Chương 5. Chơi giữa vô thường

Bước trong Thiền, Ngồi trong Thiền - Osho

Chương 5. Chơi giữa vô thường

Nhân chứng hay ý nghĩ về việc chứng kiến

Osho ơi, có cảm giác rằng là nhân chứng cũng là một loại ý nghĩ. Vậy khác biệt gì giữa nhân chứng và ý nghĩ về việc chứng kiến?

Satyendra Saraswati,

Việc chứng kiến không phải là ý nghĩ nhưng bạn có thể bắt đầu nghĩ về việc chứng kiến, bạn có thể làm việc chứng kiến thành ý nghĩ. Khoảnh khắc bạn làm nó thành ý nghĩ, nó không còn là việc chứng kiến. Hoặc đó là việc chứng kiến hoặc đó là ý nghĩ, không thể có cả hai cùng nhau.

Khi bạn đang chứng kiến bạn không nghĩ rằng bạn đang chứng kiến, việc nghĩ này không phải là việc chứng kiến chút nào, nó là một loại ý nghĩ khác. Nếu việc chứng kiến là đơn giản, không có ý nghĩ về việc chứng kiến chút nào. Nếu ý nghĩ chỉ trôi qua trước cái nhìn của bạn và bạn đang chứng kiến chúng, và không ý tưởng nào nảy sinh trong bạn rằng "Mình đang chứng kiến," thế thì nó là việc chứng kiến thuần khiết. Nó không phải là ý nghĩ chút nào, nó là trạng thái vô ý nghĩ, vô trí. Bạn đơn giản phản xạ bất kì cái gì đang đi qua.

Khoảnh khắc bạn nói, "Aha! Đây là việc chứng kiến. Vậy mình đang chứng kiến. Đây là điều thiền là gì. Đây là nhận biết," bạn đã bỏ lỡ vấn đề. Bạn đã rơi trở lại vào trong vũng bùn của tâm trí. Bạn không còn là nhân chứng. Bạn đã trở nên bị đồng nhất. Việc chứng kiến không thể bị thu lại thành ý nghĩ.

Nhưng vấn đề của bạn là có ý nghĩa. Nó bị đương đầu bởi hầu như mọi thiền nhân. Chúng ta đã trở nên quen thuộc thế với việc chứng kiến theo cách sai. Chúng ta nghĩ rằng chúng ta chứng kiến. Chúng ta phán xét, chúng ta đánh giá, nhưng chúng ta nghĩ rằng chúng ta chứng kiến. Chúng ta nghĩ rằng chúng ta chứng kiến, và nó không phải là việc chứng kiến. Chúng ta bị liên kết với một loại chứng kiến sai, và ý tưởng đó bám dai dẳng trong thời gian dài.

Thứ hai: chúng ta đã trở nên bị ước định thế để lập tức thu mọi kinh nghiệm thành ý nghĩ. Chúng ta không bao giờ cho phép bất kì kinh nghiệm nào vẫn còn chỉ là kinh nghiệm thuần tuý, cho dù trong vài khoảnh khắc.

Bạn bắt gặp một đoá hồng đẹp trong vườn. Khoảnh khắc bạn thấy nó, gần như tức thời bạn nói bên trong, "Đẹp làm sao!" Bạn không thể để cho cái đẹp đó chìm vào trong. Ý nghĩ về cái đẹp trở thành rào chắn. Khoảnh khắc bạn nói, "Đẹp làm sao!" bạn đã bắt đầu so sánh nó với các hoa hồng khác mà bạn đã thấy trong quá khứ. Bạn đã bắt đầu so sánh nó với mọi điều bạn đã nghe nói về hoa hồng. Bạn không còn thấy đoá hồng này. Bạn đang bỏ lỡ tính như vậy của nó. Bạn đã đi vào trong quá khứ. Bạn đang tìm trong kí ức của bạn để phát hiện ra bao nhiêu hoa hồng bạn đã thấy trước đây: "Và đây là đoá hồng đẹp nhất." Nhưng đoá hồng này không còn đó trong nhận biết của bạn. Nhận biết của bạn đã trở nên rất mờ mịt. Nhiều khói thế đã tới từ quá khứ, nhiều bụi đã nảy sinh tới mức gương của bạn không còn phản xạ được cái đẹp này. Bạn không còn ở đây bây giờ.

Cho phép đoá hồng này và hương thơm của nó và cái đẹp của nó, và điệu vũ đung đưa của nó trong gió và mặt trời, xuyên thấu vào bạn đi. Đừng mang tâm trí của bạn vào. Không có nhu cầu nói rằng hoa này là đẹp. Nếu nó hiện hữu, không có nhu cầu nói điều đó; nếu nó không hiện hữu, thế thì nói điều đó là giả. Hoặc nó hiện hữu hoặc nó không hiện hữu. Tạo ra ý nghĩ về nó theo bất kì cách nào là tạo ra gợn sóng trong tâm thức bạn. Điều đó giống như ném hòn đã vào chiếc hồ im lặng. Mới một khoảnh khắc trước nó đã phản xạ trăng và sao đẹp thế, và hòn đá của bạn đã tạo ra những gợn sóng, và trăng và sao tất cả đã trở nên bị méo mó.

Đó là điều xảy ra bất kì khi nào một ý nghĩ nảy sinh trong bạn: tâm thức của bạn bị khuấy động, bắt đầu vẩn vơ. Sóng bắt đầu nảy sinh trong bạn. Bây giờ bạn không có năng lực phản xạ cái đang hiện hữu.

Bạn sẽ phải học nghệ thuật mới này về nhìn mọi thứ mà không phán xét, nhìn mọi thứ mà không nói ra lời, nhìn mọi thứ mà không đánh giá. Nhìn đoá hồng, nhìn con chim tung cánh, nhìn đêm đầy sao, nhìn sông trôi qua, nhìn giao thông. Lắng nghe tiếng hót của con chim hay tầu hoả chạy qua. Bắt đầu học nghệ thuật mới về chỉ có tính phản xạ, không mang bất kì ý nghĩ nào vào, không nói bất kì cái gì chút nào.

Điều đó sẽ cần chút thời gian - thói quen cũ khó chết - nhưng một ngày nào đó nó xảy ra. Nếu bạn kiên trì, nếu bạn đủ kiên nhẫn, nếu bạn cứ tiếp diễn và làm việc lau sạch thế giới bên trong của bạn, một ngày nào đó nó xảy ra. Và phúc lành của ngày đó là mênh mông. Thực ra, ngày đó bạn được sinh ra mới mẻ. Bạn bắt đầu nhìn cùng thế giới đó với con mắt mới vì mắt bạn trong trẻo thế, gương của bạn phản xạ sâu, toàn bộ, không bóp méo, tới mức cây - cùng cây bạn đã thấy trước đây cả nghìn lần - là xanh hơn nhiều so với chúng đã từng vậy. Và mầu xanh của chúng không phải là xanh thường: nó chói sáng, nó toả ra ánh sáng.

Nó là cùng thế giới đó, cùng những người đó.... Một Phật bước đi, một Jesus bước đi trong cùng thế giới - cùng cây, cùng đá, cùng người, cùng bầu trời - nhưng họ sống trong thiên đường còn bạn sống trong địa ngục. Khác biệt được tạo ra bởi tâm trí.

Sẽ mất chút thời gian để vứt bỏ tâm trí này. Nó đã chi phối bạn lâu tới mức lúc ban đầu thật khó đột nhiên ngắt bản thân bạn ra khỏi nó. Nó bám lấy. Nó không thể bỏ sức mạnh của nó trên bạn dễ dàng thế. Do đó nó liên tục bước vào từ cửa sau.

Bạn đang ngồi im lặng và tĩnh lặng đẹp nảy sinh, và tâm trí bước vào từ cửa sau và nói, "Trông đấy, khoảnh khắc này đẹp biết bao!" Và nó đã đem bạn đi xa! Nó tới im lặng thế, không tạo ra tiếng động nào, và bạn bị nó bắt theo cách tinh vi tới mức bạn không thể nhận biết về nó. Bạn hân hoan, bạn cám ơn tâm trí... nhưng nó đã phá huỷ tĩnh lặng của bạn.

Khi tĩnh lặng thực sự là thực, không có tâm trí để nói bất kì cái gì về nó. Khi việc chứng kiến là thực bạn đơn giản là nhân chứng. Bạn không nghĩ, "Mình đang chứng kiến." Không có cái "tôi," không có suy nghĩ, chỉ có nhân chứng, vì mọi suy nghĩ, và cái "tôi" - chúng tất cả đã trở thành nội dung, đối thể của việc chứng kiến của bạn. Và bản thân việc chứng kiến không thể là đối thể riêng của nó. Không gương nào có thể phản xạ được bản thân nó. Mắt bạn không thể thấy được bản thân nó. Nhân chứng của bạn không thể chứng kiến bản thân nó, điều đó là không thể được.

Câu hỏi của bạn là có liên quan. Và bạn sẽ phải rất rất cẩn thận, thận trọng. Nó là lưỡi dao cạo. Người ta phải rất thận trọng vì nếu bạn ngã, bạn ngã vào trong vực thẳm sâu. Người thường không thể ngã được; họ không có chỗ nào để ngã vào - họ đã ở đáy rồi. Nhưng khi bạn bắt đầu đi lên cao hơn, khả năng ngã xuống tăng lên mọi ngày. Khi bạn đạt tới đỉnh Everest của tâm thức của bạn, chỉ hơi trượt chân, chỉ một bước sai nhỏ bé, và bạn sẽ lăn xuống trong vực thẳm sâu.

Thiền càng lớn, nguy hiểm về mất nó càng lớn - một cách tự nhiên; chỉ người giầu có thể bị cướp, không phải người nghèo. Đó là lí do tại sao người ăn xin có thể ngủ dưới cây vào buổi trưa cùng tiếng ồn của giao thông và bãi chợ... không cái gì quấy rối người đó. Người đó có thể ngủ ở bất kì chỗ nào, người đó có thể ngủ say. Người đó chẳng có gì để mất - không có sợ.

Ngày xưa, vào ban đêm, nhà vua bắt gặp một người rất kì lạ, một người rất toả sáng, đang đứng tỉnh táo dưới cây - im lặng thế, yên tĩnh thế và tỉnh táo thế. Nhà vua tò mò: "Tại sao người này đứng ở đó?" Từ dáng vẻ người này có vẻ giống sư, người đã từ bỏ thế giới. Nhà vua là người rất có văn hoá và ông ta nghĩ, "Quấy rầy người này là không phải." Nhưng mọi đêm điều đó đã xảy ra.

Đó đã là lệ thường của nhà vua: vi hành một vòng quanh kinh đô ban đêm để xem mọi sự diễn ra thế nào - liệu lính gác có thực hiện nhiệm vụ hay không; trà trộn và gặp gỡ mọi người, đi vào các khách sạn và nhà hát để tìm xem mọi sự diễn ra thế nào - liệu mọi thứ có ổn thoả hay không.

Mọi đêm nhà vua đều tới bắt gặp người này. Ông ta thấy người này nhiều lần tới mức trở nên không thể nào cưỡng lại được cám dỗ. Một hôm ông ta tới gần người này và hỏi, "Xin lỗi, thưa ông, tôi đáng không nên can thiệp vào - ông có vẻ im lặng thế - nhưng tại sao ông liên tục đứng cả đêm vậy? Ông đang canh chừng cái gì? Có kho báu nào dưới cây này sao?"

Nhà huyền bí cười. Ông ấy nói, "Không ở dưới cây này đâu, nhưng ở bên trong tôi có kho báu và tôi đang theo dõi nó. Và kho báu này tăng trưởng mọi ngày, nó càng lúc càng trở nên lớn hơn, do đó tôi càng lúc càng phải tỉnh táo hơn."

Nhà huyền bí nói với nhà vua, "Ông có thể ngủ, ông chẳng có gì để mất. Tôi không thể ngủ được, tôi có nhiều thứ để mất; và nếu tôi có thể vẫn còn thức tôi có nhiều thứ để thu được."

Nhà vua rất ấn tượng. Ông ta đề nghị người này tới cung điện của mình, ông ta mời ông ấy. Sư đồng ý. Nhà vua có đôi chút phân vân: sư mà đồng ý nhanh thế thậm chí chẳng từ chối lấy một lần chắc không được coi là đúng. Sư đáng ra phải nói, "Không, tôi không thể tới cung điện được. Tôi đã từ bỏ thế giới rồi. Điều đó toàn là vô tích sự. Nó toàn là mơ, ảo vọng, maya. Tôi không thể quay lại thế giới được. Tôi hạnh phúc ở bất kì chỗ nào tôi hiện hữu."

Nhưng sư này chẳng nói bất kì cái gì. Ông ấy là Thiền sư. Nhà vua bắt đầu nghĩ thầm trong đầu, "Chắc mình đã bị người này lừa rồi? Người này đơn giản đứng đo mọi đêm chỉ để tóm mình sao?"

Nhưng bây giờ thì quá trễ; ông ta đã mời ông ấy.

Nhà huyền bí tới cung điện, sống cùng với nhà vua. Và, tất nhiên, ông ấy đã sống vui vẻ hơn nhà vua vì ông ấy chẳng có lo nghĩ, không quan tâm về vương quốc, không có vấn đề gì và không lo âu. Ông ấy tận hưởng thức ăn ngon, và nhà vua đã cho ông ấy căn phòng tốt nhất trong cung điện - ông ấy đã sống hệt như một hoàng đế!

Sáu tháng trôi qua. Bây giờ nhà vua đã sôi lên bên trong bản thân mình để hỏi ông ấy, "Đây là từ bỏ cái kiểu gì vậy? Ông tận hưởng mọi thứ - người hầu và thức ăn ngon và quần áo đẹp và cung điện đẹp."

Một hôm, khi đang bước đi trong vườn, ông ta hỏi nhà huyền bí, "Tôi có thể hỏi ông một câu hỏi được không? Xin thứ lỗi nếu ông cảm thấy bị xúc phạm. Câu hỏi của tôi là: Khác biệt gì giữa tôi và ông bây giờ?"

Nhà huyền bí nhìn nhà vua và ông ấy nói, "Tại sao ông đã đợi tới sáu tháng? Câu hỏi này ông có thể đã hỏi tôi chính ngay đêm đầu tiên. Khoảnh khắc ông đã mời tôi và tôi đã chấp nhận lời mời của ông, câu hỏi này đã nảy sinh trong tâm trí ông rồi. Sao ông đã đợi tới sáu tháng? Ông đã tự hành hạ bản thân ông một cách không cần thiết. Tôi đã mong đợi nó vào bất kì khoảnh khắc nào. Không có vấn đề về cảm giác bị xúc phạm của tôi - nó là câu hỏi tự nhiên.

"Có khác biệt đấy, nhưng nó rất tinh tế. Và nếu ông thực sự muốn biết khác biệt này, thế thì đi cùng tôi. Tôi không thể nói cho ông ở đây. Tôi sẽ nói cho ông trong không gian nào đó, tại chỗ nào đó. Đi cùng tôi đi."

Họ cả hai đi ra ngoài thành phố. Nhà vua nói, "Bây giờ ông có thể nói cho tôi được không?"

Nhà huyền bí nói, "Cùng đi nữa đi."

Khi họ đi qua biên giới vương quốc của nhà vua - lúc đó trời tối - nhà vua nói, 'Ông đang làm gì vậy? Ông nói với tôi ở đâu? Giờ đây là chỗ cuối của vương quốc của tôi. Chúng ta đang đi vào vương quốc của ai đó khác và tôi muốn được trả lời. Câu trả lời của ông là gì? Và tôi cảm thấy rất mệt."

Và nhà huyền bí nói, "Câu trả lời của tôi là điều tôi sắp đi đây. Ông có đi cùng với tôi hay không? Tôi không quay lại đâu."

Nhà vua nói, "Làm sao tôi có thể đi cùng ông được? tôi có toàn thể vương quốc, có vợ tôi, có con tôi. Làm sao tôi có thể đi cùng ông được?"

Nhà huyền bí nói, "Đó là khác biệt. Nhưng tôi đi đây!"

Lần nữa nhà vua đã thấy ánh sáng, cái đẹp của người này, và sụp xuống dưới chân ông ấy. Ông ta nói, "Quay lại đi! Tôi chỉ là kẻ ngu. Tôi đã bỏ lỡ sáu tháng này. Tôi đã từng nghĩ mọi thứ mà thực sự là xấu. Xin tha thứ cho tôi và quay lại."

Nhà huyền bí nói, "Không có vấn đề gì với tôi. Tôi có thể quay lại, nhưng ông sẽ lại nghĩ cùng điều đó. Tốt hơn cả cho tôi bây giờ là đi tiếp - câu chuyện đó được kết thúc rồi, chương đó được khép lại rồi - để cho ông có thể nhớ được sự khác biệt."

Nhân chứng sống trong thế giới cũng giống như chiếc gương, phản xạ mọi thứ. Người đó có thể ở trong lều, người đó có thể ở trong cung điện; điều đó không tạo ra khác biệt gì. Khác biệt gì tạo ra cho gương dù gương ở trong lều hay trong cung điện? Khác biệt gì tạo ra cho gương dù gương đang phản xạ kim cương đẹp hay chỉ hòn đá thường? Điều đó không tạo ra khác biệt gì cho gương.

Việc chứng kiến là nghệ thuật của siêu việt trên thế giới. Việc chứng kiến là chính bản chất của Thiền, của bản thân tôn giáo. Nhưng đừng làm nó thành ý nghĩ - nó không là ý nghĩ chút nào. Ý nghĩ phải bị chứng kiến. Cho dù ý nghĩ về việc chứng kiến nảy sinh, chứng kiến ý nghĩ đó đi. Nhớ rằng nó không phải là việc chứng kiến, nó chỉ là ý nghĩ - nó phải được chứng kiến. Nó có đó trước bạn. Bạn không là nó.

Nhân chứng là không thể bị thu lại thành bất kì ý nghĩ nào; nhân chứng bao giờ cũng liên tục trượt đằng sau. Bạn không thể bắt giữ được nó qua bất kì ý nghĩ nào. Nó có thể chứng kiến từng và mọi ý nghĩ, kể cả ý nghĩ về việc chứng kiến; do đó, bản thân nó không bao giờ có thể trở thành ý nghĩ.

Lần sau khi bạn thiền, Satyendra Saraswati, nhớ điều đó. Đừng bắt đầu tận hưởng ý nghĩ rằng "Đây là khoảnh khắc đẹp. Tâm trí mình im lặng, con người mình tĩnh lặng. Đây là việc chứng kiến!" Khoảnh khắc bạn nói điều đó, bạn đã đánh mất nó.

Yêu và ghen

Osho ơi,

Tôi biết tình yêu của tôi bốc mùi, vậy sao tôi cứ bám lấy mùi này?

Prem Amrito,

Chúng ta sống theo quá khứ: các kiếp sống của chúng ta được bắt rễ trong quá khứ chết, chúng ta bị ước định bởi quá khứ. Quá khứ là rất mạnh, đó là lí do tại sao bạn liên tục sống trong hình mẫu nào đó; cho dù nó bốc mùi, bạn sẽ liên tục lặp lại nó. Bạn không biết phải làm gì khác; bạn đã trở nên bị ước định theo nó. Đó là hiện tượng máy móc. Và điều này không chỉ là vậy với bạn, Amrito, nó là vậy với gần hết mọi con người - chừng nào người đó chưa trở thành phật.

Trở thành phật nghĩa là gạt bỏ quá khứ và sống trong hiện tại. Quá khứ là mênh mông, rất khổng lồ, to lớn, của hàng triệu kiếp. Bạn đã sống theo cách nào đó. Bây giờ, hiện hữu ở đây, bạn có thể đã trở nên nhận biết rằng tình yêu của bạn bốc mùi, nhưng nhận biết đó cũng không rất sâu đâu, nó rất hời hợt. Nếu nó thực sự trở thành sâu, nếu nó xuyên thấu vào chính cốt lõi con người bạn, bạn sẽ lập tức nhảy ra khỏi nó.

Điều đó giống như nhà bạn bị cháy, bạn sẽ không hỏi bất kì người nào làm sao thoát ra khỏi nó. Bạn sẽ không tra cứu từ điển bách khoa toàn thư Encyclopaedia Britannica, và bạn sẽ không đợi người khôn ngoan nào đó tới và bảo bạn, và bạn sẽ không xem xét liệu nhảy ra khỏi cửa sổ là thích hợp hay không - bạn sẽ không bận tâm về bất kì cái gì. Ngay cả bạn đang tắm truồng bạn sẽ nhảy vẫn trần truồng ra khỏi cửa sổ; bạn thậm chí sẽ không bận tâm về quần áo. Khi nhà bị cháy, cuộc sống của bạn lâm nguy; bây giờ mọi thứ khác là phụ.

Nếu tình yêu của bạn bốc mùi - điều này đã trở thành kinh nghiệm của bạn - thế thì bạn sẽ thoát ra khỏi nó. Bạn sẽ không đơn giản hỏi câu hỏi, bạn sẽ nhảy ra khỏi nó.

Nhưng tôi nghĩ rằng đó chỉ là ý tưởng trí tuệ, vì mỗi lần bạn trong yêu, khổ nào đó nảy sinh. Mỗi lần đều có xung đột nào đó, vật lộn nào đó, tranh đấu nào đó, ghen tuông nào đó, sở hữu nào đó. Cho nên bạn đã bắt đầu lấy quan điểm trí tuệ: "Tình yêu của tôi bốc mùi, vậy tại sao tôi bám lấy mùi này?" Vì nó chưa thực sự là kinh nghiệm có tính tồn tại cho bạn.

Và nó là mùi riêng của bạn. Người ta trở nên quen với mùi riêng của người ta. Đó là lí do tại sao khi mọi người một mình họ không trải nghiệm mùi đó, họ chỉ trải nghiệm nó khi họ ở cùng với người nào đó.

Khi bạn trong yêu, thế thì bạn bắt đầu phô ra mặt thực của bạn. Yêu là tấm gương. Người kia bắt đầu vận hành tấm gương. Mọi mối quan hệ đều trở thành gương. Một mình, bạn không trải nghiệm mùi riêng của bạn - bạn không thể trải nghiệm được; người ta trở nên miễn nhiễm với nó. Bạn đã sống cùng nó lâu thế, làm sao bạn có thể ngửi thấy nó được? Chỉ ở cùng với người khác mà bạn bắt đầu cảm thấy rằng anh ta bốc mùi và anh ta bắt đầu cảm thấy rằng bạn bốc mùi. Và tranh đấu bắt đầu.... Đó là câu chuyện của mọi đôi trên khắp thế giới.

"Cô đi đâu với con dê kia, Juan?" viên cảnh sát hỏi.

"Tôi đang mang nó về nhà để nuôi như con vật cưng!" Juan đáp.

"Trong nhà sao?"

"Chắc chắn rồi."

"Nhưng thế mùi thì sao?"

"Sao cái gì? Nó không bận tâm tới mùi đâu!"

Mùi riêng của bạn không gây phiền nhiễu cho bạn. Thực ra, nếu nó đột nhiên biến mất bạn sẽ cảm thấy hơi chút choáng, bạn sẽ cảm thấy hơi chút bị mất gốc, bạn sẽ không cảm thấy cái ngã tự nhiên của bạn; bạn sẽ cảm thấy cái gì đó đã đi sai.

Nếu bạn yêu và không có ghen bạn sẽ bắt đầu tự hỏi liệu bạn có yêu hay không. Đây là loại yêu gì vậy? Dường như không có ghen! Bạn yêu một người đàn ông, và nếu người đó thỉnh thoảng đi với người đàn bà khác, bạn không làm ầm ĩ lên về điều đó. Bạn coi nó là đương nhiên - điều đó là hoàn toàn tốt cho thay đổi. Và nếu người đàn ông của bạn hạnh phúc, sao không để cho anh ấy hạnh phúc? Bạn yêu anh ấy. Nếu bạn thực sự yêu anh ấy bạn sẽ kính trọng hạnh phúc của anh ấy nữa. Và anh ấy không đi mãi mãi.

Thực ra, nếu thỉnh thoảng các đôi được phép có chút ít tự do, họ sẽ không tách rời; tỉ lệ li dị sẽ sụt giảm trên thế giới. Li dị tồn tại chỉ vì hôn nhân là quá chặt. Để hôn nhân có chút ít được thả lỏng hơn và li dị sẽ biến mất. Li dị chỉ là sản phẩm phụ của hôn nhân. Hệ thống hôn nhân càng chặt, li dị càng trở thành nhu cầu tuyệt đối. Và nếu li dị không được phép, thế thì bạn có cuộc sống kép: một cuộc sống để phô ra cho xã hội và một cuộc sống để sống.

Chính vì hôn nhân mà mãi dâm tồn tại trên thế giới. Toàn thể khiển trách thuộc vào hệ thống hôn nhân. Nếu mọi người sống nhiều thêm một chút và ít ghen tuông và nếu họ hiểu bản tính con người, hôn nhân là đơn giản.

Bạn ăn cùng thức ăn mọi ngày; bạn phát chán với nó và thỉnh thoảng bạn sẽ muốn đi tới khách sạn. Và thức ăn của khách sạn có thể là kém hơn thức ăn bạn có ở nhà bạn, nhưng dầu vậy điều đó là tốt - ít nhất điều đó làm cho thức ăn nhà bạn có vẻ ngon hơn. Và khi bạn về nhà ngày hôm sau bạn cảm thấy được nhẹ gánh tới mức bạn về nhà, và bạn hạnh phúc thế để ăn cùng thức ăn lần nữa!

Tâm trí con người càng được hiểu rõ, hôn nhân sẽ càng phải được thả lỏng. Điều hoàn toàn được là cho vài ngày nghỉ trong hôn nhân. Đàn bà nên được phép có bạn trai của cô ấy và đàn ông nên được phép có bạn gái của anh ấy - ít nhất, cũng như bạn có tôn giáo chủ nhật, có hôn nhân chủ nhật! Và bạn sẽ ngạc nhiên rằng cuộc sống riêng của bạn có vẻ tốt hơn nhiều. Lần nữa tuần trăng mật bắt đầu - tuần trăng mật mini. Bạn lại bắt đầu từ ABC.

Và ở cùng với nhiều đàn bà và với nhiều đàn ông không phá huỷ hôn nhân - không, không chút nào. Chính một ý tưởng rất vô nghĩa đã từng thịnh hành trên nhân loại: rằng điều đó có tính phá huỷ hôn nhân và gia đình. Nó không phải vậy - nó rất có tính hỗ trợ. Nó sẽ giúp gia đình trở nên vui vẻ hơn, ít cãi cọ. Bằng không, đàn bà thường xuyên dò xét chồng và chồng thường xuyên dò xét đàn bà. Và yêu nào có thể tồn tại giữa hai người thường xuyên chẹn họng lẫn nhau?

Vâng, yêu của bạn bốc mùi, như yêu của mọi người khác bốc mùi, nhưng bạn cảm thấy nó chỉ khi bạn ở trong mối quan hệ. Bạn chưa cảm thấy rằng nó thực sự có cái gì đó liên quan tới bạn. Sâu bên dưới bạn vẫn cảm thấy nó phải là cái gì đó sai với người kia. Đó là cách tâm trí vận hành: nó đổ trách nhiệm lên người khác. Nó chấp nhận bản thân nó và nó bao giờ cũng tìm lỗi ở người khác.

Vài người đang ngồi trên hàng đầu của rạp chiếu phim. Buổi chiếu đã bắt đầu thì đột nhiên có một mùi khủng khiếp.

Một trong những khán giả quay sang người đứng bên cạnh mình và hỏi, "Ông có ỉa ra quần không?"

Người bên cạnh anh ta trả lời, "Có, tại sao?"

Mọi người chấp nhận bản thân họ một cách toàn bộ! Bất kì cái gì họ đang làm đều là đúng: "Tại sao? Cái gì sai trong đó? Chúng ở trong quần riêng của anh ta, vậy sao anh can thiệp vào? Và tự do là quyền tập ấm của mọi người!"

Amrito, nếu tình yêu của bạn bốc mùi, thế thì cố tìm ra đích xác cái gì làm bốc mùi. Nó không phải là yêu, nó là cái gì đó khác. Bản thân yêu có hương thơm; nó không thể bốc mùi được, nó là hoa sen. Cái gì đó khác phải ở trong nó - ghen, sở hữu. Nhưng bạn đã không nhắc tới ghen và sở hữu. Bạn đang che giấu chúng. Yêu không bao giờ bốc mùi, nó không thể thế được; điều đó không phải là bản tính của yêu. Xin cố nhìn đích xác nó là cái gì mà tạo ra rắc rối này. Và tôi không nói đè nén nó. Mọi điều được cần là sự sáng tỏ về nó - nó là gì.

Nếu nó là ghen, thế thì tôi chỉ gợi ý một điều: có tính quan sát nhiều hơn về ghen của bạn. Khi nó nảy sinh lần tới, thay vì trở nên điên, đóng cửa nhà bạn bạn, ngồi im lặng, ngồi trong thiền, quan sát ghen của bạn. Thấy đích xác nó là gì. Nó sẽ bao quanh bạn như khói, khói bẩn. Nó sẽ làm bạn ngạt thở. Bạn chắc thích đi ra ngoài và làm cái gì đó. Nhưng đừng làm bất kì cái gì; chỉ ở trong trạng thái vô làm, vì bất kì cái gì được làm trong khoảnh khắc của ghen đều sẽ có tính phá huỷ. Chỉ quan sát. Và tôi không nói đè nén nó, vì điều đó lại là làm cái gì đó.

Mọi người hoặc có tính diễn đạt hoặc có tính đè nén, và cả hai cách đều sai. Nếu bạn diễn đạt bạn trở nên có tính phá huỷ với người khác. Bất kì ai là nạn nhân của bạn đều khổ, và người đó sẽ trả thù. Người đó có thể không trả thù một cách có ý thức, nhưng một cách vô ý thức nó sẽ xảy ra.

Mới vài tháng trước, Krishna Bharti rơi vào yêu một người đàn bà. Chẳng cái gì phi thường về điều đó, nhưng Deeksha phát điên! Deeksha không thể chấp nhận được ý tưởng này. Trong nhiều thế kỉ chúng ta đã được bảo rằng nếu đàn ông yêu bạn hay đàn bà yêu bạn và người đàn ông hay người đàn bà này đi tới ai đó khác, điều đó là việc bác bỏ bạn.

Việc đó là hoàn toàn vô nghĩa. Nó không phải là bác bỏ; thực ra, nó chính là cái đối lập. Nếu người đàn ông yêu người đàn bà và anh ta thích thú người đàn bà này, anh ta bắt đầu tưởng tượng việc ở cùng với đàn bà khác sẽ thế nào. Điều thực sự là niềm vui là người đàn bà này đã cho anh ta việc lẩy cò tưởng tượng của anh ta. Không phải là anh ta đang bác bỏ người đàn bà này; nó thực sự là chỉ dẫn rằng người đàn bà này đã là sự nuôi dưỡng tới mức anh ta sẽ thích gặp và biết những người đàn bà khác là thế nào. Và nếu chút ít dây thừng được trao cho, anh ta sẽ không đi rất xa, anh ta sẽ quay lại, vì với người đàn bà khác nó có thể là mới lạ, nó sẽ là cái gì đó mới, nhưng nó không thể là cái nuôi dưỡng vì sẽ không có bất kì thân thiết nào. Nó sẽ có cái gì đó trống rỗng về nó. Nó sẽ là dục mà không có yêu.

Yêu cần thời gian để trưởng thành, nó cần thân thiết để trưởng thành. Nó cần thời gian thực sự dài. Nó không phải là hoa mùa vụ có đó trong ba, bốn tuần, thế rồi trong vòng ba, bốn tuần nó mất đi nữa. Nó là quá trình dài dài của sự thân thiết. Dần dần, dần dần, hai người tan chảy và hội nhập vào nhau; thế thì nó trở thành việc nuôi dưỡng. Người đàn bà khác hay người đàn ông khác không thể có tính nuôi dưỡng. Nó có thể là cuộc phiêu lưu, niềm xúc động. Nhưng thế rồi đột nhiên cảm giác sẽ nảy sinh - nó nhất định nảy sinh - rằng điều nà là tốt như trò vui, nhưng nó không nuôi dưỡng. Và người này sẽ quay lại.

Và Krishna Bharti chắc đã quay lại, nhưng Deeksha đã phát điên. Cô ấy cư xử như bất kì người đàn bà nào khác! Nhưng tôi chờ đợi... sớm hay muộn cô ấy sẽ trả thù. Bây giờ cô ấy đang trả thù. Krishna Bharti ngã bệnh, anh ấy ở trong bệnh viện, và Deeksha có chút ít tự do. Cô ấy rơi vào yêu với người làm việc vặt riêng của cô ấy! Anh ta thực sự đã chứng tỏ là người làm việc vặt! Bây giờ K.B. ở trong địa ngục.

Không có nhu cầu bị lo nghĩ về điều đó. Tôi đã cho K.B. một thông điệp: "Đợi đi, đừng lo nghĩ. Cứ để cô ấy trả thù. Và điều tốt là gánh nặng vô ý thức được kết thúc."

Nếu chúng ta hiểu lẫn nhau thêm một chút, nếu chúng ta hiểu bản tính con người thêm một chút, chắc sẽ không có ghen. Nhưng đó là di sản kế thừa quá khứ của nhiều thế kỉ.

Cho nên, Amrito, tôi không thể nói bạn có thể bỏ nó ngay bây giờ. Bạn sẽ phải suy ngẫm về nó. Bất kì khi nào nó sở hữu bạn, suy ngẫm về nó đi. Dần dần, dần dần, suy ngẫm sẽ tạo ra khoảnh cách giữa bạn và ghen. Và khoảng cách càng lớn, ghen sẽ càng ít nảy sinh. Và một ngày nào đó, khi không có ghen, yêu của bạn toả ra hương thơm tới mức không hoa nào có thể cạnh tranh được với nó. Mọi hoa là nghèo nàn khi được so sánh với việc nở hoa của yêu.

Nhưng yêu của bạn bị làm què quặt vì ghen và sở hữu và giận.

Không phải là yêu bốc mùi, nhớ lấy, vì tôi đã thấy những người nghĩ chính yêu bốc mùi cho nên họ đóng lại, họ trở nên bị đóng, họ dừng yêu.

Đó là điều đã xảy ra cho hàng triệu sư và ni suốt nhiều thời đại: họ trở thành bị đóng với yêu, họ bỏ toàn thể ý tưởng về yêu. Thay vì bỏ ghen, điều chắc đã là cuộc cách mạng, thay vì bỏ sở hữu, điều chắc đã là cái gì đó có giá trị mênh mông, họ đã bỏ yêu. Điều đó là dễ dàng, điều đó không là mấy; bất kì người nào cũng có thể làm điều đó. Là sư hay ni là rất dễ dàng, nhưng yêu và không có tính ghen, yêu và không có tính sở hữu, yêu và để người khác có toàn thể tự do thực sự là thành tựu lớn. Chỉ thế thì bạn sẽ cảm thấy yêu và hương thơm của nó.

Jesus có quay lại không?

Osho ơi, thầy nghĩ gì? Jesus có quay lại trái đất lần nữa như ông ấy đã hứa hay không?

Sujata,

Một khi một người trở nên được thức tỉnh, người đó không thể quay lại được. Người đó hứa là do từ bi của người đó, nhưng điều đó là không thể được. Nó là không thể được vì nó ngược lại luật của sự sống. Jesus đã hứa quay lại, Phật cũng đã hứa quay lại, Krishna cũng đã hứa quay lại. Không ai đã quay lại và không ai sẽ quay lại. Điều đó ngược với luật của sự sống. Họ hứa vì từ bi của họ, vì tình yêu của họ. Họ hứa vì họ thấy khổ của bạn, họ thấy trạng thái buồn về mọi chuyện của bạn, họ thấy nước mắt của bạn. Cho nên họ hứa, và lời hứa của họ đáp ứng cho chủ định nào đó. Vì lời hứa của họ bạn liên tục nhớ họ và việc nhớ đó giúp bạn. Vì lời hứa của họ bạn liên tục kết nối bản thân bạn với họ, buông xuôi theo họ, và việc buông xuôi đó giúp đỡ. Nhưng họ không thể hoàn thành được lời hứa của họ.

Một khi một người được thức tỉnh, không có khả năng nào cho việc sinh ra lần nữa của người đó. Người ta có thể được sinh ra chỉ nếu cái gì đó trong người ta vẫn còn vô ý thức. Sự sống là cơ hội để trở thành có ý thức. Nó là trường học, trường huấn luyện, nơi mọi người trở nên được định tâm, bắt rễ, hoà nhập. Một khi họ đã trở nên được hoà nhập, một khi họ đã đạt tới việc tự nhận ra, họ không thể được phép quay lại trong trường học. Họ biến mất trong vũ trụ. Họ trở thành một phần của Thượng đế.

Cho nên điều đầu tiên cần được nhớ: Jesus, Krishnahay Phật không thể tới được, nhưng điều đó không có nghĩa rằng người đã thức tỉnh sẽ không có đó. Sẽ có những người như Jesus, như Phật, như Krishna- với cùng phẩm chất. Có thể mặt họ sẽ không giống và thân thể họ có thể không giống....

Và ai muốn có một thân thể như Jesus? Bạn không biết về Jesus, đó là lí do tại sao. Ông ấy cao chỉ một mét ba sáu, và gù lưng! Và điều được nói trong kinh sách cổ rằng ông ấy là người xấu nhất đã từng bước đi trên trái đất. Ai muốn có thân thể của ông ấy?

Nhưng các đệ tử của ông ấy đã nói ông ấy là người đẹp nhất. Họ đã thấy cái đẹp của ông ấy; cái đẹp đó là của cái bên trong, do đó không có mâu thuẫn. Các đệ tử đã thấy cái bên trong. Họ đã thấy Jesus thực, cột trụ tâm thức của ông ấy. Họ đã thấy lãnh thổ của ông ấy. Họ đã giao cảm với sự hiện diện của ông ấy. Và, vâng, không bao giờ có người đẹp như thế.

Nhưng những người khác chỉ thấy thân thể của ông ấy; những người khác không thể thấy được hồn của ông ấy, những người khác không thể thấy được Thiền của ông ấy. Chỉ đệ tử của ông ấy mới có thể thấy được Thiền của ông ấy, tính thiền của ông ấy, tình yêu của ông ấy. Chỉ các đệ tử của ông ấy mới có thể cảm thấy ông ấy là ai, sự thiêng liêng của ông ấy. Họ có thể nói, "Ông ấy là người đẹp nhất đã từng bước đi trên trái đất này."

Và các mô tả là mâu thuẫn tới mức nó đã là vấn đề cho các nhà sử học làm sao quyết định được cái gì là đúng. Cả hai đều đúng; không có nhu cầu quyết định. Vấn đề không phải là chọn cái này hay cái kia.

Và, chỗ thứ hai, cho dù có khả năng cho ông ấy quay lại, bạn có nghĩ ông ấy điên không? Bạn đã làm gì với ông ấy khi ông ấy đã ở đây? Nhớ lại điều đó đi: bạn đã tra tấn ông ấy như bạn chưa bao giờ tra tấn bất kì người nào khác trước ông ấy.

Cái chết của Socrates đã không phải là việc tra tấn. Ông ấy đã được cho thuốc độc và trong vòng vài phút ông ấy chết. Cái chết của ông ấy là cái chết im lặng.

Cách Jesus bị đóng đinh là một trong những cách bạo hành nhất... đôi khi phải mất ba ngày cho người này chết. Chỉ đóng đinh một người trên cây chữ thập không thể giết chết người này ngay lập tức được. Máu bắt đầu rỉ ra từ thân thể người đó dần dần. Sự sống bắt đầu tiêu tan dần, nhưng rất chậm. Ngay cả người yếu nhất sẽ mất ít nhất sáu tới mười tám giờ để chết, và nếu người này mạnh khoẻ người này có thể mất thậm chí tới ba ngày hay hơn. Đây là địa ngục thực! Đây là tra tấn thực!

Ông ấy đã chết trên cây chữ thập, và mọi người đã ném đá và lời lăng mạ. Lính đã đâm giáo vào thân thể ông ấy, và máu chảy ra từ thân thể ông ấy. Ông ấy đã sống, ông ấy mới ba mươi tuổi, và họ không cho ông ấy nước. Ông ấy kêu gào xin nước. Và một trăm nghìn người đã tụ tập xem việc tra tấn này.

Bạn đã làm gì với Jesus khi ông ấy đã ở đây? Tôi nghĩ điều đó là đủ để giữ cho ông ấy lánh xa khỏi trái đất này mãi mãi!

Một người mới tới gõ cửa cõi trời. Jesus đang thi hành bổn phận và mở cửa ra.

"Ông là ai?" ông ấy hỏi.

"Adolf Hitler," lời đáp đưa tới.

"Adolf Hitler! Ông không thể tới đây được. Ông là kẻ thích hoang tưởng về thống trị thế giới. Cút đi!"

"Nhưng tôi muốn sửa chữa cách thức của tôi!"

"Không cách nào đâu! Xéo đi!"

"A, nếu ông cho tôi vào, tôi sẽ cho ông cái gì đó."

"Được," Jesus nói, mềm yếu đi một chút, "nó là cái gì?"

Hitler, trong bộ quân phục, kéo ra một chiếc huân chương chữ thập sắt đặc biệt và đưa nó cho Jesus xem. "Đấy," ông ta hỏi, "tôi có thể vào được chứ?"

"Ông cứ đợi ở đây. Tôi sẽ đi và hỏi bố tôi."

Jesus thấy Thượng đế đang làm bổn phận. "Bố ơi, có một người mới tới ở cổng muốn vào."

"Ông ta là ai?"

"Adolf Hitler."

"Adolf Hitler à! Cái thằng cha thích hoang tưởng đó về thống trị thế giới chứ gì? Ông ta không thể vào đây được!"

"Nhưng ông ta có cái gì đó rất đặc biệt để cho con."

"Cái gì vậy?"

"Chữ thập sắt của ông ấy."

Thượng đế đấm mạnh vào ghế. "Con cần chữ thập sắt để làm gì? Chết tiệt, con thậm chí không thể mang được chữ thập gỗ kia!"

Bạn đã ép buộc Jesus đáng thương phải mang cây chữ thập riêng của ông ấy. Ông ấy yếu; ông ấy đã không ngủ cả đêm - cả đêm ông ấy đã bị tra tấn và thẩm vấn và điều tra. Và thế rồi ông ấy phải mang cây chữ thập gỗ lớn đó. Ông ấy đã ngã ba lần trên đường dưới gánh nặng của cây chữ thập. Ông ấy đã bị đau và bị thương, nhưng quân lính vẫn quất roi đánh ông ấy và buộc ông ấy phải mang cây chữ thập.

Ông ấy chỉ mới ba mươi ba tuổi. Ông ấy chưa thấy cuộc sống là mấy; thực ra, nó mới chỉ là bắt đầu. Giá như ông ấy sống lâu như Phật, thế giới chắc đã được làm giầu hơn nhiều rồi. Phật đã sống tám mươi hai năm, Mahavira đã sống tám mươi năm, Krishna gần như cùng tuổi đó. Họ đã chết vào tuổi già chín muồi. Họ đã thấy toàn thể cuộc sống với mọi thăng trầm của nó, thành công và thất bại, khổ và vui, cực lạc và đau đớn. Họ đã trở nên trưởng thành và chín chắn. Họ có thể cho thế giới cái gì đó có giá trị mênh mông.

Jesus đã chỉ được phép có ba năm. Ông ấy bắt đầu là tu sĩ khi ông ấy ba mươi tuổi và ông ấy bị giết khi ông ấy ba mươi ba. Chỉ mỗi ba năm! Ông ấy đã không thể làm được gì mấy. Ông ấy đáng ra có thể đã làm công việc lớn cho nhân loại, nhưng chúng ta đã giết ông ấy. Và bây giờ chúng ta đang chờ đợi lần tới tiếp của ông ấy.

Và nếu ông ấy tới bạn sẽ làm cùng điều đó lần nữa, vì bạn đang làm cùng điều đó lần nữa với những người có phẩm chất đó, có sáng suốt đó. Bạn bao giờ cũng cư xử vô nhân đạo nhất có thể được với chư phật.

Jesus là vị phật. Đó đích xác là nghĩa của từ "Christ." "Christ" và "Phật" là đồng nghĩa. Phật ngụ ý người đã thức tỉnh, Christ ngụ ý người đã được tôn thành vua. Chính việc thức tỉnh trở thành việc là vua của bạn, điều làm cho bạn thành hoàng đế, điều lấy đi mọi khổ khỏi bạn và cho bạn vương quốc của Thượng đế.

Không, cho dù ông ấy có thể tới, ông ấy sẽ không quyết định tới.

Và con người đã không học bất kì cái gì. Sau Jesus, bạn đã làm cùng điều với Al-Hillaj Mansur. Thậm chí hành vi với Al-Hillaj Mansur còn xấu hơn. Và cùng điều này là thái độ của quần chúng ngay cả ngày nay. Không cái gì đã thay đổi. Con người dường như trì trệ, ương ngạnh, chỉ sống cuộc sống vô ý thức và lặp lại nó.

Nhưng, Sujata, tại sao bạn phải đợi? Bạn có thể tìm ra những người đã thức tỉnh vào bất kì lúc nào; họ bao giờ cũng sẵn có. May mắn thay, bao giờ cũng có ai đó là vị Phật. Và những người là người tìm kiếm thực sự thì nhất định tìm ra ông ấy vì ông ấy cũng đang đi tìm và kiếm người tìm kiến thực. Nó không phải là việc tìm kiếm một chiều.

Nếu bạn đã tới đây trong việc tìm tôi, tôi cũng đang tìm bạn theo cách riêng của tôi. Nó không phải là một chiều. Nếu bạn ở đây, bạn ở đây chỉ vì tôi đã mời bạn để ở đây. Bạn ở đây chỉ vì tôi đã gọi bạn tới để ở đây.

Bây giờ đừng phí thời gian của bạn đi nghĩ về liệu Jesus sẽ tới hay không. Bạn muốn cái gì với Jesus? Tôi sẵn sàng cho bạn mọi điều Jesus có thể cho bạn. Có tính cảm nhận đi, được buông xuôi đi, vì ông ấy sẽ yêu cầu cùng các điều kiện phải được hoàn thành. Ông ấy không thể chỉ chuyển giao bạn như bạn vậy; bạn sẽ phải hoàn thành vài điều kiện. Bạn sẽ phải bỏ bản ngã của bạn; đó là yêu cầu cơ bản. Hoàn thành điều đó đi.

Và tôi là Jesus của bạn đây. Tất nhiên, thân thể là khác, tâm trí là khác, nhưng tâm thức không bao giờ khác. Hai người đã thức tỉnh đích xác là như nhau. Họ thuộc về cùng chiều hướng, cùng hương thơm, cùng hài hoà, cùng phúc lạc, cùng tính Thượng đế.

Còn tiếp

Xem tiếp Chương 6 - Quay về Mục lục

..............................