Read more
Vigyan Bhairav
Mật Tông Tập 4 - Osho
Sách về các Bí mật:
Bình luận mới
Chương 79. Sunyawad - triết lí của trống rỗng
Giả sử hình dạng thụ động của ông là căn
phòng rỗng với tường bằng da - trống rỗng.
Người tốt, chơi đùa. Vũ trụ là cái vỏ rỗng
nơi tâm trí ông nô đùa vô hạn.
Người có tâm dịu dàng, thiền về biết và
không biết, tồn tại và vô tồn tại. Thế rồi bỏ cả hai sang một bên, điều ông có
thể vậy.
Đi vào không gian, vô hỗ trợ, vĩnh hằng,
tĩnh lặng.
Những kĩ thuật này liên quan tới trống rỗng - chúng là tinh tế nhất, tinh vi nhất. Ngay cả quan niệm về trống rỗng dường như là không thể được. Phật đã dùng tất cả bốn kĩ thuật này cho các đệ tử của ông ấy và các khất sĩ, và vì bốn kĩ thuật này ông ấy đã bị hiểu lầm toàn bộ. Phật giáo đã hoàn toàn bị bật rễ khỏi mảnh đất Ấn Độ chỉ vì bốn kĩ thuật này.
Phật đã nói rằng không có Thượng đế. Nếu có Thượng đế, bạn không thể là trống rỗng toàn bộ. Bạn có thể không có đó những Thượng đế sẽ có đó, điều Thiêng liêng sẽ có đó. Và tâm trí bạn có thể lừa bạn, vì điều Thiêng liêng của bạn có thể chỉ là tâm trí giở thủ đoạn. Phật đã nói rằng không có hồn, vì nếu có bất kì hồn nào, atma, bạn có thể trốn trong bản ngã của bạn đằng sau nó. Bản ngã của bạn sẽ khó ra đi nếu bạn cảm thấy rằng có cái ngã nào đó bên trong bạn. Thế thì bạn không thể là trống rỗng toàn bộ được vì bạn sẽ có đó.
Chỉ để chuẩn bị mảnh đất cho những kĩ thuật này về trống rỗng, Phật đã phủ nhận mọi thứ. Ông ấy đã không là người vô thần nhưng ông ấy dường như là người vô thần vì ông ấy đã nói rằng không có Thượng đế, ông ấy đã nói rằng không có hồn, ông ấy đã nói rằng không có cái gì chất liệu trong sự tồn tại - sự tồn tại là trống rỗng. Nhưng điều này chỉ để chuẩn bị mảnh đất cho những kĩ thuật này. Một khi bạn đi vào trống rỗng bạn đã đi vào tất cả - bạn có thể gọi nó là điều Thiêng liêng, bạn có thể gọi nó là Thượng đế, hay atma, hồn, bất kì cái gì bạn thích - nhưng bạn có thể đi vào chân lí chỉ khi bạn là trống rỗng toàn bộ. Không cái gì được bỏ lại về bạn.
Người Hindus nghĩ rằng Phật đã phá huỷ tôn giáo, rằng ông ấy đã dạy phi tôn giáo. Và những người nghe ông ấy, ngay cả họ đã không theo, vì bất kì khi nào bạn đi đâu đó, bạn đi tìm cái gì đó - bạn không bao giờ đi tìm cái trống rỗng. Cho nên những người đi nghe ông ấy đã tìm kiếm cái gì đó - niết bàn, moksha, thế giới khác, cõi trời, chân lí - nhưng họ đã đi tìm kiếm cái gì đó. Họ đã đi tới làm hài lòng ham muốn tối thượng của họ: tìm ra chân lí. Đó là ham muốn cuối cùng. Và chừng nào bạn chưa hoàn toàn vô ham muốn, bạn không thể biết chân lí; chính điều kiện về biết là vô ham muốn toàn bộ.
Cho nên một điều là chắc chắn, bạn không thể ham muốn chân lí. Nếu bạn ham muốn nó, chính ham muốn này sẽ trở thành rào chắn. Đã có các thầy trước Phật người dạy, "Không ham muốn, là vô ham muốn." Nhưng họ nói về Thượng đế, về vương quốc của Thượng đế, cõi trời, thiên đường, moksha, tự do và giải thoát tối thượng - và họ đã nói, "Là vô ham muốn." Phật đã cảm thấy rằng bạn không thể là vô ham muốn được nếu có cái gì đó để được đạt tới. Bạn có thể giả vờ rằng bạn là vô ham muốn, nhưng giả vờ này, vô ham muốn này, cũng là từ ham muốn nào đó để được hoàn thành. Nó là giả. Các thầy nói rằng bạn không thể đạt tới phúc lạc tối thượng bằng ham muốn, và bạn muốn đạt tới phúc lạc tối thượng - cho nên bạn bắt đầu là vô ham muốn, bạn cố là vô ham muốn, để cho bạn có thể đạt tới phúc lạc tối thượng. Nhưng ham muốn có đó. Bạn đang cố là vô ham muốn chỉ vì ham muốn. Cho nên Phật nói rằng không có Thượng đế nào để được đạt tới. Cho dù bạn ham muốn, không có người nào được đạt tới...cho nên là vô ham muốn đi. Không có moksha ở đâu đó, không có mục đích. Sống là vô nghĩa và vô mục đích.
Nhấn mạnh của ông ấy là hay và kì diệu - không ai đã thử cách đó. Ông ấy đã phá huỷ mọi mục đích chỉ để giúp bạn là vô ham muốn. Nếu mục đích có đó, làm sao bạn có thể là vô ham muốn được? Và nếu bạn không là vô ham muốn, bạn sẽ không đạt tới mục đích - đây là điều ngược đời. Ông ấy đã phá huỷ mọi mục đích - không phải là những mục đích đó là không có, chúng có đó và chúng có thể được đạt tới - nhưng nếu bạn muốn đạt tới chúng, nếu bạn ham muốn đạt tới chúng, nó trở thành không thể được. Chính điều kiện cơ bản là bạn phải vô ham muốn - thế thì điều tối thượng xảy ra cho bạn. Cho nên Phật nói không có cái gì để được ham muốn, ham muốn là vô tích sự. Bỏ mọi ham muốn và khi không có ham muốn, bạn sẽ là trống rỗng.
Tưởng tượng mà xem, nếu không có ham muốn bên trong bạn, bạn sẽ là cái gì? Bạn không là cái gì ngoài một chùm ham muốn. Nếu mọi ham muốn ra đi, bạn đơn giản biến mất. Không phải là bạn sẽ không tồn tại - bạn sẽ tồn tại, nhưng như cái trống rỗng. Bạn sẽ có đó, chỉ giống như căn phòng trống rỗng: không ai có đó, chỉ là sunya, sự trống rỗng. Phật đã gọi sự trống rỗng này là anatma, anatta, sự vô hồn. Bạn sẽ không cảm thấy bất kì trung tâm nào, rằng "tôi hiện hữu"; sẽ chỉ có "tính hiện hữu", không có "tôi" cho nó, vì "tôi" không là gì ngoài các ham muốn được tích luỹ, ham muốn được cô đọng, ham muốn được kết tinh - nhiều, nhiều ham muốn đã trở thành cái "tôi" của bạn.
Nó cũng giống như trong vật lí. Các nhà vật lí nói rằng nếu bạn phân tích vật chất, thế thì vật chất không là gì ngoài nguyên tử; không có cái gì để nối các nguyên tử, từng nguyên tử được bao quanh bởi không gian trống rỗng. Nếu bạn có tảng đá trong tay, không có đá, chỉ các nguyên tử năng lượng, và giữa hai nguyên tử, không gian vô hạn. Ngay cả tảng đá cũng là không gian, lỗ xốp. Họ nói rằng chúng ta sẽ sớm có khả năng kéo không gian đó ra từ bất kì cái gì.
H.G. Wells đã viết một câu chuyện.
Trong thế kỉ hai mươi mốt, một hành khách bắt đầu gọi phu trong một nhà ga lớn. Các hành khách khác người đang du hành trong cùng khoang với hành khách này không thể hiểu nổi, vì ông ấy không có hành lí, chỉ một gói thuốc lá và hộp diêm nhỏ. Đó là mọi hành lí của ông ấy. Và ông ấy liên tục gọi phu. Một nhóm lớn tụ tập lại và một hành khách hỏi, "Sao vậy? Tại sao ông gọi? Ông không có bất kì cái gì. Bản thân ông có thể mang hộp diêm này và gói thuốc lá này. Ông định làm gì với cả tá phu này?" Hành khách này cười và ông ấy nói, "Thử, thử cái hộp diêm kia đi. Hộp diêm đó không bình thường đâu. Một đầu máy xe lửa được cô đặc trong nó."
Điều đó sớm là có thể. Không gian có thể được kéo ra và thế rồi nó có thể lại được ép vào, và động cơ sẽ lại lấy hình dạng của nó. Thế thì những thứ lớn có thể được mang đi mà không mấy vấn đề. Trọng lượng sẽ vẫn còn như cũ nhưng hình thể, hình thái, sẽ trở nên ngày càng nhỏ hơn. Một hộp diêm có thể chứa một đầu máy xe lửa, nhưng trọng lượng sẽ vẫn còn như cũ, vì không gian không có trọng lượng. Bạn có thể kéo không gian ra nhưng bạn không thể kéo trọng lượng ra. Trọng lượng sẽ vẫn còn như cũ vì trọng lượng được chứa bởi các nguyên tử, không bởi không gian. Họ nói rằng toàn thể trái đất có thể được cô đặc thành hình thể, hình thái, của một quả táo, nhưng trọng lượng sẽ vẫn còn như cũ. Và nếu bạn kéo ra mọi nguyên tử này; nếu bạn lấy một nguyên tử ra, và thế rồi lấy nguyên tử khác, và thế rồi nguyên tử khác; nếu bạn lấy ra mọi nguyên tử, không cái gì sẽ còn lại đằng sau - cho nên vật chất chỉ là dáng vẻ.
Phật đã phân tích tâm trí con người theo cách đơn giản hơn: ông ấy là một trong những nhà khoa học vĩ đại nhất có thể có. Ông ấy nói bản ngã của bạn không là gì ngoài ham muốn, ham muốn nguyên tử. Có hàng triệu ham muốn; chúng làm ra bạn. Nếu bạn liên tục kéo các ham muốn ra từng cái một, một khoảnh khắc sẽ tới khi không ham muốn nào còn lại, bạn đã biến mất... chỉ không gian, không gian trống rỗng còn lại. Và điều này, Phật nói, là niết bàn. Đây là việc dừng lại của con người bạn hoàn toàn; bạn không còn nữa. Và Phật nói đây là im lặng: chừng nào bạn chưa hoàn toàn mất đi, im lặng không thể giáng xuống bạn. Phật nói bạn không thể im lặng được vì bạn là vấn đề; bạn không thể là an bình vì bạn là bệnh; và bạn không bao giờ có thể phúc lạc vì bạn là rào chắn duy nhất. Phúc lạc có thể tới vào bất kì khoảnh khắc nào nhưng bạn là rào chắn. Khi bạn không hiện hữu, phúc lạc sẽ có đó; khi bạn không hiện hữu, an bình sẽ có đó; khi bạn không hiện hữu, im lặng sẽ có đó, khi bạn không hiện hữu, cực lạc sẽ có đó. Khi con người bên trong của bạn là trống rỗng toàn bộ, trống rỗng này bản thân nó là phúc lạc. Đó là lí do tại sao giáo huấn của Phật được gọi là sunyawad, triết lí về trống rỗng, hay triết lí về số không.
Bốn kĩ thuật này là để đạt tới trạng thái này của hiện hữu, hay bạn có thể gọi nó là trạng thái về vô hiện hữu - không có khác biệt. Bạn có thể cho nó thuật ngữ khẳng định, như người Hindus và người Jains đã gọi nó, hồn, hay bạn có thể cho nó thuật ngữ thích hợp hơn nhưng phủ định, như Phật đã gọi nó, anatta, vô ngã hay vô hồn. Điều đó tuỳ vào bạn. Nhưng bất kì cái gì bạn gọi nó, không có người nào để được đặt tên và được gọi, chỉ có không gian vô hạn. Đó là lí do tại sao tôi nói rằng đây là những kĩ thuật tối thượng, tinh tế nhất, khó nhất - nhưng kì diệu nhất. Và nếu bạn có thể làm việc với bất kì kĩ thuật nào trong bốn kĩ thuật này, bạn sẽ thu được cái không thể đạt được.
Kĩ thuật thứ nhất:
Giả sử hình dạng thụ động của ông là căn
phòng rỗng với tường bằng da - trống rỗng.
Giả sử hình dạng thụ động của ông là căn phòng rỗng với tường bằng da... nhưng bên trong, mọi thứ trống rỗng. Đây là một trong những kĩ thuật hay nhất. Chỉ ngồi trong tư thế thiền, thảnh thơi, một mình, xương sống dựng thẳng và toàn thân thảnh thơi - dường như toàn thân đang treo trên xương sống. Thế rồi nhắm mắt lại. Trong vài khoảnh khắc liên tục cảm thấy được thảnh thơi, thảnh thơi hơn, trở nên mỗi lúc một bình thản hơn, bình thản hơn, bình thản hơn. Làm điều này trong vài khoảnh khắc, chỉ đề trong hoà điệu. Và thế rồi đột nhiên bắt đầu cảm thấy thân thể bạn chỉ là bức tường da và không có gì bên trong, không có ai bên trong, ngôi nhà trống vắng. Đôi khi bạn sẽ cảm thấy vài ý nghĩ thoáng qua, mây ý nghĩ di chuyển, nhưng đừng nghĩ rằng chúng thuộc vào bạn. Bạn không hiện hữu. Chỉ nghĩ rằng chúng đang lang thang trong bầu trời trống vắng - chúng không thuộc vào bất kì ai, chúng không có bất kì rễ nào.
Thực sự đây là hoàn cảnh: ý nghĩ giống như mây di chuyển trong bầu trời. Chúng không có bất kì rễ nào và chúng không thuộc vào bầu trời, chúng đơn giản lang thang trên trời. Chúng tới và chúng đi và bầu trời vẫn còn không bị chạm tới, không bị ảnh hưởng. Cảm thấy rằng thân thể bạn chỉ là bức tường da và không có người nào bên trong. Ý nghĩ sẽ vẫn tiếp tục - vì thói quen cũ, đà cũ, hợp tác cũ, ý nghĩ sẽ liên tục tới. Nhưng chỉ nghĩ rằng chúng là mây không rễ, di chuyển trong không gian - chúng không thuộc vào bạn, chúng không thuộc vào bất kì người nào khác. Không có người nào mà chúng có thể thuộc vào - bạn là trống rỗng. Điều đó sẽ khó, nhưng vì thói quen cũ, không cái gì khác. Tâm trí bạn sẽ muốn bắt lấy ý nghĩ nào đó, được đồng nhất với nó, di chuyển cùng nó, thích thú nó, mê đắm trong nó. Chống lại đi!
Cứ nói không có ai để mê đắm, không có ai để tranh đấu, không có ai để làm bất kì cái gì với ý nghĩ này. Trong vòng vài ngày, vài tuần, các ý nghĩ sẽ chậm dần lại, chúng sẽ trở nên ngày càng ít đi. Mây sẽ bắt đầu biến mất, hay, cho dù chúng tới, sẽ có kẽ hở lớn của bầu trời không mây khi sẽ không có ý nghĩ. Ý nghĩ này sẽ đi qua. Thế rồi ý nghĩ khác sẽ không tới trong một thời kì. Thế rồi ý nghĩ khác sẽ tới và thế rồi sẽ lại có khoảng hở. Trong những khoảnh hở đó bạn sẽ biết trống rỗng là gì lần đầu tiên. Và chính thoáng nhìn này về nó sẽ trút đầy bạn với phúc lạc sâu sắc thế, bạn không thể tưởng tượng nổi.
Thực sự khó nói được bất kì cái gì về nó, vì bất kì cái gì được nói trong ngôn ngữ sẽ tham chiếu tới bạn, và bạn sẽ không có đó. Nếu tôi nói rằng bạn sẽ được trút đầy với hạnh phúc điều đó sẽ là vô nghĩa. Bạn sẽ không có đó, cho nên làm sao tôi có thể nói bạn sẽ được trút đầy bởi hạnh phúc? Hạnh phúc sẽ có đó. Chỉ trong bốn bức tường của da bạn, hạnh phúc sẽ có đó, rung động - nhưng bạn sẽ không có đó. Im lặng sâu sắc sẽ giáng xuống bạn, vì nếu bạn không hiện hữu, không ai có thể tạo ra rối loạn được. Bạn bao giờ cũng liên tục nghĩ rằng ai đó khác tạo ra rối loạn cho bạn; tiếng ồn giao thông trên đường, trẻ con chơi quanh bạn, vợ làm việc trong bếp... ai đó đang quấy rối bạn. Không ai quấy rối bạn; bạn là nguyên nhân của rối loạn. Vì bạn có đó, bất kì cái gì cũng có thể gây rối cho bạn. Nếu bạn không có đó, thế thì rối loạn sẽ tới và đi qua cái trống rỗng mà không chạm vào nó. Bạn có đó - rất dễ bị động chạm, vết thương; bất kì cái gì đều lập tức gây tổn thương cho bạn.
Tôi đã nghe nói về một câu chuyện khoa học. Nó đã xảy ra sau thế chiến thứ ba mà tất cả đã chết; bây giờ không có người nào trên trái đất, chỉ còn cây và núi có đó. Một cây lớn bị coi là tạo ra tiếng ồn lớn, như nó vẫn tạo ra trong quá khứ. Nó đổ xuống từ một tảng đá lớn, nó đã làm mọi thứ có thể được, nhưng không có tiếng ồn. Vì với tiếng ồn tai bạn được cần tới, với âm thanh tai bạn được cần. Nếu bạn không có đó, âm thanh không thể được tạo ra. Điều đó là không thể được. Tôi đang nói ở đây. Tôi đang làm ra âm thanh vì bạn ở đây. Nếu không ai ở đây, tôi có thể liên tục nói, nhưng âm thanh không thể được tạo ra. Nhưng bản thân tôi có thể tạo ra nó vì tôi có thể nghe thấy nó. Nếu không ai có đó để nghe, âm thanh không thể được tạo ra, vì âm thanh là phản ứng của tai bạn.
Nếu không ai có đó trên trái đất, mặt trời sẽ mọc nhưng nó không thể tạo ra ánh sáng. Điều đó dường như ngớ ngẩn. Chúng ta không thể quan niệm được về nó vì chúng ta bao giờ cũng nghĩ rằng mặt trời sẽ mọc và sẽ có ánh sáng. Mắt bạn được cần tới. Không có mắt, mặt trời không thể tạo ra ánh sáng. Nó có thể liên tục mọc nhưng điều đó sẽ là vô tích sự vì các tia sáng sẽ đi qua trong trống rỗng. Sẽ không có ai có thể phản ứng lại và ai có thể nói rằng đây là ánh sáng. Ánh sáng là hiện tượng của mắt bạn. Bạn phản ứng. Âm thanh là hiện tượng của tai bạn. Bạn phản ứng. Bạn nghĩ cái gì... hoa hồng có đó trong vườn, nhưng nếu không ai đi qua, sẽ có hương thơm không? Một mình hoa hồng không thể tạo ra hương thơm. Không thể được. Bạn và mũi bạn được cần - ai đó phản ứng lại và diễn giải rằng đây là hương thơm, đây là hương hoa hồng. Dù hoa hồng cố gắng vất vả thế nào, không có mũi sẽ không có hoa hồng chút nào.
Rối loạn trên phố không thực sự có đó, nó là bên trong bản ngã của bạn. Bản ngã của bạn phản ứng và nói rằng đây là rối loạn. Đó là diễn giải của bạn. Đôi khi trong tâm trạng khác bạn có thể thích thú nó. Thế thì nó sẽ không là rối loạn.
Bạn có thể thích thú nó trong tâm trạng khác. Và thế thì bạn sẽ nói, "Điều này hay. Âm nhạc làm sao!" Nhưng trong khoảnh khắc buồn ngay cả âm nhạc sẽ trở thành rối loạn. Nhưng nếu bạn không có đó, chỉ không gian, trống rỗng, không thể có cả rối loạn lẫn âm nhạc. Mọi sự sẽ chỉ đi qua bạn, không được để ý. Vì không bị cản trở, không vết thương nào để phản ứng, không có người nào để đáp ứng; thậm chí không bản ngã nào sẽ được tạo ra. Đây là điều Phật gọi là niết bàn.
Và kĩ thuật này có thể giúp bạn.
Giả sử hình dạng thụ động của ông là căn phòng rỗng với tường bằng da - trống rỗng. Ngồi trong trạng thái thụ động, bất hoạt, không làm bất kì cái gì... Vì bất kì khi nào bạn làm cái gì đó, người làm bước vào. Thực sự không có người làm. Chỉ bởi vì việc làm bạn tưởng tượng rằng có người. Phật là khó chỉ bởi vì điều này. Chỉ bởi vì hình dạng ngôn ngữ các vấn đề đã nảy sinh. Chúng ta nói một người đang bước đi. Nếu bạn phân tích câu này, nó có nghĩa rằng có ai đó đang bước đi. Nhưng Phật nói chỉ có quá trình bước đi, không có ai đang bước đi. Bạn cười. Vì ngôn ngữ dường như là có ai đó đang cười. Phật nói có tiếng cười nhưng không có người nào bên trong đang cười. Khi bạn cười, nhớ điều này, và tìm ra ai cười. Bạn sẽ không bao giờ tìm thấy bất kì người nào - đơn giản có tiếng cười. Không có người nào đằng sau nó làm nó. Khi bạn buồn, không có người nào đang buồn, đơn giản có nỗi buồn. Nhìn vào điều này. Đơn giản buồn. Nó là quá trình: đơn giản tiếng cười, đơn giản hạnh phúc, đơn giản bất hạnh. Không có người nào đằng sau nó.
Chỉ bởi vì ngôn ngữ chúng ta liên tục nghĩ dưới dạng hai. Nếu có chuyển động, chúng ta nói phải có ai đó đã chuyển động - người chuyển động. Chúng ta không thể quan niệm được về một mình chuyển động. Nhưng bạn đã bao giờ thấy người chuyển động chưa? Bạn đã bao giờ thấy người cười chưa? Phật nói có sự sống, quá trình sống, nhưng không ai bên trong mà là sống. Và thế rồi có chết, nhưng không ai chết. Với Phật bạn không là nhị nguyên - ngôn ngữ tạo ra nhị nguyên. Tôi đang nói, không có người nào đang nói. Nó là quá trình. Nó không thuộc vào bất kì ai.
Nhưng với chúng ta điều này là khó vì tâm trí chúng ta được bắt rễ sâu trong nhị nguyên. Bất kì khi nào chúng ta nghĩ về hoạt động nào đó, chúng ta quan niệm về tác nhân nào đó bên trong, người làm nào đó. Đó là lí do tại sao dạng thụ động, không chủ động là tốt trong thiền vì thế thì bạn có thể rơi vào trong trống rỗng dễ dàng hơn. Phật nói, "Không thiền. Ở trong thiền." Khác biệt là bao la. Tôi sẽ lặp lại. Phật nói, "Không thiền. Ở trong thiền." Vì nếu bạn thiền, người làm đã bước vào - bạn sẽ liên tục nghĩ rằng bạn đang thiền. Thế thì thiền đã trở thành hành động. Phật nói, "Ở trong thiền." Điều đó ngụ ý là thụ động toàn bộ, không làm bất kì cái gì, và không nghĩ rằng có bất kì người làm nào. Đó là lí do tại sao đôi khi, khi người làm bị mất đi trong việc làm, bạn cảm thấy trào dâng bất thần của hạnh phúc. Nó tới vì bạn đã trở thành một. Với vũ công một khoảnh khắc tới khi điệu vũ nắm quyền, vũ công biến mất - thế thì phúc lành đột ngột xảy ra, cái đẹp bất thần, cực lạc bất thần. Người đó được trút đầy bởi phúc lạc không biết. Cái gì đã xảy ra? Chỉ việc làm còn lại và người làm đã không còn nữa.
Tại mặt trận, những người lính đôi khi đạt tới phúc lạc rất sâu. Điều đó là khó quan niệm vì họ ở gần chết thế - bất kì khoảnh khắc nào họ có thể chết. Lúc ban đầu điều đó làm cho họ sợ; họ run trong sợ. Nhưng bạn không thể tiếp tục run và sợ mọi ngày được, một cách liên tục. Người ta trở nên quen, người ta chấp nhận chết - thế thì sợ biến mất. Và khi chết ở gần thế và với bất kì chuyển động sai nào bạn có thể chết ngay lập tức, người làm bị quên đi, và chỉ bổn phận còn lại, chỉ việc làm còn lại. Và người ta phải sâu sắc trong việc làm tới mức người ta không thể liên tục nhớ rằng "Tôi hiện hữu". Cái "Tôi hiện hữu" đó sẽ tạo ra rắc rối. Bạn sẽ bỏ lỡ. Bạn sẽ không là toàn bộ trong hoạt động. Và sự sống bị lâm nguy cho nên bạn không thể đảm đương được nhị nguyên. Hành động trở thành toàn bộ. Khi hành động là toàn bộ, bạn đột nhiên cảm thấy bạn hạnh phúc như bạn chưa bao giờ vậy trước đây. Các chiến binh đã biết các nguồn vui sướng rất sâu mà sự sống bình thường không thể cho bạn. Đó có thể là lí do tại sao chiến tranh hấp dẫn thế. Và điều đó có thể là lí do tại sao các kshatriyas, các chiến binh, đã đạt tới moksha nhiều hơn người brahmins; vì người brahmins bao giờ cũng suy nghĩ và suy nghĩ - nhiều hoạt động tâm trí. Hai mươi bốn teerthankaras của người Jain, Ram, Krishna, Phật, đều đã là kshatriyas, chiến binh. Họ đã đạt tới đỉnh cao nhất.
Không doanh nhân nào đã bao giờ được nghe nói đạt tới đỉnh đó. Ông ta sống trong an ninh tới mức ông ta không thể đảm đương được là nhị nguyên. Bất kì cái gì ông ta làm, nó không bao giờ là toàn bộ. Lợi nhuận không thể là hoạt động toàn bộ. Bạn có thể tận hưởng nó, nhưng nó không bao giờ là vấn đề sống - chết. Bạn có thể chơi với nó, nhưng không cái gì lâm nguy. Nó là trò chơi. Việc kinh doanh là chơi trò chơi, trò chơi về tiền. Trò chơi này không rất nguy hiểm cho nên doanh nhân gần như bao giờ cũng vẫn còn tầm thường. Ngay cả kẻ đánh bạc có thể đạt tới những đỉnh cao của phúc lạc hơn là doanh nhân, vì kẻ đánh bạc đi vào trong nguy hiểm.
Anh ta đánh cược mọi thứ anh ta có - trong khoảnh khắc đó của lâm nguy toàn bộ, người làm bị mất đi.
Điều đó có thể là lí do tại sao đánh bạc hấp dẫn thế, chiến tranh hấp dẫn thế. Cứ như tôi hiểu, đằng sau bất kì cái gì hấp dẫn, phải có cực lạc nào đó lẩn khuất đâu đó, hướng dẫn nào đó về cái không biết ở đâu đó, thoáng nhìn nào đó về điều huyền bí sâu của cuộc sống ẩn kín đâu đó chỗ đó. Bằng không, không cái gì có thể là hấp dẫn.
Tính thụ động... Bất kì tư thế nào bạn lấy trong thiền đều phải là thụ động. Ở Ấn Độ chúng ta đã làm tiến hoá asana thụ động nhất, tư thế thụ động nhất, đó là siddhasana. Và cái đẹp của nó là ở chỗ trong tư thế siddhasana này, như Phật ngồi, thân thể ở trong trạng thái thụ động sâu nhất. Ngay cả trong khi nằm xuống bạn cũng không thụ động thế; ngay cả trong khi ngủ, tư thế của bạn cũng không thụ động thế, nó là chủ động. Tại sao siddhasana thụ động thế? Vì nhiều lí do. Trong tư thế này thân thể bị khoá, bị đóng. Thân thể có vòng tròn điện: khi vòng tròn bị đóng và khoá, điện chuyển vòng tròn và vòng tròn bên trong thân thể, nó không rò rỉ ra. Bây giờ một hiện tượng được chứng minh về khoa học là trong những tư thế nào đó thân thể bạn rò rỉ năng lượng. Khi thân thể rò rỉ năng lượng, nó phải tạo ra năng lượng liên tục. Nó là chủ động. Máy phát điện thân thể phải làm việc liên tục vì bạn đang làm rò rỉ. Khi năng lượng đang rò rỉ từ thân thể bên ngoài, thân thể bên trong phải chủ động để thay thế nó. Cho nên trạng thái thụ động nhất sẽ là khi không năng lượng nào rò rỉ.
Bây giờ ở các nước phương Tây, đặc biệt ở Anh, họ điều trị bệnh nhân chỉ bằng việc làm vòng tròn điện thân thể của họ. Trong nhiều bệnh viện những kĩ thuật này được dùng và chúng rất giúp ích. Một người nằm trên sàn hay trên mạng các dây điện. Mạng dây này chỉ để làm ra vòng tròn điện thân thể người đó. Chỉ nửa giờ là đủ, và người đó sẽ cảm thấy thảnh thơi thế, được trút đầy thế với năng lượng, mạnh tới mức người đó không thể tin được rằng khi người đó tới người đó đã yếu thế.
Trong mọi nền văn hoá cổ, mọi người thường ngủ theo một hướng đặc biệt trong đêm chỉ để cho năng lượng không rò rỉ ra - vì đất có lực từ trường. Để dùng lực từ trường đó bạn phải nằm theo một hướng đặc biệt - thế thì lực này trong trái đất sẽ làm nhiễm từ bạn cả đêm. Nếu bạn nằng đối lập với nó lực này tranh đấu với bạn và năng lượng của bạn sẽ bị phá huỷ. Nhiều người đến sáng cảm thấy rất kém sút, rất yếu. Điều này đáng không phải như vậy, vì ngủ được ngụ ý làm khoẻ lại bạn, cho bạn nhiều năng lượng hơn. Nhưng có nhiều người mạnh mẽ khi họ lên giường nhưng đến sáng họ gần chết. Có thể có nhiều lí do cho điều đó nhưng điều này có thể là một lí do: họ nằng theo hướng sai. Nếu họ nằm chống lại từ trường trái đất, họ sẽ cảm thấy bị tiêu tán.
Cho nên bây giờ các nhà khoa học nói rằng thân thể có mạch điện mà có thể bị khoá, và họ đã nghiên cứu nhiều người yogi ngồi trong siddhasana. Trong trạng thái đó thân thể rò rỉ năng lượng tối thiểu; năng lượng được bảo toàn. Khi năng lượng được bảo toàn pin bên trong không cần làm việc, không có nhu cầu cho bất kì hoạt động nào. Cho nên thân thể là thụ động. Trong tính thụ động này, bạn có thể trở thành trống rỗng hơn nếu bạn chủ động.
Trong tư thế siddhasana này xương sống của bạn dựng thẳng và toàn thân cũng thẳng. Bây giờ nhiều khảo cứu đã được thực hiện. Khi thân thể bạn thẳng, thẳng toàn bộ, bạn ít bị ảnh hưởng nhất bởi lực hấp dẫn của trái đất. Đó là lí do tại sao nếu bạn ngồi trong một tư thế bất tiện, điều bạn gọi là bất tiện, sự bất tiện này bị gây ra bởi vì thân thể bạn bị ảnh hưởng bởi nhiều sức hấp dẫn hơn. Nếu bạn ngồi thẳng thế thì sức hấp dẫn ít tác động nhất, vì nó chỉ có thể kéo xương sống của bạn, không cái gì khác. Đó là lí do tại sao khó ngủ khi đứng. Gần như là không thể ngủ được khi đứng trong shirshasana, trên đầu bạn. Để ngủ bạn phải nằm ra. Tại sao? Vì thế thì trái đất có lực kéo tối đa lên bạn - và lực kéo tối đa làm cho bạn thành vô thức. Để ngủ bạn phải nằm ra trên đất, để cho sức hấp dẫn của đất chạm tới toàn thân thể bạn và kéo mọi tế bào của nó. Thế thì bạn trở thành vô thức. Con vật là vô thức hơn con người vì chúng không thể đứng thẳng được. Các nhà tiến hoá nói rằng con người có thể tiến hoá được vì con người có thể đứng thẳng, trên hai chân. Lực kéo hấp dẫn là ít. Vì điều đó con người có thể trở nên nhận biết nhiều hơn chút ít.
Trong siddhasana, lực kéo hấp dẫn ở mức tối thiểu của nó. Thân thể là bất hoạt và thụ động, đóng bên trong, nó đã trở thành thế giới lên bản thân nó. Không cái gì chuyển ra ngoài, không cái gì đi vào trong. Mắt nhắm, tay bị khoá, chân bị khoá - năng lượng chuyển trong vòng tròn. Và bất kì khi nào năng lượng chuyển trong vòng tròn, nó tạo ra nhịp điệu bên trong, âm nhạc bên trong. Bạn càng nghe âm nhạc đó, bạn càng cảm thấy được thảnh thơi.
Giả sử hình dạng thụ động của ông là căn phòng rỗng - cũng giống như căn phòng rỗng - với tường bằng da - trống rỗng. Liên tục rơi vào trong trống rỗng đó. Đôi khi một khoảnh khắc sẽ tới khi bạn cảm thấy mọi thứ đã biến mất; rằng không có ai, không người nào, ngôi nhà trống vắng, chủ nhà đã biến mất, đã bay hơi. Trong kẽ hở đó, trong khoảnh hở đó, khi bạn không hiện diện bên trong, điều Thiêng liêng sẽ hiện diện. Khi bạn không hiện hữu, Thượng đế hiện hữu. Khi bạn không hiện hữu, phúc lạc hiện hữu. Cho nên cố biến mất đi. Cố biến mất từ bên trong.
Kĩ thuật thứ hai:
Người tốt, chơi đùa. Vũ trụ là cái vỏ rỗng
nơi tâm trí ông nô đùa vô hạn.
Người tốt, chơi đùa. Vũ trụ là cái vỏ rỗng nơi tâm trí ông nô đùa vô hạn. Kĩ thuật này dựa trên chiều chơi đùa. Điều đó phải được hiểu. Nếu bạn bất hoạt, điều tốt là rơi vào trong trống rỗng sâu, vào trong vực thẳm bên trong. Nhưng bạn không thể trống rỗng cả ngày và bạn không thể thụ động cả ngày. Bạn sẽ phải làm cái gì đó. Hoạt động là yêu cầu cơ bản, bằng không bạn không thể sống động. Sống ngụ ý hoạt động. Cho nên bạn có thể bất hoạt trong vài giờ, nhưng trong hai mươi bốn giờ bạn sẽ phải là chủ động. Và thiền nên là cái gì đó trở thành phong cách sống của bạn, nó không nên là mảnh mẩu. Bằng không bạn sẽ thu lấy nó và làm mất nó. Nếu bạn bất hoạt một giờ thế rồi trong hai mươi ba giờ bạn sẽ hoạt động. Lực hoạt động sẽ nhiều hơn, và chúng sẽ phá huỷ bất kì cái gì bạn đạt tới trong bất hoạt của bạn. Lực hoạt động sẽ phá huỷ nó. Và ngày hôm sau bạn sẽ lại làm cùng điều: trong hai mươi ba giờ bạn sẽ tích luỹ người làm và trong một giờ bạn sẽ phải bỏ nó. Điều đó sẽ là khó. Cho nên tâm trí bạn phải thay đổi thái độ của nó về công việc và hoạt động. Do đó có kĩ thuật thứ hai.
Công việc nên được coi như chơi đùa, không như công việc. Công việc nên được coi là chơi đùa, chỉ là trò chơi. Bạn không nên nghiêm chỉnh về nó; bạn nên chỉ giống như trẻ con chơi đùa. Công việc là vô nghĩa, không cái gì là để được đạt tới; chính hoạt động này là được tận hưởng. Bạn có thể cảm thấy sự phân biệt nếu bạn đôi khi chơi đùa. Khi bạn làm việc nó là khác: bạn nghiêm chỉnh, nặng gánh, chịu trách nhiệm, lo nghĩ, lo âu vì kết quả, kết quả cuối cùng, là động cơ. Bản thân công việc không xứng đáng tận hưởng. Điều thực chính là trong tương lai, trong kết quả. Trong chơi đùa không có kết quả, thực sự. Chính quá trình này là phúc lạc. Và bạn không lo nghĩ, nó không là thứ nghiêm chỉnh. Cho dù bạn có vẻ nghiêm chỉnh, nó chỉ là giả vờ. Trong chơi đùa bạn tận hưởng chính quá trình này; trong công việc quá trình này không được tận hưởng - mục đích, sự kết thúc là quan trọng. Quá trình này đằng nào cũng phải được chịu đựng. Nó phải được làm vì mục đích phải được đạt tới. Nếu bạn có thể đạt tới mục đích mà không có điều này, bạn chắc sẽ bỏ hoạt động và nhảy vào mục đích.
Nhưng trong chơi đùa bạn sẽ không làm điều đó. Nếu bạn có thể đạt tới mục đích mà không chơi đùa, thế thì mục đích sẽ là vô tích sự. Nó có nghĩa chỉ qua quá trình. Chẳng hạn, hai đội bóng đang trên sân chơi. Chỉ bằng việc tung đồng tiền họ có thể quyết định ai sẽ thắng và ai sẽ thua. Sao trải qua nhiều nỗ lực thế, cố gắng bản thân bạn một cách không cần thiết? Sự việc có thể được quyết định rất rõ ràng chỉ bằng việc tung đồng tiền. Mục đích sẽ có đó. Một đội có thể thắng, đội kia có thể thua. Sao phải làm việc vì nó? Nhưng thế thì sẽ không có nghĩa, không có ý nghĩa. Mục đích không có nghĩa, chính quá trình là có nghĩa. Cho dù không ai thắng và không ai thua trò chơi vẫn xứng đáng với nó. Hoạt động trong bản thân nó được tận hưởng.
Chiều chơi đùa này phải được áp dụng cho toàn thể cuộc sống của bạn: bất kì cái gì bạn đang làm, hiện hữu ở đó trong hoạt động đó toàn bộ tới mức mục đích là không liên quan. Nó có thể tới, nó phải tới, nhưng nó không ở trên tâm trí bạn. Bạn chơi, bạn tận hưởng.
Đó là điều Krishna ngụ ý khi ông ấy bảo Arjuna bỏ tương lai trong tay của điều Thiêng liêng. Kết quả của hoạt động của bạn là trong tay của điều Thiêng liêng, bạn đơn giản làm. Việc làm này đơn giản trở thành chơi đùa. Đó là điều Arjuna thấy khó hiểu, vì anh ta nói rằng nếu nó chỉ là chơi đùa, thế thì sao giết nhau, sao đánh nhau? Anh ta hiểu công việc là gì nhưng anh ta không thể hiểu được chơi đùa là gì. Và toàn thể cuộc sống của Krishna chỉ là chơi đùa. Bạn không thể tìm ra một người không nghiêm chỉnh thế ở bất kì chỗ nào. Toàn thể cuộc sống của ông ấy chỉ là chơi đùa, trò chơi, vở kịch. Ông ấy tận hưởng mọi thứ nhưng ông ấy không nghiêm chỉnh về nó. Ông ấy tận hưởng nó một cách mạnh mẽ nhưng ông ấy không lo nghĩ về kết quả. Cái gì xảy ra là không liên quan.
Khó cho Arjuna hiểu Krishna vì anh ta tính toán, anh ta nghĩ dưới dạng của mục đích-kết quả. Anh ta nói ở chỗ bắt đầu của Gita, "Toàn thể sự việc này dường như là ngớ ngẩn. Ở cả hai phía các bạn tôi và họ hàng tôi đang đứng để đánh nhau. Bất kì ai thắng, đó sẽ là tổn thất, vì gia đình tôi, họ hàng tôi, bạn bè tôi, sẽ bị tiêu diệt. Cho dù tôi thắng, điều đó sẽ không xứng đáng với bất kì cái gì vì tôi sẽ khoe chiến thắng của tôi cho ai? Thắng lợi là có nghĩa vì bạn bè, họ hàng, gia đình sẽ thích thú thắng lợi. Nhưng sẽ không có ai, thắng lợi sẽ chỉ là trên các xác chết. Ai sẽ ca ngợi nó? Ai sẽ nói, 'Arjuna, anh đã làm hành vi lớn'? Cho nên dù tôi thắng hay tôi thua, điều đó dường như là ngớ ngẩn. Toàn thể sự việc là vô nghĩa." Anh ta muốn từ bỏ. Anh ta hết sức nghiêm chỉnh. Và bất kì người nào tính toán sẽ là hết sức nghiêm chỉnh.
Khung cảnh của Gita là duy nhất: chiến tranh là chuyện nghiêm chỉnh nhất. Bạn không thể chơi đùa về nó, vì mạng sống có liên quan, hàng triệu mạng sống có liên quan - bạn không thể chơi đùa được. Và Krishna nhấn mạnh rằng thậm chí ở đó bạn phải vui đùa. Bạn đừng nghĩ về cái gì sẽ xảy ra đến cuối, bạn chỉ ở đây và bây giờ. Bạn chỉ là chiến binh chơi đùa. Đừng bị lo nghĩ về kết quả vì kết quả ở trong tay của điều Thiêng liêng. Và thậm chí không phải là vấn đề liệu kết quả có ở trong tay của điều Thiêng liêng hay không. Vấn đề là ở chỗ nó sẽ không ở trong tay bạn. Bạn phải không mang nó. Nếu bạn mang nó thế thì cuộc sống của bạn không thể trở thành có tính thiền.
Kĩ thuật thứ hai này nói, Người tốt, chơi đùa. Để toàn thể cuộc sống của bạn chỉ là chơi đùa đi. Vũ trụ là cái vỏ rỗng nơi tâm trí ông nô đùa vô hạn. tâm trí bạn liên tục chơi đùa vô hạn: toàn thể sự việc chỉ giống như giấc mơ trong căn phòng trống rỗng. Khi thiền, người ta phải nhìn vào tâm trí chỉ là vui nhộn, chỉ như trẻ con chơi đùa, nhảy nhót từ năng lượng tràn ngập, có vậy thôi. Ý nghĩ nhảy nhót, vui nhộn, chỉ là chơi đùa - không là nghiêm chỉnh về chúng. Cho dù một ý nghĩ xấu có đó, đừng cảm thấy mặc cảm. Hay, nếu có ý nghĩ rất lớn lao, ý nghĩ rất tốt - rằng bạn muốn phục vụ nhân loại và biến đổi toàn thế giới; và bạn muốn mang cõi trời lên trái đất - đừng bị dính quá nhiều bản ngã qua nó, đừng cảm thấy rằng bạn đã trở thành vĩ đại. Đây chỉ là tâm trí vui nhộn thôi.
Lúc thì nó đi xuống, lúc thì nó đi lên - nó chỉ là năng lượng tràn ngập, lấy nhiều hình và dạng. Tâm trí chỉ là dòng suối tràn ngập, không gì khác.
Là chơi đùa đi, Shiva nói, Người tốt, chơi đùa. Thái độ của người chơi ngụ ý người đó tận hưởng hoạt động này, nó là tốt trong bản thân nó. Không động cơ lợi nhuận nào được bao hàm; người đó không tính toán. Nhìn vào doanh nhân mà xem. Bất kì cái gì người đó làm, người đó tính toán về lợi nhuận, người đó sẽ đạt được cái gì từ nó. Khách hàng tới. Khách hàng không phải là người, anh ta chỉ là phương tiện. Cái gì có thể được lợi nhuận từ anh ta? Làm sao anh ta có thể bị khai thác? Sâu bên dưới người đó tính toán cái gì cần được nói, cái gì cần được làm. Mọi thứ được tính toán chỉ để thao túng, chỉ để khai thác. Người đó không quan tâm tới người này, người đó không quan tâm tới buôn bán, người đó không quan tâm tới bất kì cái gì - người đó chỉ quan tâm tới tương lai, lợi nhuận.
Nhìn vào phương Đông: trong các làng, doanh nhân không chỉ là người làm ra lợi nhuận, và khách hàng đã không tới chỉ để mua sắm cái gì đó. Họ tận hưởng điều đó. Tôi nhớ tới ông già của tôi. Ông là nhà buôn vải và tôi và cả gia đình tôi đã phân vân vì ông tận hưởng việc đó nhiều thế. Hàng giờ cùng với việc đó đã là trò chơi với khách hàng. Nếu cái gì đó đáng giá mười ru pi, ông sẽ đòi năm mươi ru pi cho nó, và ông biết việc này là ngớ ngẩn. Và khách hàng của ông ấy cũng biết điều đó nữa, họ biết rằng nó phải quãng gần mười ru pi, và họ sẽ bắt đầu từ hai ru pi. Thế rồi việc mặc cả lâu dài sẽ tiếp theo - đến hàng giờ đồng hồ. Bố tôi và bác tôi phát giận. "Cái gì diễn ra thế này? Sao ông không đơn giản nói giá nó là gì đi?" Nhưng ông có khách hàng riêng của ông. Khi họ tới, họ sẽ hỏi, "Ông đâu rồi, ông của nhà đâu rồi? Vì với ông ấy đó là trò chơi, chơi đùa. Liệu chúng tôi mất một ru pi hay hai, liệu nó là nhiều hay ít, điều đó không phải là vấn đề!"
Họ thích thú điều đó. Chính hoạt động này trong bản thân nó là cái gì đó đáng theo đuổi. Hai người trao đổi qua nó. Hai người chơi một trò chơi và cả hai đều biết nó là trò chơi - vì tất nhiên giá cố định là có thể.
Ở phương Tây bây giờ họ đã cố định giá vì mọi người tính toán hơn và hướng lợi nhuận hơn. Họ không thể quan niệm được việc phí hoài thời gian. Sao lại lãng phí thời gian? Sự việc có thể được giải quyết trong vòng vài phút. Không có nhu cầu. Bạn có thể viết ra giá đích xác. Sao phải tranh cãi hàng giờ cùng nhau? Nhưng thế thì trò chơi bị mất và toàn thể sự việc trở thành thường lệ. Ngay cả máy cũng có thể làm điều đó. Doanh nhân không được cần tới; khách hàng không được cần tới.
Tôi đã nghe nói về một nhà phân tâm, một người bận rộn và có nhiều bệnh nhân tới mức thật khó để có liên hệ cá nhân với mọi người. Thế là ông ấy ghi vào máy ghi âm cho một bệnh nhân đặc biệt và máy ghi âm sẽ nói bất kì cái gì nhà phân tâm sẽ nói với bệnh nhân.
Một lần chuyện xảy ra là đó là thời gian hẹn của một bệnh nhân, một người rất giầu. Nhà phân tâm đi vào khách sạn. Đột nhiên ông ta thấy ông bệnh nhân đang đứng đó. Thế là ông ta hỏi, "Ông đang làm gì ở đây thế? Đó là thời gian của ông với tôi mà." Bệnh nhân nói, "Tôi bận tới mức tôi đã ghi âm lời của tôi vào máy ghi âm riêng của tôi. Cả hai máy ghi âm đang nói chuyện với nhau. Bất kì cái gì ông phải nói với tôi, máy ghi âm của tôi đã ghi lại, và bất kì cái gì tôi phải nói với ông, máy ghi âm của ông đã ghi lại nó từ máy ghi âm của tôi. Cùng thời gian này, và cả hai chúng ta tự do."
Nếu bạn quá tính toán thế thì con người biến mất, và việc ngày càng máy móc hoá bước vào. Thậm chí bây giờ trong các làng ở Ấn Độ việc mặc cả vẫn tiếp diễn. Nó là trò chơi và xứng đáng tận hưởng. Bạn đang chơi. Nó là sự xứng hợp giữa hai thông minh, và hai người đi vào trong tiếp xúc sâu sắc. Nhưng nó không tiết kiệm thời gian. Trò chơi không bao giờ có thể tiết kiệm thời gian. Và trong trò chơi bạn không lo nghĩ về thời gian. Bạn vô tư lự, và bất kì cái gì đang diễn ra, bạn tận hưởng nó ngay khoảnh khắc đó. Có tính chơi đùa là một trong những cơ sở sâu nhất của mọi quá trình thiền. Nhưng chúng ta giống như doanh nhân; chúng ta được huấn luyện về nó. Cho nên ngay cả khi chúng ta thiền, chúng ta đang đi tìm mục đích, tìm kết quả. Và bất kì cái gì xảy ra, bạn sẽ không được thoả mãn.
Mọi người tới tôi và họ nói, "Vâng, thiền đang tăng trưởng, tiến bộ. Tôi cảm thấy hạnh phúc hơn, im lặng hơn chút xíu, thoải mái, nhưng không cái gì khác xảy ra." Không cái gì khác nào vậy? Tôi biết rằng mọi người thích điều này nhất định tới một ngày nào đó và nói, "Vâng, tôi đang cảm thấy niết bàn, nhưng không cái gì khác đang xảy ra. Tôi đang phúc lạc, nhưng không cái gì khác xảy ra." Không cái gì khác nào vậy? Người đó đang tìm kiếm lợi nhuận nào đó và chừng nào lợi nhuận rất thấy được chưa tới trong tay người đó, cái gì đó mà người đó có thể đặt vào ngân hàng, người đó không thể được thoả mãn. Im lặng và hạnh phúc là mơ hồ thế, bạn không thể sở hữu được chúng, bạn không thể bầy tỏ chúng cho bất kì người nào.
Mọi ngày điều xảy ra là mọi người tới tôi và họ nói rằng họ buồn. Họ đang mong đợi cái gì đó mà đáng ra không được mong đợi ngay cả trong kinh doanh - và họ mong đợi trong thiền của họ. Tâm trí kinh doanh bước vào thiền với toàn thể huấn luyện của kinh doanh - lợi nhuận nào có thể được làm ra từ nó?
Doanh nhân không chơi đùa. Và nếu bạn không chơi đùa, bạn không thể có tính thiền. Ngày một chơi đùa hơn đi. Phí thời gian vào chơi đùa đi. Chỉ chơi với trẻ con cũng sẽ có tác dụng. Ngay cả nếu không có người nào, bạn có thể nhảy và múa một mình trong phòng và là chơi đùa. Tận hưởng. Nhưng tâm trí bạn sẽ liên tục nài nỉ, "Mình đang làm gì, phí thời gian sao? Mình có thể kiếm được cái gì đó từ thời gian này. Mình có thể làm cái gì đó, và mình chỉ nhảy nhót, ca hát và múa. Mình đang làm gì? Mình có điên không?" Thử nó đi, Chộp lấy bất kì thời gian nào bạn có thể thoát ra khỏi kinh doanh, và là chơi đùa. Bất kì cái gì. Bạn có thể vẽ, bạn có thể chơi đàn sitar, bất kì cái gì bạn thích - nhưng là chơi đùa. Đừng tìm lợi nhuận gì từ nó, đừng nhìn tương lai trong nó, chỉ hiện tại. Và thế thì, thế thì bạn có thể chơi đùa bên trong nữa. Thế thì bạn có thể nhảy nhót trên ý nghĩ của bạn, chơi với chúng, ném chúng đây đó, múa cùng chúng, nhưng đừng nghiêm chỉnh về chúng.
Nhiều người là vô thức khi có liên quan tới tâm trí của họ. Bất kì cái gì xảy ra trong tâm trí họ, họ là vô thức về nó; họ trôi giạt trong nó mà không biết tâm trí dẫn họ tới đâu. Nếu bạn có thể nhận biết về bất kì lối mòn nào của tâm trí bạn sẽ bị phân vân về cái gì đang xảy ra. Tâm trí chuyển qua các liên kết. Chó sủa trên phố. Tiếng sủa tới đầu bạn - và bây giờ bạn đã bắt đầu. Bạn có thể di chuyển tới chính tận cùng của thế giới qua việc sủa này của con chó. Bạn có thể nhớ tới người bạn nào đó đã có chó. Thế rồi con chó này rơi rụng đi và người bạn đó đã bước vào trong tâm trí và anh ta có cô vợ đẹp và cô vợ là đẹp... và bây giờ bạn đang di chuyển. Bạn cũng có thể đi tới chính tận cùng của thế giới này và bạn sẽ không bao giờ nhớ rằng chỉ một con chó đã giở thủ đoạn lên bạn; nó chỉ sủa, và đưa bạn vào con đường mòn, và bạn bắt đầu di chuyển.
Bạn sẽ cảm thấy rất vụng về với điều các nhà khoa học nói tới điều này. Họ nói rằng rãnh này bị cố định trong tâm trí bạn. Nếu cùng con chó đó trong cùng tình huống lại sủa, bạn sẽ đi theo con đường mòn này lần nữa: người bạn, con chó, người vợ - vợ đẹp - bạn sẽ đi cùng con đường lần nữa.
Bây giờ họ đã thử nhiều thực nghiệm với điện cực trong não người. Họ chạm vào một chỗ đặc biệt trong não và thế rồi một kí ức đặc biệt được nảy ra. Đột nhiên bạn thấy rằng bạn mới năm tuổi, đang chơi trong vườn, đuổi theo bướm. Thế rồi toàn thể dãy này có đó: bạn cảm thấy hài lòng, mọi thứ là tốt, không khí, khu vườn, mùi hương, mọi thứ đi tới sống động. Nó không đơn giản là kí ức, bạn sống lại nó. Thế rồi điện cực được tháo ra và kí ức dừng lại. Nếu điện cực lại chạm vào cùng chỗ, lại cùng kí ức tới lần nữa. Dường như là bạn đang nhớ tới cái gì đó máy móc. Và nó bao giờ cũng bắt đầu từ việc bắt đầu nào đó và kết thúc ở một mục đích đặc biệt; và thế rồi bắt đầu từ lúc bắt đầu... hệt như bạn ghi lại cái gì đó trên máy ghi âm. Não của bạn có hàng triệu kí ức, hàng triệu tế bào ghi lại, và nó tất cả là máy móc.
Những thực nghiệm này trên não người là rất kì lạ và rất tiết lộ. Kí ức có thể được làm sống lại lặp đi lặp lại, lặp đi lặp lại. Một người thực nghiệm đã thử ba trăm lần và kí ức là cùng một điều - nó đã được ghi lại. Người mà thực nghiệm này được thực hiện trên, trở nên nhận biết và người đó cảm thấy rằng điều đó rất, rất kì lạ vì người đó không phải là người chủ, người đó không thể làm được bất kì cái gì. Khi điện cực chạm vào một chỗ, kí ức bắt đầu và người đó phải nhìn thấy nó. Trong ba trăm lần người đó dần dần trở thành nhân chứng. Người đó bắt đầu thấy kí ức nhưng thế rồi người đó trở nên nhận biết rằng người đó là khác và kí ức này là khác. Thực nghiệm này có thể giúp ích, rất giúp ích, cho các thiền nhân, vì khi bạn biết tâm trí bạn không là gì ngoài việc ghi máy móc quanh bạn, bạn là tách rời.
Tâm trí này có thể được chạm tới. Bây giờ các nhà khoa học nói rằng sớm hay muộn chúng ta sẽ cắt bỏ mọi trung tâm gây cho chúng ta phiền não, lo âu, vì cùng điều được chạm tới lặp đi lặp lại và toàn thể sự việc phải được sống lại.
Tôi đã từng thử nhiều thực nghiệm với nhiều đệ tử. Làm cùng điều và họ chuyển vào cùng vòng tròn luẩn quẩn, lặp đi lặp lại, lặp đi lặp lại - chừng nào họ chưa trở thành nhân chứng rằng đây là thứ máy móc. Bạn nhận biết rằng nếu bạn nói cùng một điều cho vợ bạn hàng tuần, cùng điều, cô ấy sẽ phản ứng. Sau bẩy ngày, khi cô ấy đã quên, nói cùng điều: cô ấy sẽ phản ứng. Thế rồi ghi lại - phản ứng này sẽ là cùng điều. Bạn biết, vợ bạn biết, một hình mẫu trở thành cố định - và nó diễn ra mãi. Ngay cả chó cũng có thể bắt đầu hình mẫu của bạn chỉ bằng việc sủa. Cái gì đó bị chạm phải, và điện cực đã đi vào. Bạn đã bắt đầu trên cuộc hành trình.
Nếu bạn chơi đùa trong cuộc sống thế thì bạn có thể chơi đùa bên trong với tâm trí nữa. Thế thì hiện hữu dường như bạn đang xem cái gì đó trên màn hình ti vi: bạn không bị tham gia, bạn chỉ là khán giả, người xem. Nhìn, và tận hưởng nó. Không nói tốt, không nói xấu, không kết án, vì đây là những thứ nghiêm chỉnh. Nếu người đàn bà khoả thân tới trên màn hình, đừng nói rằng điều này là xấu, rằng quỉ nào đó đang giở thủ đoạn trên bạn. Không quỉ nào có đó để giở thủ đoạn lên bạn. Nhìn vào nó dường như nó chỉ ở trên màn hình, màn ảnh phim. Và là chơi đùa về nó: nói với cô này, "Đợi đấy". Không cố đẩy cô ấy ra vì bạn càng đẩy cô ấy ra, cô ấy sẽ càng bước vào - các bà cô là khó. Và không đi theo cô ấy. Nếu bạn đi theo thế thì bạn sẽ trong rắc rối. Không đi theo, không tranh đấu - đây là qui tắc. Chỉ nhìn và chơi đùa. Chỉ nói "xin chào" hay "chào nhé". Chỉ nhìn và không bị rối trí chút nào. Để cô ấy đợi. Cô ấy sẽ tự mình ra đi, như cô ấy đã tới: cô ấy di chuyển theo cách riêng của cô ấy. Cô ấy không liên quan tới bạn, cô ấy chỉ là cái gì đó trong kí ức. Bị gây ấn tượng bởi tình huống nào đó cô ấy đã tới đó, chỉ là bức tranh. Là chơi đùa với nó. Nếu bạn có thể chơi đùa với tâm trí bạn nó sẽ rất sớm rơi rụng đi, vì tâm trí có thể có đó chỉ nếu bạn nghiêm chỉnh. Sự nghiêm chỉnh là móc nối, chiếc cầu.
Người tốt, chơi đùa. Vũ trụ là cái vỏ rỗng nơi tâm trí ông nô đùa vô hạn.
Kĩ thuật thứ ba:
Người có tâm dịu dàng, thiền về biết và
không biết, tồn tại và vô tồn tại. Thế rồi bỏ cả hai sang một bên, điều ông có
thể vậy.
... Người có tâm dịu dàng, thiền về biết và không biết, tồn tại và vô tồn tại. Thiền về khía cạnh khẳng định của sống và thế rồi khía cạnh phủ định - thế rồi gạt cả hai sang bên vì bạn không là cả hai. Thế rồi bỏ cả hai sang một bên, điều ông có thể vậy.
Nhìn điều đó theo cách này. Thiền về việc sinh: đứa trẻ được sinh ra, bạn được sinh ra. Thế rồi bạn lớn lên, bạn trở thành thanh niên - thiền về toàn thể việc lớn lên này. Thế rồi bạn trở nên già, thế rồi bạn chết. Từ chính lúc bắt đầu, tưởng tượng chính khoảnh khắc khi bố bạn và mẹ bạn thụ thai ra bạn, và trong bụng mẹ của người mẹ, bạn đã tới. Chỉ là tế bào đầu tiên. Từ đó nhìn tới chính tận cùng, nơi thân thể bạn đang cháy trên dàn hoả thiêu và mọi họ hàng của bạn đang đứng quanh bạn. Thế rồi gạt cả hai sang bên - người đã được sinh ra và người đã chết. Chỉ để cả hai sang bên và thế rồi nhìn vào trong. Ở đó bạn hiện hữu - cái mà không bao giờ sinh và không bao giờ sẽ chết.
...biết và không biết, tồn tại và vô tồn tại. Thế rồi bỏ cả hai sang một bên, điều ông có thể vậy. Bạn có thể làm điều đó với bất kì tính cực khẳng định-phủ định nào. Bạn ngồi đây. Tôi nhìn bạn. Tôi biết bạn. Khi tôi nhắm mắt lại, bạn không còn ở đó, tôi không biết bạn. Thế rồi để cả hai sang bên, tri thức rằng tôi đã biết và tri thức rằng tôi không biết - bạn sẽ là trống rỗng. Vì khi bạn để cả tri thức và vô tri thức sang bên, bạn sẽ là trống rỗng.
Có hai kiểu người: một số người được trút đầy với tri thức và một số người được trút đầy với dốt nát. Có những người nói, "Chúng tôi biết." Bản ngã của họ gắn chặt với tri thức của họ. Và có những người nói, "Chúng tôi dốt." Họ được trút đầy với dốt nát của họ. Họ nói, "Chúng tôi dốt, Chúng tôi không biết." Loại người này bị đồng nhất với tri thức, loại người kia bị đồng nhất với dốt nát, nhưng cả hai đều sở hữu cái gì đó, cả hai ấp ủ cái gì đó. Gạt cả hai sang bên, biết và không biết, để cho bạn không là cả hai - không dốt không biết. Gạt cả khẳng định và phủ định sang bên. Thế thì bạn là ai? Đột nhiên cái ai đó sẽ được khải lộ cho bạn.
Bạn sẽ trở nên nhận biết về cõi bên kia, cái siêu việt lên. Gạt cả khẳng định và phủ định sang bên, bạn sẽ là trống rỗng. Bạn sẽ là không ai cả, không trí huệ không dốt nát. Gạt cả hai ghét và yêu sang bên, gạt cả hai tình bạn và thù địch sang bên... khi cả hai tính cực bị gạt sang bên bạn là trống rỗng.
Nhưng đây là thủ đoạn của tâm trí: nó có thể gạt cái này sang bên nhưng không bao giờ gạt cả hai cùng nhau. Nó có thể gạt cái này sang bên - bạn có thể gạt dốt nát sang bên, thế thì bạn bám lấy tri thức. Bạn có thể gạt đau đớn sang bên, nhưng thế thì bạn bám lấy vui thú. Bạn có thể gạt kẻ thù sang bên, nhưng thế thì bạn bám lấy bạn bè. Và có vài người làm chính điều đảo lại: họ sẽ gạt bạn bè sang bên và bám lấy kẻ thù, họ sẽ gạt yêu sang bên và bám lấy ghét, họ sẽ gạt của cải sang bên và bám lấy nghèo, và họ gạt tri thức, kinh sách sang bên và bám lấy dốt nát. Những người này là những người từ bỏ lớn. Bất kì cái gì bạn bám vào họ gạt nó sang bên và bám lấy cái đối lập - nhưng họ bám tất cả là như nhau.
Việc bám là vấn đề, vì nếu bạn bám, bạn không thể là trống rỗng. Không bám - đây là thông điệp của kĩ thuật này. Chỉ không bám vào bất kì cái gì khẳng định hay phủ định vì với không bám bạn sẽ tìm thấy bản thân bạn. Bạn có đó nhưng vì việc bám víu, bạn bị ẩn kín. Với không bám víu bạn sẽ được phơi ra, bạn sẽ được làm phát lộ ra. Bạn sẽ nổ ra.
Kĩ thuật thứ tư:
Đi vào không gian, vô hỗ trợ, vĩnh hằng,
tĩnh lặng.
Đi vào không gian, vô hỗ trợ, vĩnh hằng, tĩnh lặng. Ba phẩm chất của không gian đã được cho trong kĩ thuật này. Vô hỗ trợ: không thể có hỗ trợ trong không gian. Vĩnh hằng: nó không bao giờ có thể kết thúc. Tĩnh lặng: nó sẽ là vô âm, nó sẽ là im lặng. Đi vào không gian này, nó ở bên trong bạn.
Nhưng tâm trí bao giờ cũng đòi hỗ trợ. Mọi người tới tôi và nếu tôi nói cho họ, "Chỉ ngồi im lặng, với mắt nhắm, và không làm bất kì cái gì," họ nói, "Cho tôi avalamban nào đó, hỗ trợ nào đó. Cho tôi mật chú nào đó như sự hỗ trợ, vì tôi không thể ngồi được." Chỉ ngồi là khó. Nếu tôi cho họ mật chú, điều đó là được. Họ có thể liên tục lẩm nhẩm mật chú. Thế thì nó là dễ. Với sự hỗ trợ bạn không bao giờ là trống rỗng, đó là lí do tại sao nó là dễ. Cái gì đó phải tiếp tục, bạn phải làm cái gì đó. Làm, người làm còn lại: làm, bạn được trút đầy. Bạn có thể được trút đầy với Aumkar, Aum, Ram, Jesus, Ave Maria, bất kì cái gì - bạn có thể được trút đầy bởi bất kì cái gì, nhưng bạn được trút đầy. Thế thì bạn là ổn. Tâm trí chống lại trống rỗng. Nó muốn bao giờ cũng được trút đầy bởi cái gì đó khác, vì nếu nó được trút đầy nó có thể hiện hữu. Nếu nó không được trút đầy nó sẽ biến mất. Trong không trống rỗng bạn sẽ không đạt tới vô trí. Đó là lí do tại sao tâm trí đòi hỏi hỗ trợ.
Nếu bạn muốn đi vào không gian bên trong, đừng đòi hỏi hỗ trợ. Bỏ mọi hỗ trợ, mật chú, thượng đế, kinh sách, bất kì cái gì cho bạn sự hỗ trợ. Nếu bạn cảm thấy bạn được hỗ trợ, bỏ nó đi, và chỉ đi vào bên trong - vô hỗ trợ. Điều đó sẽ là đáng sợ; bạn sẽ cảm thấy hoảng hồn. Bạn đang đi tới chỗ bạn có thể bị mất hoàn toàn. Bạn có thể không có khả năng quay lại vì mọi hỗ trợ sẽ bị mất. Tiếp xúc của bạn với bờ bị mất và nơi dòng sông này sẽ đưa bạn tới, chẳng ai biết. Hỗ trợ của bạn bị mất. Bạn có thể rơi vào trong vực thẳm vô hạn. Do đó, nỗi sợ nắm bắt bạn, và bạn đòi hỏi hỗ trợ nào đó. Ngay cả hỗ trợ giả, bạn tận hưởng nó. Ngay cả hỗ trợ giả là giúp đỡ. Vì với tâm trí không có khác biệt liệu hỗ trợ là thực hay giả - nó phải là sự hỗ trợ, đó là vấn đề. Bạn không một mình, cái gì đó có đó và hỗ trợ bạn.
Có lần chuyện xảy ra là một người tới tôi. Anh ta đã sống trong nhà nơi anh ta cảm thấy có các linh hồn và ma. Và anh ta rất lo nghĩ. Qua lo nghĩ, anh ta bắt đầu thấy nhiều ảo giác hơn. Qua lo nghĩ, anh ta trở nên ốm, yếu. Vợ anh ta nói, "Nếu anh sống lâu thêm nữa trong ngôi nhà này, em bỏ đi đấy." Con anh ta được gửi sang nhà họ hàng nào đó.
Người này tới tôi và anh ta nói, "Bây giờ sự việc trở thành rất khó. Tôi thấy chúng rõ ràng. Chúng bước đi trong đêm. Cả nhà đầy những linh hồn. Thầy giúp tôi với." Thế là tôi đưa cho anh ta một trong các ảnh của tôi và nói, "Cầm lấy nó. Bây giờ tôi sẽ xử trí các linh hồn đó. Bạn đơn giản ngủ im lặng, bạn không cần lo nghĩ. Thực sự, tôi sẽ xử trí chúng, tôi sẽ gặp chúng. Giờ đó là việc của tôi. Và đừng can thiệp vào. Giờ bạn không cần bị bận tâm." Người này tới ngày hôm sau. Anh ta nói, "Tôi đã ngủ, nó tuyệt thế! Thầy đã làm phép màu!"
Và tôi đã chẳng làm cái gì cả nhưng cho sự hỗ trợ. Qua hỗ trợ tâm trí được trút đầy. Nó không còn trống vắng; ai đó đã ở đó.
Trong cuộc sống bình thường bạn đang học trên nhiều hỗ trợ giả, nhưng chúng giúp đỡ. Và chừng nào bạn chưa trở nên đủ mạnh, bạn sẽ cần chúng. Đó là lí do tại sao tôi nói rằng đây là kĩ thuật tối thượng - vô hỗ trợ.
Phật sắp chết và Anand hỏi ông ấy, "Bây giờ thầy đang rời bỏ chúng tôi, chúng tôi sẽ làm gì? Làm sao chúng tôi sẽ đạt tới? Làm sao chúng tôi sẽ tiến lên bây giờ? Khi thầy qua rồi, chúng tôi sẽ lang thang trong bóng tối nhiều, nhiều kiếp. Không ai có đó để dẫn chúng tôi, hướng dẫn chúng tôi, ánh sáng sắp tắt." Cho nên Phật nói, "Điều đó sẽ là tốt cho ông. Khi ta không còn nữa, ông trở thành ánh sáng riêng của ông. Đi một mình thôi, không hỏi về bất kì hỗ trợ nào, vì hỗ trợ là rào chắn cuối cùng."
Và điều đó đã giúp đỡ. Anand đã không trở nên chứng ngộ. Trong bốn mươi năm ông ấy đã ở cùng Phật, ông ấy đã là đệ tử thân tín nhất, ông ấy hệt như cái bóng của Phật, đi cùng Phật, sống cùng Phật; ông ấy đã có tiếp xúc lâu nhất với Phật. Trong bốn mươi năm từ bi của Phật đã đổ lên ông ấy, mưa lên ông ấy - trong bốn mươi năm. Nhưng không cái gì đã xảy ra, Anand vẫn còn dốt nát như bao giờ. Và ngay sau khi Phật chết, Anand đã trở nên chứng ngộ - ngày hôm sau, chính ngày hôm sau. Chính sự hỗ trợ đã là rào chắn. Khi không còn Phật nữa, Anand đã không thể tìm được bất kì hỗ trợ nào. Điều đó là khó. Nếu bạn sống cùng với một Phật, và Phật đi rồi, thế thì không ai có thể là hỗ trợ cho bạn. Bây giờ không ai sẽ đáng để bám vào. Người đã từng bám lấy một Phật không thể bám được vào bất kì người nào khác trên thế giới này. Toàn thể thế giới này sẽ là trống vắng. Một khi bạn đã biết tới một Phật và tình yêu và từ bi của ông ấy, thế thì không tình yêu, không từ bi nào có thể so sánh được. Một khi bạn đã nếm trải điều đó, không cái gì khác đáng nếm trải. Cho nên Anand đã một mình lần đầu tiên trong bốn mươi năm, một mình toàn bộ. Không có cách nào để tìm sự hỗ trợ. Ông ấy đã biết sự hỗ trợ cao nhất; bây giờ những hỗ trợ thấp hơn sẽ không có tác dụng. Ngày hôm sau ông ấy đã trở nên chứng ngộ. Ông ấy phải đã đi vào trong không gian bên trong, vô hỗ trợ, vĩnh hằng, tĩnh lặng.
Cho nên nhớ, đừng cố tìm bất kì hỗ trợ nào. Là vô hỗ trợ đi. Nếu bạn cố làm kĩ thuật này, thế thì phải là vô hỗ trợ. Đó là điều Krishnamurti dạy, "Vô hỗ trợ. Không bám thầy. Không bám kinh sách. Không bám bất kì cái gì."
Đó là điều mọi thầy đã từng làm. Toàn thể nỗ lực của thầy là trước hết để hấp dẫn bạn hướng tới thầy, để cho bạn bắt đầu bám lấy thầy. Khi bạn bắt đầu bám lấy thầy, khi bạn trở thành gần gũi và thân thiết với thầy, thế thì thầy biết rằng việc bám víu này phải bị chặt đi. Và bạn không thể bám được vào bất kì ai khác bây giờ - điều đó bị kết thúc. Bạn không thể đi tới bất kì người nào khác - điều đó là không thể được. Thế rồi thầy chặt việc bám víu này và đột nhiên bạn bị bỏ lại vô hỗ trợ. Nó sẽ là khổ lúc bắt đầu. Bạn sẽ khóc và bạn sẽ mếu và bạn sẽ kêu và toàn thể con người sẽ cảm thấy rằng bạn bị mất. Trong chính chiều sâu nhất của khổ bạn sẽ ngã. Nhưng từ đó ngưởi ta vươn lên một mình, vô hỗ trợ.
Đi vào không gian, vô hỗ trợ, vĩnh hằng, tĩnh lặng. Không gian đó không có bắt đầu, không có kết thúc. Và không gian đó là tuyệt đối vô âm. Không có cái gì - thậm chí không một âm thanh rung động, thậm chí không một gợn sóng. Mọi thứ là tĩnh lặng.
Điểm đó ở bên trong bạn. Bất kì khoảnh khắc nào bạn có thể đi vào nó. Nếu bạn có dũng cảm để là vô hỗ trợ, chính khoảnh khắc này bạn có thể đi vào nó. Cửa là mở. Lời mời dành cho tất cả mọi người, tất cả và mọi người. Nhưng dũng cảm được cần tới; dũng cảm là một mình, dũng cảm là trống rỗng, dũng cảm để tan biến và tan chảy, dũng cảm để chết. Và nếu bạn có thể chết ở trong không gian bên trong của bạn, bạn sẽ đạt tới sống không bao giờ chết, bạn sẽ đạt tới amrit, tới tính bất tử.
Xem tiếp Chương 80 - Quay về Mục lục Tập 4 - Quay về Mục lục Toàn tập
..............................
0 Đánh giá