Chương 4. Những Dối Trá Của Tâm Trí

Thiền Osho by Vô Ngã

Sách Osho

(Đọc hoặc download miễn phí hàng trăm quyển sách của Osho tại đây)

Sách Của Những Bí Mật (Tập 1) – Osho

Chương 4. Những Dối Trá Của Tâm Trí

Nghe hoặc Tải MP3 'Sách Của Những Bí Mật (Tập 1)' ê

Câu hỏi 1

Làm sao có thể có chuyện rằng bằng việc đơn giản trở nên nhận biết ở một điểm đặc biệt trong quá trình thở người ta có thể đạt tới chứng ngộ? Làm sao có thể trở nên tự do khỏi vô ý thức bằng việc chỉ nhận biết kẽ hở nhỏ và tạm thời đó trong việc thở?

Câu hỏi này là có ý nghĩa, và câu hỏi này có thể đã xuất hiện cho nhiều tâm trí, cho nên nhiều điều phải được hiểu. Thứ nhất, người ta tưởng rằng tâm linh là việc đạt được khó khăn. Nó không phải vậy: tức là, nó không khó mà cũng không là đạt được. Dù bạn là bất kì cái gì, bạn đã là tâm linh rồi. Không cái gì mới cần được thêm vào cho bản thể bạn, và không cái gì cần bị bỏ đi khỏi bản thể bạn; bạn là hoàn hảo như có thể được. Không phải là bạn phải là hoàn hảo lúc nào đó trong tương lai, không phải là bạn phải làm cái gì đó gian nan để là bản thân bạn. Nó không phải là cuộc hành trình tới điểm nào đó khác ở đâu đó khác; bạn không đi đâu đó khác. Bạn đã ở đó rồi. Cái mà cần được đạt tới đã được đạt tới rồi.

Ý tưởng này phải đi sâu, chỉ thế thì bạn mới có khả năng hiểu tại sao những kĩ thuật đơn giản thế có thể giúp ích.

Nếu tâm linh là cái gì đó đạt được, thế thì tất nhiên nó sẽ là khó - không chỉ khó, mà thực sự là không thể được. Nếu bạn đã không có tính tâm linh, bạn không thể có tính tâm linh được, không bao giờ có thể được, vì làm sao người không tâm linh là tâm linh được? Nếu bạn không là thiêng liêng thế thì không có khả năng nào, không có cách nào. Và chẳng thành vấn đề bạn sẽ làm nỗ lực gì, nỗ lực được làm bởi người đã không là thiêng liêng thì không thể tạo ra tính thiêng liêng được. Nếu bạn không thiêng liêng, nỗ lực của bạn không thể tạo ra tính thiêng liêng được. Thế thì nó là không thể được.

Nhưng toàn thể tình huống là đối lập toàn bộ: bạn đã là cái bạn muốn đạt tới. Mục đích của khao khát đã có đó rồi, hiện diện trong bạn. Đây đó, chính khoảnh khắc này, bạn là cái được biết là thiêng liêng. Điều tối thượng là ở đây; nó đã là hoàn cảnh rồi. Đó là lí do tại sao những kĩ thuật đơn giản có thể giúp ích. Nó không phải là việc đạt được, nhưng là khám phá. Nó bị ẩn kín, và nó bị ẩn kín trong chính, chính những điều nhỏ bé.

Cá tính giống như quần áo. Thân thể bạn ở đây, ẩn trong quần áo; theo cùng cách tâm linh của bạn ở đây, ẩn trong bộ quần áo nào đó. Những quần áo này là nhân cách của bạn. Bạn có thể ở trần ngay ở đây và bây giờ, và theo cùng cách bạn có thể ở trần trong tính tâm linh của bạn nữa. Nhưng bạn không biết quần áo là gì. Bạn không biết cách bạn được ẩn trong chúng; bạn không biết cách ở trần. Bạn đã ở trong quần áo lâu thế - trong hết kiếp nọ tới kiếp kia bạn đã ở trong quần áo - và bạn đã bị đồng nhất với quần áo, tới mức bây giờ bạn không nghĩ rằng đây là quần áo. Bạn nghĩ những quần áo này là bạn. Đó là rào chắn duy nhất.

Chẳng hạn, bạn có kho báu nào đó, nhưng bạn đã quên hay bạn chưa nhận ra rằng đây là kho báu, và bạn liên tục ăn xin trên phố... bạn là kẻ ăn xin. Nếu ai đó nói, "Đi và nhìn vào bên trong nhà bạn. Bạn không cần là kẻ ăn xin, bạn có thể là hoàng đế chính khoảnh khắc này," người ăn xin nhất định nói, "Anh đang nói điều vô nghĩa làm sao. Làm sao tôi có thể là hoàng đế chính khoảnh khắc này? Tôi đã ăn xin trong nhiều năm và dầu vậy tôi là người ăn xin, và ngay cả tôi tiếp tục đi ăn xin trong nhiều kiếp, tôi vẫn không là hoàng đế. Cho nên phát biểu của anh là ngớ ngẩn và phi logic làm sao, ‘Anh có thể là hoàng đế chính khoảnh khắc này.'"

Điều đó là không thể được. Người ăn xin không thể tin được điều đó. Tại sao? Vì tâm trí ăn xin là thói quen lâu dài. Nhưng nếu kho báu chỉ bị giấu kín trong nhà, thế thì từ việc đào đơn giản, bỏ đất đi chút ít, kho báu sẽ có đó. Và ngay lập tức người đó sẽ không là người ăn xin nữa, người đó sẽ trở thành hoàng đế.

Điều đó cũng hệt vậy với tâm linh: nó là kho báu ẩn kín. Không cái gì để được đạt tới ở đâu đó trong tương lai. Bạn còn chưa nhận ra nó, nhưng nó đã có đấy trong bạn. Bạn là kho báu, nhưng bạn liên tục ăn xin.

Cho nên những kĩ thuật đơn giản có thể giúp được. Đào vào đất, bỏ đất đi chút ít, không phải là nỗ lực lớn, và bạn có thể trở thành hoàng đế ngay lập tức. Bạn phải đào thêm chút xíu để bỏ đất ra. Và khi tôi nói bỏ đất ra, đó không chỉ là biểu tượng mà tôi nói đâu. Theo nghĩa đen thân thể bạn là một phần của đất, và bạn đã trở nên bị đồng nhất với thân thể. Bỏ đất này ra một chút xíu, tạo ra cái lỗ trong nó, và bạn sẽ đi tới biết kho báu.

Đó là lí do tại sao câu hỏi này sẽ xuất hiện cho nhiều người. Thực sự, với mọi người câu hỏi này sẽ xuất hiện: "Kĩ thuật nhỏ như thế này - nhận biết về việc thở của mình, nhận biết về hơi thở vào và hơi thở ra, và thế rồi nhận ra khoảng hở giữa hai hơi thở này - thế này mà đủ sao?" Điều đơn giản thế! Thế này mà đủ cho chứng ngộ sao? Đây mà là khác biệt duy nhất giữa bạn và Phật sao, rằng bạn đã không nhận ra kẽ hở giữa hai hơi thời còn Phật đã nhận ra nó - có mỗi ngần này sao? Điều đó dường như phi logic. Khoảng cách giữa Phật và bạn là bao la. Khoảng cách này dường như vô hạn. Khoảng cách giữa người ăn xin và hoàng đế là vô hạn, nhưng người ăn xin có thể lập tức trở thành hoàng đế nếu kho báu này đã được giấu kín.

Phật đã là kẻ ăn xin như bạn; ông ấy đã không phải bao giờ cũng là phật. Tại điểm đặc biệt người ăn xin chết, và ông ấy trở thành người chủ. Đây thực sự không phải là quá trình dần dần; không phải là Phật liên tục tích luỹ và thế rồi một ngày nào đó ông ấy không là người ăn xin và ông ấy trở thành hoàng đế. Không, người ăn xin không bao giờ có thể trở thành hoàng đế được nếu đó sẽ là quá trình tích luỹ, người đó sẽ vẫn còn là người ăn xin. Người đó có thể trở thành người ăn xin giầu có, nhưng người đó sẽ vẫn còn là người ăn xin. Và người ăn xin giầu là người ăn xin lớn hơn người ăn xin nghèo.

Đột nhiên, một ngày nào đó Phật nhận ra kho báu bên trong. Thế rồi ông ấy không còn là người ăn xin, ông ấy trở thành người chủ. Khoảng cách giữa Gautam Siddharth và Phật Gautam là vô hạn. Nó là cùng khoảnh cách giữa bạn và vị phật. Nhưng kho báu được ẩn bên trong bạn thì cũng như kho báu được ẩn trong Phật.

Lấy ví dụ khác... Một người được sinh ra bị mù mắt, mắt bị bệnh. Với người mù, thế giới là điều khác. Cuộc phẫu thuật nhỏ có thể thay đổi toàn thể sự việc, vì chỉ mắt mới phải được làm cho mọi thứ thành đúng. Khoảnh khắc mắt sẵn sàng, người thấy ẩn đằng sau và người đó sẽ bắt đầu nhìn từ mắt. Người thấy đã có đó, chỉ thiếu cửa sổ. Bạn ở trong nhà không cửa sổ. Bạn có thể đục một lỗ trên tường, và đột nhiên bạn sẽ nhìn ra ngoài.

Chúng ta đã là cái mà chúng ta sẽ là, điều chúng ta phải là, điều chúng ta đang là. Tương lai đã ẩn trong hiện tại; toàn thể khả năng là ở đây trong hạt mầm. Chỉ cửa sổ phải được đập ra, chỉ cuộc giải phẫu nhỏ được cần. Nếu bạn có thể hiểu điều này, tính tâm linh đó đã có đó, đã là hoàn cảnh, thế thì không có vấn đề gì liên quan tới cách một nỗ lực nhỏ như thế có thể giúp ích.

Thực sự, không nỗ lực lớn nào được cần. Chỉ những nỗ lực nhỏ được cần, và càng nhỏ càng tốt. Và nếu bạn làm việc một cách vô nỗ lực nó vẫn là tốt hơn. Đó là lí do tại sao nó xảy ra, nhiều lần nó xảy ra, rằng bạn càng cố, càng khó đạt tới. Chính nỗ lực của bạn, căng thẳng của bạn, sự bận bịu của bạn, khao khát của bạn, mong đợi của bạn, trở thành rào chắn. Nhưng với nỗ lực rất nhỏ, nỗ lực vô nỗ lực như họ gọi nó trong Thiền - làm dường như không làm - nó xảy ra một cách dễ dàng. Bạn càng điên đuổi theo nó, càng ít có khả năng, bởi vì nơi kim được cần, bạn dùng kiếm. Kiếm sẽ không giúp ích. Nó có thể lớn hơn, nhưng nơi kim được cần, kiếm sẽ không có tác dụng.

Tới ông bán thịt - ông ta có những công cụ rất lớn. Và tới nhà giải phẫu não: bạn sẽ không thấy những công cụ lớn thế với nhà giải phẫu não. Và nếu bạn đi tìm chúng, thế trốn ngay lập tức đi! Nhà giải phẫu não không phải là người hàng thịt. Ông ấy cần những công cụ rất nhỏ - càng nhỏ càng tốt.

Các kĩ thuật tâm linh là tinh tế hơn; chúng không thô. Chúng không thể thế được, vì giải phẫu thậm chí còn tinh tế hơn. Trong não nhà giải phẫu vẫn đang làm cái gì đó với vật chất thô, nhưng khi bạn làm việc trên bình diện tâm linh, việc giải phẫu trở nên mỗi lúc một thẩm mĩ hơn. Không vật chất thô nào có đó. Nó trở thành tinh tế - đó là một điều.

Thứ hai, người hỏi hỏi, "Nếu cái gì đó là nhỏ hơn, làm sao một bước lớn hơn là có thể qua nó được?"

Quan niệm này là bất hợp lí, phi khoa học. Bây giờ khoa học biết rằng hạt càng nhỏ, càng nguyên tử, sức nổ càng lớn - thực sự lớn hơn. Nó càng nhỏ, hiệu quả càng lớn. Bạn có thể quan niệm được trước 1945, có bất kì nhà thơ hay người mơ giàu trí tưởng tượng nào đã quan niệm được rằng hai vụ nổ hạt nhân quét sạch hoàn toàn hai thành phố lớn ở Nhật Bản - Hiroshima và Nagasaki? Hai trăm nghìn người đã đơn giản bị quét sạch khỏi sự tồn tại trong vài giây. Và lực nổ được dùng là gì? Nguyên tử! Hạt rất nhỏ thổi bay hai thành phố lớn. Bạn không thấy được nguyên tử. Không chỉ bằng mắt bạn không thể thấy được, bạn không thể thấy được bằng bất kì phương tiện nào. Nguyên tử không thể được thấy bằng bất kì công cụ nào; chúng ta chỉ có thể thấy hiệu quả.

Cho nên đừng nghĩ rằng Himalayas là lớn hơn vì chúng có thân thể lớn thế. Himalayas chỉ là bất lực trước vụ nổ nguyên tử. Một nguyên tử nhỏ có thể quét sạch toàn thể Himalayas. Kích cỡ trong vật chất thô không nhất thiết là sức mạnh. Ngược lại, đơn vị càng nhỏ, việc xuyên thấu càng nhiều. Đơn vị nhỏ hơn, nó được chất bằng sức mạnh mạnh hơn.

Những kĩ thuật nhỏ này có tính nguyên tử. Những người đang làm những điều lớn hơn không biết khoa học nguyên tử. Bạn sẽ nghĩ rằng một người làm việc với nguyên tử là người nhỏ làm việc với thứ nhỏ, và người làm việc với Himalayas sẽ có vẻ rất lớn. Hitler đã làm việc với khối quần chúng lớn; Mao làm việc với quần chúng lớn. Và Einstein và Planck, họ đang làm việc trong phòng thí nghiệm với những đơn vị vật chất nhỏ - hạt năng lượng. Nhưng chung cuộc, trước nghiên cứu của Einstein các chính khách chỉ là bất lực. Họ đã làm việc trên những vải vẽ lớn hơn, nhưng họ không biết bí mật của đơn vị nhỏ.

Những nhà đạo đức bao giờ cũng làm việc trên những bình diện lớn, nhưng chúng là thô. Điều có vẻ rất lớn. Họ cống hiến cả đời họ cho việc đạo đức hoá, thực hành này nọ, để sanyam - kiểm soát. Họ liên tục kiểm soát; toàn thể dinh thử có vẻ rất lớn.

Mật Tông không quan tâm tới điều này. Mật Tông quan tâm tới các bí mật nguyên tử trong con người, trong tâm trí con người, trong tâm thức con người. Và Mật Tông đã đạt tới bí mật nguyên tử. Những phương pháp này là phương pháp nguyên tử. Nếu bạn có thể đạt tới chúng, kết quả của chúng có tính bùng nổ, vũ trụ.

Điểm nữa cần được chú ý. Nếu bạn có thể nói, "Làm sao mà với một bài tập đơn giản, nhỏ thế người ta có thể trở nên được chứng ngộ?" bạn đang nói điều này mà không làm bài tập này. Nếu bạn làm nó, thế thì bạn sẽ không nói đây là bài tập đơn giản, nhỏ. Nó có vẻ theo cách này vì trong vòng hai hay ba câu toàn thể bài tập đã được cho.

Bạn có biết công thức nguyên tử không? Hai hay ba từ, và toàn thể công thức được cho. Và với hai hay ba từ này, những người có thể hiểu, nhưng người có thể dùng những từ này, có thể phá huỷ toàn trái đất. Công thức này rất nhỏ.

Những điều này nữa cũng là các công thức, cho nên nếu bạn chỉ nhìn vào công thức nó sẽ có vẻ là thứ rất, rất nhỏ, đơn giản. Nó không phải vậy! Thử làm nó đi. Khi bạn làm nó, thế thì bạn sẽ biết rằng nó không dễ vậy. Nó có vẻ đơn giản, nhưng nó là một trong những điều sâu sắc nhất. Chúng ta sẽ phân tích quá trình này; thế thì bạn sẽ hiểu.

Khi bạn lấy hơi thở vào, bạn không bao giờ cảm thấy hơi thở này. Bạn không bao giờ cảm thấy hơi thở này. Bạn sẽ lập tức chối bỏ điều này. Bạn sẽ nói, "Điều này không đúng. Chúng tôi có thể không có ý thức liên tục, nhưng chúng tôi cảm thấy hơi thở này." Không, bạn không cần cảm thấy hơi thở này, bạn cảm thấy việc chuyển.

Nhìn vào biển. Sóng có đó; bạn thấy sóng. Nhưng những con sóng đó được tạo ra bởi không khí, gió. Bạn không thấy gió, bạn thấy hiệu quả trên nước. Khi bạn lấy hơi thở vào nó chạm vào mũi bạn. Bạn cảm thấy mũi, nhưng bạn không bao giờ biết tới hơi thở. Nó đi xuống - bạn cảm thấy việc chuyển. Nó quay lại - bạn lại cảm thấy việc chuyển. Bạn không bao giờ cảm thấy hơi thở, bạn chỉ cảm thấy cái chạm và việc chuyển.

Đây không phải là điều được ngụ ý khi Shiva nói, nhận biết. Đầu tiên bạn sẽ trở nên nhận biết về việc chuyển, và khi bạn đã trở nên hoàn toàn nhận biết về việc chuyển này, chỉ thế thì bạn sẽ bắt đầu, dần dần, nhận biết về bản thân hơi thở. Và khi bạn trở nên nhận biết về hơi thở, thế thì bạn sẽ có khả năng nhận biết về kẽ hở này, khoảng hở này. Nó không dễ vậy như nó có vẻ.

Với Mật Tông, với mọi việc tìm kiếm, có các tầng nhận biết. Nếu tôi ôm bạn, đầu tiên bạn sẽ trở nên nhận biết về cái chạm của tôi lên thân thể bạn; không về yêu của tôi, yêu của tôi không thô thế. Và bình thường chúng ta không bao giờ trở nên nhận biết về yêu. Chúng ta chỉ nhận biết về thân thể trong chuyển động. Chúng ta biết các khoảnh khắc yêu, chúng ta biết những khoảnh khắc không yêu - nhưng chúng ta không bao giờ biết bản thân yêu. Nếu tôi hôn bạn, bạn trở nên nhận biết về cái chạm, không về yêu của tôi; yêu đó là điều rất tinh tế. Và chừng nào bạn chưa trở nên nhận biết về yêu của tôi thế thì cái hôn chỉ là chết, nó không ngụ ý điều gì. Nếu bạn có thể trở nên nhận biết về yêu của tôi, chỉ thế thì bạn mới có thể trở nên nhận biết về tôi, vì điều đó lại là một tầng sâu hơn.

Hơi thở đi vào. Bạn cảm thấy cái chạm, không cảm thấy hơi thở. Nhưng bạn thậm chí không nhận biết về cái chạm đó. Nếu cái gì đó sai, chỉ thế thì bạn mới cảm thấy nó. Nếu bạn có khó khăn nào đó trong việc thở, thế thì bạn cảm thấy nó; bằng không bạn không nhận biết. Bước đầu tiên sẽ là nhận biết về việc chuyển nơi hơi thở được cảm thấy là đang chạm; thế rồi nhạy cảm của bạn sẽ tăng trưởng. Sẽ mất vài năm để trở nên nhạy cảm tới mức không chỉ cái chạm, mà chuyển động của hơi thở được biết tới. Thế rồi, Mật Tông nói, bạn sẽ biết prana - sinh lực. Và chỉ thế thì có kẽ hở nơi hơi thở dừng lại, nơi hơi thở không chuyển động - hay trung tâm nơi hơi thở đang chạm vào, hay điểm hợp nhất, hay chỗ chuyển nơi hơi thở, hơi thở đi vào, trở thành đi ra. Điều này sẽ trở nên gian nan; thế thì nó sẽ không đơn giản thế.

Nếu bạn làm cái gì đó, nếu bạn đi vào trung tâm này, chỉ thế thì bạn sẽ biết nó khó thế nào. Phật mất sáu năm để đi tới trung tâm này bên ngoài hơi thở. Để tới việc chuyển này, ông ấy có một cuộc hành trình gian nan lâu dài sáu năm; thế rồi nó đã xảy ra. Mahavir đã làm việc trên nó trong mười hai năm; thế rồi nó đã xảy ra. Nhưng công thức là đơn giản, và về mặt lí thuyết điều này có thể xảy ra chính khoảnh khắc này - về mặt lí thuyết, nhớ lấy. Không có rào chắn về mặt lí thuyết, cho nên tại sao nó không xảy ra vào chính khoảnh khắc này? Bạn là rào chắn. Ngoại trừ bạn điều này có thể xảy ra chính khoảnh khắc này. Kho báu có đó; phương pháp được biết với bạn. Bạn có thể đào, nhưng bạn sẽ không đào.

Ngay cả câu hỏi này cũng là một thủ đoạn để không đào, vì tâm trí bạn nói, "Thứ đơn giản thế sao? Đừng có ngu. Làm sao mình có thể thành phật qua thứ đơn giản thế? Nó sẽ không là vậy đâu." Và thế thì bạn sẽ không làm gì cả, vì làm sao điều này có thể xảy ra được? Tâm trí rất thủ đoạn. Nếu tôi nói điều này rất khó, tâm trí nói, "Điều này khó thế nó ở bên ngoài mình." Nếu tôi nói điều này rất đơn giản, tâm trí nói, "Điều này đơn giản tới mức chỉ kẻ ngu mới có thể tin được vào nó." Và tâm trí liên tục hợp lí hoá mọi thứ, bao giờ cũng trốn khỏi việc làm.

Tâm trí tạo ra rào chắn. Nó sẽ trở thành rào chắn nếu bạn nghĩ điều này là đơn giản thế, hay điều này là khó nữa - thế thì bạn định làm gì? Bạn không thể làm điều đơn giản, bạn không thể làm điều khó khăn. Bạn định làm gì? Nói cho tôi đi! Nếu bạn muốn làm điều khó khăn, tôi sẽ làm nó thành khó khăn. Nếu bạn định làm điều đơn giản, tôi sẽ làm nó thành đơn giản. Nó là cả hai - nó tuỳ thuộc vào cách nó được diễn giải. Nhưng một điều được cần, rằng bạn sẽ làm. Nếu bạn sẽ không làm thế thì tâm trí bao giờ cũng cho bạn lời giải thích.

Về mặt lí thuyết, nó là có thể ở đây và bây giờ; không có rào chắn thực tại nào. Nhưng có rào chắn. Chúng có thể không phải là thực tại, chúng có thể đơn giản mang tính tâm lí - chúng có thể chỉ là ảo vọng của bạn - nhưng chúng có đó. Nếu tôi nói với bạn, "Đừng sợ - đi đi! Cái bạn nghĩ là rắn không phải là rắn đâu, nó chỉ là dây thừng," dầu vậy sợ vẫn sẽ có đó. Với bạn nó dường như là rắn.

Cho nên bất kì cái gì tôi nói đều sẽ không giúp ích. Bạn run rẩy; bạn muốn trốn thoát và chạy đi. Tôi nói nó chỉ là dây thừng, nhưng tâm trí bạn sẽ nói, "Người này có thể đang cùng mưu đồ với rắn. Phải có cái gì đó sai. Người này đang ép mình đi tới rắn. Ông ta có thể quan tâm tới chết của mình, hay cái gì đó khác." Nếu tôi cố thuyết phục bạn quá nhiều rằng đây là dây thừng, điều đó sẽ chỉ chỉ ra rằng tôi bằng cách nào đó đang quan tâm ép buộc bạn đi tới rắn. Nếu tôi nói với bạn rằng về mặt lí thuyết có thể nhìn dây thừng như là dây thừng chính khoảnh khắc này, tâm trí bạn sẽ tạo ra nhiều, nhiều vấn đề.

Trong thực tại không có thế khó xử; trong thực tại không có vấn đề. Không bao giờ có, sẽ không bao giờ có vấn đề. Trong tâm trí có vấn đề, và bạn nhìn vào thực tại qua tâm trí; do vậy, thực tại trở thành có vấn đề. Tâm trí bạn làm việc như nhà tù. Nó phân chia và tạo ra vấn đề. Và không chỉ điều đó, nó tạo ra giải pháp điều trở thành vấn đề sâu hơn, vì thực ra không có vấn đề để được giải. Thực tại là tuyệt đối phi vấn đề; không có vấn đề nào. Nhưng bạn không thể thấy được cái gì nếu không có vấn đề. Bất kì khi nào bạn nhìn, bạn tạo ra vấn đề. "Cái nhìn" của bạn mang vấn đề tới. Tôi nói cho bạn kĩ thuật thở này; bây giờ tâm trí nói, "Điều này đơn giản thế." Tại sao? Tại sao tâm trí nói điều này đơn giản thế?

Khi lần đầu tiên động cơ hơi nước được phát minh ra, không ai tin vào nó. Nó có vẻ đơn giản thế - không thể tin được. Cùng hơi nước mà bạn biết trong bếp, trong bình đun nước, hơi nước làm chạy động cơ, chở hàng trăm hàng trăm hành khách và một tải trọng thế nào? Cùng hơi nước mà bạn quen thuộc thế sao? Điều này không thể nào tin được.

Bạn có biết điều gì đã xảy ra ở Anh không? Khi tầu hoả đầu tiên bắt đầu chạy, không ai sẵn sàng ngồi vào nó - không ai! Nhiều người đã được thuyết phục, hối lộ, họ được cho tiền để ngồi trong tầu hoả, nhưng vào lúc cuối cùng họ trốn mất. Họ nói, "Thứ nhất, hơi nước không thể làm được phép màu như vậy. Thứ đơn giản thế như hơi nước không thể làm được phép màu như vậy. Và nếu động cơ bắt đầu, điều đó có nghĩa là quỉ đang làm việc ở đâu đó. Quỉ đang cho chạy thứ này, nó không phải là hơi nước. Và cái gì đảm bảo rằng một khi thứ này bắt đầu mình sẽ có khả năng dừng nó lại?"

Không đảm bảo nào có thể được đưa ra vì đây là chuyến xe lửa đầu tiên. Nó đã không bao giờ dừng trước đây, nó chỉ là điều có thể. Đã không có kinh nghiệm nào, cho nên khoa học không thể nói, "Vâng nó sẽ dừng." Về mặt lí thuyết nó sẽ dừng... nhưng mọi người không quan tâm tới lí thuyết. Họ quan tâm liệu có kinh nghiệm thực tại nào về việc dừng tầu hoả không: "Nếu nó không bao giờ dừng thế thì cái gì sẽ xảy ra cho chúng ta những người sẽ ngồi trong nó?"

Thế là mười hai kẻ tội phạm từ trong tù đã được mang tới như hành khách. Đằng nào thì họ cũng sẽ chết, đằng nào thì họ đã bị xử tử hình, cho nên không có vấn đề gì nếu tầu hoả sẽ không dừng lại. Thế rồi người lái điên, người nghĩ rằng nó sẽ dừng, nhà khoa học người đã phát minh ra nó và mười hai hành khách này, người bằng cách nào cũng sẽ phải chết, một mình họ tất cả đều sẽ bị chết. "Thứ đơn giản thế như hơi nước," họ nói vào thời đó. Nhưng bây giờ không ai nói điều này, vì bây giờ nó làm việc và bạn biết nó.

Mọi thứ là đơn giản - thực tại là đơn giản. Nó dường như phức tạp chỉ bởi vì dốt nát; bằng không mọi thứ là đơn giản. Một khi bạn biết nó, nó trở thành đơn giản. Việc biết nhất định là khó không phải vì thực tại, nhớ lấy, mà vì tâm trí bạn. Kĩ thuật này là đơn giản, nhưng nó sẽ không là đơn giản cho bạn. Tâm trí bạn sẽ tạo ra khó khăn. Cho nên thử với nó đi.

Người bạn khác nói, Nếu tôi thử phương pháp này về việc nhận biết việc thở của tôi, nếu tôi chú ý tới việc thở của tôi, thế thì tôi không thể làm được bất kì cái gì khác, toàn thể sự chú ý dồn vào nó. Và nếu tôi định làm bất kì cái gì khác thế thì tôi không thể nhận biết được việc thở của tôi.

Điều này sẽ xảy ra, cho nên lúc ban đầu chọn một thời gian đặc biệt vào buổi sáng, hay vào buổi tối, hay bất kì lúc nào. Trong một giờ chỉ làm bài tập này; không làm bất kì cái gì khác. Chỉ làm bài tập này thôi. Một khi bạn trở nên hoà điệu với nó, thế thì nó sẽ không là vấn đề. Bạn có thể bước đi trên phố và bạn có thể nhận biết.

Giữa ‘nhận biết' và ‘chăm chú' có sự khác biệt. Khi bạn chú ý tới bất kì cái gì nó có tính loại trừ; bạn phải rút chú ý của bạn khỏi mọi thứ khác. Cho nên nó thực sự là căng thẳng. Đó là lí do tại sao nó được gọi là chăm chú. Bạn chú ý tới một điều với cái giá của mọi thứ khác. Nếu bạn chú ý tới việc thở của bạn, bạn không thể chú ý tới việc bước đi của bạn hay việc lái xe của bạn. Đừng thử nó khi bạn đang lái xe vì bạn không thể chú ý được tới cả hai.

Chăm chú ngụ ý một điều có tính loại trừ. Nhận biết là điều rất khác; nó không có tính loại trừ. Nó không chú ý, nó là tính lưu tâm; nó chỉ là có ý thức. Bạn có ý thức khi bạn có ý thức bao hàm tất cả. Việc thở của bạn là trong ý thức của bạn. Bạn bước đi và ai đó đi qua, và bạn cũng ý thức về người đó. Ai đó đang gây tiếng động trên đường, tầu hoả nào đó đi qua, máy bay nào đó bay qua - mọi thứ đều được bao hàm. Nhận biết có tính bao hàm, chăm chú có tính loại trừ. Nhưng lúc ban đầu nó sẽ là chăm chú.

Cho nên đầu tiên thử trong một thời kì có lựa chọn. Trong một giờ chỉ là chăm chú tới việc thở của bạn. Dần dần bạn sẽ có khả năng thay đổi chăm chú của bạn thành nhận biết. Thế thì làm những điều đơn giản - chẳng hạn, bước đi, bước một cách chăm chú với đầy nhận biết về việc bước và cũng về việc thở. Đừng tạo ra bất kì đối lập nào giữa hai hành động bước đi và thở. Là người quan sát cả hai. Điều đó không khó.

Trông đấy! Chẳng hạn, tôi có thể chú ý tới một mặt ở đây. Nếu tôi chú ý tới một mặt, mọi mặt khác sẽ không ở đây cho tôi. Nếu tôi chú ý tới một mặt, thế thì mọi mặt còn lại đều được đưa ra ngoài dấu ngoặc. Nếu tôi chú ý chỉ tới mũi trên mặt đó, thế thì toàn thể mặt, mặt còn lại, được đưa ra ngoài dấu ngoặc. Tôi có thể liên tục làm hẹp chú ý của tôi vào một điểm.

Điều đảo lại cũng là có thể. Tôi chú ý tới toàn thể mặt; thế thì mắt và mũi và mọi thứ đều có đó. Thế thì tôi đã làm cho sự hội tụ của tôi rộng hơn. Tôi nhìn bạn không như một cá nhân, mà như một nhóm. Thế thì toàn thể nhóm ở trong sự chú ý của tôi. Nếu tôi coi bạn là khác với tiếng ồn đang diễn ra trên phố, thế thì tôi đang loại phố ra khỏi ngoặc chú ý. Nhưng tôi có thể nhìn bạn và phố như một tổng thể. Thế thì tôi có thể nhận biết về cả hai, bạn và phố. Tôi có thể nhận biết về toàn thể vũ trụ. Điều đó tuỳ thuộc vào hội tụ của bạn - vào việc trở nên ngày càng lớn hơn của nó. Nhưng đầu tiên bắt đầu từ chú ý và nhớ rằng bạn phải trưởng thành trong nhận biết. Cho nên chọn một thời kì nhỏ thôi. Buổi sáng là tốt vì bạn tươi tắn, năng lượng có tính sống động, mọi thứ đang lên; bạn sống động hơn trong buổi sáng.

Các nhà sinh lí nói rằng không chỉ bạn sống động hơn, nhưng chiều cao của bạn cũng nhiều hơn một chút so với buổi tối. Nếu bạn cao mét tám, thế thì buổi sáng bạn cao mét chín và buổi tối bạn trở lại mét tám. Một phân bị mất vì xương sống của bạn chùng lại khi nó mệt mỏi. Cho nên trong buổi sáng bạn tươi tắn, trẻ trung, sống động cùng năng lượng.

Làm điều này: không làm thiền thành việc cuối cùng trong lịch biểu của bạn. Làm nó thành việc đầu tiên. Thế thì khi bạn cảm thấy rằng bây giờ nó không phải là nỗ lực, khi bạn có thể ngồi trong một giờ cùng với việc được chìm hoàn toàn vào trong việc thở - nhận biết, chăm chú - khi bạn chỉ biết điều này, rằng bạn đã đạt tới chú ý tới việc thở mà không có nỗ lực nào; khi bạn được thảnh thơi và tận hưởng nó mà không bó buộc gì, thế thì bạn đã đạt tới nó.

Thế rồi bổ sung thêm cái gì đó khác - chẳng hạn, bước đi. Nhớ cả hai; thế rồi liên tục bổ sung thêm các thứ khác. Sau một thời kì nào đó bạn sẽ có khả năng nhận biết về hơi thở của bạn một cách liên tục, ngay cả trong giấc ngủ. Và chừng nào bạn chưa nhận biết thì ngay cả trong giấc ngủ bạn sẽ không có khả năng biết được chiều sâu. Nhưng điều này tới, dần dần điều này tới.

Người ta phải kiên nhẫn và người ta phải bắt đầu đúng. Biết điều này đi, vì tâm trí tinh ranh bao giờ cũng sẽ cố cho bạn việc bắt đầu sai. Thế thì bạn có thể bỏ nó sau hai hay ba ngày và nói, "Điều này là vô vọng." Tâm trí sẽ cho bạn việc bắt đầu sai. Cho nên bao giờ cũng nhớ bắt đầu đúng, vì được bắt đầu đúng có nghĩa một nửa việc đã được làm. Nhưng chúng ta bắt đầu sai.

Bạn biết rất rõ rằng chú ý là điều khó khăn. Điều này là vì bạn ngủ toàn bộ. Cho nên nếu bạn bắt đầu chăm chú tới việc thở trong khi bạn đang làm cái gì đó khác, bạn không thể làm được nó. Và bạn sẽ không bỏ nhiệm vụ này, bạn sẽ bỏ nỗ lực chăm chú tới việc thở.

Cho nên đừng tạo ra vấn đề không cần thiết cho bản thân bạn. Trong hai mươi bốn giờ bạn có thể tìm ra một góc nhỏ. Bốn mươi phút sẽ có tác dụng... cho nên làm kĩ thuật này ở đó. Nhưng tâm trí sẽ đưa ra nhiều cớ. Tâm trí sẽ nói, "Lấy đâu ra thời gian? Đã có quá nhiều việc cần làm. Thời gian ở đâu?" Hay tâm trí sẽ nói, "Điều đó không thể được bây giờ, cho nên hoãn nó lại đã. Lúc nào đó trong tương lai khi mọi sự là tốt hơn, thế thì mình sẽ làm nó." Cảnh giác về điều tâm trí bạn nói với bạn. Đừng quá tin cậy vào tâm trí. Và chúng ta không bao giờ hoài nghi. Chúng ta có thể hoài nghi mọi người nhưng chúng ta không bao giờ hoài nghi tâm trí riêng của mình.

Ngay cả những người nói nhiều về chủ nghĩa hoài nghi, về nghi ngờ, về lí trí, ngay cả họ cũng chẳng bao giờ hoài nghi tâm trí riêng của họ. Và tâm trí của bạn đã mang bạn tới trạng thái bạn đang ở trong. Nếu bạn ở trong địa ngục, tâm trí bạn đã mang bạn tới địa ngục này, và bạn không bao giờ hoài nghi người hướng dẫn này. Bạn có thể hoài nghi bất kì thầy giáo nào, bất kì thầy nào, nhưng bạn không bao giờ hoài nghi tâm trí bạn. Với đức tin thản nhiên, bạn đi cùng tâm trí bạn như người thầy guru. Và tâm trí bạn đã mang bạn tới đống lộn xộn này, tới khổ mà bạn đang ở trong. Nếu bạn đang định hoài nghi bất kì cái gì, hoài nghi trước hết tâm trí riêng của bạn đã. Và bất kì khi nào tâm trí bạn nói cái gì đó, nghĩ hai lần đi.

Có đúng là bạn không có thời gian không? Thực không? Bạn không có thời gian nào cho thiền - không để một giờ cho thiền được sao? Nghĩ hai lần đi. Hỏi đi hỏi lại tâm trí, "Đây có phải là hoàn cảnh mà mình không có thời gian nào không?"

Tôi không thấy điều đó. Tôi đã không thấy một người mà không có quá đủ thời gian. Tôi liên tục thấy những người chơi bài, và họ nói, "Chúng tôi đang giết thời gian." Họ đi xem phim và họ nói, "Làm gì đây?" Họ đang giết thời gian, tán gẫu, đọc đi đọc lại cùng tờ báo, nói về cùng thứ họ đã từng nói tới trong cả đời họ, và họ nói, "Chúng tôi không có thời gian nào." Với những thứ không cần thiết họ có đủ thời gian. Tại sao?

Với thứ không cần thiết tâm trí không trong nguy hiểm nào. Khoảnh khắc bạn nghĩ về thiền, tâm trí trở nên tỉnh táo. Bây giờ bạn đang đi vào chiều hướng nguy hiểm, vì thiền nghĩa là cái chết của tâm trí. Nếu bạn đi vào trong thiền, sớm hay muộn tâm trí bạn sẽ phải tan biến, về hưu hoàn toàn. Tâm trí trở nên tỉnh táo và nó bắt đầu nói nhiều điều với bạn: "Thời gian ở đâu? Và ngay cả có thời gian, thế thì nhiều thứ quan trọng hơn đang cần được làm. Trước hết hoãn nó tới sau đã. Mình có thể thiền vào bất kì lúc nào. Tiền quan trọng hơn. Kiếm tiền trước đã, thế rồi thiền vào lúc giải trí của mình. Làm sao mình có thể thiền mà không có tiền được? Cho nên chú ý tới tiền đã, thế rồi thiền về sau."

Thiền có thể bị trì hoãn dễ dàng, bạn cảm thấy vậy, vì nó không liên quan tới sự sống còn tức khắc của bạn. Bánh mì không thể bị trì hoãn được - bạn sẽ chết. Tiền không thể bị trì hoãn - nó được cần cho nhu cầu cơ bản của bạn. Thiền có thể bị trì hoãn, bạn có thể sống sót mà không có nó. Thực sự, bạn có thể sống sót mà không có nó một cách dễ dàng.

Khoảnh khắc bạn đi sâu vào thiền, ít nhất bạn sẽ không sống sót trên trái đất này - bạn sẽ biến mất. Bạn sẽ biến khỏi vòng tròn cuộc sống này, bánh xe này. Thiền giống như chết, cho nên tâm trí trở nên sợ. Thiền giống như yêu, cho nên tâm trí trở nên sợ. "Hoãn lại đã," nó nói, và bạn có thể liên tục trì hoãn tới vô hạn. Tâm trí bạn bao giờ cũng nói những điều như thế này. Và đừng nghĩ tôi đang nói về người khác. Tôi đang nói đặc biệt cho bạn đấy.

Tôi đã bắt gặp nhiều người thông minh, người liên tục nói những điều rất không thông minh về thiền. Một người tới từ Delhi; ông ấy là một quan chức lớn của chính phủ. Ông ấy tới chỉ với chủ định học thiền ở đây. Ông ấy đã tới từ Delhi, và ông ấy ở lại đây bẩy ngày. Tôi bảo ông ấy đi vào lớp thiền sáng trên bãi biển Chowpatty ở Bombay, nhưng ông ấy nói, "Nhưng điều đó là khó. Tôi không thể dậy sớn thế được." Và ông ấy sẽ không bao giờ nghĩ về tâm trí ông ấy đã nói cho ông ấy cái gì. Điều này có khó thế không? Bây giờ bạn sẽ biết: bài tập này có thể là đơn giản, nhưng tâm trí bạn không đơn giản thế. Tâm trí nói, "Làm sao mình có thể dậy buổi sáng vào sáu giờ được?"

Tôi đã ở trong một thành phố lớn, và người thu thuế của thành phố đó tới gặp tôi vào mười một giờ đêm. Tôi vừa mới lên giường, và ông ấy tới và nói, "Không! Chuyện khẩn thiết đây. Tôi rất bị rối loạn. Đó là vấn đề sống và chết," ông ấy bảo tôi. "Cho nên xin cho tôi ít nhất nửa giờ. Dạy tôi thiền; bằng không tôi có thể tự tử. Tôi bị rối loạn lắm, và tôi thất vọng tới mức cái gì đó phải xảy ra trong thế giới bên trong của tôi. Thế giới bên ngoài của tôi đã bị mất hoàn toàn."

Tôi bảo ông ấy, "Tới vào buổi sáng lúc năm giờ." Ông ấy nói, "Điều đó là không thể được." Đó là vấn đề sống và chết, nhưng ông ấy không thể dậy được lúc năm giờ. Ông ấy nói, "Điều đó là không thể được. Tôi chưa bao giờ dậy sớm thế."

“Được," tôi bảo ông ấy, "Thế thì mười giờ tới."

Ông ấy nói, "Điều đó cũng sẽ khó vì đến mười giờ ba mươi tôi phải có mặt ở văn phòng."

Ông ấy không thể để ra một ngày nghỉ phép, và đó là vấn đề sống và chết. Cho nên tôi bảo ông ấy, "Đó là vấn đề sống và chết của ông hay sống và chết của tôi? Của ai?" Và ông ấy đã không phải là người không thông minh, ông ấy đủ thông minh. Những thủ đoạn này là rất thông minh.

Cho nên đừng nghĩ rằng tâm trí bạn không giở cùng trò. Nó rất thông minh, vì bạn nghĩ nó là tâm trí của bạn, bạn không bao giờ hoài nghi nó. Nó không phải là của bạn, nó chỉ là sản phẩm xã hội. Nó không phải là của bạn! Nó đã từng được trao cho bạn, nó đã từng bị ép buộc lên bạn. Bạn đã được dạy và được ước định theo cách nào đó. Từ chính thời thơ ấu tâm trí bạn đã được tạo ra bởi những người khác - bố mẹ, xã hội, thầy cô giáo. Quá khứ đang tạo ra tâm trí bạn, ảnh hưởng lên tâm trí bạn. Quá khứ chết đang áp đặt bản thân nó lên việc sống một cách liên tục. Thầy cô giáo chỉ là tác nhân - tác nhân của cái chết chống lại việc sống. Chúng liên tục áp đặt mọi thứ lên tâm trí bạn. Nhưng tâm trí là thân thiết thế với bạn, kẽ hở này là nhỏ tới mức bạn trở nên bị đồng nhất với nó.

Bạn nói, "Tôi là người Hindu." Nghĩ lại đi, cân nhắc lại nó đi. Bạn không là người Hindu. Bạn đã được trao cho tâm trí Hindu. Bạn được sinh ra chỉ là một sinh linh đơn giản, hồn nhiên - không là người Hindu, không là người Mô ha mét giáo. Nhưng bạn đã được trao cho tâm trí của người Mô ha mét giáo, tâm trí người Hindu. Bạn đã bị ép buộc, bị nhốt lồng, bị giam cầm trong một hoàn cảnh đặc biệt, và thế rồi cuộc sống liên tục bổ sung thêm cho tâm trí này và tâm trí này trở thành nặng - đè nặng lên bạn. Bạn không thể làm được bất kì cái gì; tâm trí bắt đầu ép buộc cách riêng của nó lên bạn. Kinh nghiệm của bạn được bổ sung vào cho tâm trí. Thường xuyên, quá khứ của bạn ước định mọi khoảnh khắc hiện tại của bạn. Nếu tôi nói cái gì đó với bạn, bạn sẽ không nghĩ về nó theo cách tươi tắn, theo cách mở. Tâm trí cũ của bạn sẽ tới chen vào giữa, sẽ bắt đầu nói và huyên thuyên ủng hộ hay chống đối.

Nhớ, tâm trí bạn không phải là của bạn, thân thể bạn không phải là của bạn; nó tới từ bố mẹ bạn. Tâm trí bạn cũng không phải là của bạn; nó cũng tới từ bố mẹ bạn. Bạn là ai?

Người ta hoặc bị đồng nhất với thân thể hoặc bị đồng nhất với tâm trí. Bạn nghĩ bạn trẻ, bạn nghĩ bạn già, bạn nghĩ bạn là người Hindu, bạn nghĩ bạn là người Jain, bạn là người Parsee. Bạn không là vậy! Bạn được sinh ra như tâm thức thuần khiết. Đây toàn là những giam cầm. Những kĩ thuật này mà có vẻ đơn giản thế với bạn sẽ không đơn giản vậy, vì tâm trí này sẽ thường xuyên tạo ra nhiều, nhiều phức tạp và vấn đề.

Mới vài ngày trước đây, một người tới tôi và anh ta nói, "Tôi đang thử phương pháp thiền của thầy, nhưng nói cho tôi, nó được cho từ kinh sách nào? Nếu thầy có thể thuyết phục được tôi rằng nó được cho bởi kinh sách tôn giáo của tôi, thế thì sẽ dễ dàng hơn cho tôi làm." Nhưng tại sao nó sẽ dễ dàng hơn cho anh ta làm nếu nó được viết trong kinh sách? Vì thế thì tâm trí sẽ không tạo ra vấn đề. Tâm trí sẽ nói, "Được! Điều này thuộc về chúng ta, cho nên làm nó đi." Nếu nó không được viết trong bất kì kinh sách nào thế thì tâm trí sẽ nói, "Mình đang làm gì vậy?" Tâm trí chống lại nó.

Tôi nói với người này, "Bạn đã làm phương pháp này trong ba tháng. Bạn cảm thấy thế nào?" Anh ta nói, "Tuyệt vời. Tôi cảm thấy rất tuyệt. Nhưng nói cho tôi... cho thẩm quyền nào đó từ kinh sách." Cảm giác riêng của anh ta không có thẩm quyền chút nào. Anh ta nói, "Tôi cảm thấy tuyệt vời. Tôi đã trở nên im lặng hơn, an bình hơn, yêu thương hơn. Tôi cảm thấy tuyệt." Nhưng kinh nghiệm riêng của anh ta không có thẩm quyền. Tâm trí đòi hỏi thẩm quyền từ quá khứ.

Tôi bảo anh ta, "Nó chẳng được viết ở bất kì đâu trong kinh sách của bạn. Thay vì thế, nhiều điều chống lại kĩ thuật này lại được viết." Mặt anh ta trở nên buồn. Và thế rồi anh ta nói, "Thế thì sẽ khó cho tôi làm nó và tiếp tục nó."

Sao kinh nghiệm riêng của anh ta lại không có gì trị gì?

Quá khứ - ước định, tâm trí - thường xuyên tạo khuôn bạn và phá huỷ hiện tại của bạn. Cho nên nhớ, và nhận biết đi. Nghi ngờ và hoài nghi về tâm trí của bạn đi. Đừng tin cậy vào nó. Nếu bạn có thể đạt tới sự trưởng thành này về không tin cậy vào tâm trí bạn, chỉ thế thì những kĩ thuật này mới thực sự đơn giản, hữu ích, vận hành. Chúng sẽ làm phép màu - chúng có thể làm phép màu.

Những kĩ thuật này, những phương pháp này không thể được hiểu một cách trí tuệ chút nào. Tôi đang cố làm điều không thể được, nhưng thế thì tại sao tôi lại cố? Nếu chúng không thể được hiểu về mặt trí tuệ, thế thì tại sao tôi nói với bạn? Chúng không thể được hiểu về mặt trí tuệ, nhưng không có cách khác để làm cho bạn nhận biết về những kĩ thuật nào đó mà có thể thay đổi toàn bộ cuộc đời bạn. Bạn có thể hiểu chỉ trí tuệ, và đây là vấn đề. Bạn không thể hiểu được bất kì cái gì khác; bạn có thể hiểu được chỉ trí tuệ. Và những kĩ thuật này không thể được hiểu bằng trí tuệ, cho nên làm sao trao đổi được?

Hoặc bạn phải trở nên có năng lực hiểu mà không mang trí tuệ vào, hoặc phương pháp nào đó nên được tìm ra để cho những kĩ thuật này có thể được làm thành hiểu được về mặt trí tuệ. Điều thứ hai là không thể được, nhưng điều thứ nhất là có thể được.

Bạn sẽ phải bắt đầu bằng trí tuệ, nhưng không bám lấy nó. Khi tôi nói "Làm," thử làm đi. Nếu cái gì đó bắt đầu xảy ra bên trong bạn, thế thì bạn sẽ có khả năng gạt trí tuệ của bạn sang bên và đạt tới tôi trực tiếp mà không có trí tuệ, không có bất kì nỗ lực nào, không có thiền nhân. Nhưng bắt đầu làm cái gì đó đi. Chúng ta có thể liên tục nói hết năm nọ tới năm kia, tâm trí bạn có thể được chất đầy với nhiều thứ, nhưng điều đó sẽ không giúp gì. Thay vì thế, nó có thể gây hại cho bạn vì bạn sẽ bắt đầu biết nhiều thứ. Và nếu bạn biết nhiều thứ bạn sẽ trở nên bị lẫn lộn. Biết nhiều thứ không phải là tốt đâu. Biết chút ít và thực hành là tốt. Một kĩ thuật đơn giản có thể giúp ích; cái gì đó được làm bao giờ cũng giúp ích. Khó khăn gì trong việc làm nó?

Sâu bên dưới ở đâu đó có sợ. Sợ là ở chỗ nếu bạn làm nó, có thể là cái gì đó dừng xảy ra - đó là nỗi sợ. Nó có thể có vẻ ngược đời, nhưng tôi đã từng gặp nhiều người thế - nhiều cá nhân thế - người nghĩ họ muốn thay đổi. Họ nói họ cần thiền, họ hỏi về biến đổi sâu, nhưng sâu bên dưới họ cũng sợ. Họ là nhị nguyên - hai phía; họ có hai tâm trí. Họ liên tục hỏi về phải làm gì, không bao giờ làm nó. Thế thì tại sao họ liên tục hỏi? Chỉ để lừa bản thân họ rằng họ thực sự quan tâm tới biến đổi bản thân họ. Đó là lí do tại sao họ hỏi.

Điều này cho mẽ ngoài, dáng vẻ rằng họ thực sự quan tâm chân thành tới thay đổi bản thân họ. Đó là lí do tại sao họ hỏi, đi tới guru này guru nọ, tìm, thử, nhưng họ không bao giờ làm. Sâu bên dưới họ sợ.

Eric Fromm đã viết một cuốn sách, Sợ tự do. Tiêu đề này dường như mâu thuẫn. Mọi người đều nghĩ rằng họ thích tự do; mọi người nghĩ rằng họ cố gắng vì tự do - trong thế giới này và trong “thế giới kia” nữa. "Chúng tôi muốn moksha - giải thoát - chúng tôi muốn tự do khỏi mọi giới hạn, khỏi mọi sự nô lệ. Chúng tôi muốn tự do toàn bộ," họ nói. Nhưng Eric Fromm nói rằng con người sợ tự do. Chúng ta muốn nó, chúng ta liên tục nói rằng chúng ta muốn nó, chúng ta liên tục thuyết phục bản thân mình rằng chúng ta muốn nó, nhưng sâu bên dưới chúng ta sợ tự do. Chúng ta không muốn nó! Tại sao? Tại sao có nhị nguyên này?

Tự do tạo ra sợ, và thiền là tự do sâu nhất có thể có. Bạn không được tự do chỉ từ những giới hạn bên ngoài, bạn được tự do khỏi nô lệ bên trong - tâm trí, cơ sở của sự nô lệ. Bạn được tự do khỏi toàn thể quá khứ. Khoảnh khắc bạn không có tâm trí, quá khứ biến mất. Bạn đã siêu việt trên lịch sử; bây giờ không có xã hội, không tôn giáo, không kinh sách, không truyền thống, vì tất cả chúng đều có chỗ trú ngụ trong tâm trí. Bây giờ không có quá khứ, không tương lai, vì quá khứ và tương lai là một phần của tâm trí, kí ức và tưởng tượng.

Thế thì bạn ở đây và bây giờ trong hiện tại. Bây giờ sẽ không còn bất kì tương lai nào. Sẽ có bây giờ và bây giờ và bây giờ - bây giờ vĩnh hằng. Thế thì bạn được tự do hoàn toàn; bạn siêu việt trên mọi truyền thống, mọi lịch sử, thân thể, tâm trí, mọi thứ. Người ta trở thành tự do với sợ. Tự do vậy sao? Thế thì bạn sẽ ở đâu? Trong tự do như thế, bạn có thể tồn tại được không? Trong tự do như thế, trong bao la như thế, bạn có thể có cái “tôi” nhỏ bé của bạn - bản ngã của bạn - được không? Bạn có thể nói “tôi đây" được không?

Bạn có thể nói, "Tôi đang trong lệ thuộc," vì bạn có thể biết biên giới của bạn. Khi không có lệ thuộc, không có biên giới. Bạn trở thành chỉ là một trạng thái, không gì hơn... tuyệt đối hư không, trống rỗng. Điều đó tạo ra sợ, cho nên người ta liên tục nói về thiền, về cách làm nó, và người ta liên tục không làm nó.

Mọi câu hỏi này nảy sinh từ sợ này. Cảm thấy sợ này đi. Nếu bạn biết nó, nó sẽ biến mất. Nếu bạn không biết nó, nó sẽ tiếp tục. Bạn có sẵn sàng chết đi theo nghĩa tâm linh không? Bạn có sẵn sàng không hiện hữu không?

Bất kì khi nào bất kì ai tới Phật, ông ấy sẽ nói, "Đây là chân lí cơ bản - rằng ông không hiện hữu. Và vì ông không hiện hữu, ông không thể chết, ông không thể được sinh; và vì ông không hiện hữu, ông không thể trong khổ, trong lệ thuộc. Ông có sẵn sàng chấp nhận điều này không?" Phật sẽ hỏi, "Ông có sẵn sàng chấp nhận điều này không? Nếu ông không sẵn sàng chấp nhận điều này, thế thì đừng thử thiền bây giờ. Trước hết thử tìm ra xem liệu ông có thực sự hiện hữu hay ông không hiện hữu. Suy ngẫm về điều này trước hết: Có cái ngã nào không? Có bất kì bản chất nào bên trong hay ông chỉ là việc tổ hợp?"

Nếu bạn xoay xở tìm ra, bạn sẽ thấy rằng thân thể bạn là một tổ hợp. Cái gì đó đã tới từ mẹ bạn, cái gì đó đã tới từ bố bạn, và mọi thứ khác đã tới từ thức ăn. Đây là thân thể bạn. Trong thân thể này bạn không hiện hữu, không có cái ngã. Suy ngẫm về tâm trí đi: cái gì đó đã tới từ chỗ này, cái gì đó tới từ chỗ kia. Tâm trí không có gì là nguyên bản. Nó chỉ là việc tích luỹ.

Tìm ra xem liệu có bất kì cái ngã nào trong tâm trí không. Nếu bạn đi sâu, bạn sẽ thấy rằng căn cước của bạn cũng giống như củ hành. Bạn bóc tầng này và tầng khác lộ ra; bạn bóc tầng khác và dầu vậy tầng khác lại lộ ra. Bạn liên tục bóc các tầng, và chung cuộc bạn đi tới hư không. Với mọi tầng bị vứt đi, không có gì bên trong. Thân thể và tâm trí giống như củ hành. Khi bạn đã bóc cả thân thể và tâm trí đi, thế thì bạn đi tới đương đầu với hư không, vực thẳm, trống rỗng không đáy. Phật gọi nó là shunya.

Đương đầu với shunya này, đương đầu với trống rỗng này, tạo ra sợ. Sợ đó có đó. Đó là lí do tại sao chúng ta không bao giờ hành thiền. Chúng ta nói về nó, nhưng chúng ta không bao giờ làm bất kì cái gì về nó. Sợ đó có đó. Bạn biết sâu bên dưới rằng có trống rỗng, nhưng bạn không thể thoát khỏi sợ này. Bất kì cái gì bạn làm, sợ sẽ vẫn còn chừng nào bạn chưa đương đầu với nó. Đó là cách duy nhất. Một khi bạn đương đầu với hư không, một khi bạn biết rằng bên trong bạn chỉ giống như không gian, shunya, thế thì sẽ không có sợ. Thế thì không thể có bất kì sợ nào, vì shunya này, trống rỗng này, không thể bị phá huỷ. Trống rỗng này sẽ không chết đi. Cái mà sẽ chết đi không còn nữa; nó không là gì ngoài các tầng của củ hành.

Đó là lí do tại sao nhiều lần trong thiền sâu, khi người ta tới gần hơn với hư không này, người ta trở nên sợ và bắt đầu run rẩy. Người ta cảm thấy rằng người ta sắp chết, người ta muốn thoát khỏi hư không này trở về với thế giới. Và nhiều người quay lại; thế rồi họ không bao giờ quay vào bên trong lần nữa. Như tôi thấy nó, mọi người trong các bạn đã thử trong kiếp này hay kiếp khác một kĩ thuật thiền nào đó. Bạn đã từng ở gần hư không, và thế rồi sợ vồ lấy bạn và bạn thoát đi. Và sâu trong kí ức quá khứ của bạn, kí ức đó vẫn có đó; điều đó trở thành cản trở. Bất kì khi nào bạn lại nghĩ tới thử thiền, kí ức quá khứ đó sâu bên dưới trong tâm trí vô thức của bạn lại quấy rối bạn và nói, "Cứ nghĩ tiếp; không làm nó. Mình đã làm nó một lần rồi."

Khó tìm ra một người - và tôi đã nhìn vào nhiều người - mà đã không thử thiền một hay hai lần trong kiếp nào đó. Kí ức có đó, nhưng bạn không ý thức tới nó, bạn không nhận biết về kí ức này ở đâu. Nó có đó. Bất kì khi nào bạn bắt đầu làm cái gì đó mà trở thành rào chắn, cái này và cái nọ bắt đầu dừng bạn lại theo nhiều cách. Cho nên nếu bạn thực sự quan tâm tới thiền, tìm ra nỗi sợ riêng của bạn về nó đi. Chân thành về nó: bạn có sợ không? Nếu bạn sợ, thế thì đầu tiên cái gì đó phải được làm về sợ của bạn, không về thiền.

Phật thường thử nhiều phương cách. Đôi khi ai đó sẽ nói với ông ấy, "Tôi sợ thử thiền." Và đây là điều phải có: bạn phải nói cho thầy rằng bạn sợ. Bạn không thể lừa được thầy... và không có nhu cầu - nó là tự lừa bản thân bạn thôi. Cho nên bất kì khi nào ai đó nói, "Tôi sợ thiền," Phật sẽ nói, "Ông đang hoàn thành yêu cầu đầu tiên." Nếu bạn tự nói với bản thân bạn rằng bạn sợ thiền, thế thì cái gì đó trở thành có thể. Thế thì cái gì đó có thể được làm vì bạn đã làm lộ ra một điều sâu sắc. Vậy sợ là gì? Suy ngẫm về nó đi. Đi và đào cho ra nó tới từ đâu, cội nguồn là gì.

Mọi sợ về căn bản đều hướng tới chết. Dù hình tướng, phương thức của nó là bất kì cái gì, dù hình tướng, tên tuổi của nó là bất kì cái gì, mọi sợ đều hướng theo chết. Nếu bạn đi sâu, bạn sẽ thấy rằng bạn sợ chết.

Nếu ai đó tới Phật và nói, "Tôi sợ chết, tôi đã tìm ra điều này," Phật sẽ nói, "Thế thì đi tới bãi hoả thiêu, đi tới nghĩa địa, và suy ngẫm về dàn hoả thiêu. Mọi người chết hàng ngày - họ sẽ được thiêu. Cứ vẫn còn ở đó tại marghat - nghĩa địa - và suy ngẫm về dàn thiêu đang cháy. Khi các thành viên gia đình họ đã đi rồi, ông vẫn còn ở đó. Nhìn vào trong lửa, vào thân thể đang cháy. Khi mọi thứ trở thành khói, ông chỉ nhìn vào nó thật sâu sắc. Đừng nghĩ, chỉ suy ngẫm về nó trong ba tháng, sáu tháng, chín tháng.

"Khi sự việc trở thành chắc chắn với ông rằng chết không thể nào thoát được, khi nó trở thành tuyệt đối chắc chắn rằng chết là con đường của sống, rằng chết được ngụ ý trong sống, rằng chết sẽ là vậy, rằng không có cách nào thoát và ông đã ở trong nó rồi, chỉ thế thì hãy tới ta."

Sau khi suy ngẫm về chết, sau khi thấy mọi ngày, đêm và ngày, những xác chết bị thiêu, bị tan thành tro - như khói còn lại và thế rồi biến mất - sau khi suy ngẫm trong nhiều tháng, sự chắc chắn sẽ nảy sinh: chắc chắn rằng chết là không tránh khỏi. Nó thực sự là điều chắc chắn duy nhất. Điều duy nhất chắc chắn trong sống là chết. Mọi thứ khác là không chắc chắn: nó có thể có hay nó có thể không có. Nhưng bạn không thể nói rằng chết là có thể có hay có thể không. Nó là vậy; nó sẽ là vậy. Nó đã xuất hiện rồi. Khoảnh khắc bạn vào sống, bạn đã vào chết. Bây giờ không cái gì có thể được làm về điều đó.

Khi chết là chắc chắn không có sợ. Sợ bao giờ cũng đi cùng với những thứ mà có thể bị thay đổi. Nếu chết là hiện hữu, sợ biến mất. Nếu bạn có thể thay đổi, nếu bạn có thể làm cái gì đó về chết, thế thì sợ sẽ còn lại. Nếu không cái gì có thể được làm, nếu bạn đã trong nó, thế thì điều chắc chắn tuyệt đối là sợ sẽ biến mất. Khi sợ chết đã biến mất, Phật chắc sẽ cho phép bạn thiền. Ông ấy sẽ nói, "Bây giờ ông có thể thiền."

Cho nên bạn cũng đi sâu vào trong tâm trí bạn đi. Và nghe các kĩ thuật này sẽ giúp ích chỉ khi các rào cản bên trong của bạn bị phá vỡ, khi sợ bên trong biến mất và bạn chắc chắn rằng chết là thực tại. Cho nên nếu bạn chết trong thiền thì không có sợ - chết là chắc chắn. Cho dù chết xuất hiện trong thiền, không có sợ. Chỉ thế thì bạn mới có thể di chuyển - và thế thì bạn có thể di chuyển với tốc độ tên lửa vì các rào chắn không có đó.

Không phải là khoảng cách cần thời gian, mà là các rào chắn. Bạn có thể di chuyển chính khoảnh khắc này nếu không có rào chắn nào. Bạn đã ở đó rồi nhưng chỉ vì rào chắn thôi. Nó là cuộc đua vượt chướng ngại vật, và bạn liên tục dựng thêm ngày càng nhiều rào chắn. Bạn cảm thấy sung sướng khi bạn vượt qua hàng rào; bạn cảm thấy sung sướng rằng bây giờ bạn đã vượt qua được hàng rào. Và cái ngu ngốc của nó, cái ngu xuẩn của nó, là ở chỗ hàng rào được bạn dựng lên ở đó ngay chỗ đầu tiên. Nó không bao giờ có đó. Bạn liên tục dựng lên các hàng rào, thế rồi nhảy qua chúng, thế rồi cảm thấy sung sướng; thế rồi bạn liên tục dựng thêm các hàng rào nữa, thế rồi nhảy. Bạn di chuyển trong vòng tròn và không bao giờ, không bao giờ đạt tới trung tâm.

Tâm trí tạo ra rào chắn vì tâm trí sợ. Nó sẽ cho bạn nhiều giải thích về tại sao bạn không hành thiền. Đừng tin nó. Đi sâu, tìm ra nguyên nhâ căn bản. Tại sao một người liên tục nói về thức ăn vậy mà không bao giờ ăn? Vấn đề là gì? Người này dường như điên!

Người khác liên tục nói về yêu và không bao giờ yêu, người khác liên tục nói về cái gì đó khác và không bao giờ làm bất kì cái gì về nó. Việc nói này trở thành ám ảnh; nó trở thành sự ép buộc. Người ta cứ tiếp diễn, người ta thấy việc nói như việc làm. Bằng việc nói bạn cảm thấy rằng bạn đang làm cái gì đó, cho nên bạn cảm thấy thoải mái. Bạn đang làm cái gì đó - ít nhất là nói, ít nhất là đọc, ít nhất là nghe. Đây không phải là làm. Đây là lừa dối; đừng rơi vào trong lừa dối.

Tôi sẽ nói ở đây về một trăm mười hai phương pháp này không để nuôi dưỡng tâm trí bạn, không để làm cho bạn thông thái hơn, không để làm cho bạn được nhiều thông tin hơn. Tôi không cố làm cho bạn thành bác học. Tôi đang nói ở đây để cho bạn kĩ thuật nào đó mà có thể làm đổi đời bạn. Cho nên bất kì phương pháp nào hấp dẫn bạn, đừng bắt đầu nói về nó - làm nó đi! Im lặng về nó và làm nó. Tâm trí bạn sẽ nêu ra nhiều câu hỏi. Cứ truy hỏi sâu sắc trước khi hỏi tôi. Truy hỏi sâu trước hết liệu những câu hỏi này có thực sự có ý nghĩa hay liệu tâm trí bạn chỉ đang lừa bạn.

Làm, thế rồi hỏi. Thế thì câu hỏi của bạn trở thành có tính thực hành. Và tôi biết câu hỏi nào đã được hỏi qua việc làm và câu hỏi nào đã được hỏi qua tò mò, chỉ qua trí tuệ. Cho nên dần dần tôi sẽ không trả lời câu hỏi trí tuệ của bạn chút nào nữa. Làm cái gì đó - thế thì câu hỏi của bạn trở thành có ý nghĩa. Những câu hỏi này mà nói, "Bài tập này là bài tập rất đơn giản," không được hỏi sau khi làm. Điều này không đơn giản thế. Đến cuối tôi phải lặp lại:

Bạn đã là chân lí.

Chỉ việc thức tỉnh nào đó là được cần.

Bạn không đi bất kì chỗ nào khác. Bạn sẽ đi vào trong bản thân bạn, và việc đi này là có thể chính khoảnh khắc này. Nếu bạn có thể gạt tâm trí bạn sang bên, bạn đi vào ở đây và bây giờ.

Những kĩ thuật này là để gạt tâm trí bạn sang bên. Những kĩ thuật này không thực sự dành cho thiền; chúng là để gạt tâm trí bạn sang bên. Một khi tâm trí không có đó, bạn hiện hữu!

Tôi nghĩ thế này là đủ cho hôm nay, hay thậm chí còn nhiều hơn đủ.

Xem Tiếp Chương 5 – Quay Về Mục Lục

Quay Về Mục Lục Toàn Tập

Đọc Miễn Phí Sách Osho - Download Sách Osho PDF

Nghe Miễn Phí Sách Nói Osho Hoặc Download ê