Chương 69. Bạn không được biết với bản thân bạn

Vigyan Bhairav Mật Tông Tập 4 - Osho

Sách về các Bí mật: Bình luận mới

Chương 69. Bạn không được biết với bản thân bạn

Trú ngụ ở chỗ nào đó có tính không gian vô hạn, không cây, núi, cư dân. Từ đó đi tới chỗ kết thúc các thúc bách của tâm trí.

Xem xét toàn thể không gian là thể phúc lạc riêng của ông.

Con người được sinh ra một mình và chết đi một mình, nhưng ở giữa hai điểm này con người sống trong xã hội, con người sống cùng người khác.

Tính một mình là thực tại cơ bản của con người; xã hội chỉ là ngẫu nhiên. Và chừng nào con người chưa thể sống một mình, con người không thể biết tính một mình của mình trong chiều sâu toàn bộ, con người không thể quen thuộc với bản thân mình. Mọi điều xảy ra trong xã hội chỉ là cái bên ngoài: nó không phải là bạn, nó chỉ là các quan hệ của bạn với người khác. Bạn vẫn còn không được biết. Từ bên ngoài bạn không thể được lộ ra.

Nhưng chúng ta sống cùng người khác. Vì điều này, tri thức về cái ngã hoàn toàn bị lãng quên.

Bạn biết cái gì đó về bản thân bạn, nhưng một cách gián tiếp - nó được người khác nói cho bạn. Điều đó là kì lạ, ngớ ngẩn, rằng người khác phải nói cho bạn về bản thân bạn. Bất kì căn cước nào bạn mang đều được trao cho bạn bởi người khác; nó không là thực, nó chỉ là việc dán nhãn. Cái tên được trao cho bạn. Tên đó được cho như cái nhãn vì sẽ khó cho xã hội có quan hệ với người không tên. Không chỉ cái tên được cho, chính hình ảnh mà bạn nghĩ là bản thân bạn cũng được xã hội cho: rằng bạn là tốt, rằng bạn là xấu, rằng bạn là đẹp, rằng bạn là thông minh, rằng bạn là đạo đức, thánh nhân, hay bất kì cái gì. Hình ảnh, hình dạng, cũng được xã hội trao cho, và bạn không biết bạn là gì. Tên bạn không làm lộ ra bất kì cái gì, mà hình dạng mà xã hội đã cho bạn cũng không làm lộ ra bất kì cái gì. Bạn vẫn còn không biết tới bản thân bạn.

Đây là lo âu cơ bản. Bạn có đó, nhưng bạn là không được biết với bản thân bạn. Việc thiếu tri thức này về bản thân người ta là dốt nát, và dốt nát này không thể bị phá huỷ bởi bất kì tri thức nào người khác có thể trao cho bạn. Họ có thể nói với bạn rằng bạn không là cái tên này, bạn không là hình dạng này, bạn là 'hồn vĩnh hằng', nhưng điều đó nữa, cũng được người khác cho, điều đó nữa cũng là không trực tiếp. Chừng nào bạn chưa đi thẳng tới bản thân bạn, bạn sẽ vẫn còn trong dốt nát. Và dốt nát tạo ra lo âu. Bạn không chỉ sợ người khác, bạn sợ bản thân bạn - vì bạn không biết bạn là ai và cái gì được ẩn kín trong bạn. Cái gì là có thể, cái gì sẽ bùng nổ ra từ bạn vào khoảnh khắc tiếp, bạn không biết. Bạn liên tục run rẩy và cuộc sống trở thành mối lo sâu sắc. Có nhiều vấn đề tạo ra lo âu, nhưng những vấn đề đó là phụ. Nếu bạn xuyên thấu sâu, thế thì mọi vấn đề chung cuộc sẻ hiển lộ rằng lo câu cơ bản, phiễn não cơ bản, là ở chỗ bạn dốt nát về bản thân bạn - về cội nguồn từ đó bạn tới, về chỗ kết thúc nơi bạn đang chuyển tới, về người bạn đang là ngay bây giờ.

Do đó mọi tôn giáo nói chuyển vào đơn độc, vào tính một mình, để cho bạn lần đầu tiên có thể bỏ xã hội và mọi thứ xã hội đã trao cho bạn, và đối diện với bản thân bạn một cách trực tiếp.

Mahavir đã sống mười hai năm một mình trong rừng. Ông ấy không nói trong những ngày đó, vì khoảnh khắc bạn nói bạn đã chuyển vào trong xã hội. Ngôn ngữ là xã hội. Ông ấy vẫn còn hoàn toàn im lặng, ông ấy sẽ không nói. Chiếc cầu cơ bản đã bị phá để cho ông ấy là một mình. Khi bạn không nói bạn là một mình, một mình sâu sắc. Không có cách nào chuyển sang người khác. Trong mười hai năm dài ông ấy đã sống một mình mà không nói. Ông ấy đã làm gì? Ông ấy đã cố tìm ra ông ấy là ai. Tốt hơn cả là bỏ đi mọi cái nhãn, tốt hơn cả là chuyển đi xa khỏi người khác để cho không có nhu cầu về hình ảnh xã hội. Ông ấy đã phá huỷ hình ảnh xã hội này. Ông ấy đã vứt đi mọi rác rưởi mà xã hội đã trao cho; ông ấy đã cố gắng sống trần trụi toàn bộ, không có bất kì cái tên nào, bất kì hình dạng nào. Đó là điều sự trần trụi của Mahavir ngụ ý. Nó không chỉ là vứt đi mọi quần áo. Nó là sâu hơn. Nó là sự trần trụi của việc là một mình toàn bộ. Bạn cũng dùng quần áo cho xã hội: chúng là để che giấu thân thể bạn, hay chúng là để che đậy bạn trong con mắt của người khác, vì xã hội không chấp nhận toàn thân bạn. Cho nên bất kì cái gì xã hội không chấp nhận, bạn phải che giấu. Chỉ những phần đặc thù của thân thể là được phép để trần. Xã hôi chọn bạn theo bộ phận. Tính toàn bộ của bạn không được chấp nhận, không được nhận.

Cùng điều này đang xảy ra với tâm trí - không chỉ với thân thể. Mặt bạn được chấp nhận, tay bạn được chấp nhận, nhưng toàn thân bạn không được chấp nhận, đặc biệt bộ phận thân thể mà có thể cho bất kì gợi ý nào về dục. Chúng bị phản đối, không được chấp nhận. Do đó có tầm quan trọng của quần áo. Và điều này xảy ra với tâm trí nữa: toàn bộ tâm trí bạn không được chấp nhận, chỉ một phần của nó được chấp nhận. Cho nên bạn phải che giấu tâm trí và kìm nén nó. Bạn không thể mở tâm trí bạn được. Bạn không thể mở tâm trí bạn cho cả người bạn sâu kín nhất vì người đó sẽ phán xét. Người đó sẽ nói, "Đây là điều bạn nghĩ sao? Đây là điều diễn ra trong tâm trí bạn sao?" Cho nên bạn phải cho người đó chỉ điều có thể được chấp nhận - một phần rất tí hon - và mọi phần khác ở trong bạn phải được che giấu hoàn toàn. Phần được che giấu đó tạo ra nhiều bệnh. Toàn thể phân tâm học của Freud chỉ bao gồm việc đem phần bị che giấu đó ra ngoài. Điều đó mất nhiều năm trước khi người này được chữa lành. Nhưng nhà phân tâm không làm bất kì cái gì, ông ta đơn giản mang ra phần bị kìm nén. Chỉ mang nó ra trở thành lực chữa lành.

Điều đó có nghĩa gì? Nó có nghĩa kìm nén là ốm bệnh. Nó là gánh nặng, gánh rất nặng. Bạn muốn thú nhận với ai đó; bạn muốn nói, diễn đạt; bạn muốn ai đó chấp nhận bạn trong tính toàn bộ. Đó là điều yêu ngụ ý - bạn sẽ không bị bác bỏ. Dù bạn là bất kì cái gì - tốt, xấu, thánh nhân, tội nhân - ai đó sẽ chấp nhận bạn trong tính toàn bộ của bạn, người đó sẽ không bác bỏ bất kì phần nào của bạn. Đó là lí do tại sao yêu là lực chữa lành lớn nhất, nó là phân tâm cổ nhất. Bất kì khi nào bạn yêu một người, bạn mở với người đó, và chỉ bởi việc mở, những vết đứt của bạn, những phân bị phân chia của bạn được gắn lại với nhau. Bạn trở thành một.

Nhưng ngay cả yêu đã trở thành không thể được. Ngay cả với vợ bạn, bạn không thể nói được sự thật. Ngay cả với người yêu của bạn, bạn không thể là đích thực toàn bộ, vì thậm chí mắt của người đó đang phán xét. Người đó cũng muốn một hình ảnh được tuân theo, một lí tưởng - thực tại của bạn là không quan trọng, lí tưởng là quan trọng. Bạn biết rằng nếu bạn diễn đạt tính toàn bộ của bạn, bạn sẽ bị bác bỏ, bạn sẽ không được yêu. Bạn sợ, và vì sợ này yêu trở thành không thể được. Phân tâm mang phần ẩn kín ra ngoài, nhưng nhà phân tâm không làm bất kì cái gì, ông ấy đơn giản ngồi đó lắng nghe bạn. Dường như không người nào đã lắng nghe bạn. Đó là lí do tại sao bây giờ bạn cần sự giúp đỡ chuyên nghiệp. Không người nào sẵn sàng lắng nghe bạn. Không người nào có thời gian. Không người nào có quan tâm nhiều tới bạn. Cho nên giúp đỡ chuyên nghiệp đã đi vào hiện hữu - bạn trả tiền cho ai đó để lắng nghe bạn. Và thế rồi hết năm nọ tới năm kia, người đó sẽ lắng nghe bạn mọi ngày, hai lần một tuần, hay ba lần một tuần, và bạn sẽ được chữa lành. Điều này là điều kì diệu! Tại sao bạn sẽ được chữa lành chỉ bởi việc lắng nghe? Chính bởi vì ai đó chú ý tới bạn mà không có bất kì phán xét nào và bạn có thể nói bất kì cái gì đang có trong bạn. Và chỉ bởi việc nói ra, nó trồi lên và trở thành một phần của ý thức. Khi bạn cắt bỏ cái gì đó, phủ nhận cái gì đó, cấm đoán cái gì đó, kìm nén cái gì đó, bạn đang tạo ra phân chia giữa ý thức và vô thức, cái được chấp nhận và cái bị bác bỏ. Phân chia này phải bị ném đi.

Mahavir đã di chuyển vào trong tính một mình để cho ông ấy có thể là như ông ấy đã từng vậy mà không sợ bất kì người nào. Vì ông ấy đã không phải phô bày bộ mặt cho bất kì người nào, ông ấy có thể ném đi mọi mặt nạ, mọi bộ mặt. Thế thì ông ấy có thể một mình, trần trụi toàn bộ, như ông ấy ở dưới sao, bên cạnh sông và trong rừng. Không ai sẽ phán xét ông ấy và không ai sẽ nói: "Ông không được phép giống thế này. Ông phải cư xử phải phép. Ông phải giống thế này." Bỏ xã hội ngụ ý bỏ tình huống nơi kìm nén đã trở thành không thể tránh khỏi. Cho nên trần truồng ngụ ý là như người ta vậy, không rào chắn, không giữ lại. Mahavir đã di chuyển vào trong im lặng, vào trong tính đơn độc, và ông ấy nói, "Chừng nào ta chưa tìm thấy bản thân ta - không phải là cái ngã mà người khác đã trao cho ta, cái đó là giả, mà là cái ngã ta được sinh ra cùng nó - ta sẽ không trở lại xã hội. Chừng nào ta chưa biết ta là ai ta sẽ không trở lại xã hội. Chừng nào ta chưa đi tới đối diện trực tiếp với thực tại của ta, chừng nào ta chưa đương đầu với điều bản chất trong con người, không là sự ngẫu nhiên, ta sẽ không nói, vì nói là vô dụng."

Bạn là ngẫu nhiên. Bất kì cái gì bạn nghĩ bạn đang vậy đều là phần ngẫu nhiên. Chẳng hạn, bạn được sinh ra ở Ấn Độ. Bạn có thể được sinh ra ở Anh hay ở Pháp hay ở Nhật Bản chứ. Đó là phần ngẫu nhiên. Nhưng chỉ bởi được sinh ra ở Ấn Độ, bạn có sự đồng nhất khác. Bạn là người Hindu. Bạn nghĩ bản thân bạn là người Hindu - nhưng bạn chắc đã nghĩ bản thân bạn là Phật tử ở Nhật Bản, hay là người Ki tô giáo ở Anh, hay là người cộng sản ở Nga. Bạn đã không làm bất kì cái gì để là người Hindu, nó chỉ là ngẫu nhiên. Bất kì chỗ nào bạn đã hiện hữu, bạn chắc đã gắn bản thân bạn với tình huống. Bạn nghĩ bản thân bạn có tính tôn giáo nhưng tôn giáo của bạn chỉ là ngẫu nhiên. 'Nếu bạn đã được sinh ra ở nước cộng sản, bạn chắc đã không có tính tôn giáo, bạn chắc đã là phi tôn giáo ở đó như bạn có tính tôn giáo ở đây. Bạn được sinh ra trong gia đình Jain cho nên bạn không tin vào Thượng đế mà không có khám phá của bạn rằng không có Thượng đế. Nhưng chỉ ngay bên cạnh nhà bạn đứa trẻ khác được sinh ra vào cùng ngày, và nó là người Hindu. Nó tin vào Thượng đế và bạn không tin. Điều này là ngẫu nhiên, nó không là bản chất. Nó tuỳ thuộc vào hoàn cảnh. Bạn nói tiếng Hindi, ai đó nói tiếng Gujarati, ai đó nói tiếng Pháp - đây là những điều ngẫu nhiên. Ngôn ngữ là ngẫu nhiên. Im lặng là bản chất; ngôn ngữ là ngẫu nhiên. Hồn của bạn là bản chất; cái ngã của bạn là ngẫu nhiên. Và tìm ra điều bản chất là việc tìm kiếm, việc tìm kiếm duy nhất.

Làm sao tìm ra điều bản chất? Phật đã chuyển vào im lặng trong sáu năm. Jesus cũng đã đi vào trong rừng sâu. Những người đi theo ông ấy, các tông đồ muốn đi cùng ông ấy. Họ đi theo ông ấy tới khoảnh khắc nào đó, tại điểm nào đó, ông ấy nói, "Dừng lại. Các ông không nên tới cùng ta. Giờ ta phải một mình với Thượng đế của ta." Ông ấy đi vào nơi hoang dã. Khi ông ấy quay lại ông ấy đã là người khác toàn bộ; ông ấy đã đối diện với bản thân ông ấy.

Đơn độc trở thành tấm gương. Xã hội là lừa dối. Đó là lí do tại sao bạn bao giờ cũng sợ việc ở một mình - vì bạn sẽ phải biết bản thân bạn, và bạn sẽ phải biết bản thân bạn trong sự trần trụi của bạn, trong sự khoả thân của bạn. Bạn sợ. Là một mình là khó. Bất kì khi nào bạn một mình, bạn lập tức bắt đầu làm cái gì đó để cho bạn không một mình. Bạn có thể bắt đầu đọc báo, hay bạn có thể bật ti vi, hay bạn có thể đi tới câu lạc bộ nào đó để gặp bạn bè nào đó, hay bạn có thể đi thăm gia đình nào đó - nhưng bạn phải làm cái gì đó. Tại sao? Vì khoảnh khắc bạn một mình, sự đồng nhất của bạn tan ra, và mọi điều bạn biết về bản thân bạn trở thành giả và mọi thứ là thực bắt đầu nổi lên.

Mọi tôn giáo đều nói rằng con người phải đi vào trong đơn độc để biết bản thân mình. Người ta không cần ở đó mãi mãi, điều đó là vô tích sự, nhưng người ta phải ở chỗ đơn độc một thời gian, một thời kì. Và chiều dài của thời kì này sẽ tuỳ thuộc vào từng cá nhân. Mohammed đã ở trong đơn độc vài tháng; Jesus chỉ trong vài ngày; Mahavir trong mười hai năm và Phật trong sáu năm. Điều đó là tuỳ. Nhưng chừng nào bạn chưa đi tới điểm mà bạn có thể nói, "Bây giờ mình đã biết điều bản chất," điều phải làm là phải một mình.

Kĩ thuật này liên quan tới tính đơn độc.

Trú ngụ ở chỗ nào đó có tính không gian vô hạn, không cây, núi, cư dân. Từ đó đi tới chỗ kết thúc các thúc bách của tâm trí.

Trước khi chúng ta đi vào kĩ thuật này, ba điểm về tính đơn độc phải được hiểu. Một: là một mình là cơ bản, nền tảng - đó là cách con người bạn hiện hữu. Trong bụng mẹ, bạn là một mình, một mình toàn bộ, và các nhà tâm lí nói rằng khao khát về niết bàn, về chứng ngộ, về cứu rỗi, về thiên đường, thực sự là kí ức hằn sâu của kinh nghiệm về bụng mẹ. Bạn đã biết nó - tính một mình toàn bộ - và phúc lạc của nó. Bạn đã một mình, bạn đã là Thượng đế. Không ai khác đã có đó. Không ai quấy rối bạn, không ai can thiệp. Một mình, bạn đã là người chủ. Không xung đột, an bình là cố hữu. Im lặng có đó, không ngôn ngữ. Bạn đã ở sâu trong bản thân bạn. Bạn không nhận biết một cách có ý thức về sự kiện này nhưng nó được hằn sâu, nó có đó được ẩn kín trong vô thức.

Vì điều này, các nhà tâm lí nói rằng mọi người nghĩ rằng cuộc sống thời thơ ấu là đẹp. Và mọi nước và mọi giống nòi đều nghĩ rằng ở đâu đó trong quá khứ đã là Thời đại Vàng - đâu đó trong quá khứ, sự sống đã là phúc lạc. Người Hindu gọi nó là satya-yug, thời đại của chân lí. Trong quá khứ, ở đâu đó, chính, chính quá khứ, trước khi lịch sử bắt đầu, mọi thứ đã là đẹp và phúc lạc. Không xung đột, không bất hoà, không bạo hành. Chỉ yêu thịnh hành. Đó đã là Thời đại Vàng. Người Ki tô giáo nói rằng Adam và Eve đã sống trong Eden, trong vườn, trong hồn nhiên và phúc lạc tuyệt đối. Thế rồi sa ngã tới. Cho nên Thời đại Vàng là trước khi sa ngã. Mọi nước, mọi giống nòi, mọi tôn giáo đều tin rằng Thời đại Vàng là ở đâu đó trong quá khứ. Và điều kì lạ là dù bạn đi sâu thế nào vào quá khứ, điều này bao giờ cũng được tin là vậy, bao giờ cũng vậy.

Ở Mesopotamia một tảng đá đã được tìm thấy mà đã sáu nghìn tuổi. Có khắc chữ trên nó. Nếu bạn đọc nó bạn sẽ cảm thấy rằng nó là bài xã luận của báo buổi sáng ngày nay. Chữ khắc nói rằng thời đại này là thời đại của tội lỗi. Mọi thứ đã đi sai. Con không tin vào bố, vợ không tin vào chồng. Bóng tối đã kết lại. Những ngày đó, những ngày của quá khứ, những ngày vàng đó đâu rồi? Đây là bản khắc sáu nghìn năm! Lão Tử nói rằng vào những ngày của quá khứ, và những ngày của cổ nhân, mọi thứ đã là đẹp. Thế thì Đạo thịnh hành, thế thì đã không có cái gì sai, và vì không có cái gì sai, không ai thuyết giảng. Đã không có cái gì sai cần được thay đổi, biến đổi, và đã không có tu sĩ, không người thuyết giảng, không người lãnh đạo đạo đức, vì mọi thứ đã đúng thế. Lão Tử nói rằng vào những ngày đó, những ngày xưa đó, đã không có tôn giáo. Đã không có nhu cầu vì Đạo thịnh hành. Mọi người đã có tính tôn giáo tới mức không có nhu cầu về tôn giáo. Đã không có hiền nhân nữa, vì đã không có tội nhân. Mọi người đã là hiền nhân tới mức, một cách tự nhiên, không ai nhận biết về hiền nhân là ai và tội nhân là ai.

Các nhà tâm lí nói rằng quá khứ này không bao giờ tồn tại. Quá khứ này chỉ là kí ức sâu bên trong mọi cá nhân về bụng mẹ. Nó đã tồn tại. Thực sự, Đạo đã ở trong bụng mẹ, và mọi thứ là đẹp, mọi thứ là như nó phải vậy. Hoàn toàn vô nhận biết về thế giới, đứa trẻ di chuyển trong phúc lạc. Tình huống của đứa trẻ trong bụng mẹ cũng hệt như nó với Vishnu trên sheshnaga của ông ấy. Người Hindu tin rằng Vishnu đang nằm trên trường kỉ của ông ấy, đang nằm trên trường kỉ, trường kỉ con rắn, nổi trên đại dương phúc lạc. Thực sự, đó là vị trí của đứa trẻ trong bụng mẹ. Đứa trẻ nổi. Bụng mẹ của người mẹ cũng giống như đại dương. Và bạn có thể ngạc niện mà biết rằng nước trong đó đứa trẻ nổi trong bụng mẹ của người mẹ có cùng thành tố như nước đại dương - rất tương tự, cùng muối, mọi thứ. Nó là nước đại dương, dịu. Và bụng mẹ bao giờ cũng giữ nhiệt độ đúng cho đứa trẻ. Người mẹ có thể run người vì lạnh, điều đó không tạo ra khác biệt. Với đứa trẻ bao giờ cũng cùng một nhiệt độ trong bụng mẹ. Nó ấm, nổi một cách phúc lạc, không lo nghĩ, không lo âu, không trách nhiệm, một mình. Nó không nhận biết về người mẹ; người mẹ không tồn tại cho nó. Sanskar này, dấu ấn này, được bạn mang theo. Đây là thực tại cơ bản, cách bạn đã là vậy trước khi bạn đi vào xã hội, và điều này sẽ là thực tại lần nữa khi bạn đi ra khỏi xã hội và chết. Bạn sẽ lại là một mình.

Và giữa hai điểm này của sự đơn độc cuộc sống của bạn được trút đầy bởi nhiều biến cố. Nhưng những biến cố đó là ngẫu nhiên. Sâu bên dưới bạn vẫn còn một mình vì đó là thực tại cơ bản của bạn. Quanh tính một mình đó nhiều điều xảy ra: bạn xây dựng gia đình, bạn trở thành hai, thế rồi bạn có con và bạn trở thành nhiều. Mọi thứ liên tục xảy ra - nhưng chỉ trên ngoại vi. Tầng sâu vẫn còn một mình toàn bộ. Đó là thực tại của bạn. Bạn có thể gọi điều này là atman của bạn, điều bản chất của bạn.

Trong đơn độc sâu điều bản chất này phải được nắm bắt lại. Cho nên khi Phật nói rằng ông ấy đã đạt tới niết bàn, thực sự ông ấy đã đạt tới tính đơn độc này, thực tại cơ bản này. Mahavir nói ông ấy đã đạt tới kaivalya. Chính từ này kaivalya, ngụ ý đơn độc, một mình. Ngay dưới rối loạn của các biến cố có tính một mình ở đó. Nó chạy qua bạn như sợi chỉ chạy trong chuỗi tràng hạt mala. Các hạt là rõ ràng, nhưng sợi chỉ là không hiện hữu. Nhưng các hạt đang treo trên sợi chỉ, và các hạt là nhiều còn sợi chỉ là một. Thực sự, chuỗi hạt mala là biểu tượng của thực tại này. Sợi chỉ là thực tại và các hạt chỉ là các biến cố liên tục treo trên nó. Và chừng nào bạn chưa xuyên thấu và đi tới sợi chỉ cơ bản này, bạn sẽ trong phiền não, bạn sẽ trong khổ.

Bạn có lịch sử - lịch sử đó là ngẫu nhiên. Và bạn có bản chất - bản chất đó là phi lịch sử. Bạn được sinh ra vào ngày nào đó, với bố mẹ nào đó, trong xã hội nào đó, vào thời đại nào đó. Bạn được giáo dục theo cách nào đó. Thế rồi bạn vào một nghề đặc thù, bạn rơi vào yêu người đàn bà, bạn có con. Những vở kịch này là các hạt, biến cố, lịch sử, nhưng sâu bên dưới bạn bao giờ cũng một mình. Và nếu bạn quên bản thân bạn hoàn toàn vì những biến cố này, bạn đã bỏ lỡ chính chủ định của việc ở đây. Thế thì bạn đã đánh mất bản thân bạn trong vở kịch và bạn đã quên mất diễn viên người không phải là một phần của nó, người chỉ đóng vai. Mọi điều này đều là các vai diễn.

Vì điều này Ấn Độ đã không viết lịch sử. Thực sự, rất khó để chắc chắn về khi nào Krishna được sinh ra, khi nào ông ấy chết; khi nào Ram được sinh ra, khi nào ông ấy chết - hay liệu ông ấy đã bao giờ được sinh ra hay không hay đó chỉ là huyền thoại. Chúng ta đã không viết sử của ông ấy, và đây là lí do: ở Ấn Độ chúng ta quan tâm chỉ tới sợi chỉ và không quan tâm tới các hạt. Thực sự, trong thế giới tôn giáo, Christ là người lịch sử đầu tiên, nhưng giá mà ông ấy được sinh ra ở Ấn Độ, ông ấy chắc đã không có tính lịch sử. Ở Ấn Độ chúng ta bao giờ cũng tìm sợi chỉ, các hạt là không liên quan. Nhưng phương Tây hướng nhiều tới các biến cố, sự kiện - những thứ nhất thời - hơn là điều bản chất và cái vĩnh hằng. Lịch sử là vở kịch. Ở Ấn Độ, chúng ta nói rằng các Rama và Krishna liên tục được sinh ra trong mọi thời đại. Họ đã từng được lặp lại nhiều lần trước đây và họ sẽ được lặp lại nhiều lần về sau. Cho nên không có nhu cầu mang các bản ghi chép. Khi nào họ được sinh ra là không liên quan. Hiện hữu của họ là gì - sợi chỉ - cái đó là có nghĩa. Cho nên chúng ta không quan tâm nếu họ đã thực sự là người lịch sử hay không, chúng ta không quan tâm với những thứ bên ngoài xảy ra cho một người, chúng ta quan tâm tới bản thân sự hiện hữu và liệu bất kì cái gì xảy ra cho nó hay không.

Khi bạn đi vào trong đơn độc bạn đang đi tới sợi chỉ; khi bạn đi vào trong đơn độc, bạn đang đi vào trong tự nhiên. Nếu bạn thực sự một mình, thậm chí không nghĩ tới người khác, bạn sẽ cảm thấy thế giới của tự nhiên quanh bạn lần đầu tiên. Bạn sẽ trở nên được hoà điệu với nó. Ngay bây giờ bạn được hoà điệu với xã hội. Nếu bạn rơi khỏi sự hoà điệu với xã hội, bạn sẽ được hoà điệu với tự nhiên. Khi mưa tới - chúng bao giờ cũng tới nhưng bạn không thể hiểu được ngôn ngữ của mưa - chúng không nói bất kì cái gì với bạn, chúng không ngụ ý bất kì cái gì với bạn; nhiều nhất tiện dụng nào đó về nước được cần tới, là được nhận ra. Cho nên có việc sử dụng nào đó, nhưng bạn không có bất kì đối thoại nào, bạn không thể hiểu được ngôn ngữ của mưa, mưa không có nhân cách cho bạn. Nhưng nếu bạn bỏ xã hội một thời gian và vẫn còn trong tính một mình, bạn sẽ bắt đầu cảm thấy hiện tượng mới: mưa sẽ tới và chúng sẽ nói với bạn. Thế thì bạn sẽ cảm thấy các tâm trạng của chúng - ngày nào đó mưa rất giận và ngày nào đó nó rất dịu dàng và yêu mến. Ngày nào đó toàn thể bầu trời bị chán nản, và ngày nào đó nó nhảy múa. Ngày nào đó mặt trời mọc dường như chẳng có ý chí riêng nào của nó, bị cưỡng ép, làm công việc; và ngày nào đó theo cách riêng của nó - bây giờ nó không là công việc mà là chơi đùa.

Bạn sẽ cảm thấy mọi tâm trạng quanh bạn. Tự nhiên có ngôn ngữ riêng của nó nhưng nó im lặng, và chừng nào bạn chưa im lặng, bạn không thể hiểu được nó.

Tầng thứ nhất của việc hoà hợp là với xã hội, tầng thứ hai của việc hoà hợp là với tự nhiên, và tầng thứ ba, tầng sâu nhất, là hoà hợp với Đạo hay Pháp dharma. Đó là sự tồn tại thuần khiết. Thế thì cây, thế thì mưa, thế thì mây, chúng cũng được cảm thấy đằng sau. Thế thì, chỉ sự tồn tại... Sự tồn tại không có tâm trạng. Sự tồn tại bao giờ cũng là cùng một thứ. Sự tồn tại bao giờ cũng là cùng một thứ: bao giờ cũng lễ hội, bùng nổ với năng lượng. Nhưng người ta trước hết phải chuyển từ xã hội sang tự nhiên - thế rồi từ tự nhiên sang sự tồn tại. Khi bạn được hoà hợp với sự tồn tại, bạn là một mình toàn bộ, nhưng tính một mình này là khác với tính một mình của đứa trẻ trong bụng mẹ. Đứa trẻ là một mình, nhưng không phải là nó thực sự một mình, nó là vô nhận biết về bất kì cái gì khác. Nó bị bao trong bóng tối, đó là lí do tại sao nó cảm thấy một mình. Toàn thế giới tồn tại quanh nó nhưng nó không nhận biết về điều đó. Tính một mình của nó là tính một mình của dốt nát. Khi bạn trở nên im lặng có ý thức, là một với sự tồn tại, tính một mình của bạn sẽ không bị bao quanh bởi bóng tối, nó sẽ được bao quanh bởi ánh sáng.

Với đứa trẻ trong bụng mẹ thế giới không hiện hữu, vì nó vô nhận biết. Với bạn thế giới sẽ không hiện hữu, vì thế giới và bạn đã trở thành một.

Khi bạn đạt tới sự hiện hữu sâu nhất bạn lại là một mình vì bản ngã bị mất. Bản ngã được xã hội trao cho. Nó có thể còn dai dẳng một chút xíu ngay cả khi bạn ở trong tự nhiên mặc dầu nó sẽ không là mấy như nó có trong xã hội. Khi bạn đi một mình, bản ngã của bạn bắt đầu biến mất - vì nó bao giờ cũng có trong mối quan hệ. Nhìn vào hiện tượng này: với mọi cá nhân bản ngã của bạn thay đổi. Nếu bạn đang nói với người hầu của bạn, nhìn vào bên trong, nhìn vào bản ngã, thấy nó thế nào. Nếu bạn đang nói với bạn của bạn, nhìn vào bên trong, thấy bản ngã là thế nào. Bạn đang nói với người yêu của bạn, nhìn vào bên trong, thấy liệu bản ngã có hay không. Nếu bạn nói với đứa trẻ hồn nhiên, nhìn vào bên trong - bản ngã sẽ không có đó vì sẽ là ngu xuẩn mà đi là kẻ bản ngã với đứa trẻ hồn nhiên. Bạn sẽ cảm thấy rằng điều này là ngu xuẩn, cho nên khi chơi với trẻ con bạn trở thành đứa trẻ. Đứa trẻ này không biết ngôn ngữ của bản ngã. Và là bản ngã với đứa trẻ bạn sẽ có vẻ vụng về. Cho nên khi bạn chơi với trẻ con chúng kéo bạn xuống. Chúng mang bạn trở lại thời thơ ấu riêng của bạn. Khi bạn nói với con chó, hay chơi với con chó, bản ngã mà xã hội đã trao cho bạn không thể tồn tại được vì với con chó không có vấn đề bản ngã. Nếu bạn bước đi cùng con chó của bạn - con chó rất đẹp và đắt - và ai đó bắt gặp trên phố, ngay cả con chó này dường như cho bạn bản ngã. Nhưng chó không cho bạn bản ngã, chính người đi qua đó cho. Bạn trở nên chân thực, bạn cảm thấy tự hào vì bạn có con chó rất đẹp và người này có vẻ ghen tị.

Bản ngã có đó. Nếu bạn đi vào trong rừng bản ngã biến mất. Do đó có sự nhấn mạnh của mọi tôn giáo để ít nhất cho thời gian hiện tại, đi vào trong thế giới của tự nhiên.

Kinh này là đơn giản: Trú ngụ ở chỗ nào đó có tính không gian vô hạn - trên đỉnh núi nào đó từ đó bạn có thể thấy tới vô hạn, từ đó tầm nhìn không bao giờ đi tới bất kì kết thúc nào. Nếu bạn có thể thấy tới vô hạn và không có kết thúc cho tầm nhìn của bạn, bản ngã sẽ tan biến. Bản ngã cần các giới hạn, ranh giới. Các ranh giới càng được xác định, càng dễ cho bản ngã tồn tại.

Trú ngụ ở chỗ nào đó có tính không gian vô hạn, không cây, núi, cư dân. Từ đó đi tới chỗ kết thúc các thúc bách của tâm trí.

Tâm trí rất tinh vi. Bạn có thể sống trên đỉnh núi nơi không có người nào, nhưng nếu bạn có thể thấy nhà tranh sâu bên dưới trong thung lũng, bạn sẽ bắt đầu nói với ngôi nhà tranh đó, bạn sẽ ở trong quan hệ với nó - xã hội đã tới. Bạn không biết ai sống ở đó, nhưng ai đó sống ở đó, và cái đó trở thành ranh giới - bạn sẽ bắt đầu mơ về người sống ở đó và mắt bạn sẽ tìm từng ngày để xem ai sống ở đó. Nhà tranh này sẽ trở thành biểu tượng của nhân loại. Cho nên kinh này nói không cư dân - thậm chí không cây, vì người ta đã từng biết rằng những người sống một mình bắt đầu nói với cây. Họ làm ra tình bạn, họ tạo ra đối thoại. Bạn không thể hiểu được khó khăn của người đã đi tới là đơn độc. Người đó muốn có ai đó để người đó sẽ nói "Chào" với cây và "Bạn khoẻ không?" Và cây là sinh linh. Nếu bạn thực sự chân thành, chúng sẽ bắt đầu đáp lại, sẽ có đáp ứng. Vậy là bạn có thể tạo ra xã hội.

Nghĩa là thế này: ở chỗ nào đó và tỉnh táo rằng bạn không tạo ra xã hội lần nữa. Bạn có thể bắt đầu phục vụ cây, yêu cây. Bạn có thể cảm thấy rằng cây đang cảm thấy khát cho nên bạn phải mang nước tới - bạn đã bắt đầu mối quan hệ và với mối quan hệ bạn không một mình. Cho nên đây là nhấn mạnh: đi tới chỗ như vậy nhưng nhớ trong tâm trí rằng bạn sẽ không tạo ra bất kì quan hệ nào. Bỏ mọi quan hệ và thế giới của mối quan hệ đằng sau, và là một mình ở đó. Lúc ban đầu điều đó sẽ rất khó vì tâm trí bạn được tạo ra bởi xã hội. Bạn có thể bỏ xã hội nhưng bạn sẽ bỏ tâm trí bạn ở đâu? Tâm trí sẽ đi theo bạn như cái bóng. Tâm trí sẽ ám ảnh bạn. Tâm trí sẽ bắt đầu hành hạ bạn. Các bộ mặt sẽ tới trong mơ của bạn - chúng sẽ cố lôi kéo bạn. Bạn sẽ cố thiền nhưng ý nghĩ sẽ không dừng. Bạn sẽ bắt đầu nghĩ về nhà của bạn, bạn sẽ bắt đầu nghĩ về vợ bạn, về con bạn. Đó là tính người.

Và điều đó không chỉ xảy ra cho bạn - nó đã xảy ra cho Phật và cho Mahavir. Nó đã xảy ra cho mọi người. Ngay cả Phật cũng nhất định nghĩ tới Yashodhara trong sáu năm dài đơn độc. Lúc ban đầu, khi tâm trí còn theo ông ấy, ông ấy phải đã từng ngồi dưới cây giả vờ thiền, và Yashodhara phải đã đi theo ông ấy. Ông ấy yêu người đàn bà đó. Và ông ấy phải đã cảm thấy mặc cảm vì ông ấy đã bỏ cô ấy - và không nói bất kì cái gì với cô ấy. Không ở đâu đã nhắc tới rằng ông ấy đã nghĩ về Yashodhara, nhưng tôi nói ông ấy phải đã nghĩ về cô ấy. Điều đó mang tính người thế; nó là tự nhiên thế. Nghĩ rằng ông ấy không bao giờ nghĩ lại về Yashodhara sẽ là rất không có tính người và chắc sẽ không công bằng với Phật. Chỉ dần dần, sau cuộc vật lộn lâu dài, chắc ông ấy đã có khả năng vứt tâm trí đi.

Nhưng tâm trí sẽ còn dai dẳng vì nó không là gì ngoài xã hội - xã hội được nhập tâm hoá. Xã hội đã đi vào trong bạn - đó là tâm trí bạn. Bạn có thể trốn thoát khỏi xã hội, thực tại bên ngoài, nhưng cái bên trong sẽ đi theo bạn.

Nhiều lần Phật phải đã nói với Yashodhara, với bố ông ấy, với đứa con nhỏ ông ấy đã bỏ lại đằng sau. Mặt đứa bé phải đã đi theo ông ấy. Nó có đó trong tâm trí ông ấy khi ông ấy bỏ đi. Đêm ông ấy bỏ đi ông ấy đã đi vào phòng của Yashodhara, chỉ để nhìn đứa con lần cuối cùng. Đứa con mới được một ngày tuổi. Yashodhara đang ngủ và đứa con đang bám lấy bầu vú cô ấy. Ông ấy nhìn đứa con, Ông ấy muốn đón đứa con trong tay vì đây là cơ hội cuối cùng của ông ấy. Ông ấy đã chưa chạm vào nó và giờ ông ấy có thể không bao giờ quay về cho nên chắc sẽ không có gặp gỡ. Ông ấy đang rời bỏ thế giới. Ông ấy muốn chạm và hôn đứa con nhưng thế rồi ông ấy trở nên sợ vì nếu ông ấy bế đứa con lên trong tay, Yashodhara có thể thức dậy. Thế thì sẽ rất khó cho ông ấy ra đi - cô ấy sẽ bắt đầu than khóc. Ông ấy có trái tim con người. Điều hay là ông ấy đã nghĩ tới việc đó: rằng nếu cô ấy bắt đầu khóc chắc sẽ rất khó cho ông ấy ra đi. Thế thì mọi điều ông ấy đã tạo ra trong tâm trí - rằng thế giới này đã là vô dụng và vô tích sự - chắc sẽ biến mất. Ông ấy chắc sẽ không có khả năng thấy Yashodhara khóc. Ông ấy yêu người đàn bà đó. Cho nên ông ấy đã bỏ đi. Ông ấy ra khỏi phòng mà không làm tiếng động nào.

Người này chắc có thể không rời bỏ Yashodhara và đứa con một cách dễ dàng. Không ai có thể làm được điều đó. Khi ông ấy đi ăn xin, điều đó nhất định tới với tâm trí của ông ấy - cung điện và mọi thứ. Ông ấy đã là người ăn xin theo ý riêng của ông ấy. Quá khứ chắc sẽ vẫn còn dai dẳng, nó sẽ gõ búa vào tâm trí lặp đi lặp lại, "Quay về đi." Nhiều lần ông ấy chắc đã nghĩ, "Mình đã phạm sai lầm." Nó nhất định là như vậy. Điều này đã không được ghi lại ở bất kì đâu và đôi khi tôi nghĩ về việc làm ra cuốn nhật kí về điều đã xảy ra cho tâm trí Phật trong sáu năm kia - cuốn nhật kí về điều đã xảy ra cho tâm trí của ông ấy, điều đã diễn ra.

Tâm trí sẽ đi theo như cái bóng dù bạn đi bất kì chỗ nào. Cho nên điều đó sẽ không dễ dàng. Nó không bao giờ dễ dàng cho bất kì ai. Nó sẽ là cuộc vật lộn lâu dài để làm cho bản thân bạn tỉnh táo lặp đi lặp lại; lặp đi lặp lại là nhân chứng; lặp đi lặp lại không rơi thành nạn nhân. Và tâm trí đi theo tới chính lúc cuối cùng. Chừng nào bạn chưa tuyệt vọng, chừng nào bạn chưa cảm thấy rằng bạn là không thể chữa khỏi, rằng không cái gì có thể được làm, tâm trí sẽ liên tục ám ảnh bạn. Nó sẽ cố theo đủ mọi cách. Nó sẽ tạo ra mơ tưởng, mơ màng, mơ mộng; nó sẽ tạo ra mọi kiểu quyến rũ, cám dỗ. Điều được ghi lại vào trong các kiếp sống của mọi người thấy là Satan tới, Quỉ tới, để cám dỗ. Không ai tới cả - chỉ tâm trí bạn thôi. Tâm trí bạn là Quỉ duy nhất và không ai khác. Nó sẽ cố theo đủ mọi cách. Nó sẽ nói với bạn, "Tôi sẽ cho bạn toàn thế giới, quay lại đi." Nó sẽ làm cho bạn chán nản, "Mình là đồ ngu - toàn thế giới đang tận hưởng còn mình đã đi lên đỉnh núi này. Mình điên. Mọi thứ tôn giáo này là trò bịp, quay về đi. Trông đấy, toàn thế giới không phải là điên rồ gì và họ đang tận hưởng." Và tâm trí sẽ cho những hình ảnh của mọi người đẹp thế, người đang tận hưởng và toàn thế giới sẽ hấp dẫn bạn hơn bao giờ. Mọi điều bạn đã bỏ lại đằng sau sẽ kéo bạn lùi lại.

Đây là cuộc vật lộn cơ bản. Và điều này chỉ là vì tâm trí là cái máy các thói quen, sự tiếp tục máy móc. Trên đỉnh núi tâm trí sẽ cảm thấy như địa ngục - không cái gì là tốt ở đó, mọi thứ là sai. Tâm trí sẽ tạo ra sự phủ định khắp xung quanh bạn, "Mình đang làm gì ở đây? Mình có phát điên không?" Thế giới mà bạn đã bỏ lại đằng sau sẽ trở nên ngày càng đẹp hơn với mắt bạn và chỗ bạn đang ở sẽ trở thành ngày càng xấu hơn. Nhưng nếu bạn kiên trì và bạn vẫn còn nhận biết rằng đây là điều tâm trí đang làm, đây là điều tâm trí nhất định làm, và nếu bạn không bị đồng nhất với tâm trí, một khoảnh khắc tới khi tâm trí rời bỏ bạn, và cùng với nó là mọi sức ép. Khi tâm trí rời bỏ bạn, bạn được nhẹ gánh, vì nó là gánh nặng duy nhất. Thế thì không có có lo nghĩ, không ý nghĩ, không lo âu, bạn đã đi vào bụng mẹ của sự tồn tại. Không lo nghĩ, bạn nổi. Im lặng sâu sắc bùng nổ bên trong bạn.

Kinh này nói, Từ đó đi tới chỗ kết thúc các thúc bách của tâm trí. Trong cô đơn như vậy, trong đơn độc như vậy, một điều nữa phải được nhớ: đám đông cố gắng gây sức ép sâu lên bạn, dù bạn biết điều đó hay không.

Bây giờ, sau khi làm việc trên con vật, các nhà khoa học đã đi tới một luật rất cơ bản. Họ nói rằng mọi con vật đều có không gian nào đó như lãnh thổ của nó. Nếu bạn đi vào không gian đó thế thì con vật này trở nên căng thẳng và nó sẽ tấn công bạn. Mọi con vật đều có không gian nào đó quanh nó. Nó sẽ không cho phép bất kì ai đi vào, vì khoảnh khắc ai đó đi vào, nó cảm thấy sức ép. Bạn nghe thấy nhiều chim hót trên cây. Bạn không biết chúng đang làm gì. Các nhà khoa học nói bây giờ, sau nhiều năm nghiên cứu, rằng bất kì khi nào chim hót trên cây, nó đang làm nhiều điều. Một, nó đang gọi bạn gái của nó. Điều nữa, nó đang báo động cho mọi kẻ cạnh tranh đực rằng đây là lãnh thổ của nó - chớ vào đó. Và nếu ai đó đi vào lãnh thổ này, tranh đấu sẽ là chắc chắn. Và bạn gái sẽ chỉ đợi và xem ai thắng, vì bất kì ai có lãnh thổ này sẽ có được nó. Nó sẽ chỉ đợi, và kẻ thắng sẽ ở lại đó còn kẻ thua sẽ phải ra đi. Bằng nhiều phương tiện mọi con vật tạo ra lãnh thổ: bằng âm thanh, bằng việc hót, bằng mùi thân thể. Không kẻ cạnh tranh nào khác được đi vào lãnh thổ đó.

Bạn có thể thấy chó đái khắp xung quanh. Các nhà khoa học nói rằng chúng tạo ra lãnh thổ của chúng bằng việc đái. Chó sẽ đi và đái vào chỗ này và chỗ kia. Nó sẽ không đái vào một chỗ - tại sao? Bạn có thể làm điều đó ở một chỗ, tại sao chuyển đi nhiều thế? Nó đang tạo ra lãnh thổ. Nước đái của nó có mùi đặc biệt và với mùi đó nó tạo ra lãnh thổ. Không ai được vào, điều đó là nguy hiểm. Nó sống được tách biệt trong lãnh thổ riêng của nó, là chủ của lãnh thổ đó.

Có nhiều khảo cứu đang diễn ra. Họ đã cố gắng để nhiều con vật trong một chuồng với mọi nhu cầu của chúng được đáp ứng - tốt hơn là chúng có thể đáp ứng cho bản thân chúng trong rừng. Nhưng chúng phát điên vì chúng không có không gian. Khi ai đó bao giờ cũng có xung quanh, chúng bị căng thẳng, sợ sệt, sẵn sàng đánh nhau. Sự sẵn sàng đánh nhau thường xuyên này gây ra căng thẳng tới mức có đau tim hay chúng phát điên. Thậm chí con vật tự tử vì sức ép trở nên nhiều thế. Và nhiều bất thường phát triển mà không bao giờ được thấy trong trạng thái hoang dã. Khỉ trong hoang dã là khác toàn bộ. Khi bị nhốt trong chuồng trong vườn thú, chúng bắt đầu cư xử bất bình thường. Lúc ban đầu người ta tưởng rằng chính việc bị nhốt chuồng đã tạo ra vấn đề. Bây giờ người ta biết rằng nó không phải do nhốt trong chuồng. Nếu bạn cho chúng không gian đúng mà chúng cần trong chuồng, chúng hạnh phúc. Thế thì không có vấn đề gì. Nhưng chúng có cảm giác bản chất về không gian. Khi ai đó đi vào không gian đó, sức ép tới tâm trí chúng. Tâm trí chúng bắt đầu căng thẳng, dồn nén; chúng không thể ngủ đúng, chúng không thể ăn đúng, chúng không thể yêu đúng.

Vì những khảo cứu này, các nhà khoa học bây giờ nói rằng toàn thể nhân loại đang phát rồ và điên vì tình trạng quá đông dân. Sức ép là lớn thế. Bạn không bao giờ được bỏ lại một mình: trong tầu hoả, trong xe bus, ở văn phòng, mọi nơi, toàn đám đông và đám đông. Con người cũng có nhu cầu về không gian, được bỏ lại một mình. Nhưng không có chỗ, bạn không bao giờ một mình. Khi bạn về tới nhà, vợ bạn có đó, con bạn có đó, và họ hàng thường tới. Và họ vẫn nghĩ rằng khách là Thượng đế! Bạn đã phát rồ bởi vì sức ép là quá nhiều khắp quanh bạn. Bạn không thể nói được với bất kì người nào, "Để tôi một mình đi." Nếu bạn nói với vợ bạn, "Để anh một mình," cô ấy sẽ nổi giận, "Anh ngụ ý gì?" Cô ấy đã từng chờ đợi bạn cả ngày. Tâm trí cần không gian để được thảnh thơi.

Kinh này thực sự hay và rất khoa học. Từ đó đi tới chỗ kết thúc các thúc bách của tâm trí.

Khi bạn chuyển vào một mình trên đỉnh núi đơn độc, bạn có không gian tất cả xung quanh bạn, không gian vô tận. Sức ép của đám đông, sức ép của những người khác quanh bạn, rời bỏ bạn. Bạn sẽ ngủ say hơn. Bạn sẽ có phẩm chất khác của việc thức dậy buổi sáng. Bạn sẽ cảm thấy tự do. Vòng tròn sức ép bên trong không có đó. Bạn sẽ cảm thấy không bị tù túng, không bị trói buộc.

Điều này là tốt. Nhưng chúng ta đã trở nên bị nghiện với đám đông tới mức chỉ trong vài ngày - ba hay bốn ngày - bạn sẽ cảm thấy thoải mái, thế rồi ham muốn sẽ nảy sinh để lại đi tới đám đông. Mọi ngày nghỉ bạn tiếp diễn điều đó, bạn muốn quay lại sau ba ngày. Vì hình mẫu, thói quen này, bạn cảm thấy vô dụng. Một mình, bạn cảm thấy vô dụng, một mình bạn không thể làm được bất kì cái gì, và cho dù bạn làm cái gì đó, không ai sẽ biết về nó, không ai sẽ thấy bạn làm nó, không ai sẽ ca ngợi nó. Bạn không thể làm được bất kì cái gì một mình vì cả đời mình, bạn đã từng làm cái gì đó cho người khác. Bạn cảm thấy vô dụng.

Cho nên nhớ, nếu bạn đã bao giờ thử cái điên đơn độc này, bỏ ý tưởng về tiện dụng đi. Là vô dụng. Chỉ thế thì bạn có thể là một mình. Vì thực sự, tiện dụng đã bị xã hội áp đặt lên tâm trí bạn. Xã hội nói, "Có tiện dụng nào đó đi. Đừng là vô dụng." Xã hội muốn bạn là đơn vị kinh tế, đồ vật, hiệu quả, tiện ích. Xã hội không muốn bạn chỉ là đoá hoa. Không, cho dù bạn là đoá hoa thế thì bạn phải xứng đáng để được bán. Xã hội cần bạn ở trong bãi chợ, bạn phải có tiện ích nào đó. Chỉ thế thì bạn mới hữu dụng, bằng không thì không đâu. Xã hội liên tục thuyết giảng rằng mục đích của cuộc sống, chủ định của cuộc sống, là ở tính hữu dụng. Điều này là vô nghĩa.

Tôi không nói là vô dụng. Tôi nói rằng hữu dụng này không phải là mục đích. Bạn phải sống trong xã hội, phải là hữu dụng cho nó, nhưng vẫn còn có năng lực là vô dụng vào bất kì khoảnh khắc nào. Năng lực đó phải được giữ lại bằng không bạn trở thành vật và không là người. Khi bạn đi vào trong đơn độc, một mình, điều này sẽ trở thành vấn đề. Bạn sẽ cảm thấy bản thân bạn là vô dụng.

Tôi đã làm việc với nhiều người. Đôi khi tôi gợi ý rằng họ đi trong ba tuần hay ba tháng vào đơn độc toàn bộ, im lặng. Và tôi bảo họ rằng sau bẩy ngày họ sẽ muốn quay lại và tâm trí họ sẽ tìm ra mọi lí do để không ở đó để cho họ có thể quay về. Tôi bảo họ đừng nghe theo những biện luận đó và đừng làm thành vấn đề rằng đến lúc họ phải quyết định họ sẽ không bỏ về. Họ nói với tôi rằng họ đi theo ý chí riêng của họ, cho nên tại sao họ phải bỏ về? Tôi bảo họ rằng họ không biết bản thân họ. Điều này sẽ không có đó trong hơn ba tới bẩy ngày; sau đó họ sẽ khao khát quay về, vì xã hội đã trở thành có tính rượu, nó là chất gây say. Trong những khoảnh khắc không say bạn có thể nghĩ về việc ở một mình, nhưng khi bạn một mình, trong vòng ba ngày bạn sẽ nghĩ, "Mình đang làm gì đây?" Nhớ, hữu dụng là dành cho xã hội. Xã hội dùng bạn và bạn dùng xã hội. Đây là mối quan hệ tương hỗ.

Nhưng cuộc sống không phải dành cho hữu dụng. Nó không phải là thứ tiện dụng, vô chủ định, nó là chơi đùa, mở hội. Cho nên khi bạn chuyển vào đơn độc để làm kĩ thuật này, được chuẩn bị từ chính lúc đầu rằng bạn sẽ thành vô dụng, và tận hưởng nó, không cảm thấy buồn về nó. Bạn không thể quan niệm điều tâm trí sẽ mang tới biện luận nào. Bạn sẽ nói, "Thế giới đang trong rối loạn thế và mình lại ngồi im lặng ở đây. Nhìn điều đang xảy ra ở Việt Nam và điều đang xảy ra ở Pakistan và điều đang xảy ra ở Trung Quốc; và nước mình đang chết, không có thức ăn, không có nước uống. Mình đang làm gì ở đây mà thiền? Hữu dụng gì? Nó có mang chủ nghĩa xã hội tới cho đất nước không?" Tâm trí sẽ mang tới những luận cứ hay; tâm trí là kẻ biện luận lớn. Nó là Quỉ - nó sẽ cố khuyên nhủ bạn, nó sẽ thuyết phục bạn rằng bạn đang làm phí thời gian. Nhưng đừng nghe nó. Từ chính lúc ban đầu được chuẩn bị, "Mình sẽ làm phí thời gian đây. Mình sẽ không có hữu dụng gì. Mình sẽ đơn giản tận hưởng hiện hữu ở đây."

Và đừng quan tâm tới thế giới. Thế giới vẫn tiếp diễn. Nó bao giờ cũng trong rối loạn. Nó bao giờ cũng trong rối loạn và nó bao giờ cũng sẽ vẫn còn trong rối loại. Đó là cách thức của thế giới. Bạn không thể làm được bất kì cái gì cho nên đừng cố là nhà cải cách thế giới vĩ đại, nhà cách mạng, đấng cứu thế. Đừng cố.

Bạn đơn giản là bản thân bạn và tận hưởng sự đơn độc của bạn, cũng giống như đá hay cây hay sông. Vô dụng! Hữu dụng gì của tảng đá chỉ nằm đó dưới mưa, dưới mặt trời, dưới sao? Hữu dụng gì của tảng đá này? Không hữu dụng gì - đá tận hưởng bản thân nó đang theo cách đó. Chỉ là đá thôi. Có vườn đá ở Nhật Bản, trong các Thiền viện; họ làm vườn đá đặc biệt cho điều này. Không có cây trong vườn, chỉ cát và đá. Một tảng đá đơn độc, chỉ ngồi đó, và thầy nói với đệ tử, "Đi, và hiện hữu như tảng đá, chỉ như tảng đá đó. Không bận tâm về thế giới. Tảng đá đó vẫn còn ở đó dù bất kì cái gì xảy ra cho thế giới. Nó không lo nghĩ. Nó bao giờ cũng trong thiền."

Chừng nào bạn chưa thực sự được chuẩn bị là vô dụng, bạn không thể là đơn độc, bạn không thể ở trong cô độc. Và một khi bạn biết chiều sâu của nó bạn có thể quay lại xã hội. Bạn phải quay lại vì sự đơn độc không phải là phong cách sống - nó chỉ là luyện tập. Nó không phải là cách sống, nó chỉ là thảnh thơi sâu để thay đổi cảnh quan. Nó chỉ là lạc bước với xã hội để có cái nhìn vào bản thân bạn, bạn là ai, một mình. Cho nên đừng nghĩ rằng đây là phong cách sống. Nhiều người đã làm nó thành phong cách sống. Họ bị sai. Họ tuyệt đối sai. Họ đã làm ra thức ăn thuốc. Nó không phải là phong cách sống, nó chỉ là thuốc. Bạn rơi ra một lúc chỉ để có cảnh quan, khoảng cách, để xem bạn là gì và xã hội đang làm gì với bạn. Khi bạn ở ngoài nó, bạn có thể có cái nhìn tốt hơn. Bạn có thể quan sát. Không bị bận tâm, không ở trong nó, bạn có thể trở thành người quan sát từ trên đỉnh núi, bạn có thể trở thành nhân chứng. Bạn là vậy ở xa xăm. Không bị định kiến, không bị rối loạn, bạn có thể nhìn.

Cho nên lưu ý tới nó, đây không phải là cách sống. Tôi không nói bỏ thế giới và trở thành người ẩn dật ở đâu đó trong Himalayas - không. Nhưng đôi khi bỏ đi, thảnh thơi, là vô dụng, là một mình, tồn tại như đá, là độc lập, tự do khỏi thế giới, là một phần của tự nhiên - và bạn sẽ được làm khoẻ lại, được tái sinh. Thế rồi quay lại và đi vào trong xã hội và trong đám đông lần nữa. Và cố mang cái đẹp đó, cái im lặng đó mà đã xảy ra cho bạn khi bạn đã ở một mình. Bây giờ mang nó, không làm mất tiếp xúc với nó. Chuyển sâu vào trong đám đông nhưng không trở thành một phần của nó. Để đám đông ở đó bên ngoài bạn - bạn vẫn còn một mình.

Và khi bạn trở nên có năng lực là một mình trong đám đông, bạn đã đạt tới tính một mình thực. Dễ là một mình trên đỉnh núi. Toàn thể tự nhiên giúp bạn, và không cái gì là rào chắn. Quay lại trong bãi chợ, trong cửa hiệu, trong văn phòng, trong gia đình, và vẫn còn một mình - đó là thành tựu. Thế thì nó là cái gì đó bạn đã đạt tới và nó không chỉ là ngẫu nhiên, cái gì đó đã xảy ra bởi vì núi. Bây giờ phẩm chất của tâm thức đã thay đổi. Cho nên vẫn còn một mình trong đám đông đi. Đám đông sẽ có đó bên ngoài nhưng đừng cho phép nó đi vào trong. Bảo vệ bất kì cái gì bạn đã thu được. Phòng thủ nó, không cho phép nó bị quấy rối. Và bất kì khi nào bạn cảm thấy rằng việc cảm này đã trở thành mờ xỉn, rằng bạn đang bỏ lỡ nó, rằng xã hội đã quấy rối nó, rằng bụi đã tụ lại xung quanh, rằng dòng suối tươi tắn không còn tươi mát nữa, rằng nó bị ô nhiễm - lại chuyển đi. Rơi ra khỏi xã hội để làm mới lại nó, để làm cho nó lại sống động. Thế rồi quay lại và đi vào trong đám đông. Và thế thì một khoảnh khắc sẽ tới khi dòng suối nguyên thuỷ đó sẽ vẫn còn tươi tắn và không ai sẽ có khả năng làm ô nhiễm nó hay làm ô uế nó. Thế thì không có nhu cầu chuyển đi bất kì chỗ nào.

Cho nên đây chỉ là kĩ thuật, không phải phong cách sống. Đừng trở thành sư, đừng trở thành ni, đừng chuyển vào tu viện để sống ở đó mãi mãi. Điều đó là vô nghĩa. Nếu bạn sống mãi mãi trong tu viện bạn sẽ không bao giờ có khả năng biết liệu bạn đã đạt tới điều bạn đã đạt tới chưa, hay liệu tu viện có trao nó cho bạn không. Điều đó có thể là ngẫu nhiên, không bản chất. Điều bản chất phải được kiểm thử. Điều bản chất phải được đối chiếu với xã hội; nó phải được mang tới hòn đá thử. Và khi nó không bao giờ vỡ, khi bạn có thể tuỳ thuộc vào nó, khi không cái gì có thể thay đổi được nó, thế thì nó đã trở thành việc kết tinh.

Kĩ thuật thứ hai:

Xem xét toàn thể không gian là thể phúc lạc riêng của ông.

Kĩ thuật thứ hai này liên quan tới kĩ thuật thứ nhất. Xem xét không gian là thể phúc lạc riêng của bạn. Thiền trên đỉnh núi với không gian vô tận trước bạn, bạn có thể làm điều đó. Xem xét nó được trút đầy bằng thể phúc lạc riêng của bạn.

Có bẩy thể. Thế phúc lạc là thể cuối cùng, cho nên bạn càng đi vào bên trong, bạn càng cảm thấy bản thân bạn là phúc lạc. Bạn ở gần thể phúc lạc, tầng phúc lạc. Nó bao quanh hồn bản chất của bạn, chính là thể thứ nhất từ bên trong ra, hay thể cuối cùng từ bên ngoài vào trong. Ngay quanh hiện hữu của bạn, hồn bản chất, là tầng phúc lạc. Nó được gọi là thể phúc lạc. Ngồi trên đỉnh núi, nhìn vào bầu trời vô tận, cảm thấy rằng toàn thể không gian, toàn thể khoảng trống, được trút đầy với thể phúc lạc của bạn. Cảm thấy rằng thể phúc lạc của bạn đã tăng lên và toàn thể không gian được trút đầy bởi nó.

Bạn sẽ cảm thấy nó thế nào? Bạn không biết phúc lạc là gì cho nên làm sao tưởng tượng được nó? Sẽ tốt hơn là trước hết thử cảm thấy rằng toàn thể không gian được trút đầy bởi im lặng, không với phúc lạc. Cảm thấy nó được trút đầy bởi im lặng. Tự nhiên sẽ giúp đỡ về điều đó vì trong tự nhiên ngay cả tiếng ồn là im lặng. Trong thành phố ngay cả im lặng là tiếng ồn. Âm thanh tự nhiên là im lặng vì chúng không quấy rối. Chúng là hài hoà. Cho nên đừng nghĩ rằng im lặng cần phải là vô âm thanh. Không, âm thanh âm nhạc có thể là im lặng vì nó hài hoà thế - nó không quấy rối bạn. Thay vì thế, nó làm sâu sắc im lặng của bạn. Cho nên khi bạn chuyển vào trong tự nhiên, làn gió thoảng qua, dòng suối, con sông, gió hay bất kì âm thanh nào có đó, là hài hoà, chúng tạo ra cái toàn thể. Chúng không quấy rối. Bạn có thể lắng nghe chúng và chính việc lắng nghe sẽ làm sâu sắc thêm im lặng của bạn. Cho nên đầu tiên cảm thấy rằng toàn thể không gian được trút đầy với im lặng; cảm thấy sâu sắc rằng nó đang mỗi lúc một im lặng hơn, rằng bầu trời đã trở thành im lặng quanh bạn.

Và khi bạn cảm thấy rằng bầu trời đã trở thành im lặng, chỉ thế thì bạn sẽ cố được trút đầy bởi phúc lạc. Khi im lặng sâu sắc lên bạn sẽ có thoáng nhìn đầu tiên về phúc lạc. Khi căng thẳng tăng lên, bạn có thoáng nhìn đầu tiên về khổ, căng thẳng; khi im lặng sâu sắc lên bạn sẽ cảm thấy thoải mái, ở nhà, thảnh thơi, và thoáng nhìn đầu tiên về phúc lạc sẽ tới với bạn. Và khi thoáng nhìn đó tới, thế thì bạn có thể tưởng tượng rằng toàn thể không gian bây giờ được trút đầy bởi phúc lạc đó. Xem xét toàn thể không gian là thể phúc lạc riêng của ông. Toàn thể bầu trời trở thành thể phúc lạc của bạn.

Bạn có thể làm điều đó một cách tách rời, không có nhu cầu nối nó với kĩ thuật thứ nhất, nhưng cùng yêu cầu là được cần - không gian vô tận, im lặng, không người nào quanh bạn.

Tại sao có nhấn mạnh này vào không người nào quanh bạn? Vì khoảnh khắc bạn thấy một người bạn sẽ bắt đầu phản ứng theo cách cũ. Bạn không thể thấy một người mà không phản ứng. Cái gì đó này khác sẽ xảy ra cho bạn ngay lập tức. Người đó mang bạn trở lại với các hình mẫu cũ của bạn. Nếu bạn không thấy người nào, bạn quên rằng bạn là người, và quên rằng bạn là người, là một phần của xã hội, là tốt. Điều tốt là nhớ rằng bạn đơn giản hiện hữu, cho dù bạn không biết cái gì. Bạn không thuộc vào bất kì người nào, bất kì xã hội nào, bất kì tôn giáo nào. Việc không thuộc vào này sẽ giúp đỡ.

Cho nên sẽ là tốt nếu bạn chuyển đi một mình tới đâu đó và làm điều này, thực hành điều này. Một mình kĩ thuật này sẽ giúp ích, nhưng nhớ bắt đầu với cái gì đó mà bạn có thể cảm được. Tôi đã thấy những người làm các kĩ thuật mà họ không thể cảm được. Nếu bạn không thể cảm được, nếu bạn không có bất kì kinh nghiệm nào, ngay cả một thoáng nhìn, thế thì toàn thể sự việc trở thành giả. Một người tới tôi và anh ta nói, "Tôi đang thực hành rằng Thượng đế ở mọi nơi." Thế là tôi hỏi anh ta, "Bạn có thể thực hành thế nào? Bạn tưởng tượng cái gì? Bạn có bất kì hương vị, bất kì cảm giác nào về Thượng đế không? Chỉ thế thì nó mới dễ cho tưởng tượng. Bằng không, bạn sẽ đơn giản nghĩ rằng bạn đang tưởng tượng và không cái gì sẽ xảy ra."

Nhớ điều này cho bất kì kĩ thuật nào bạn làm - lúc bắt đầu bạn phải làm cái gì đó bạn đã quen thuộc; bạn có thể không quen biết toàn bộ với nó, nhưng một thoáng nhìn nhỏ sẽ là cần thiết. Chỉ thế thì bạn có thể tiến bộ, từng bước một. Nhưng đừng nhảy vào trong cái gì đó mà tuyệt đối không biết với bạn vì thế thì bạn không thể cảm được nó và bạn không thể tưởng tượng được nó. Vì điều này, nhiều thầy, đặc biệt là Phật, đã bỏ hoàn toàn từ 'Thượng đế'. Phật nói, "Ông không thể làm việc được với nó. Nó là chính cái kết thúc, và ông không thể mang cái kết thúc vào cái bắt đầu. Cho nên bắt đầu từ chính lúc bắt đầu đi." Ông ấy nói, "Quên cái kết thúc đi, cái kết thúc sẽ đi theo sau một cách tự động." Và ông ấy nói với các đệ tử của mình, "Đừng nghĩ về Thượng đế. Nghĩ về từ bi đi. Nghĩ về yêu đi." Cho nên ông ấy không nói rằng người ta phải cảm thấy rằng Thượng đế là ở mọi nơi, người ta nên đơn giản cảm thấy từ bi với mọi người có đó - với cây, với người, với con vật. Đơn giản cảm thấy từ bi. Cảm thấy thông cảm, tạo ra yêu... vì yêu bạn biết, dù nhỏ bé thế nào. Đã từng có cái gì đó giống như yêu trong cuộc đời của mọi người. Bạn có thể đã không yêu, nhưng người nào đó có thể đã yêu bạn, ít nhất là mẹ bạn. Bạn phải đã nhìn vào trong mắt mẹ bạn: bà ấy yêu bạn.

"Có tính người mẹ với sự tồn tại," Phật nói, "và cảm thấy từ bi sâu sắc. Cảm thấy rằng toàn thế giới được trút đầy bởi từ bi của ông. Thế thì mọi thứ khác sẽ đi theo."

Nhớ điều này như luật cơ bản: bao giờ cũng bắt đầu với cái gì đó bạn có thể cảm được vì chỉ thế thì cái không biết mới có thể đi vào qua nó.

Xem tiếp Chương 70 - Quay về Mục lục Tập 4 - Quay về Mục lục Toàn tập