

Tôi đã nghe. Mulla Nasrudin đang điền vào một báo cáo vì anh ta đâm xe của mình vào một chiếc xe đang đậu. Anh ta điền vào báo cáo, và nhiều thứ được hỏi. Khi anh ta tới phần hỏi người lái xe kia có thể đã làm gì để tránh tai nạn, anh ta điền vào nó, 'Anh ta đáng ra phải đỗ xe ở chỗ khác nào đó. Chiếc xe đã đỗ ở đó, anh ta đáng ra phải đỗ nó ở chỗ nào đó khác - vì anh ta mà tai nạn đã xảy ra.'

Và đây là điều bạn đang làm. Bao giờ người khác cũng chịu trách nhiệm: người đó đáng phải đã làm cái gì đó này khác và chắc đã không có khổ. Không, người khác không chịu trách nhiệm chút nào. Bạn chịu trách nhiệm, và chừng nào bạn chưa nhận trách nhiệm một cách có ý thức lên bạn, bạn sẽ không thay đổi. Thay đổi sẽ trở thành có thể, có thể một cách dễ dàng, vào khoảnh khắc bạn nhận ra rằng bạn chịu trách nhiệm cho điều đó.

Nếu bạn đã khổ, đó là chọn lựa của bạn. Đây là điều luật nghiệp là gì, không gì khác: bạn chịu trách nhiện toàn thể. Bất kì cái gì xảy ra - khổ hay sướng, địa ngục hay cõi trời - bất kì cái gì xảy ra, chung cuộc bạn chịu trách nhiệm toàn bộ. Đây là điều luật nghiệp là gì: trách nhiệm toàn bộ là với bạn.

Nhưng đừng sợ, đừng hoảng bởi điều đó, vì nếu trách nhiệm toàn bộ là với bạn, thế thì đột nhiên cánh cửa của tự do mở ra - vì nếu bạn là nguyên nhân của khổ của bạn, bạn có thể thay đổi. Nếu người khác là nguyên nhân, thế thì bạn không thể thay đổi được. Thế thì làm sao bạn có thể thay đổi? Chừng nào toàn thế giới chưa thay đổi, bạn sẽ khổ. Và dường như không có cách nào để thay đổi người khác - thế thì khổ không thể kết thúc.

Nhưng chúng ta lạc quan tới mức ngay cả những học thuyết hay thế như luật nghiệp, chúng ta diễn giải theo cách chúng không làm cho chúng ta tự do và giải thoát, mà thay vì thế, ngược lại, chúng làm cho chúng ta bị nặng gánh hơn. Ở Ấn Độ luật nghiệp đã được biết tới trong ít nhất năm nghìn năm hay thậm chí còn hơn, nhưng chúng ta đã làm gì? Không phải là chúng ta đã nhận trách nhiệm lên bản thân chúng ta; chúng ta đã ném mọi trách nhiệm lên luật nghiệp - rằng nó xảy ra vì luật nghiệp và chúng ta không thể làm được bất kì cái gì, không cái gì có thể được làm; vì các kiếp quá khứ mà kiếp này là như vậy.

Luật nghiệp là để giải phóng bạn. Nó cho bạn tự do toàn bộ hướng tới bản thân bạn. Không người nào khác có thể gây bất kì khổ nào cho bạn - đây đã là thông điệp. Nếu bạn khổ bạn đã tạo ra nó. Bạn là người chủ của số mệnh của bạn, và nếu bạn muốn thay đổi nó, lập tức bạn có thể thay đổi nó và cuộc sống sẽ là khác. Nhưng thái độ...

Tôi đã nghe, có lần hai người bạn nói chuyện. Một người là người lạc quan chân tình, người kia là người bi quan chân tình. Ngay cả người lạc quan cũng không quá sung sướng về tình huống này. Người lạc quan nói, 'Nếu khủng hoảng kinh tế tiếp tục và những thảm họa chính trị này tiếp tục và thế giới vẫn còn như nó vậy, vô đạo đức, thế thì chúng ta sẽ sớm bị thu lại thành việc ăn xin.'

Ngay cả anh ta cũng không quá hi vọng về điều đó - người lạc quan. Khi anh ta nói, 'Chúng ta sẽ bị thu lại thành việc ăn xin,' người bi quan nói, 'Từ ai? Anh sẽ đi ăn xin từ ai nếu hoàn cảnh này tiếp tục?'

Bạn có tâm trí, và bạn liên tục mang tâm trí của bạn tới mọi thứ. Thực sự, bạn biến đổi phẩm chất của mọi giáo kí và học thuyết. Bạn đánh bại chư phật và các Krishna dễ dàng thế vì bạn chuyển đổi toàn thể sự việc; bạn tô mầu nó theo cách riêng của bạn.

Bạn chịu trách nhiệm toàn bộ cho bất kì cái gì bạn đang là vậy và cho bất kì thế giới nào bạn đang sống bên trong. Đó là sáng tạo của bạn. Nếu điều này đi sâu trong bạn, bạn có thể thay đổi mọi thứ. Bạn không cần khổ. Đừng chọn, là nhân chứng đi, và phúc lạc sẽ xảy ra cho bạn. Phúc lạc không phải là trạng thái chết. Khổ sẽ liên tục tiếp diễn quanh bạn. Cho nên vấn đề không phải là cái gì xảy ra cho bạn; vấn đề là bạn thế nào. Nghĩa tối thượng toàn bộ tới từ bạn, không tới từ việc xảy ra.

Câu hỏi 2

Đêm qua thầy đã nói về chán. Làm sao chúng tôi có thể hi vọng về một xã hội chứng ngộ khi để duy trì xã hội phần lớn mọi người phải thực hiện các nhiệm vụ chán, đơn điệu và lặp lại?

Lần nữa: không cái gì là chán, không cái gì là lặp lại và đơn điệu - bạn hiện hữu, và bạn mang phẩm chất của bạn tới mọi thứ mà bạn làm. Không hành động nào có thể là chán trong bản thân nó, và không hành động nào có thể là không chán trong bản thân nó - chính bạn làm cho nó thành chán hay không chán. Và cùng hành động có thể là chán cho bạn ở khoảnh khắc này và khoảnh khắc tiếp nó có thể trở thành thứ phúc lạc. Không phải là hành động này đã thay đổi; tâm trạng của bạn, phẩm chất mà bạn mang tới cho hành động này, đã thay đổi. Cho nên nhớ, bạn không bị chán bởi vì hành động lặp lại phải được làm. Thay vì vậy, ngược lại, bạn bị chán - đó là lí do tại sao chúng dường như có tính lặp lại.

Chẳng hạn, trẻ thơ muốn lặp lại mọi thứ. Chúng liên tục chơi cùng trò chơi lặp đi lặp lại. Bạn phát chán. Chúng đang làm gì? Cùng trò chơi lặp đi lặp lại sao? Chúng liên tục hỏi cùng câu chuyện. Chúng thích thú nó lặp đi lặp lại, và chúng nói, 'Kể nữa cho con chuyện đó đi.'

Vấn đề là gì? Bạn không thể quan niệm được điều đó. Nó có vẻ ngu xuẩn. Nó không vậy đâu. Chúng là sống động tới mức không cái gì lặp lại cho chúng. Bạn chết và mọi thứ lặp lại cho bạn. Chúng liên tục lặp lại cùng trò chơi. Cả ngày chúng có thể chơi, và nếu bạn dừng chúng lại, chúng sẽ la khóc và chúng sẽ cự lại bạn, nói, 'Đừng phá trò chơi của con.' Và bạn không thể hiểu được chúng đang làm gì cả ngày.

Chúng có phẩm chất tâm thức khác. Không cái gì lặp lại với chúng. Chúng thích thú nó nhiều tới mức chính việc thích thú này làm thay đổi phẩm chất, và thế thì chúng thích thú điều đó nữa - và chúng thích thú nó nhiều hơn, vì bây giờ chúng biết bí quyết. Lần thứ ba chúng thích thú nó thậm chí còn nhiều hơn, vì bây giờ chúng quen thuộc với mọi thứ. Chúng liên tục thích thú; thích thú của chúng liên tục tăng lên. Thích thú của bạn liên tục giảm đi.

Vấn đề là gì? Bản thân hành động này có chán không, hay cái gì đó sai với phương thức hiện hữu của bạn, phương thức tâm thức của bạn?

Nhìn vào nó từ góc độ khác. Hai người yêu sẽ liên tục lặp lại cùng hành động mọi ngày. Họ sẽ hôn và họ sẽ ôm - chúng là cùng những hành động. Và họ muốn liên tục làm điều đó tới vô hạn. Nếu bạn cho họ thời gian, họ sẽ liên tục lặp lại tới chính tận cùng của sự tồn tại. Khi nhìn hai người yêu, bạn sẽ phát chán. Họ đang làm gì vậy? - cùng một thứ mọi ngày sao? Và nếu bạn cho họ cả ngày, họ sẽ liên tục ôm, yêu, ghì, hôn. Họ đang làm gì?

Những người yêu đã lại trở thành trẻ thơ. Đó là lí do tại sao yêu là hồn nhiên thế - nó làm cho bạn lại thành trẻ thơ. Bây giờ họ đang thích thú trò chơi này. Họ lại là trẻ thơ. Toàn thể cái vô nghĩa của trưởng thành họ đã vứt đi. Họ đang chơi với thân thể của nhau, và với họ không cái gì lặp lại. Từng cái hôn là cái gì đó tuyệt đối mới, duy nhất. Nó không bao giờ là vậy trước đây, nó sẽ không bao giờ là cùng điều vậy lần nữa. Từng khoảnh khắc của yêu có sự tồn tại cá nhân riêng của nó, không lặp lại; đó là lí do tại sao họ liên tục thích thú.

Luật kinh tế về thu hồi giảm dần không áo dụng cho nó. Với yêu, không có luật thu hồi giảm dần; thay vì thế, thu hồi tăng lên. Đó là lí do tại sao các nhà kinh tế không thể hiểu được yêu, các nhà toán học không thể hiểu được yêu. Mọi người là hiệu quả trong tính toán không thể hiểu được yêu, vì điều này là ngớ ngẩn: nó thách thức mọi luật, mọi toán học - nó liên tục tăng lên.

Khi tôi còn là sinh viên, khi thầy giáo kinh tế giải thích cho chúng tôi về luật thu hồi giảm dần, tôi hỏi ông ấy về yêu, 'Thầy nói gì về yêu?' Ông ấy trở nên bị bối rối, và khi tôi nói rằng chính điều ngược lại - luật thu hồi tăng lên - áp dụng cho yêu, ông ấy nói với tôi, 'Em ra khỏi lớp. Em không thể hiểu được kinh tế.' Ông ấy nói, 'Luật này là phổ quátl.' Tôi nói, 'Đừng nói nó là phổ quát, vì về yêu thì sao?'

Hai người yêu xuất hiện với chúng ta dường như họ đang lặp lại. Với họ, họ không lặp lại. Nhưng với người mãi dâm luật kinh tế sẽ áp dụng, vì với người đó, yêu không phải là yêu, nó là hàng hoá - cái gì đó được bán, cái gì đó có thể được mua. Cho nên nếu bạn đi và hôn gái mãi dâm, với cô ta điều đó là chán, lặp lại, và một ngày nào đó cô ta sẽ nói, 'Điều này là vô nghĩa. Tôi chán việc được hôn và hôn cả ngày. Nó là không thể chịu được.' Cô ấy sẽ nói rằng nó là hành động lặp lại.

Đó là điều tôi muốn chỉ ra cho bạn - sự phân biệt. Với người yêu nó không là lặp lại; với người mãi dâm nó là lặp lại. Cho nên, thực sự, bản thân hành động là không lặp lại; nó là phẩm chất mà bạn mang vào cho nó. Bất kì cái gì bạn làm, nếu bạn yêu nó, nó sẽ không bao giờ lặp lại. Nếu bạn yêu việc làm của bạn, hành động của bạn, sẽ không có chán. Nhưng bạn không yêu.

Tôi liên tục nói với bạn mọi ngày. Tôi có thể liên tục nói đến vô hạn. Tôi yêu thích nó. Nó không phải là lặp lại với tôi. Từ vĩnh hằng tới vĩnh hằng tôi có thể liên tục nói với bạn. Trao đổi, trao đổi với tâm của bạn, là tình yêu với tôi. Nó không là hành động lặp lại, bằng không tôi sẽ phát chán.

Tôi đã nghe, một đứa bé đi cùng bố và mẹ nó tới nhà thờ vào chủ nhật, và thế rồi chủ nhật tiếp và tiếp nữa. Vào chủ nhật thứ ba cậu bé này hỏi bố nó, 'Thượng đế phải phát chán, vì có cùng bộ mặt mọi ngày trong nhà thờ. Trong ba chủ nhật chúng ta đã tới đây - cùng các bộ mặt! Thượng đế phải phát chán, khi thấy họ ló ra lặp đi lặp lại mọi chủ nhật.'

Nhưng Thượng đế không bị chán. Toàn thể sự tồn tại đã từng lặp lại liên tục. Nó có vẻ giống như lặp lại với chúng ta, nhưng nếu có sự hiện hữu, hiện hữu toàn bộ, cái gì đó như Thượng đế, ngài không chán. Nếu ngài chán không có nhu cầu tiếp tục. Ngài có thể dừng lại. Ngài có thể nói, "Không thêm nữa!" Ngài có thể nói, "Được kết thúc đi!" Nhưng ngài không chán. Tại sao?

Ngài yêu - bất kì cái gì đang xảy ra đều là tình yêu của ngài. Ngài là đấng sáng tạo, không là công nhân, không là người lao động. Ngài là đấng sáng tạo.

Một Picasso không chán, ông ấy là người sáng tạo. Nếu hành động của bạn trở thành sáng tạo, bạn sẽ không bị chán. Và hành động của bạn trở thành sáng tạo nếu bạn yêu nó. Nhưng khó khăn cơ bản là ở chỗ bạn không thể yêu bất kì cái gì bạn làm vì bạn ghét bản thân bạn - đó là vấn đề. Cho nên bất kì cái gì bạn làm, bạn ghét nó, vì về căn bản bạn ghét bản thân bạn.

Bạn chưa chấp nhận bản thân bạn, bạn chưa cám ơn sự tồn tại về sự tồn tại của bạn. Từ tâm bạn không có lời cám ơn hướng tới Thượng đế. Thực sự, bạn miễn cưỡng - 'Tại sao ngài đã tạo ra tôi?' Sâu bên dưới bạn liên tục hỏi. 'Tại sao tôi đã bị ném vào trong sự tồn tại? Chủ định là gì?' Nghĩ mà xem, nếu đột nhiên Thượng đế gặp bạn, câu hỏi đầu tiên bạn sẽ hỏi là gì? Bạn sẽ hỏi, 'Sao ngài đã tạo ra tôi? Để khổ à? Để trong bi thương à? Để vẩn vơ không cần thiết qua các kiếp sống sao? Sao ngài đã tạo ra tôi? Trả lời đi!'

Bạn đã không chấp nhận bản thân bạn cho nên làm sao bạn có thể chấp nhận hành động của bạn? Yêu bản thân bạn đi. Chấp nhận bản thân bạn như bạn vậy đi. Vì hành động là phụ - nó chảy ra từ hiện hữu của bạn. Nếu tôi yêu bản thân tôi thế thì bất kì cái gì tôi làm, tôi yêu nó. Và nếu tôi không yêu nó, tôi dừng nó. Cần gì mà tiếp tục?

Nhưng bạn không yêu, và nguồn không được yêu cho nên sản phẩm của nguồn đó không thể được yêu. Bất kì cái gì bạn làm - bạn có thể là kĩ sư hay bạn có thể là bác sĩ hay nhà hoá học hay nhà khoa học - bất kì cái gì bạn làm, bạn sẽ mang ghét vào cho nó. Ghét của bạn làm cho nó có tính lặp lại. Bạn ghét nó, và bạn liên tục tìm cớ cho tại sao bạn làm nó. Bạn nói, 'Tôi đang làm nó vì vợ tôi, con tôi.' Và bố bạn đã làm nó cho bạn, và bố của ông ấy đã làm nó cho ông ấy, và con bạn sẽ làm nó cho con của chúng, và không người nào sẽ tận hưởng cuộc sống.

Đây là những thủ đoạn. Bạn đơn giản là kẻ hèn. Bạn không thể thoát khỏi nó, vì nó cho bạn an ninh, an toàn, thu nhập, số dư ngân hàng. Vì bạn là kẻ hèn, bạn không thể dừng việc làm nó và bạn không thể bắt đầu làm điều bạn yêu mến. Thế thì bạn liên tục để mọi thứ lên con bạn, lên vợ bạn, và họ cũng làm cùng điều.

Hỏi đứa trẻ mà xem. Nó đi tới trường, nó chán. Nó nói, 'Con đi học vì bố thôi. Bố thấy sung sướng. Nếu con không đi học bố cảm thấy rất khổ.' Và vợ bạn thì sao? - cô ấy đang làm mọi thứ chỉ vì bạn và con cái. Không ai thực sự tồn tại vì bản thân mình. Không ai yêu bản thân mình đủ cho sự tồn tại cho bản thân người đó. Thế thì mọi thứ đi sai. Nguồn bị đầu độc, và thế thì mọi thứ đi ra từ nguồn bị đầu độc đó.

Và đừng nghĩ rằng nếu bạn đổi việc làm, bạn sẽ yêu nó. Không, bạn sẽ mang phẩm chất của bạn sang việc làm mới nữa. Lúc ban đầu nó có thể là xúc động mạnh, cái gì đó mới, nhưng sớm hay muộn bạn sẽ lắng đọng và nó sẽ là cùng điều cũ. Thay đổi bản thân bạn đi, yêu bản thân bạn đi, và yêu bất kì cái gì bạn làm; dù nó nhỏ thế nào cũng không tạo ra khác biệt.

Tôi nhớ một giai thoại. Chuyện xảy ra là khi Abraham Lincoln trở thành tổng thống, vào ngày đầu tiên ông ấy đi khánh thành thượng viện, ai đó đã rất ghen tị với quyền lực của ông ấy, danh tiếng của ông ấy, thành công của ông ấy, đã đứng và nói với Abraham Lincoln, 'Lincoln, đừng quên rằng bố ông là thợ giầy.'

Điều đó tuyệt đối không liên quan, ngớ ngẩn, và người đã nói điều này nói thêm, 'Bố ông là thợ giầy đấy, và ông ấy thường làm giầy cho gia đình tôi. Đừng quên ông ấy.'

Điều đó chỉ để sỉ nhục ông ấy, và toàn thể thượng viện cười vì mọi người đều ghen tị. Sâu bên dưới mọi người cảm thấy, 'Ghế này thuộc về tôi, và người này đã chiếm đoạt nó.' Tất nhiên, bất kì khi nào ai đó thành công, người đó thành công theo cách tinh ranh nào đó; chỉ bạn thành công đúng đắn. Đây là cách chúng ta điều chỉnh theo thành công của người khác - nó là tinh ranh, bằng kĩ thuật sai nào đó bằng cách nào đó người đó đã đạt tới. Đây là cách chúng ta có thể dung thứ nó và an ủi bản thân chúng ta. Cho nên toàn thể nghị viện cười.

Nhưng Abraham Lincoln đã nói cái gì đó thật hay. Ông ấy nói, 'Ông tốt thế đã nhắc nhở tôi về bố tôi. Tôi biết ông ấy là thợ giầy - nhưng tôi chưa bao giờ thấy một thợ giầy như thế. Ông ấy là duy nhất, ông ấy là người sáng tạo, vì ông ấy yêu việc làm giầy. Và tôi không thể nghĩ bản thân tôi thành công được như ông ấy, vì tôi không yêu chức tổng thống này nhiều như ông ấy đã yêu việc làm giầy. Ông ấy đã tận hưởng nó, ông ấy đã phúc lạc. Tôi sẽ không bao giờ được phúc lạc trong chức tổng thống này như ông ấy đã phúc lạc chỉ như thợ giầy.

'Nhưng sao ông đã nhớ tới ông ấy trong khoảnh khắc này? Tôi biết,' Abraham Lincoln nói, 'rằng bố tôi đã làm giầy cho gia đình ông, nhưng họ không bao giờ phàn nàn, cho nên tôi hi vọng giầy vừa khớp. Nhưng ông nhớ tới ông ấy trong khoảnh khắc này, không có bất kì liên quan nào - tôi cảm thấy giầy nào đó vẫn còn bó chân. Tôi là con ông ấy, tôi có thể sửa nó.'

Nếu bạn yêu bản thân bạn, nếu bạn yêu công việc của bạn, bạn sống trong môi trường khác. Trong môi trường đó không cái gì được lặp lại. Việc lặp lại xuất hiện chỉ cho tâm trí bị chán. Đừng nói rằng bạn bị chán vì hành động lặp lại. Hành động dường như lặp lại vì bạn bị chán - thế thì bất kì cái gì bạn làm sẽ dường như lặp lại.

Nhưng nhìn vào sự sống - sự sống tận hưởng việc lặp lại. Mùa chuyển theo vòng tròn. Mặt trời chuyển theo vòng tròn - mọi ngày, mọi sáng, nó mọc. Và mùa hè tới và mùa đông tới và mưa tới và chúng liên tục chuyển động. Theo một cách sâu sắc toàn thể sự tồn tại là chuyển động lặp lại. Dường như là sáng tạo chỉ giống như trò chơi của trẻ thơ. Cây không chán, và bầu trời không chán. Bầu trời không bao giờ nói, 'Bây giờ, lại mây à?' Trong biết bao nhiều nghìn năm bầu trời đã từng thấy mây - mọi mùa mưa mây tới và chúng bắt đầu chuyển động. Nhìn vào sự sống mà xem? Nó là lặp lại.

Từ này không hay; từ 'lặp lại' là không hay. Thay vì thế sẽ là tốt hơn nếu nói nó liên tục chơi cùng trò chơi. Nó tận hưởng trò chơi nhiều tới mức nó muốn lặp lại trò chơi lần nữa. Và nó liên tục tăng lên; nó liên tục chuyển tới cực đỉnh. Tại sao con người phát chán với việc lặp lại? Không phải bởi vì việc lặp lại là chán, mà vì bạn bị chán tới mức mọi thứ sẽ là chán.

Có lần chuyện xảy ra là Sigmund Freud hỏi một bệnh nhân các câu hỏi; chỉ là câu hỏi cơ bản sơ bộ mà ông ấy hỏi trước khi buổi phân tâm có thể bắt đầu. Ông ấy hỏi, 'Nhìn tủ sách này, và ông lập tức nhớ tới cái gì?'

Người này nhìn vào sách, chẳng thực sự nhìn chút nào, và anh ta nói, 'Tôi nhớ tới đàn bà, người đàn bà đẹp.' Điều này là tốt cho Freud, vì nó rơi vào trong lí thuyết của ông ấy rằng mọi thứ đều là dục, cho nên ông ấy nói, 'Được.' Thế rồi ông ấy lấy ra chiếc khăn tay và nói, 'Nhìn cái này. Cái này làm ông nhớ ngay tới cái gì? Bất kì cái gì tới cho tâm trí ông.''

Người này cười và nói, 'Đàn bà đẹp.'

Freud quá vui mừng. Thực sự đó là lí thuyết của ông ấy - rằng mọi người về căn bản quan tâm tới dục và không gì khác. Đàn ông nghĩ tới đàn bà, đàn bà nghĩ tới đàn ông, và đó là mọi suy nghĩ. Cho nên ông ấy nói, 'Nhìn ra cửa.' Không có ai ở cửa, thậm chí không có người nào đi trên phố. Ông ấy nói, 'Nhìn đi, không có người nào. Sự thiếu vắng này - ông cảm thấy cái gì? Ông nhớ ngay tới cái gì?'

Người này nói, 'Đàn bà đẹp.'

Bây giờ ngay cả Freud cũng hơi chút bối rối liệu người này có lừa ông ấy hay không, cho nên ông ấy nói, 'Điều đó dường như quá nhiều. Mọi thứ đều làm cho ông nhớ tới đàn bà.'

Người này nói, 'Điều đó không phải là vấn đề. Dù nó là tủ sách hay khăn tay hay cửa rỗng không phải là vấn đề. Thực sự, tôi không bao giờ nghĩ về bất kì cái gì ngoại trừ đàn bà.

Tôi không bao giờ nghĩ về bất kì cái gì khác, cho nên bất kì cái gì ông nói đều không liên quan. Tôi chỉ nghĩ về đàn bà. Không phải là mọi thứ làm tôi nhớ tới họ; tôi chỉ đang nghĩ về đàn bà - vấn đề không phải là bất kì việc gợi nhớ nào.'

Cho nên thực sự vấn đề không phải là hành động này làm bạn bị chán hay hành động kia làm bạn chán, hay việc lặp lại hay sự đơn điệu hay việc căng thẳng làm bạn chán. Điều thực là ở chỗ bạn chán dù bạn làm cái gì đó hay không. Nếu bạn đơn giản thảnh thơi trong ghế bạn sẽ chán. Không làm bất kì cái gì bạn sẽ chán. Bạn sẽ nói, 'Không có gì để làm và tôi chán. Không cái gì để làm - tôi chán.' Cả tuần bạn chán vì việc làm chán ngắt, và vào ngày cuối tuần bạn chán vì chẳng có gì để làm. Toàn thể cuộc sống bạn bị chán vì làm những việc lặp lại trong cơ xưởng, trong văn phòng, trong cửa hiệu. Thế thì khi bạn về hưu bạn chán, vì bây giờ chẳng có gì để làn.

Vấn đề không phải là bất kì cái gì khác. Cái gì đó không tạo ra chán trong bạn; bạn bị chán, và bạn liên tục mang cái chán của bạn tới mọi thứ bạn chạm vào. Bạn đã nghe về Vua Midas rồi đấy - bất kì cái gì ông ấy chạm vào đều trở thành vàng. Bạn cũng là Vua Midas - bất kì cái gì bạn chạm vào đều trở thành chán. Bạn có cái chạm giả kim thuật: bạn có thể thay đổi mọi thứ thành chán; mọi thứ, tôi nói.

Đừng nghĩ đổi việc làm, hành động; nghĩ tới thay đổi phẩm chất tâm thức của bạn đi. Là yêu nhiều hơn với bản thân bạn. Điều đầu tiên cần nhớ là yêu nhiều hơn với bản thân bạn. Các nhà đạo đức đã đầu độc toàn thế giới. Họ nói, 'Không yêu bản thân bạn. Điều này là ích kỉ.' Họ nói, 'Yêu người khác, không yêu bản thân bạn. Yêu cái ngã là tội lỗi.'

Và tôi nói với bạn rằng điều này là tuyệt đối vô nghĩa - và không chỉ vô nghĩa; nó là vô nghĩa nguy hiểm. Chừng nào bạn chưa yêu bản thân bạn, bạn không thể yêu được bất kì người nào, điều đó là không thể được, vì người không yêu bản thân mình không thể trong yêu với bất kì người nào. Nếu bạn đang trong yêu với bản thân bạn, chỉ thế thì yêu tràn ngập của bạn đạt tới ai đó.

Người đã không yêu bản thân mình sẽ ghét bản thân mình, và nếu bản thân bạn ghét bản thân bạn, làm sao bạn có thể yêu được bất kì người nào? Bạn sẽ ghét người khác nữa. Bạn chỉ có thể giả vờ. Và khi bạn không thể yêu được bản thân bạn, làm sao bạn mong đợi người khác yêu bạn? Mọi người bị kết án trong con mắt riêng của người đó. Toàn thể giáo lí đạo đức cho bạn chỉ một điều: các kĩ thuật kết án cái ngã - cách kết án bản thân bạn, bạn xấu thế nào, kẻ tội phạm, bị phạm tội, tội nhân.

Ki tô giáo nói rằng việc là tội nhân của bạn không phải là vấn đề bạn làm gì; bạn là tội nhân từ khi được sinh ra. Vấn đề không phải là liệu bạn có làm tội lỗi nào đó hay không; không, bạn là tội nhân từ khi sinh ra. Con người được sinh ra trong tội lỗi. Adam, người đầu tiên, đã phạm tội, và bạn là con cháu. Tội này đã bị phạm phải, không cái gì có thể được làm. Bây giờ nó không thể được hoàn tác, và bạn được sinh ra trong tội - tội của Adam.

Nếu bạn được sinh ra trong tội, làm sao bạn có thể yêu bản thân bạn được? Nếu chính hiện hữu của bạn là phạm tội, làm sao bạn có thể yêu bản thân bạn được? Và nếu bạn không thể yêu được bản thân bạn, bạn không thể yêu được bất kì người nào. Yêu phải xảy ra ở nhà trước hết - bạn là nhà - và chỉ khi nó tràn ngập, nó có thể vươn tới người khác. Và khi nó tràn ngập, nó tràn ngập trong hành động của bạn, trong bất kì cái gì bạn làm. Dù bạn vẽ hay làm giầy hay bất kì cái gì - chỉ quét dọn phố - bất kì cái gì bạn làm, nếu bạn ở trong yêu sâu sắc, nếu bạn ở trong yêu sâu sắc với bản thân bạn, nó chảy vào mọi thứ bạn làm. Nó chảy ngay cả khi bạn không làm bất kì cái gì. Nó liên tục chảy, nó trở thành chính sự tồn tại của bạn, và thế thì không cái gì là chán.

Mọi người tới tôi; đôi khi một số bạn rất thông cảm hỏi tôi, 'Cả ngày thầy ngồi trong một phòng, thậm chí không nhìn ra ngoài cửa sổ. Thầy không phát chán sao?' Tôi hiện hữu cùng bản thân tôi. Sao tôi phải phát chán? Họ nói, 'Chỉ ngồi một mình, thầy không phát chán sao?'

Nếu tôi ghét bản thân tôi, tôi sẽ phát chán, vì bạn không thể sống với người bạn ghét. Bạn phát chán với bản thân bạn. Bạn không thể ở một mình. Cho dù bạn một mình trong vài khoảnh khắc, bạn trở nên sốt ruột, bạn thấy không dễ chịu, sự không thoải mái tới trong con người bạn. Bạn khao khát gặp ai đó, vì bạn không thể còn lại với bản thân bạn. Người cùng đi là chán thế - người cùng đi riêng của bạn. Bạn không thể nhìn vào mặt riêng của bạn. Bạn không thể chạm vào tay của bạn một cách yêu thương; không - không thể được.

Họ hỏi tôi - và việc hỏi của họ có liên quan tới tham chiếu riêng của họ, vì họ sẽ phát chán nếu họ một mình - họ hỏi tôi, 'Đôi khi thầy không đi chơi sao?' Không có nhu cầu. Đôi khi họ hỏi tôi, 'Mọi người tới thầy với cùng vấn đề lặp đi lặp lại. Thầy không phát chán sao?'

Vì mọi người có cùng vấn đề. Bạn không nguyên bản thế, bạn thậm chí không thể tạo ra được vấn đề nguyên bản. Mọi người có cùng vấn đề. Một số có liên quan tới yêu của bạn, với dục của bạn, với an bình tâm trí bạn, với lẫn lộn của bạn, hay cái gì đó khác - một số về tâm lí, một số về bệnh hoạn, cái gì đó - nhưng con người có thể dễ dàng bị phân chia thành bẩy phân loại, và có cùng câu hỏi, bẩy câu hỏi cơ bản, và mọi người liên tục hỏi về chúng. Cho nên các bạn hỏi tôi, 'Thầy không phát chán sao?'

Tôi không bao giờ phát chán, vì từng cá nhân là duy nhất với tôi, và vì cá nhân, vấn đề người đó mang tới không phải là việc lặp lại vì hoàn cảnh là khác, cá nhân là khác. Bạn tới với vấn đề yêu của bạn, người khác tới với vấn đề yêu của người đó: cả hai có vẻ tương tự nhưng chúng không tương tự, vì hai cá nhân là khác nhau thế - khác biệt của họ làm thay đổi phẩm chất của vấn đề.

Cho nên nếu bạn phân loại, bạn có thể phân loại thành bẩy loại, nhưng tôi không bao giờ phân loại. Từng cá nhân là duy nhất tới mức người đó không thể bị xếp vào cùng bất kì người nào khác. Không phân loại nào có thể được làm. Nhưng thế thì bạn phải có nhận biết rất sắc sảo để xuyên thấu vào chính rễ nơi cá nhân này là duy nhất. Bằng không, trên bề mặt mọi người là giống nhau.

Chỉ trên bề mặt mọi người là giống nhau, với cùng vấn đề, nhưng nếu bạn xuyên vào sâu, nếu bạn tỉnh táo và sẵn sàng đi cùng người này tới cốt lõi sâu hơn của hiện hữu của người đó, bạn càng đi sâu, hiện tượng đi vào trong hiện hữu càng duy nhất, cá nhân và nguyên bản hơn. Nếu bạn có thể thấy chính trung tâm, người này trước bạn là không thể lặp lại được. Người này chưa bao giờ có trước đây, người này sẽ không bao giờ có nữa. Người này là duy nhất. Và thế thì điều huyền bí đầy tràn bạn - điều huyền bí của con người duy nhất này.

Không cái gì là việc lặp lại nếu bạn biết cách xuyên thấu, cách là yêu và tỉnh táo. Bằng không mọi thứ là lặp lại. Bạn bị chán vì bạn có ý thức cái tạo ra chán. Đổi ý thức này đi, và sẽ không có chán. Nhưng bạn liên tục đổi đối thể - điều đó sẽ không tạo ra bất kì khác biệt nào.

Xem tiếp Chương 65 - Quay về Mục lục Tập 4 - Quay về Mục lục Toàn tập